Қазақстан экономикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының алғы шартын болжау мен бағдарламалау курстық жұмыс
Жоспар
Кіріспе..................................................................................................................2
І. Қазақстан Республикасын мемлекеттік басқарудың теориялық аспектілері
1.1.Мемлекетті басқару және оның қоғамдағы орны…………………………............................................................................
1.2.Қазақстан Республикасы мемлекеттік басқару мен өзін-өзі басқару тұжырымдамасы……………………………………………………………………
1.3.ҚР-дағы мемлекетінің негізігі сипаттамалары және қоғамдық функциялары және өзге функцияялары.........................................................
ІІ. Қазақстан экономикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының алғы шартын болжау мен бағдарламалау.
2.1.Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік басқарудағы принциптерді жүйелеу негіздері…………………………………………………………………..
2.2. Қазақстан Республикасы экономикасының даму сипаттамасы және оны мемлекеттік реттеу…………………………………………………………………
ІІІ. Мемлекеттік басқаруды жетілдіру жолдары
3.1. Мемлекеттік басқарудың тиімділігі …………………………………..
3.2. Мемлекеттік реттеудің қазіргі әдістері: ғылыми болжау, жоспарлау, бағдарлама жасау.........................................................................................
Қорытынды..................................................................................................
Пайдаланылған әдебиеттер...........................................................................
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 32 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Жоспар
Кіріспе..................................................................................................................2
І. Қазақстан Республикасын мемлекеттік басқарудың теориялық аспектілері
1.1.Мемлекетті басқару және оның қоғамдағы орны…………………………............................................................................
1.2.Қазақстан Республикасы мемлекеттік басқару мен өзін-өзі басқару
1.3.ҚР-дағы мемлекетінің негізігі сипаттамалары және қоғамдық функциялары және
ІІ. Қазақстан экономикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының алғы шартын
2.1.Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік басқарудағы принциптерді жүйелеу негіздері…………………………………………………………………..
2.2. Қазақстан Республикасы экономикасының даму сипаттамасы және оны
ІІІ. Мемлекеттік басқаруды жетілдіру жолдары
3.1. Мемлекеттік басқарудың тиімділігі …………………………………..
3.2. Мемлекеттік реттеудің қазіргі әдістері: ғылыми болжау, жоспарлау,
Қорытынды..................................................................................................
Пайдаланылған әдебиеттер...........................................................................
Кіріспе
Басқару мемлекеттік және қоғамдық ұйымдарда, қоғамдық құрылыстың барлық
Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуын басқарудағы дербестілік саяси алғышарттарының
Барлық шаруашылық жүргізу жүйелерінің ішінде ең тиімдісі болып
Республикамызда терең де батыл өзгерістерді жүзеге асыруда нақтылы
Аталып өткен құжаттардың Республикадағы саяси экономикалық процестерді басқаруда
Мемлекеттік басқару мен өзін-өзі басқару тұжырымдамасы өзін-өзі басқаруға
Тұжырымдамада анықталғандай Республиканың өзін-өзі басқару қағидасына өтудің басты
Аталмыш тұжырымдаманы нақтылы іске асыру басқару саласында
Бірінші заң Қазақстан Республикасының Конститутциясына сәйкес жергілікті
Ұғыну барысында екі заңның айырмашылығын білу өте қажет.
І. Қазақстан Республикасын мемлекеттік басқарудың теориялық
1.1. Мемлекетті басқару және оның қоғамдағы орны
Басқару психологиясы әлеуметтік функцияның қазіргі кездегі негізі тарауларының
Басқару мәселесін құрумен ғылымның әртүрлі салалары айналысады: информатика,
Адам іс- әрекетінің практикасында басқару ғылыми зерттеу пәні
Ертедегі Египетте б.з.д. мың жыл бұрын басқару үрдістерін
Басқару теориясы жеке ғылыми пән ретінде XX ғасыр
Басқарудың әлуметтік функцялық теориясының объектісі болып адамдардың құқықтық
Басқарудың күрделі жүйесі екіге бөлінеді: басқарушы және орындыуаушы
Әлеуметтік басқару жүйесі екі индвидуалды субъектінің белсенді қарым-
Қазіргі біздің еліміздегі мемлекеттік құрылымның дамуыны нарықтық қатынастың
Менеджмент басқарудың жалпы принциптерін қарастыруды мақсат етіп қояды.
Басқару ғылымының негізгі мектептері.
Басқару теориясында 4 негізгі жолы бар.
1. Басқарудың негізгі мектептері көзқарасы тұрғысынан.
2. процестік
3. жүйелік
4. ситуацялық
Осылардың алғашқы адамдар арасындағы қатынас, басқарудың сандық әдістері,мінез-
Басқару теориясын жалпы тұрғыдан қарау.
Үрдістік жолы.Бұл жол административтік мектептің негізгі идеясын дамытушы,
А. Файоль негізгі бес басқару функцясын берді: «
Жүйелік жол Басқару теориясы « жалпы жүйе теориясы
Ситуациялық жол. Оның негізгі тезисі мекеме- ашық жүйе,
1. Басшының басқарушылық компонентін қалыптастыру.
2. Ситуацияға қатысты қандай да бір әдістердің нәтижесін
3. Ситуацияның адекваттық трактовкасы. Оның негізгі факторын анықтау.
4. Оң эффектіге жету жолындағы басқару тәсілдерін нақты
Басқару теориясының қазіргі жайы.
Қазіргі д.ж. менеджмент дамуына 3 жол бірге жұмылып
Басқару теориясының әрі қарай дамуы қамтамасыз ететін ситуациялық
Басқару теориясының қазіргі даму сатысында төмендегідей негізгі тенденцияларды
1. Ұйымдастырудың материалдық технологиялық базасын көп мән беру.
2. Басқарудың әрі қарайғы демокритизацисы. Ұйымдастыруды басқару объектісінен
3. Менеджмент пен бизнес интернационолизациясы басқарудың жаңа мәселелері.
Басқару теориясының негізгі бейнесі. Жоғарыда келтірген тенденциялар басқарудың
1. Басқарушылық рационализмнен бас тарту. Басқару иілімді, сыртқы
2. Басқаруда ситуациялық тұрғыдан келу. Оның негізгі тезисі-
3. Басқаруда жүйе теориясын қолдану.
4. Менеджменттің әлеуметтік жауапкершілігін бүкіл қоғам алдында әрбір
Жалпы ғылымдық зерттеу әдістері – барлық ғылымдармен қолданылатын
2.1 Мемлекеттік басқарудың ең жоғарғы формасы болып
Төтенше бағдарламалар дағдарыс жағдайында, жаппай жұмыссыздық болғанда, қауіпті
Ұлттық болжамдау – ұлттық экономиканы дамыту туралы ғылыми
экономиканың даму процесін талдаудың алғы шартын құру;
алда тұрған қоғамдық ұдайы өндірісті алдын ала көріп
қабылданған шешімдердің мүмкін нәтижелерін бағалау.
Экономикалық болжамдаудың объектілері: халық шаруашылығы, салааралық кешендер, аймақтар
Он жылдаған қателіктер сабақтары нәтижесінде болашақты көріп білу
Қазіргі заманның болашағын қөру теориясының негізін орыс ғалымы
Сонымен мемлекеттік қызметкерлерге және шаруашылық басқарушылары өз қызметтерін
Болжамдау өзіндік мақсат емес, ол орташа мерзімдік және
1.2 Қазақстан Республикасы мемлекеттік басқару мен
Қазақстан Республикасының “Жергілікті өзін-өзі басқару” заңында мынадай анықтама
Бұл қағидалар Қазақстан экономикасын басқарудың қазіргі жүйесінің негізін
Басқару обьектілерінде жүргізіліп жатқан терең де сапалы
Бұрынғы орын алған мемлекеттік билік пен басқару құрылымдарының
Қоғамдық дағдарыс жағдайынан шығуды, қолда бар өндірістік, экономикалық
Нарықтық қатынастарды ендіру мен дамытуға жағдай тудыруды, жоғары
Басқару органдарының әдістері мен нысандары ескіше болды;
Салалық басқару органдарында қайта бөлу қызметі басым болып,
Елеулі кемшілік болып қабылданған басқарушылық шешімдерге жауапкершіліктің орын
Келісімсіз әрекет жасау, қызметті пайдалану, атқарушы органдарда кең
Экономиканы тұрақтандыру шаралары мен нарықты қалыптастыру мәселелері мемлекеттік
Қазіргі кезедегі мемлекеттік басқару органдарының жүйесі мен қызметі
Қазақстан Республикасы экономика министрлігі;
ҚР-ның көлік және коммуникация министрлігі;
ҚР ауыл шаруашылығы министрлігі
ҚР энергетика, индустрия және сауда министрлігі;
ҚР білім және ғылым министрлігі;
ҚР табиғи ресурстар және айналадағы ортаны қорғау министрлігі;
ҚР стратегия жөніндегі агенттігі;
ҚР табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестікті қорғау және шағын
Үкімет құрамына кірмейтін бірқатар басқа да комитеттер мен
Басқарудың ұйымдастырушылық құрылымын әрі қарай жетілдіру экономика мен
ұйымдастырушылық құрылым басқарудың негізгі заңдылықтарына, дәл кезіндегі мақсаттарға
ұйымдастырушылық құрылымның жақсаруы, шаруашылықтың экономикалық тетігінің өзгеруімен қатар
Бұрын өзін өзі ақтаған басқарудың ұймдастыру нысанындағы, қағидаларды
Ұйымдастырушылық мәселелері өтпелі кезеңнің әр сатысында зерттеліп отыруы
Басқаруды орталықтандыру мен орталықсыздандырудың арақатысын оңтайландыру, яғни басқарудың
Республикалық, аймақтық және бағдарламалық деңгейде жалпы міндеттерді шешуде
Еңбекті ұйымдастырудың пайдалы нысандарын, шешім қабылдаудың әдістерін және
1.3.ҚР-дағы мемлекетінің негізігі сипаттамалары және қоғамдық функциялары және
Мемлекетті сан қилы қызметін атқаратын механизмі болады. Мемлекеттің
Негізінен, олар – құқықтық тәртіпті сақтайтын, мемлекеттің ішкі
Мемлекетттік органдар өкіметтік қызметтерін жүзеге асырудың барысында өзара
Мемлекеттік мекемелер мен кәсіпорындардың биліктік өкілеттіліктері болмайды. Олар
Мемлекеттік қызметкерлер – бұлар басқару ісімен арнайы түрде
Демократиялық құқықтық, әлеуметтік мемлекет ғасырлар сынағынан өткен принциптерге
1. Өкілдік органдар. Қазақстан Республикасында өкілдік органдар екіге
1) Жоғары өкілдік орган – Парламент. Парламент –
2) Жергілікті өкілдік органдар – оюлыстық, аудандық, қалалық
2. Мемлекет басшысы. Қазақстанда мемлекет басшысы –
3. Атқарушы орган. Қазақстанда жооғары атқарушы орган –
4. Орталық басқару органдары. Қазақстанда оларға: министрліктер, мемлекеттік
5. Сот органдары. Қазақстанда оларға: Жоғары Сот, жергілікті
6. Прокуратура. Ол заңдардың біркелкі орындалуын қадағалайтын орган.
7. Әскер. Оған мемлекеттің әр саладағы қарулы күштері
8. Барлау, қарсы барлау органдары.
9. Абақты, бас бостандығынан айырылған адамдарды ұстап тұратын
ІІ. Қазақстан экономикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының алғы шартын
2.1 Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік басқарудағы принциптерді жүйелеу негіздері.
Атқару билігі өкіметтің қолында болады. Президенттік республикаларда өкімет
«Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» Конституциялық Заңның 1-бабына сәйкес,
Үкіметті Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі, орынбасарлары, Республика Үкіметінің аппаратының
«Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» Конституциялық Заңның 4-бабына сәйкес,
Қазақстан Республикасының Конституциясының 60-бабында Үкіметтің келесідей құзыреті берілген.
1) мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық
2) Парламентке республикалық
3) Мәжіліске заң
4) Мемлекеттік меншікті
5) Республиканың сыртқы
6) Министрліктердің, мемлекеттік
7) Республиканың министрліктері,
8) Үкімет құрамына
9) Конституциямен, заңдармен
Үкімет құрылымы төмендегідей: Премьер-Министр, оның орынбасарлары, Үкімет аппаратының
Мемлекеттік комитет тиісті мемлекеттік басқару салаларында мемлекеттік саясатты
Енді, Республика Үкіметінің қызметін ұйымдастыру сұрақтарына тоқталып өтетін
«Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы» Конституциялық Заңның 4-тарауы
Үкіметтің отырыстары айына кем дегенде бір рет өткізіліп
Үкіметтің отырыстарында Премьер-Министр төрағалық етеді,ол болмаған кезде міндеттердің
Үкімет мүшелерінің кемінде үштен екісі Үкімет отырысына қатысса,
Үкімет отырыстары ашық нысанда өткізіледі. Президенттің не Премьер-Министрдің
Республика Премьер-Министрі Үкіметтің жұмысын ұйымдастырады және Үкімет
2.2.Қазақстан Республикасы экономикасының даму сипаттамасы және оны мемлекеттік
Қазақстан Республикасы егеменді ел болып өзінің ұлттық экономикалық
Қазақстан Республикасы тәуелсіздік алғаннан кейін өзінің ұлттық экономикасын
Ұлттық экономиканы қалыптастырудың алғашқы кезеңінде мемлекет иелігінен алу
Мемлекет иелігінен алу мен жекешелендірудің 1-кезеңінің басталуы 1991
1993 жылы 5 наурызда қабылданған «Қазақстан Республикасында мемлекет
шағын кәсіпорындарды аукциондар және тендерлер өткізу арқылы шағын
ірі және орта кәсіпорындарды жаппай жекешелендіру;
өте ірі және мамандандандырылған меншік объектілерін жеке жобалар
агроөнеркәсіп кешеніндегі жекешелендіру.
1995 жылы желтоқсан айының соңында «Жекешелендіру туралы» ҚР
Сонымен бірге, мемлекеттік меншікті иелену мен басқару тиімділігін
2. Экономикалық дамудың жаңа кезеңіне қадам басқан Қазақстан
2003 – 2015 жылдарға арналған ИИС –ның негізгі
ұлттық экономиканы одан әрі жаңғырту, әртараптандыру және оның
Осы стратегия шеңберінде даму институттары құрылды. 2006 жылдан
Экономиканың мемлекеттік секторын басқаруды жетілдіру мақсатында стратегиялық мәні
Холдингтерді құрудың негізгі мақсаты корпоративтік басқаруды жетілдіру және
Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың миссиясы – мемлекеттік және жеке меншік
Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың қызметі әлеуметтік-экономикалық міндеттерді шешуге, инвестициялар тарту
Мемлекет қатысатын орнықты бизнес-құрылымдарды біріктіру өңірдің экономикалық белсенділігін
Қазіргі кезде елімізде әлеуметтік – кәсіпкерлік корпорациялардың дамуы
Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың қызметі әлеуметтік-экономикалық міндеттерді шешуге, инвестициялар тарту
Мемлекет қатысатын орнықты бизнес-құрылымдарды біріктіру өңірдің экономикалық белсенділігін
Қазіргі кезде елімізде әлеуметтік – кәсіпкерлік корпорациялардың дамуы
2.3. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік билік органдарының
Жоғарыда аталған өлшемдер негізінде мемлекеттік билік органдарының мынадай
Қазақстан Республикасының Президенті — мемлекет басшысы, мемлекеттің ішкі
Қазақстан Республикасынан тысқары жерде туған, 40 жасқа толмаған
Мемлекеттік биліктің бірынғай жүйесінде Қазақстан Республикасы Президентінің орны
Президент деген ұғым конституциялық құқылық мағынада мемлекет басшысы
Президентке Қазақстан Республикасы Конституциясының 44-бабында көрсетілген міндеттерді орындауы
Президент атқарушы билік саласында:
Парламенттің келісімімен Республика Премьер-министрін қызметке тағайындайды, оны кызметінен
Премьер-министрдің ұсынуымен Республика Үкіметінің кұрылымын белгілейді, оның мүшелерін
Үкімет мүшелерінің антын қабылдайды; Үкіметтің аса маңызды мәселелер
Үкіметке Заң жобасын Парламент Мәжілісіне енгізуді тапсырады; Республика
Республика Президенті өз бастамасы бойынша Үкіметтің өкілеттігін тоқтатуға
Республика Парламентінің кезекті және кезектен тыс сайлауын тағайындайды;
Парламенттің бірінші сессиясын шақырады және оның депутаттарының Қазакстан
Парламент Палаталарының кезектен тыс бірлескен отырыстарын шақырады;
Парламент Сенаты ұсынған заңға он бес жұмыс күні
Парламенттің келісімімен Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Төрағасын қызметке
Парламент Сенатының келісімімен Республиканың Бас Прокурорын және Ұлттық
Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерін басқара отырып, Президент Қарулы
Республикаға қарсы агрессия жасалған не оның қауіпсіздігіне сырттан
Президент Қазақстан Республикасының Конституциясында белгіленген заң шығару өкілдіктерін
1) Заң шыгару. Қазақстан Республикасы Конституциясының 53-бабының 4-тармағына
2) Заң күші бар Жарлықтар шығару. Бұл тәртіп
Сонымен қоса Президент Конституция мен заңдар негізінде және
Республиканың Президенті өзінің міндеттерін атқару кезіндеі қылмыстық іс-әрекеті
Қазақстан Республикасының Парламенті — Қазақстан Республикасының заң шығару
Қазақстан Республикасы Парламентінің төменгі Палатасы — Мәжіліс жалпыға
Мәжілістің ерекше қарауына: заңдардың жобаларын қабылдау және қарау;
Қазақстан Республикасы Парламентінің жоғары Палатасы — Сенат жанама
Сенаттың ерекше қарауына: Қазақстан Республикасы Президентінің ұсынуымен Республика
Палаталардың бірлескен отырысында Парламент:
1) Қазақстан Республикасы Президентінің ұсынысы бойынша Конституцияға
2) Республикалық бюджетті және Үкімет пен Республикалық бюджеттің
3) Республика Президентінің қарсылығын туғызған заңдар немесе заңның
4) Президентке оның бастамасы бойынша әр палата
5) Президенттің Республика Премьер-Министрін, Республика Ұлттық Банкінің Төрағасын
6) Премьер-Министрдің Үкімет бағдарламасы туралы баяндамасын тындап,
Парламент Республиканың бүкіл аумағында міндетті күші бар Қазақстан
Заңдар, аса маңызды қоғамдық қатынастарды реттейтін, мынадай мәселелер
1) жеке және занды тұлғалардың құқық субъектілігіне, азаматтардың
2) меншік режиміне және өзге де мүліктік құқықтарға;
3) мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарын
4)салық салуға, алымдар мен басқа да міндетті төлемдерді
5) республикалык бюджетке;
6) сот құрылысы мен сотта іс жүргізу мәселелеріне;
7)білім беруге, денсаулық сақтауға және әлеуметтік қамсыздандыруға;
8) кәсіпорындар мен олардың мүлкін жекешелендіруге;
9) айналадағы ортаны қорғауға;
10) Республиканың әкімшілік-аумақтық құрылысына;
11) мемлекет қорғанысы мен қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қатысты
Өзге қатынастардың барлығы заңға тәуелді актілермен реттеледі.
Республиканың мұндай заңдары Республика Президенті қол қойғаннан кейін
Қазақстан Республикасының Үкіметі — атқарушы биліктің маңызды тармағы
өкiлдi органның депутаттары болуға;
оқытушылық, ғылыми немесе өзге шығармашылық қызметтерден басқа ақы
кәсiпкерлiкпен шұғылдануға;
коммерциялық ұйымның басшы органының немесе байқаушы кеңесiнiң құрамына
Республика Үкiметi:
мемлекеттiк әлеуметтiк-экономикалық саясаттың негiзгi бағыттарын, оны жүзеге асыру
мемлекеттiк бағдарламаларды әзiрлейдi;
әлеуметтiк-экономикалық және ғылыми-техникалық дамудың индикативтiк жоспарларын әзiрлеп, жүзеге
Республика Президентi белгiлейтiн тәртiппен республикалық бюджеттi әзiрлеу мен
Республиканың қаржы жүйесiн нығайту жөнiндегi шараларды әзiрлейдi және
құрылымдық және инвестициялық саясатты жүзеге асырады;
мемлекеттiк баға белгілеу саясатын талдап жасайды және жүзеге
мемлекеттiк меншiктi басқаруды ұйымдастырады, оны пайдалану жөнiндегi шараларды
еңбекке ақы төлеу, азаматтарды әлеуметтiк қорғау, мемлекеттiк әлеуметтiк
мемлекеттiк аймақтық саясаттың негiзгi бағыттарын әзiрлеп, жүзеге асырады:
ғылым мен техниканы дамытудың, жаңа технологияларды енгiзудiң, мәдениеттi,
табиғи ресурстар мен айналадағы табиғи ортаны тиiмдi пайдалануды
құқықтық реформаның жүзеге асырылуын қамтамасыз етедi; азаматтардың құқықтары
келiссөздер жүргiзу мен үкiметаралық келiсiмдерге қол қою туралы
Үкiмет жанындағы консультативтiк-кеңесшi органдарды құрады және таратады;
өзiне Конституция, заңдар және Президент актiлерi жүктеген өзге
Сот билігі — сотта іс жүргізудің азаматтық, қылмыстық
Сот актiлерi мен судьялардың өз өкiлеттiктерiн жүзеге асыру
Жергiлiктi соттарға мыналар жатады:
облыстық және оларға теңестiрiлген соттар (Республика астанасының қалалық
аудандық және оларға теңестiрiлген соттар (қалалық сот, ауданаралық
Жоғарғы Сот жергiлiктi және басқа соттардың қарауына жатқызылған
Жоғарғы Сот:
өзiнiң қарауына жатқызылған сот iстерi мен материалдарын қарайды;
сот практикасын зерделейдi және оны жинақтаудың қорытындылары бойынша
нормативтiк қаулылар қабылдайды, сот практикасы мәселелерi бойынша түсiндiрме
заңда көзделген басқа да өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
ІІІ. Мемлекеттік басқаруды жетілдіру жолдары
3.1. Мемлекеттік басқарудың тиімділігі
Мемлекеттік басқарудың тиімділігі оның ұйымдастырушылық құрылымы өте күрделі
Ынта қойып зерттейтін мәселелердің бірі – аймақтық басқарудың
а) аймақтық – салалық өзара байланыстар;
ә) салааралық байланыстар;
б) жоғарыға қарайтын кәсіпорындарда өндірісті дамыту.
Республикалық өзін - өзі басқару тұжырымдамасына төмендегідей жағдайларды
территориялық деңгейдегі мүдделер жүйесі және басымдықтар;
өзін - өзі басқарудың субьектілер жиынтығы, олардың функциялары,
өзін - өзі басқарудың мүдделеріне жету үшін өндіріс-материалдық
экономикалық кешенінің тиімділігін бағалайтын көрсеткіштер;
мемлекеттік басқару мен территориялық өзін - өзі басқару
Қазақстанның әлеуметтік - экономикалық дамуы оның аймақтарының, облыстарының
Осыған орай біздің экономика ғылымының шұғылданатын мәселесі: нақтылы
тоталитарлық жүйе кезінде облыстардың жағдайларына орталықтандырылған басқарушылық тарапынан
өз кезеңіндегі салалық басқарудың күйреуі;
республикада жалпы экономикада салалық негіздерінің әлсізденуі, технологиялық бірліктің
республика егемендік алғаннан кейін халық шаруашылығын жаңадан жіктеу
нарықтық механизмді аймақтық экономиканы басқарудың негізгі қозғалтқыш күші
Қазіргі уақытта, «Қазақстан 2030» Стратегиясының 10 жылдығында, экономикамыз
Елбасының «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты Жолдауына сәйкес
Қазір жүзеге асырылып жатқан реформалар мен қайта құрулардың
Алдағы уақытта орталық мемлекеттік органдардың негізгі міндеттеріне ел
Осында көрсетілгендердің барлығының жүзеге асырылуы мемлекеттік қызметшілердің санының
Аталған реформаларды жүзеге асыруда ҚР Әділет министрлігі мен
Мемлекеттік басқару жүйесін жетілдіру жөніндегі мемлекеттік саясаттың басты
3.2.Мемлекеттік реттеудің қазіргі әдістері: ғылыми болжау, жоспарлау, бағдарлама
Дамудың ұзақ мерзімді басымдылығын алға жылжытуға рыноктың мүмкіндігі
Мемлекеттік экономикалық бағдарламалау – елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын мемлекеттік
Бағдарламалау – жоспарлаудың ең көп тараған нысаны. Әңгіме,
Жоспарлау, болжау және бағдарламалау – бұл ЭМР-дің құралдары.
Мемлекеттік бағдарламау-стратегиялық жоспарлаудың маңызды құралы.
Бағдарлама-директивтіктің белгілі бір жәрежесіне тән нақты құжат.
Бағдарламада анықталатындар:
реттеу мақсаты;
мақсатқа жетудің қамтамасыз ететін, экономикалық саясаттың нұсқалары;
жобаларды, олардың бюджетін, басқару жүйесін және бағдарламаны жүзеге
экономикалық саясаттың оңтайлы нұсқасын таңдау критерийі.
Бағдарламаға ұлттық экономика дамуының ішкі және сыртқы шарттарының
Бағдарламалар бір және көп мақсатты, аймақтық, құрылымдық, ұлттық
Экономиканы жоспарлау мен болжауда жүйелі – кешенді және
Жүйелі – кешенді тәсіл (ЖКТ) ғылыми негізделу және
ЖКТ-нің мәні жалпы теориялар жүйесінің талаптарымен қорытындыланады: әр
Жүйелі – кешенді тәсілдеме
Сипатты белгілері
1-сурет. Жүйелі – кешенді тәсілдеменің мәні
Бағдарламалық-мақсатты тәсілдеме (БМТ) мақсатты бағыттың, белгіленген шаралардың кешенділігі,
Сөйтіп, БМТ кезінде мыналар анықталды тиісті:
Мақсат.
Кешенді тәсіл.
Мекен – жайы.
Орындалу міндеттілігі.
Шараларды жүзеге асыру мерзімі.
Ресурстардың негіздері.
Бағдарламалық-мақсатты тәсілдеменің ерекшеліктері:
бағдарламалық тәсілдеме жүйелі – кешендімен тығыз байланысты, он
бағдарлмалау үдерісінде өткізіледі;
мақсатты кешенді бағдарламаны құрастыру үшін пайдаланылады.
Бағдарламалық әдіске талаптар:
проблемаларды нақты анықтау;
мақсатты бір жақты қалыптастыру;
қойылған мақсатқажету үшін қажетті, ресурстар мен мерзімнің жан-жақты
Тәсілді өткізу үдерісі:
мақсатты ғылыми анықтау;
мақсатқа жету нұсқасын әзірлеу;
қойылған мақсатты өткізу үшін талап етілетін құрылымының ресурстары
жүйенің қызмет ету моделін әзірлеу;
бірнеше баламалар арасынан базистік шешімді таңдап ал үшін
Біз атап өткендей, экономиканы реттеуде қоғамның экономикалық өмірінде
Реттеу – мемлекеттің экономикаға оның қызмет тәртібін қолдауға
Қазіргі заманғы нарық шаруашылығы экономикалық (жанаиа) және әкімшілік
Экономикалық реттеушілердің басымдық мәні болады. Олар нарықтық қызмет
Әңгіме мемлекеттік реттеу туралы болғандықтан, деңгейлі анықталған экономикалық
Мемлекеттік реттеудің экономикалық әдістері екі негізгі нысанда көрінеді:
Кредиттік – қаржылық саясаттың басты құралдары міндетті резервтердің
Бюджет – салық саясатының жан-жақты және қолданбалы құралы
Кредит – қаржы саясатының құралдарын пайдалану мемлекетке инфляцияға
Салық саясаты барлығынан бұрын, табыстарды қайта бөлуді және
Әімшілік әдістер бес бағытта қолданылады:
1. Монополиялық рынокты тікелей мемлекеттік бақылау. Рынокты әкімшілік
2. Өндірістік экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету.
3. Өндірістік және экономикалық қызметтің барлық түрлерін жүргізу
4. Тұрғындар өмірінің ең аз шектеулі параметрлерін анықтау
5. Халықаралық экономикалық қатынастар аясындағы ұлттық мүдделерді қорғау.
Сөйтіп, осы немесе басқа әдістер қойылған мақсаттарға жету
Қорытынды
Нарықтық шаруашылық жағдайында экономиканы мемлекеттік басқару заң шығарушы,
Республика экономикасын басқару жүйесінің әдістемелік негіздерінің бірі болып
Тұжырымдамада анықталғандай Республиканың өзін-өзі басқару қағидасына өтудің басты
Қазақстан экономикасы мемлекеттік реттеудің субьектісі болып табылады. Бұған
Қазақстан Республикасы Конституциясының құрамында экономиканы басқаруды ұйымдастырудың әдістемелік
Бұл қағидалар Қазақстан экономикасын басқарудың қазіргі жүйесінің негізін
Басқару обьектілерінде жүргізіліп жатқан терең де сапалы
Пайдаланылған әдебиеттер
Булгакова Д.А. «Мемлекет және құқық теориясы». Оқу құралы.
«Қазақстан Республикасының Үкiметi туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық Заңы
2015 жылға дейінгі арналған Қазақстан Республикасының аймақтық даму
«Қазақстан Республикасының сот жүйесi мен судьяларының мәртебесi туралы»
www.minjust.kzқр Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің ресми
«Қазақстан Республикасының Президенті туралы» Конституциялық заңы.
Қазақстан Республикасының “ҚР мемлекеттік жергілікті басқару туралы” заңы”.
Арбатов А.”Механизм регулирования развития регионов.” Экономист, N12,2001г.
Қазақстан Республикасының «Соттар және судьялардың құқықтық жағдайы туралы»
Анимица Е.Г. ”Основы местного самоуправления” Учебник: М.
Жоламан Қ. Д., Мұхтарова А. Қ., Тәукелев А.Н.
Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік қызмет туралы» Заңы.
Қазақстан Республикасының «Парламенті және оның депутаттарының мәртебесі
Қазақстан Республикасының Конституциясы. Алматы, «Жеті жарғы».
Амандықов С.К. «Қазақстан Республикасының Конституциялық құқығы». Оқу құралы.
Мемлекет және құқық негіздері. Оқулық. Алматы.
Конституция Республик Казахстан от 30 августа 1995 г.
Закон Республики Казахстан «О государственной
службе» от 23 июля 1999 года. Алматы, Данекер,2000г
6
Салааралық баланстағы болжамдар, көп көлемдi өндiрiстiк циклдiк макромодельдер,
Статика заңдылығы
Циклдiк динамика заңдылығы
Әлеуметтiк генетика заңдылығы
Пайдалы мутацияның мақсаты, бағыты және стихилы сараптау
Қоршаған ортаның әсерi астында мұрагерлiк ауыспашылық
Экономикалыє жѕйенi» ядросыны» саєталуы
Аралас және жеке циклдардың өзара байланысы
Динамикалық полициклдiгi
Периодтық кризистер
Экономикалық циклдердiң фазаларының ауысуы
Экономикалық және табиғи экологиялық жүйе пропорциялары
Әлеуметтiк жүйе және экономиканың пропор-ционалды байланысы
Экономикалық жүйе структурасының пропорционалдылығы
Объективтілік
Нақтылық
Зерттелетін объектіні толық қамтуы
Детерминизм есебі
Элементтік – жүйе құрамына кіретін элементтерді анықтау.
Құрылымдық – жүйе элементтері арасындағы және тәуелділікті ішкі
Тарихи жүйенің пайда болу жағдайын, өткен кезеңдерін, ықтимал
Мақсатты – даму мақсатын анықтау.
Ресурстық – нақты мәселелерді шешу үшін талап етілген
Кезектi фазаны алдын-ала кјру жёне тенденцияны» сынуы, мерзiмi,
Жүйе ядросын шығару, оның структурасы, тұрақты пайдалы өзгерiстердi
