Қоныс және Бектас кен орнындағы өндірістік мониторинг курстық жұмыс
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
КІРІСПЕ.......................................................................................................................4
ӨНДІРІСТІК МОНИТОРИНГ НЫСАНДАРЫНА
ҚЫСҚАША СИПАТТАМА...............................................................................5
1.1 Қоныс және Бектас кен орны туралы жалпы мәліметтер.........................5
Қоныс және Бектас кен орнының техникалық сипаттамасы...................7
Обьектілердің технологиялық сызбасы мен күйі......................................8
Қалдықтар көздері......................................................................................10
ӨНДІРІСТІК МОНИТОРИНГ МІНДЕТТЕРІ...........................................14
Өндірістік мониторинг анықтамасы.........................................................14
Қоршаған ортаның өндірістік мониторингінің
негізгі міндеттері ........................................................................................16
Өндірістік мониторинг процедурасы........................................................17
ҚОНЫС ЖӘНЕ БЕКТАС КЕН ОРНЫНДА ӨНДІРІСТІК
МОНИТОРИНГТІ ЖҮРГІЗУ...........................................................................18
Байқау жүйесі..............................................................................................18
Атмосфералық ауаның ластану мониторингі..........................................18
Ауыз су, жер асты және ақаба сулар мониторингі..................................19
Топырақ, өсімдік және жануарлар мониторингі.....................................19
Радиациялық фон мониторингі................................................................19
4. ҚОНЫС ЖӘНЕ БЕКТАС КЕН ОРНЫНДАҒЫ ӨНДІРІСТІК
МОНИТОРИНГ НӘТИЖЕЛЕРІ......................................................................20
4.1 Далалық жұмыстар.....................................................................................20
4.2 Зерттеу материалдары мен әдістері..........................................................22
4.3 Атмосфералық ауаның ластану мониторингі..........................................26
5 Қоныс жӘне Бектас кен орындарының ауа
алабын сынамалау мӘліметтерін камералық
Өңдеу..........................................................................................................27
5.1 Қоныс және Бектас кен орындарының ауа алабын сынамалау..............27
5.2 Қоныс және Бектас кен орындарының ауа алабын
сынамалау есептеулерінің нәтижелері.....................................................29
ҚОРЫТЫНДЫ...........................................................................................................33
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.........................................................35
ҚОСЫМША А: ШРТ ережелерін сақтау пункттерінде Қоныс және
Бектас кен орындарының ауа атмосферасының жер үсті
қабатында зиянды заттардың концентрациясы…………
ҚОСЫМША Б: Есеп нәтижелері.........................................................
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 35 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
География факультеті
Геоэкология және табиғи орта мониторингі кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
ҚОНЫС ЖӘНЕ БЕКТАС КЕН ОРНЫНДАҒЫ
(атмосфералық ауаның ластану мониторингі мысалында)
Орындаған:
5 курс студенті
Ғылыми жетекші,
г.ғ.д., профессор
Норма бақылаушы
г.ғ.к., доцент
Қорғауға жіберілді
кафедра меңгерушісі
РЕФЕРАТ
Берілген жоба мақсаты: "Қоныс және Бектас кен орнында
Дипломдық жұмыс 4 тараудан тұрады.
I тарауда өндірістік мониторинг нысандары, яғни Қоныс және
II тарауда мониторинг жалпы анықтамасы, өндірістік мониторинг мақсаттары
III тарауда кен орнында өндірістік мониторинг жүргізу жұмысы,
IV тарауда - Қоныс және Бектас кен орнына
Vтарауда статистикалық мәліметтері бойынша атмосфералық ауаға шығатын ластаушы
Бет саны- 41. Сурет саны-8. Кесте саны-12.
Жұмысты орындау барысында ұйымдасқан және ұйымдаспаған көздерден шығатын
Кілтті сөздер: өндірістік мониторинг, байқау посттары, табиғи материалды
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ.......................................................................................................................4
ӨНДІРІСТІК МОНИТОРИНГ НЫСАНДАРЫНА
ҚЫСҚАША СИПАТТАМА...............................................................................5
1.1 Қоныс және Бектас кен орны туралы жалпы
Қоныс және Бектас кен орнының техникалық сипаттамасы...................7
Обьектілердің технологиялық сызбасы мен күйі......................................8
Қалдықтар көздері......................................................................................10
ӨНДІРІСТІК МОНИТОРИНГ МІНДЕТТЕРІ...........................................14
Өндірістік мониторинг анықтамасы.........................................................14
Қоршаған ортаның өндірістік мониторингінің
негізгі міндеттері ........................................................................................16
Өндірістік мониторинг процедурасы........................................................17
ҚОНЫС ЖӘНЕ БЕКТАС КЕН ОРНЫНДА ӨНДІРІСТІК
МОНИТОРИНГТІ ЖҮРГІЗУ...........................................................................18
Байқау жүйесі..............................................................................................18
Атмосфералық ауаның ластану мониторингі..........................................18
Ауыз су, жер асты және ақаба сулар мониторингі..................................19
Топырақ, өсімдік және жануарлар мониторингі.....................................19
Радиациялық фон мониторингі................................................................19
4. ҚОНЫС ЖӘНЕ БЕКТАС КЕН ОРНЫНДАҒЫ ӨНДІРІСТІК
МОНИТОРИНГ НӘТИЖЕЛЕРІ......................................................................20
4.1 Далалық жұмыстар.....................................................................................20
4.2 Зерттеу материалдары мен әдістері..........................................................22
4.3 Атмосфералық ауаның ластану мониторингі..........................................26
5 Қоныс жӘне Бектас кен орындарының ауа
алабын сынамалау мӘліметтерін камералық
Өңдеу..........................................................................................................27
5.1 Қоныс және Бектас кен орындарының ауа алабын
5.2 Қоныс және Бектас кен орындарының ауа алабын
сынамалау есептеулерінің нәтижелері.....................................................29
ҚОРЫТЫНДЫ...........................................................................................................33
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.........................................................35
ҚОСЫМША А: ШРТ ережелерін сақтау пункттерінде
Бектас кен орындарының ауа атмосферасының жер үсті
қабатында зиянды заттардың концентрациясы…………
ҚОСЫМША Б: Есеп нәтижелері.........................................................
КІРІСПЕ
Жұмыс тақырыбы - "Қоныс және Бектас кен орнындағы
Тақырып өзектілігі: соңғы жылдары Қазақстанның оңтүстік және батыс
Жұмыстың мақсаты: Қоныс және Бектас кен орнында
Жұмыста қойылған негізгі мақсатты орындау үшін келесі міндеттерді
ЖШС "Экотера" жүргізген мониторингті зерттеулер мәліметтері негізінде зерттелетін
кен орны аумағында санитарлық-токсикологиялық жағдайды бағалау.
Зерттеудің негізгі мақсаты:
1) Бақылау:
байқаудың жылжымалы посттарында мұнай бензиндерімен және өлшенген
басым және экологиялық мәні бар өсімдік қоғамдастығының күйін,
сирек және жоғалатын жануарлардың мекендеу жағдайы мен күйін;
2) "КуатАмлонМунай" БМ шаруашылық әрекетінің келісімді аумағының табиғи
1 Өндірістік мониторинг нысандарының қысқаша сипаттамасы
Қоныс пен Бектас кен орындары туралы жалпы мәліметтер
Қоныс пен Бектас кен орындары Қызылорда облысының солтүстік
Орографиялық жағынан аудан әлсіз төбешікті дала
Климаты. Аудан климаты шұғыл континенттік, ауа температурасының маусымдық
Геология мен геоморфологиясы. Қоныс пен Бектас лицензиялы кен
Үстірт беті плиоцен жынысының кешенімен құрылған құрылымдық-денудациялық жазық
Су көздері. Беттік сулар аумақта кездеспейді. Тек күндізгі
жоғарғы төрттік аллювиалды түзілімдердің жер асты суларының
жоғарғы плиоценді түзілімдердің спорадикалық таралуының сулары;
сенонды түзілімдердің сулы қат-қабат горизонты;
туронды түзілімдердің сулы қат-қабат горизонты;
сеноманды түзілімдердің сулы қат-қабат горизонты;
альбілік түзілімдердің сулы қат-қабат горизонты [3];
Жыныстар сортаң мен балшықтар арасында құмдардың линза тәрізді
Сулы қат-қабат құмдар жоғарыда жатқан қалыңдықтарға шығыстан
Топырақ. Топырағы саздақ, саз балшықты, сор және құмды.
Өсімдік әлемі. Дала шөлейттеріне тән ксерофильді өсімдіктермен көмкерілген.
Кең таралған өсімдік қауымдастықтарының құрылуына қатысатын ландшафтты өсімдіктер
Жануарлар әлемі. Кен орындар ауданының фаунасы құстардың
Кен орындардың аумағының ауыл шаруашылықтық өндіріс жағынан мекен
Қоныс пен Бектас кен орындарының техникалық сипаттамасы
Қоныс кен орны. Қоныс кен орны адам мекендемейтін
Кен орны 1989 жылы ашылды. Бірінші ашылғаны -
1997-99 жж аралығында Қоныс кен орнында сынамалы
Екі кен орнында да өндірілетін өнімді жинақтау
Бектас кен орны. Бектас Қоныс кен
Бектас кен орны құрылысы 1983 жылы МОТТ-ның
2003 жылы өндірістік мониторингі жүргізуге таяу уақытта
Барлығы "ҚуатАмлонМұнай" БК аймағында 33 мұнай өндіретін ұңғыма
Қоныс пен Бектас кен орнында 2003 жылы кезінде
Обьектілердің технологиялық сызбасы мен күйі
Қоныс пен Бектас кен орындарында мұнайды жинаудың технологиялық
Қоныс кен орнындағы мұнай өндіретін ұңғымаларға №9,
Қоныс кен орнында мұнай өндіру біртұтас технологиялық сызба
Қоныс кен орындарының технологиялық процесі төмендегі құрылғылармен
өндіретін ұңғымалар, 2004 жылы- 29 ұңғыма;
ұзындығы 125 м мұнайды транспортировкалау үшін выкидные
ПП-063 мұнай қыздыратын пеш. Түтін мұржасының биіктігі –
арнайы ішкі қондырғымен, өлшеу-бақылау құралдарымен жабдықталған мұнайгазсепаратор-бөлгіш блогы;
бақылау-өлшеу құралдарымен қамтамасыздандырылған көлемі 75 м3,
50 м3 резервуарлар;
қуаттылығы 60м3/сағ мұнай насостары;
6 м биіктікке жететін факелді қондырғылар [5].
Әрбір ұңғыма ауданы ілеспелі обьектілермен бірге (құбыр желісі
Тұтасымен скважина алаңында зерттелген технологиялық обьектілер күйі қанағаттандырарлық,
Қоныс кен орнындағы скважиналардың өнеркәсіптік алаңын зерттеу
Консервіленген скважиналар алаңында қоршаған орта күйін мониторингті байқау
Лицензиялы ауданда Қоныс және Бектас кен орнын барлау
Қоныс пен Бектас кен орынының ары қарай дамуы
Қоныс кен орнында 2 топ құрылғылары, 5 өлшегіш
Бектас кен орнында 1 топ құрылғылары, 1 өлшегіш
мұнай мен газды бірге тасымалдау үшін мұнай жинау
сепарациядан, судың тұнуы, резервуарларда мұнайдың сақталуы, дренажды жүйе,
Белкөл станциясы терминалына дейін мұнай құбыры учәскесінің құрылысы;
судан газды құрғатудан, гликолдың генерация блогынан, МДАЦ-ның технологиялық
пластқа газды айдау үшін компрессорлы станция қондырғысы(газды пластқа
бас тоғанды ұңғымадан сутартқыштардың қондырғысы;
суды пластқа айдау үшін БКНС (блокты-корпусты насосты станция)
Қалдықтар көздері
Әр өнеркәсіптік алаңда 7 ластау көздері бар. Олардың
Атмосфералық ауаны ластаудың стационарлық көздері: ұңғыма, мұнай қыздырылған
Ластаушы заттар: азот оксиді, азот диоксиді, марганец оксиді,
Кен орындарында ілеспелі газды утилизациялау мәселесі шешілуде.
Шараны жасау келесіні есепке алумен орындалған:
- Қоныс кен орны бойынша 7 іздеу
М-0-2 горизонты бойынша Бектас кен орнында С1
Бектас кен орнында С1 категориясы бойынша газды шапканың
Ілеспелі газды утилизациялау кезінде төмендегілерді қарастыру
парафинді мұнай жинау және дайындау технологиясы дайындау және
Қоныс кен орны дамуының осы сатысында пластқа газды
Өңірлік газ құбыры жобасын реализациясын бастау (Ақшабұлақ-Қызылорда магистралды
Қоныс пен Бектас кен орнындағы ілеспелі газды утилизациялаудың
1 және 2-кестеде Қоныс кен орнының сепарация
Кесте 1- Қоныс кен орны сепарация газының
Компонент атауы Орташаланған компонентті құрам, % мол.
Күкіртсутегі 0, 000
Азот 0, 367
Көмірқышқыл газ 0, 0255
Метан 63, 941
Этан 10, 822
Пропан 10, 78
Изобутан 2, 436
Кесте 2 - Қоныс кен орны мұнайының физикалық-химиялық
Атауы Пласт
М-I Ю-0-II
Зертте-летін скважи-налық сынама саны Өзгеру диапа-
зоны Қабылдау мәні Зертте-летін скважи-
налық
сынама саны Өзгеру диапа-зоны Қабыл-
дау мәні
Тығыздығы, 200С-да кг/м3 14/20 812-866 830.8 5/9 802.0-843.0
Тұтқыр-
лық, мПа*с
Тұтқыр-
лық, 200С-та 12/17 3.18-28.83 16.70 4/8 2.59-12.25 7.00
Тұтқыр-
лық, 500С-та 7/8 3.4-12.28 7.77 - - -
Температуразаст., 0С 12/15 +2-+18 +10 6/10 +6-+16 +12
2-кестенің жалғасы
Парафинмен қанығу темпера-
турасы, 0С
анықтал-маған
Анық-
талма-ған
Массалық құрамы, %
Күкірттің 11/14 0.02-0.39 0.16 6/10 0.02-0.35 0.20
Селика
гелді смола-
ның 10/13 6.03-12.0 8.91 5/9 4.54-12.3 9.41
Асфальтен-нің 8/9 0.06-1.94 0.50 6/10 0.06-5.05 1.93
Парафиннің 10/11 3.7-21.1 8.44 6/9 5.6-22.8 13.7
Фракцияныңкөлемдік шығуы, % 11/14
6/10
Н.к
1000С
4-15 9
4-19 11
1500С-қа дейін
11-25 20
18-28 24
2000С-қа дейін
28-45 26
27-35 31
3000С-қа дейін
41-52 46
51-52 52
3 және 4-кестелерде мұнайда еріген газдың компонентті құрамы
Кесте 3 - Бектас кен орнындағы мұнайда еріген
2001 жыл (Проект ОПР)
Скважина № М-2 М-3
4 2
Компонент % мол % мол
Күкірт қышқылы 0.02 0.02
Азот 0.03 0.02
Көмірқышқыл газ 0.03 0.02
Метан 95.48 94.13
Этан 3.1 3.04
Пропан 0.58 2.5
Изобутан 0.23 0.02
3-кестенің жалғасы
N-бутан 0.25 0.12
Изопентан 0.015 0.02
Оттегі 0.09 0.04
Сутегі 0.01 0.01
Барлығы 100 100
Салыстырмалы тығыздық 0.761 0.779
Кесте 4 - Бектас кен орнының өңдеуінің әрқилы
М-II-А М-III
1-П 4 301 2
Параметр атауы
Судың құрамы, % 0, 18 - - -
Механикалық қоспалар құрамы, % 0.01 0.01 0.03 -
Тығыздығы, 200С-тағы кг/м3 0.865 0.852 0.873 0.841
Кинематикалық тұтқырлық, мм2/с - 12.4 18.4 -
Температура заст., 0С 26 19 14 16
Массалық құрамы, %
Парафиндер 15.9 14.2 16.1 13.28
Күкірт 0.42 0.29 0.31 0.23
Селикагелді смола 10.78 8.9 8.7 7.1
Асфальтендер 0.38 0.24 0.25 0.13
Фракцияның көлемдік шығуы, %
Н.к.0С 65 63 27 65
1000С-қа дейін 3 2 4 2
1500С-қа дейін 5 7 6 9
2000С-қа дейін 9 15 17 17
2500С-қа дейін 13 27 25 31
3000С-қа дейін 25 33 40 -
2 Өндірістік мониторинг міндеті
2.1 Өндірістік мониторинг анықтамасы
Кен орны нысандарының қоршаған ортаға ықпалын бағалауға мүмкіндік
Экологиялық мониторинг - табиғи құбылыстардың және антропогендік іс-әрекеттердің
Биосфераның абиотикалық құрамының антропогендік өзгеруін және осы өзгерістерге
Антропогендік әсерлердің экологиялық мониторингінің негізгі міндеттері:
антропогендік әсер тигізетін көздерді бақылау;
антропогендік әсер факторларын бақылау
антропогендік факторлардың әсерінен табиғи ортада жүретін процесстерді және
табиғи ортаның физикалық жағдайын бағалау;
антропгендік факторлар әсерінен табиғи ортада болатын өзгерістерді болжау
Экологиялық мониторинг 3 сатыдан тұрады: жағдайды бақылау, бағалау
Мониторинг обьектілеріне атмосфера, атмосфералық жауын-шашын, құрғақ жердің беткі
Бақылау обьектілері келесі түрлерге бөлінеді: атмосфералық, ауалық, гидросфералық(жиынтықты
Әсер факторларының мониторингі - әртүрлі химиялық ластағыштардың (нгредиенттік
Мониторинг сызбасы
Сурет 5
Ластағыш көздердің мониторингі – нүктелі стационарлы көздер(зауыттардың мұржалары),
Әсер аумағына байланысты мониторинг кеңістік және уақытша мониторингке
Мәліметтерді ортақтастыру сипаттамасына қарай мынадай мониторинг жүйелерін құрайды:
ғаламдық (биосфералық) – халықаралық ынтымақтастық негізінде Жер биосферасындағы
базалық (фондық) - жалпы биосфералық, табиғи құбылыстарды бақылау;
ұлттық - бір мемлекеттің шегінде арнайы құрылған органдар
аймақтық - халық шаруашылығын қарқынды игеру барысында ірі-ірі
жергілікті (локалды) - елді мекендерде, өнеркәсіп орталықтарында, кәсіпорындарда
импактылық- ерекше қауіпті зоналар мен жердегі аймақтық және
Дүние жүзінің 140 елі қатысатын қоршаған орта мониторингінің
қоршаған ортаның жай-күйінің халықаралық мониторингі мен бағалануын өткізуді
мониторингтің жаңа станцияларын құруда көмек көрсету;
атмосфера мен климаттың жай-күйі, қоршаған ортаның ластануы туралы
Ғаламдық мониторинг Жердің барлық табиғи жүйесінің қазіргі жағдайын
Локалды мониторингті жүзеге асыратындар тұрақты, жылжымалы немеес шырақ
Қоршаған ортаның өндірістік мониторингінің негізгі міндеті
Қоршаған орта мониторингінің міндеті:
қоршаған ортаның негізгі компоненттерінің күйі көрсеткіштерін анықтау (топырақ
төмендегі анықтауды қоса отырып, ластаушы көзі ауданында қоршаған
ластану облысының өлшемін;
ластану белсенділігін;
ластаушы заттардың миграциялану жылдамдығын.
Қоршаған ортаның компоненттері күйінің негізгі көрсеткіштері ретінде қолдану
Атмосфера үшін:
сәйкес ШРШ немесе ӘБҚД-нен (әсердің бағдарлық-қауіпсіз деңгейі) қатты
Жер асты және жер беті сулары үшін:
фондық(өңірлік) көрсеткіштермен салыстырғанда минералдану деңгейі мен сипатының өзгеруі;
ластанудың сандық және сапалық көрсеткіштері, химиялық элементтер
судың биологиялық ластануының сандық көрсеткіштері;
Топырақ үшін:
топырақ күйі және оның химизмі, тұздану;
ШРШ-дан зиянды заттар, элементтер және қосылыстары құрамының артуы;
топырақ бетінің абиотикалық техногенді тасындылармен жабылуы;
фондық сипаттамамен салыстырғанда топырақ тығыздығының артуы;
суда еритін тұздар құрамының артуы;
Өсімдік үшін:
өсімдік қоғамдастықтары мен олардың моделді түрлерінің күйі;
моделді түрлерде зиянды затар құрамының ШРШ-дан артуы;
Жануарлар үшін:
моделді түрлердің күйі;
ШРШ-дан моделді түрлердің органдары мен ткандарында зиянды заттар
Экологиялық мониторингті орындауда негізгі назар белсенді ластану зонасында
2.3 Өндірістік мониторинг процедурасы
Өндірістік мониторинг процедурасы келесі талаптарды есептеумен жүзеге асырылуы
қоршаған орта компоненттері күйінің сандық көрсеткіштерін алу;
ластаушы заттарды тастаумен ықпалымен қалыптасқан қоршаған орта компоненттерінің
арнайы ғылыми-зерттеу жұмыстарын өткізу.
Көлемінен тәуелді рәсімделетін өндірістік мониторинг мәліметтер құрауы тиіс:
қоршаған орта компоненттері күйін режимдік байқау нәтижелеріне сәйкес
қоршаған ортаға мекеменің тастауының әсерін жалпылай бағалаудан. Ол
стационарлы және қозғалмалы көздер тастандылары нәтижесінде атмосфералық ауа
сұйық және қатты қалдықтардың қоршаған ортаға әсерін бағалаудан;
ластаушы заттардың тастандылары әсерімен топырақ және өсімдік жамылғысына
топырақ пен өсімдіктердің химиялық ластану деңгейінен;
мекеменің санитарлық-қорғау зонасы өлшемінің жеткіліктілігін бағалаудан;
ластануға сезімтал және ұшыраған табиғи кешендерді бағалаудан;
қоршаған ортаның күйін байқау кезеңділігі және бақыланатын параметрлер
3 Қоныс жӘне Бектас кен орнында Өндірістік мониторингті
3.1 Байқау жүйесі
Қоныс және Бектас кен орнында табиғи компоненттердің бүгінгі
2004 жылдың вегетациялық кезеңіндегі қоршаған ортаның өндірістік мониторингі
Қоныс және Бектас кен орны аумағында су, жер
Композиционды түрде станциялар кен орны ауданы бойынша ластаушы
3.2 Атмосфералық ауаның ластану мониторингі
Атмосфераның ластану деңгейі зиянды заттар қалдықтарының мөлшерінен және
3.3 ауыз су, жер асты және ақаба сулардың
Ластанған жер асты және ақаба суларды бақылау пункттері
3.4 топырақ, өсімдік және жануарлардың үлгілі түрлерін бақылау
Топырақ мониторингі кері процестердің дамуына топырақ зерттеулерін жүйелі
Топырақ күйі мен ластануына, вегетациялық (өсімдіктердің өсіп-өнуі және
3.5 Радиациялық фон мониторингі
Бақылау станцияларындағы вегетациялық кезеңде кен орындарының аумағында сыртқы
4 Қоныс пен Бектас кен орындарындағы ӨндІрістік
4.1 Далалық жұмыстар
Қоныс пен Бектас кен орындарында қоршаған орта жағдайын
Кесте 5 - Қоныс пен Бектас кен орындарындағы
Станция
1 2 3 4 5
Қоныс кен орны
1 46004'11'' 65003'34'' Топырақ, өсімдік, тірі организмдер және
2 46003'23'' 65005'32'' Топырақ, өсімдік, тірі организмдер және
арасында орналасқан.
3 45000'49'' 65005'21'' Топырақ, өсімдік, тірі организмдер және
№15 ұңғымадан
200м қашықтықта орналасқан.
5-кестенің жалғасы
4
45058'9''
65007'11''
Топырақ, өсімдік, тірі организмдер және радиациялық фон
№ 3
ұңғымадан
500м қашықтықта орналасқан.
1а 46003'56'' 65003'55'' (1) Су (техникалық, №1 су
1А 46002'10'' 65001'01'' Атмосфералық ауаны бақылау Батыс нүкте
2А 46000'06'' 65003'22' Атмосфералық ауаны бақылау Солтүстік нүкте
3А 46003'35'' 65006'00'' Атмосфералық ауаны бақылау Шығыс нүкте
4А 45050'00'' 65006'23'' Атмосфералық ауаны бақылау Оңтүстік нүкте(соңғы
Бектас кен орны
1 45052'53'' 65017'15'' Топырақ, өсімдік, тірі организмдер және
200м қашықтықта орналасқан.
2 45053'10'' 65016'39'' Топырақ, өсімдік, тірі организмдер және
3 45051'30'' 65015'42' Атмосфералық ауаны бақылау Оңтүстік нүкте(соңғы
Бақылаулар су көзін бақылау пунктерінде, ортаның жалпы
Жұмыста мына мамандар тобы атсалысты: эколог (су ортасының,
Көктемгі, жаздық және күздік экспедициялық жұмыстар кезінде 168
4.2 Зерттеу материалдары мен әдістері
Мониторингтік бақылауларда сынамаларды іріктеу сатысы (кезеңі) мониторингті
Сынамаларды дайындау сатысы аналитикалық фазаның бірінші сатысы болып
Сынамаларды дайындау мақсаты – таңдалған әдістердің көмегімен
Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, Қоныс пен Бектас
Жер асты (ауыз су және техникалық сулар) сулардың
Су сынамаларын шыны ыдысқа V = 0,5 дм3
Бір су сынама көлемі жалпы химиялық талдауда
Әрбір мониторингті станцияда топырақ және вегетацияланатиын өсімдік сынамалары(моделді
Ауыр металлдар. зиянды заттармен, радионуклидтермен ластануын бақылау үшін
Мониторингті станцияларында жануарлардың үлгілік түрлері ауланды. Негізінен
Табиғи далалық материлдардың, су көзінің жағдайының, топырақ-өсімдік жамылғысы,
Химиялық құрамы, токсиканттармен және радионуклидтермен ластануы бойынша аналитикалық
Лабораториялық аналитикалық зерттеулеріндегі ингредиенттерді анықтау тәсілдері МСС-қа сәйкес
Ауа атмосферасының ластануын бақылау бойынша және қоршаған орта
2004 ж. сәуірінен қараша айы кезеңінде кешенді аналитикалық
“Қосымшада" ингредиенттерді аналитикалық анықтаудың негізгі әдістері келтірілген. Барлық
Кесте 6 - Өндірістік мониторинг жүргізудегі қоршаған ортаның
Құрал атауы Негізгі техникалық мәліметтер
Газоанализатор
Р-310 Лабораториялық (стационарлы-далалық) құрал ауа атмосферадағы азот оксидінің
Газоанализатор
С-310 Лабораториялық (стационарлы-далалық) құрал ауа атмосферадағы күкірт қос
Газоанализатор
“Каскад-100” Лабораториялық (стационарлы-далалық) құрал ауадағы CO массалық концентрациясын
6-кестенің жалғасы
Аспиратор-мод. - 822 Өлшенген бөлшектер және күйе құрамын
Өткіштігі жоғары көліктерде “Нива”, УАЗ, және сондай класстағы
Атомдық-абсорбциялық спектрофотометр ААS-1 N, фирма “Цейсс Иена”, Германия
Хроматограф – CHROM-5 Лабораториялық құрал топырақ-грунттарындағы көмірсутегілердің сандық
Спектрофотометр SPECORD 751 R 400-4000 см –1облыс спектріндегі
Гамма-спектрометриялық қондырғы Ge детекторымен – 35% эффективті Canberra
Радиометр ДРГ-01 Жергілікті жерде гамма–фонды анықтау үшін арналған
Сынама іріктеу түтікшелері СН 25401 және 8101691
(мұнай көмірсутегілері)
ACCURO аспираторымен, Дрэгер фирмасы Түтікшелер ауа атмосферасында
Ылғалдылық анализаторы
ВМА-30 Құрал топырақ, өсімдік және т.б. ылғалдылығын анықтауға
Лабораториялық фотометр
ЛМФ – 72 М Құрал су және топырақ
Жалынды фотометр
FLA- PXO Құрал суда, топырақта химиялық элементтерді (Ca,
Атомдық -абсорбциялық спектрофотометр
С 115 N Құрал су ерітінділеріндегі (топырақтың, биообьектілер)
Амперометриялық вольт анализатор ХАН-2 Құрал табиғи ауыз суда,
Мұнай өнімдерінің анализаторы “НЕВОД - 101” Құрал судағы,
4.3 Атмосфералық ауаның ластану мониторингі
Қоныс және бектас кен орындарындағы мұнай өндіру технологиясына
Өндіріс алаңында
ұңғыма
мұнай қыздыру пеші;
сеператорлық қондырғы;
газ жағуға арналған факел (шырақ)
мұнай насосы;
мұнай үшін арналған сыйымдылық
кәріздік сыйымдылық;
Вахталық ауыл алаңында
дизельді генератор, 400 кВт;
қоймалар;
химиялық лаборатория;
отын-үлестіретін колонкалар [7].
Әрбір өндіріс алаңшасында жетіден онға дейін ластауыш көздер
Стационарлы көздермен шығарылатын зиянды заттар қатары Қоныс және
2004 жылы атмосфералық ауаның зиянды заттармен ластануын бақылау
Қоныс кен орындарындағы бақылау бекеттері аумағында (бекеттер 1-4)
5 Қоныс жӘне Бектас кен орындарының ауа алабын
5.1 Қоныс және Бектас кен орындарының ауа алабын
Қоныс және Бектас кен орнында қоршаған ортаның өндірістік
Қоныс кен орнында ластаудың 244 стационарлық көзі бар,
скважина,
мұнайды қыздыру пеші,
мұнай насосы,
сепараторлы қондырғы,
мұнайды жағу факелі,
мұнайды қабылдау үшін сыйымдылық,
дренажды сыйымдылық.
Вахталық ауыл алаңындағы атмосфералық ауаны ластаушы көздер:
дизелді генератор, 400 кВт;
қоймалар;
химиялық лаборатория;
жанармай-тарату колонкалары [5].
Ластаушы заттар : азот оксиді, азот диоксиді, марганец
Қоныс және Бектас кен орнының жерге жақын қабатындағы
Қоныс және Бектас станцияларының ауа алабын сынамалау мәліметтерін
Кс = C / Cф(ауа)
Рn = Ро / S * t
Ржал = С * Рn
Рф = Cф * Рпф
КР = Ржал / Рф
Мұндағы:
С – сынамадағы элемент құрамы;
Cф(ауа) – атмосфералық ауадағы элементтің фондық құрамы, ШРШ;
Ро – сынамадағы шаң массасы;
S – сынамалаудың қосынды ауданы;
t – бақылау уақыты, тәулік;
Рф – элементтің фондық жүктелімі;
Рпф – фондық шаң жүктелімі, Қызылорда облысы үшін
5.2 Қоныс және Бектас кен орындарының ауа алабын
Қоныс және Бектас кен орындарындағы ауаны ластаушы зиянды
көміртегі оксидінің концентрация коэффициенті келесі фомуламен анықталады: Кс
Кс = 0,1 / 0,066 = 1,66
2) ауа көлемі (1м3) бірлігіне шаққандағы шаң
Рn = 50 781, 15 кг / 24,01
3) ластаушы заттың атмосфераға түскен кезде пайда болатын
Ржал = 0,1 * 235 =
4) элементтің фондық жүктелімі Рф келесі формуламен анықталады:
Рф = 0,06 мг/м3 * 235 кг
5) көміртегі оксидінің жалпы жүктелімінің салыстырмалы көрсеткіші келесі
КР = 23,5 кг /
Қалған Қоныс, Бектас станцияларының ауа алабын сынамалау
Кесте 7 – Қоныс және Бектас кен орындарындағы
2004 жыл, көктем мезгілі
Станция № орт. toC орт. жылд., м/с Кс
кг/(км2*
тәулік) Ржал
кг / км2*
тәулік) Кр
Қоныс 1 22,7 2,9 0,1 1,76 235 23,5
Қоныс 2 22,9 3 0,1 1,66 235 23,5
Қоныс 3 22,8 3 0,1 1,66 235 23,5
Бектас 4 22,7 3 0,1 1,66 240 24
Бектас 5 22,7 3 0,1 1,66 240 24
7-кестенің жалғасы
2004 жыл, жаз мезгілі
Қоныс 1 33,9 3,9 0,1 1,66 235 23,5
Қоныс 2 33,9 3,9 0,1 1,66 235 23,5
Қоныс 3 33,9 3,9 0,1 1,66 235 23,5
Бектас 4 33,9 3,9 0,1 1,66 240 24
Бектас 5 33,9 3,9 0,1 1,66 240 24
2004 жыл, күз мезгілі
Қоныс 1 30 3,5 0,14 2,33 235 32,9
Қоныс 2 29,4 3,6 0,4 2,33 235 32,9
Қоныс 3 29,2 3,6 0,17 2,83 235 39,95
Бектас 4 29,2 3,7 0,14 2,33 240 33,6
Бектас 5 29 3,7 0,15 2,5 240 36
Сонымен, ауа алабының көміртегі оксидімен ластану деңгейінің ең
Кесте 8 - Қоныс және Бектас кен орындарындағы
2004 жыл, көктем мезгілі
Станция № орт. toC орт. жылд., м/с Кс
орташа концен-трациясы, мг/л Рn
кг/(км2*
тәулік) Ржал
кг / км2*
тәулік) Кр
Қоныс 1 22,7 2,9 0,0069 0,383 235 1,6215
Қоныс 2 22,9 3 0,0073 0,405 235 1,7155
Қоныс 3 22,8 3 0,011 0,611 235 2,585
Бектас 4 22,7 3 0,007 0,38 240 1,68
Бектас 5 22,7 3 0,007 0,38 240 1,68
2004 жыл, жаз мезгілі
Қоныс 1 33,9 3,9 0,007 0,38 235 1,7155
Қоныс 2 33,9 3,9 0,007 0,38 235 1,7155
Қоныс 3 33,9 3,9 0,007 0,38 235 1,7155
Бектас 4 33,9 3,9 0,006 0,33 240 1,44
Бектас 5 33,9 3,9 0,007 0,38 240 1,7155
2004 жыл, күз мезгілі
Қоныс 1 30 3,5 0,007 0,38 235 1,645
8-кестенің жалғасы
Қоныс 2 29,4 3,6 0,007 0,38 235 1,645
Қоныс 3 29,2 3,6 0,007 0,38 235 1,645
Бектас 4 29,2 3,7 0,007 0,38 240 1,68
Бектас 5 29 3,7 0,007 0,38 240 1,68
Кесте 9 - Қоныс және Бектас кен орындарындағы
2004 жыл, көктем мезгілі
Станция № орт. toC орт. жылд., м/с Кс
орташа концен-трациясы, мг/л Рn
кг/(км2*
тәулік) Ржал
кг / км2*
тәулік) Кр
Қоныс 1 22,7 2,9 0,04 0,47 235 9,4
Қоныс 2 22,9 3 0,02 0,235 235 4,7
Қоныс 3 22,8 3 0,02 0,235 235 4,7
Бектас 4 22,7 3 0,02 0,235 240 4,8
Бектас 5 22,7 3 0,02 0,235 240 4,8
2004 жыл, жаз мезгілі
Қоныс 1 33,9 3,9 0,02 0,235 235 4,7
Қоныс 2 33,9 3,9 0,02 0,235 235 4,7
Қоныс 3 33,9 3,9 0,02 0,235 235 4,7
Бектас 4 33,9 3,9 0,02 0,235 240 4,8
Бектас 5 33,9 3,9 0,02 0,235 240 4,8
2004 жыл, күз мезгілі
8,55 30 3,5 0,02 0,235 235 4,7 17,27
28,55 29,4 3,6 0,02 0,235 235 4,7 17,27
28,55 29,2 3,6 0,02 0,235 235 4,7 17,27
29,16 29,2 3,7 0,02 0,235 240 4,8 17,64
Бектас 5 29 3,7 0,02 0,235 240 4,8
ҚОРЫТЫНДЫ
Жалпы осы дипломдық жұмыста кен орнындағы бүгінгі таңдағы
Жалпы кен орнында 01.06.2003 ж инвентаризация нәтижелері бойынша
Қоныс және Бектас кен орындарында қоршаған ортаның өндірістік
Қоныс және Бектас кен орнының өндірістік мониторингі бойынша
Қоныс және Бектас кен орнының санитарлы-қорғау зонасы шекарасында
Санитарлы-қорғау зонасы шекарасындағы жазғы кезеңдегі Қоныс және Бектас
Атмосфералық ауаның зиянды заттармен ластануын бақылау 6 постта
Қоршаған орта компонентіне зиянды әсерді азайту бойынша ұсыныстар
Қоныс және Бектас кен орнында ауа сапасына әсер
Сондықтан да мен атмосфералық ауа алабына шығатын ластаушы
атмосфераға көмірсутегілердің минималды түсуін қамтамасыздандыратын сағалық және кәсіптік
жанудың қолайлы режиміне жету мақсатында бақылау параметрлерін бекітуімен
мұнай жинау жүйесін герметизациялау;
100% жану бақылау герметикалы жанармай газ және түтін
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Инструкция по проведению крупномасштабных почвенных изысканий земли РК
Каминский Н.А. Механический и микроагрегатный состав почвы, методы
Методические рекомендации по выявлению деградированных и загрязненных земель.
Михалев В.В. Система мониторинга земель РК и перспективы
Научно-методические указания по мониторингу земель РК .госкомзем Р.К.,
Почвы Казахской СССР.Выпуск 14. Почвы Кзыл-Ординской области.наука. Алма-ата,
Природно-мелиоративное районирование равнинного казахстана. В 2-х частях.
Природно-сельскохозяйственное районирование земельного фонда РК. Комитет по управлению
Рельеф Казахстана(Пояснительная записка к геоморфологической карте Казахской ССР
Систематический список и основные диагностические показатели почв равнинной
А.Ж.Ақбасова, Г.Ә.Саинова. Экология. Алматы, 2003ж 290бет
33
Нақты жағдайды болжау
Бақылау
Ортаның сапасын реттеу
Болжамдалған жағдайды бағалау
Жағдайды
