Қазақстанның ерекше қорғалатын аймақтары курстық жұмыс
ЖОСПАРЫ:
1. КІРІСПЕ БӨЛІМ
Табиғат қорғаудың негіздері
2. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Қазақстанның ерекше қорғалатын аймағы
Табиғи саябақтар
Табиғат ескерткіштері
Зоологиялық саябақтар
Ботаникалық бақтар
Қорықтар
3. ҚОРЫТЫНДЫ БӨЛІМ
Табиғат қорларының адам үшін маңызы
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 27 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
ЖОСПАРЫ:
1. КІРІСПЕ БӨЛІМ
Табиғат қорғаудың негіздері
2. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Қазақстанның ерекше қорғалатын аймағы
Табиғи саябақтар
Табиғат ескерткіштері
Зоологиялық саябақтар
Ботаникалық бақтар
Қорықтар
3. ҚОРЫТЫНДЫ БӨЛІМ
Табиғат қорларының адам үшін маңызы
КІРІСПЕ
Табиғат — адам баласының тіршілік тынысы әрі таусылмас қазынасы.
Адам баласының саны артқан сайын табиғат байлықтарын пайдалану еселеп
Табиғат қорғау дегеніміз — тірі (өсімдіктер әлемі мен жануарлар
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Қазақстанның ерекше қорғалатын аймағы.
Табиғат корғаудағы негізгі мақсат — оның байлығын тиімді пайдалана
Соңғы жылдары елімізде табиғат корғау мәселесіне үлкен мән берілуде.
2.2. Табиғи саябақтар
Көрікті ландшафтыларды, табиғи кешендерді корғаудың бүл формасы біздің елімізде
Қазіргі кезде Қазақстанда 7 мемлекеттік ұлттық табиғи саябақ бар.
Алтынемел үлттық табиғи-тарихи саябағы. Ұлттық табиғи-тарихи саябақтар - табиғат
Панфилов аудандарының аумағында ұйымдастырылған. Ұлттық саябақ Іле өзенінің терістігінде
Баянауыл мемлекеттік үлттық табиғи саябағы. Павлодар облысындағы Баянауыл таулы
максатында Баянауыл мемлекеттік үлттық табиғи саябағы Баянауыл орман шаруашылығының
Орталық Қазақстанның бұл оазисінің Сабындыкел, Жасыбай мен Торайғыр секілді
Қайталанбас көркі бар Баянауыл өлкесі табиғатын тамашалаушылар легі жыл
Баянауыл мемлекеттік ұлттық табиғи саябағы табиғатқа да, демалып тынығушыларға
Қарқаралы мемлекеттік үлттық табиғи саябағы. Соңғы жылдары Қарқаралы жерінде
Өлкемізде Баянауыл, Қаркаралы сияқты "жер жаннаты" аталған жерлер аз
2.3. Табиғат ескерткіштері
Кең-байтақ даламызда бір кездері мекендеген, бірақ бертін келе жойылып
Міне, осы табиғат ескерткіштерін корғаудың эстетикалық және ғылыми маңызы
Сондықтан табиғатымыздың мұндай баға жетпес байлығы - табиғат ескерткіштерін
Табиғат ескерткіштері саналатын алып мамонтпен қатар тіршілік еткен ақбөкен,
Қазіргі кезде елімізде республикалық маңызы бар 26 табиғат ескерткіші
"Жетісу маржаны" аталып кеткен Шарын шаған тоғайы Алматы облысы,
Биіктігі 25—30 м-ге жетіп, 300 жылға дейін тіршілігін жоймайтын
Көптеген жылдар ішінде небір сұрапыл геологиялық кезеңді басынан өткізген
Шындығында да, бүл жердің ауа райы тоғай өсімдіктеріне, ондағы
Ескерткіш болып жарияланып, қорғауға алынғанға дейін Шарын тоғайы іргелес
Тек "табиғат ескерткіші" болып жарияланғаннан кейін ғана өрттен, қисынсыз
Табиғат ескерткіштерінің бірі - Павлодар қаласының орталығындағы "Қазқонақ". Бүл
Баска жануарларға қарағанда гиппарион жылқысының сүйегі басым болғандықтан, бүл
Мұнда тіршілік еткен керік қазіргі Африка керігіне ұқсағанымен, мойны
Павлодар гиппарион фаунасы өкілдерінің арасынан жыртқыш жануарлардың сүйектерін де
Аталған табиғат ескерткіштеріне карағанда Шыңтүрген шыршалары атты табиғат ескерткішінің
РС ЕҚА аттары Келемі, мың га Қорғалатын объектісі Орналасқан
1 2 3 4 5
1. Шарын шаған тоғайы 5014 Шаған тоғайы Үйғыр ауданы
2. Шыңтүрген шыршасы 900 Реликті шырша Вңбекшіқазак ауданы
3. Синегор бауы 137 Реликті қарағай Үлан ауданы
4. Қазконак 2 Палеонтологиялык Павлодар қаласы, Ертіс
5. Жаңажол 9 Қарағай, мүк, папоротник, т.б. Жамбыл ауданы
6. Кұміс бор 83 Реликті карағай Қызылжар
7. Қарағайлы орман 26 Реликті карағай -/-
8. Сүйіртөбе 2 Геологиялық Еңбекшілер ауданы
9. Реликті көл 1 Реликті жер -/-
10. Голочья сопка 2 Геологиялық -/-
11. Көк мыс 1,2 Жылтыр тастар Зеренді ауданы
12. Шие түсті мыс 0,5 '-/- -/-
13. "Смольная" шоқысы 1 -/- -/-
14. "Пожарная" шокысы 1 -/- -/-
15. "Стрекач" шокысы 1,3 -/- -/-
16. "Орлиния гора" шокысы 3 Гидрологиялык Володар ауданы
17. Имантау аралы 34,4 Мойыл Арыкбалық ауданы
18. "Обозрение" шокысы 3,8 Жартастар -/-
19. Тастағы "Котелок" 3,9 -/- -/-
20. Реликті түйык 2 -/- -/-
21. Өткір төбе 3
-/-
22. "Екі ағайынды" төбесі 10,5 -/- -/-
23. Үңгірдегі саркырама 0,5 Геологиялық -/-
24. Тесілген төбе 2 Жартастар "/"
2.4. Зоологиялық саябақтар
Біз табиғат жағдайлары әр түрлі аймактардан түратын өлкемізде жануарлардың
Калалардың өсіп, адамдардың табиғатпен етене араласуы киындаған қазіргі жағдайда
Біздің республикамызда Алматы, Қарағанды жөне Шымкент қалаларында зоологиялык саябақ
Алматы зоологиялық саябағы 1937 жылы 8 қарашада (Ұлы Қазан
арыстан, амур жолбарысы, Америка ягуары, лама және басқа да
Келешекте Алматы зоологиялық саябағының аумағы 150 га-ға дейін үлғаятын
Алдағы уақытта аң-қүстар мекендейтін бұл аймақта жерімізде тіршілік ететін
Ботаникалық бақтар
Қалаларда ірі-ірі өнеркәсіп орталықтарында көгалдандыру мәселесіне көп көңіл бөлінеді.
1. Алматыдағы Бас ботаникалық бак
2. Ақтаудағы Маңғыстау эксперименттік ботаникалық бағы
3. Жезқазғандағы Жезказған ботаникалық бағы
4. Шығыс Казақстан облысының Риддер қаласындағы Алтай ботаникалык бағы
5. Алматы облысының Бақанас ауылындағы Іле ботаникальщ бағы.
Олар - дүние жүзі өсімдіктер әлемі ресурстарын зерттеудегі көптеген
Алматыдағы Қазақстан Республикасы Үлттык Ғылым академия-сының Бас ботаникалық бағы
Бас ботаникалық бақтың аумағында казір өсімдіктердің 7 мыңнан астам
2.6. Қорықтар
Бұл табиғат объектілерін қорғаудың ең жоғары формасы. Қорық аумағы
Кең-байтақ республикамызда қорықтардың аздығы кімді болса да ойландырмай қоймайды.
Ақсу-Жабағылы (1926)
Алматы (1931)
Барсакелмес (1939)
Наурызым (1959)
Қорғалжын (1958)
Марқакөл (1976)
Үстірт (1984)
Батыс Алтай (1992)
Алакөл (1998)
Қаратау (2002)
қорықтары табиғат байлықтарын қорғау ісіне орасан зор үлес қосып
Енді аталған қорықтардың бүгінімен танысып, ертеңіне көз жіберіп көрейік.
Ақсу-Жабағылы. Талас Алатауының солтүстік-батыс сілемдерін және озған іргелес жатқан
Ақсу-Жабағылы қорығының басым бөлігі 1000-4000 метрлік биіктік аралығын қамтиды.
шабындыкты дала, субальпі мен альпі шалғындығы және мәңгі
мұздықты белдемдер кезектесіп, табиғаттың түрліше көрінісін береді. Аталған
Мұнда құстардың 240, сүткоректілердің 43, бауырымен жорғалаушылардың
Жұмақторғай
Аксу-Жабағылы қорығы өзінің жарты ғасырлык тарихында республикамыздың
Алматы және Алакөл қорығы Іле Алатауының төрінен орын тепкен
Сонымен қатар қорык аймағына Іле өзенінің оң жақ жағалауындағы
Қорық аумағында жоғары сатыдағы өсімдіктердің - 590 түрі, мүктердің
Алматы қорығында Халықаралық табиғатты және табиғи қорларды қорғау одағының
Алматы қорығындағы альпі Қар
шалғыны
Алакөл мемлекеттік қорығы - Алматы облысының Алакөл ауданы аумағында
Қорықтың климаты катаң. Әсіресе қыс айларында түрақты "Сайкан" және
Алакөл қорығының фаунасы сан алуан. Мұнда сүткоректілердің, шамамен, 40
Наурызым мемлекеттік қорығы - 1934 жылы құрылған. Қорық орманды
Наурызым корығының қазіргі уақытта алып жатқан жер көлемі -
Қорғалжьш мемлекеттік қорығы. Теңіз - Қорғалжын көлдер жүйесін және
Марқакөл мемлекеттік қорығы - 1976 жылы 4 тамызда үйымдастырылған,
Маркакөл мемлекеттік қорығының жер көлемі 75,0 мың га аумакты
Барсакелмес мемлекеттік қорығы - Арал теңізінің солтүстік-батыс бөлігіндегі өзі
Республикамызда қоры азайып кеткен каракұйрықты көбейту максатымен аралға әкелініп,
Ал 1953—1964 жылдар аралығында 19 құлан Түрікменстанның Бадхыз қорығынан
Үстірт мемлекеттік қорығы - 1984 жылы Батыс Казақстандағы Маңғыстау
сулары жоқтың қасы. Қорықтың құрылуының негізгі мақсаты - шөл
Қорыктың өсімдіктер жамылғысы да ерекше. Мүндағы қатаң климатқа қара
Батыс Алтай мемлекеттік қорығы - Шығыс Қазақстан облысы-ның
Қорық субальпі, альпі, тайга, аралас орман белдемдері ландшафтылары мен
Батыс Алтай қорығында әрбір табиғат белдемдерінің өзіне тән фаунасы
Альпі белдеуінің өсімдік жамылғысы сан алуан. Мұнда көп жылдык
Биік таулы тундра 2000-2200 м биіктікте жатыр. Бұл белдеуде
Батыс Алтай фаунасының ерекшелігі - мұнда құстар өте көп
Сүтқоректілерден алтай бұғысы, елік, құндыз, қоңыр аю, бұлан, құдыр,
Батыс Алтай қорығының ғылыми, экскурсиялық, танымдық мәні зор. Болашақта
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорыта айтканда, адам баласы табиғат қорларын пайдаланбай өмір сүруі
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
“Қазақстанның өсімдіктер әлемі” – Ғылыми басылым. -
Қазақстандағы жануарлар әлемі. – Ғылыми басылым. – “Алматыкітап” ААҚ,
“Экология-9” - Ә.Бейсенова, Ж.Шілдебаева.
