Қазақстан Республикасының жергілікті деңгейдегі мемлекеттік басқарудың даму перспективалары курстық жұмыс
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
1. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЖЕРГІЛІКТІ ӨЗІН-ӨЗІ БАСҚАРУДЫҢ МӘНІ МЕН МАҢЫЗЫ 5
1.1 Жергілікті басқарудың теориялық негіздері 5
1.2 Жергілікті атқарушы органдар құрылымының негіздері 8
1.3 Жергілікті шаруашылықтың қалыптасу барысы мен құрылымы 12
2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЖЕРГІЛІКТІ ДЕҢГЕЙДЕГІ МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУДЫҢ ДАМУ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ 17
2.1 Жергілікті өзін-өзі және мемлекеттік билікті басқару тәжірибесі 17
2.2 Қазіргі кездегі жергілікті өзін-өзі басқарудың өзекті мәселелері 20
2.3 Жергілікті өзін-өзі басқарудың даму перспективалары 25
ҚОРЫТЫНДЫ 30
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 31
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 30 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
1. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЖЕРГІЛІКТІ ӨЗІН-ӨЗІ БАСҚАРУДЫҢ МӘНІ МЕН
1.1 Жергілікті басқарудың теориялық негіздері 5
1.2 Жергілікті атқарушы органдар құрылымының негіздері 8
1.3 Жергілікті шаруашылықтың қалыптасу барысы мен құрылымы
2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЖЕРГІЛІКТІ ДЕҢГЕЙДЕГІ МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУДЫҢ ДАМУ
2.1 Жергілікті өзін-өзі және мемлекеттік билікті басқару тәжірибесі
2.2 Қазіргі кездегі жергілікті өзін-өзі басқарудың өзекті мәселелері 20
2.3 Жергілікті өзін-өзі басқарудың даму перспективалары 25
ҚОРЫТЫНДЫ 30
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 31
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі: «Қазақстан - 2030» Стратегиясында қазіргі заманғы мемлекеттік
Соңғы жылдары мемлекеттік басқарудың тиімділігін қамтамасыз ету проблемасы көптеген
Бүгінгі күн тәртібіне өткір қойылып отырған мемлекеттік басқару жүйесін
Әлемдік тәжірибені зерттеу барысында басқару мен өкілеттіктерді орталықтан алу
Біріншісінде салық түсімдері орталық үкіметке аударылады. Бірақ мұндай жағдай
Курстық жұмыстың мақсаты Қазақстандағы жергілікті басқарудың даму перспективаларын айқындау.
жергілікті басқарудың теориялық негізін ашу;
Жергілікті шаруашылықтың қалыптасу барысы мен құрылымы
жергілікті басқару органдарының құрылымын талдау және қатынасын реттеу
Қазақстан Республикасының жергілікті деңгейдегі мемлекеттік басқарудың өзекті мәселелерін
Қазақстан Республикасының жергілікті деңгейдегі мемлекеттік басқарудың даму перспективаларын
Курстық жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытынды мен пайдаланған әдебиеттер
1. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЖЕРГІЛІКТІ ӨЗІН-ӨЗІ БАСҚАРУДЫҢ МӘНІ МЕН
1.1 Жергілікті басқарудың теориялық негіздері
"Менеджмент" яғни басқару түсінігі қазіргі кезде басқарудың тиімді түрі
Қазақстан Республикасының Конституциясында жарияланғандай. Қазақстан Республикасында жергілікті маңызы бар
Жергілікті өзін - өзі басқаруға тұрғын халық тікелей сайлау
Сонымен қоса Қазақстан Республикасының конституциясына сәйкес Жергілікті өзін -
Нарықтың байланыстардын даму шапшандығымен аймақтарды ірілендіру процесі құқықтық, қаржылық
ТМД - елдерінің, жергілікті өзін - өзі басқару заңының
Муниципалдық менеджмент басқарудың жаңа системасы болып қана қоймай, ол
Әрине басқарудың жаңа системасын бола тура муниципалдық менеджменте Қазақстан
Басқа да жаңа экономикалық пәндер - сияқты муниципалдық менджментте
Сонымен "муниципалдық", "жергілікті" сияқты терминдер сол аумақтағы өндірістерде, зауыттарда
"Муниципалдық меншік" түсінігі - бұл муниципиялдық аумақтың меншігін білдіреді.
Жергілікті атқарушы органдарын қарауына мыналар жатады:
1. аумақты дамыту жоспарларын, экономикалық және әлеуметтік бағдарламарын, жергілікті
2. коммуналдық меншікті басқару;
3. жергілікті атқарушы органдарын басшыларын қызметке тағайындау және қызметтен
4. жергілікті мемлекеттік басқару мүддесіне сай Республика заңдарымен жергілікті
5. жергілікті атқарушы органдарын құзыреті ұйымдастырылуы және олардың қызмет
Жергілікті өкілетті органдар - маслихатгар тиісті әкімшілік -аумақтың, бөліністегі
Маслихатын қарауына мыналар жатады.
1. аумақты дамыту жоспарларын, экономикалық және әлеуметтік бағдарламарын, жергілікті
2. өздерін қарауына жатқызылған жергілікті әкімшілік - аумақтық құрылыс
3. Заңмен маслихат құзыретіне жатқызылған жергілікті атқарушы органдар есептерін
Муниципалды менеджментте қолданылады. Ол менеджменттің одан кейбір маркентигтің, экономика
Муниципалдық менеджменттін ғылыми зерттеледі басқа да, ғылыми әдістер қолданылады,
Монополиялық талдау әдісі - экономиканың даму деңгейінің пайдаланылмыған ресурстарды
Баланстық әдіс - жоспар көрсеткіштерін тығыз байланыстыру үшін қолданылатын
Баланстың әдістің экономикалық математикалық құндық, еңбек ресурстары сияқты түрлері
- Еңбек балансының көптеген экономика сияларында еңбек ресурстарын
- Құндық баланстар арқылы қоғамдық жиынтық өкілі мен
- Жоспардың экономикалық тиімділік
Осылармен қоса статистикалық әдістерінде орны ерекше.
Статистикалық әдіс - индекстерді есептеу үшін және ұқсас талдау
ҚР - ның Конститутциясында негізгі бастамалары мен қызмет әрекеті
Бүгінгі күні аудандарын Республикаларының обылыстарының жүйесіне тиімділігі басқару құрылымын
Бұл мына жағдаймен түйінделеді:
- Басқару аппараты санының тым көптігі.
- Басқару қызметкерлерінің бытранқылығы.
- Басқару аппаратын ұстаудағы қаржы - қаражатын жетіспеуі.
Көптеген экономистердің ойынша басқаруға кеткен шығындардың, аймақтың басқарудың табыстарынан
Соңғы уақытта басқарудың қадамдарғы оңға қарай жаттуда:
- Әмшілік жазаға тартудың азаюы.
- Басшылықтың елмен араласпауы, елдің ойын тыңдауы.
- әр түрлі сұрақтарды шешудегі мәденит қазыналарын жасауы.
- Іс қағаздарын жаңаруы, әр түрлі нұсқаулардың азаюы.
Сондықтанда жергілікті қоғамдастықтың әлеуметтік, тарихи, табиғи, демографиялық және т.б.
Басқаруды демакратияландырумен қатар, басқаруды жетілдіру қажет және де, аймақтар
Әлеуметтік салада соның ішінде зәру адамдарға атаулы көмек көрсету
Экономика саласында - аймақтардың экономикалық мүмкіндіктерін тиімді қолдануыңыз қажет,
1.2 Жергілікті атқарушы органдар құрылымының негіздері
Жергілікті жерлерде, әкімшілік-аумақтық бірліктерде мемлекеттік басқаруда жергілікті атқарушы органдар:
Облыстардың, республикалық дәрежедегі қалалардың және астананың әкімдерін қызметке Премьер-министрдің
Әкімдер Президент пен Үкіметтің өкілдері болып табылады. Республика Президенті
Жергілікті әкімшіліктің қызметін ұйымдық, құқықтық және материалдық-техникалық жағынан қамтамасыз
Аппараттың штатын, еңбек ақы төлеу және материалдық-техникалық қамтамасыз ету
Облыстық әкімшіліктері бөлімдерінің, басқармаларының және баска бөлімшелері мен қызметтерінің
Облыстық, аудандық, калалық мәслихаттар депутаттардың жалпы санының үштен екісінің
Елімізде мемлекеттік басқару жүйесіне көптеген жаңа механизмдер енгізілу үстінде.
Таяуда қабылданған 2007-2024 жылдарда Қазақстан Республикасының тұрақты дамуға көшу
Стратегия өңірлік және әлемдік экономикада бәсекеге қабілетті мамандануды қалыптастырудың
Ел өңірлерінің бәсекеге қабілетін арттыру міндеттерін шешу мақсатында ұлттық,
Аумақтық дамуды инфрақұрылымдық қамтамасыз ету экономикалық белсенділіктің өсуіне, халықтың
Жоғарыда аталған мәселелердің респуликаның барлық аумағында толықтай жүзеге асуы
Жергілікті басқаруды жетілдіру мәселесіне тереңірек үңілсек, оның еңбек бөлінісімен
К. Маркстің пікірінше, еңбектің аумақтық бөлінісі аудандардың нақты өндіріс
Осылайша, еңбек бөлінісінің күрделілігі әр түрлі жағдайлармен тусіндіріледі және
адам еңбегінің көптүрлілігі, оның сұранысының жан-жақтылығы және оларды бір
адам еңбегінің өндірімділігін арттыратын ғылым мен техниканың жоғары деңгейде
белгілі бір өнімді шығару үшін бір технологиялық үрдісте көптеген
Қоғамдық өндіріс өндірістік күштер мен өндірістік қатынастардан тұрады. Өндірістік
теориялық: экономикалық аудандастырудың қалыптасуының ғылыми негіздері мен заңдылықтары;
тарихи: экономикалық аудандастырудың даму тарихын ескеріп, ғылыми ойлардың сол
әдістемелік: зерттелетін объектінің ғылыми әдістерін (тәсілдерін) дайындау;
қолданбалы: экономикалық аудандастыру теориясын тәжірибеде пайдалану.
1.3 Жергілікті шаруашылықтың қалыптасу барысы мен құрылымы
Ел экономикасын тиімді басқаруды жетілдірудің жолдарын іздестіру мен оған
Жергілікті билікті ұйымдастыру туралы білімнің теориялық негізін Алексис де
жергілікті басқару органдарының іс-әрекеттері мемлекеттік емес және олардың шаруашылық
жүргізілетін мәселелердің накты тізімінің жоктығы;
қоғамдық мүдденің мемлекеттікпен сәйкес келмеуі және т.б.
Бірақ бұл аталған негізгі белгілердің сипаты қазіргі кезде толықтай
Шаруашылықтың коммуналды үлгісінде қоғамның мақсаттарының және оның талаптарының орындалуында
1) заңмен анықталған, жергілікті басқару органдарының құзыретіне жататын функциялар
2) аумақтың негізгі ресурстарының болуы, бірақ оларды пайдалануда кездесетін
3) жергілікті басқару органдарында, жергілікті халықтың интеллектуалдық даму деңгейінің
4) кәсіпорындарда маманданған білікті кадрлардың жоқтығы;
5) халықтың салық төлеу қабілетінің төмендігі.
Аталмыш проблемаларды шешуге және шаруашылықтың қалыптасуы мен дамуына ресурс
- мемлекеттен бөлінетін субвенциялар мен дотациялар;
- жергілікті салықтар мен алымдар, салықтық емес түсімдер;
- қарызға алынған қаржылар.
Осы үш табыс көздерінің қарым-қатынасы жергілікті қаржы құрылымының аймақ,
Бірінші топтағы табыс көзінің жүзеге асуы жергілікті шаруашылыктар арасындағы
1) қаржылық жоспарлау;
2) бюджет процесі;
3) нәтижелерді бағалау.
Егер әр сатыға талдау жүргізсе, онда олардың бір бірінен
Жергілікті басқаруда келесі маңызды мәселе ол — жоспарлау. Жоспарлау
Жергілікті басқаруда оның шаруашылығының қалыптасу және даму зандылықтарының шешуші
Ең бірінші кезекте ауыл шаруашылығындағы жеке меншіктің үлес салмағы
2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЖЕРГІЛІКТІ ДЕҢГЕЙДЕГІ МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУДЫҢ ДАМУ
2.1 Жергілікті өзін-өзі және мемлекеттік билікті басқару тәжірибесі
Мемлекет күрделі жүйелік бірлік болып табылады. Ол қоғамдық өмірдің
Еліміздегі басқару функциясына ендігі жерде біртіндеп өзгерістер ене бастайды.
Қазақстан егемендігін алғаннан бері көптеген институционалдық сипаты бар мәселелермен
1. Орталықсыздандыру - басқару функцияларын орталықтан жергілікті билік органдарына
2. Орталықсыздандыру - орталықтандыруға қарама-қарсы басқару жүйесі, яғни жергілікті
Орталықсыздандыру түсінігінің әр түрлі анықтамасымен бірге оның түрлі формаларының
Халықтың тұрғын үй, коммуналдық қызмет, жеке бас қауіпсіздігі, әлеуметтік
жергілікті бюджеттер қалай қалыптасатыны анықталмаған. Село және кент бюджеттерінің
әкімнің жергілікті халық алдында есеп беруі анықталмаған;
әкімдерді сайлау екі жылға анықталғанымен, оларды қайта сайлау тетіктері
сайлаушылар мен сайланушылар пропорциясыңда да алшақтықтар жеткілікті;
осы сайлауға саяси партиялардың қатысу мүмкіндіктерінің жоктығы және
Енді осы жергілікті шаруашылықты басқарудың мәселелеріне сатылап келсек. Жергілікті
Қазір елімізде 2005 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енген
2.2 Қазіргі кездегі жергілікті өзін-өзі басқарудың өзекті мәселелері
Қазіргі кезде және жақын арада экономикалық және әлеуметтік-экономикалық дамуы
2008 жылы Мемлекеттік билікті орталықсыздандыру және жергілікті өзін-өзі басқару
Қаржысыз билік-қауқарсыз билік. Қазіргі күні ауылдық округтерде осындай жағдай
Парламент Мәжілісінің депутаты Тито Сыздықов билікті орталықсыздандыру жөніндегі бастамаға
Мен өз тарапымнан экологиялық сараптаманы облыстарға беруге келіспеймін. Мұндай
Серік Әбдірахманов билікті орталықсыздандыру үшін жергілікті биліктің төменгі буыны-ауыл
Парламент депутаттары Вера Сухорукова, Владимир Нехорошев, Азаматтық партияның жетекшісі
Қазақстан Республикасының Бюджет кодексіне сәйкес, бюджет мемлекеттің және жергілікті
Бірақ, бюджет үрдісі бюджеттің шығыс бөлігін жиі басқарумен теңдестіреді,
Осы тұста бір айта кететін жай, кешендік тексеру жүргізгенде
Менің ойымша осы Райымбек ауданына басты бағытым нарық құралдарын
Өндіріс орындарын дамыту үшін шаруашылық субъектілеріне қаржы көздері-айналымдық қаражат,
Осы жерде бухгалтерлік есептің алар орыны, атқарар ісі өте
Көптеген нормативтік құқықтық актілер, салық, кеден, еңбек кодексі т.б.
Нағыз бухгалтерлік есеппен айналысатын банк және қазынашыл органдары күнделікті
Жергілікті бақсқаруды жетілдіру үшін ең маңызды-қаржы мәселесі жыл санап
Республикалық және жергілікті бюджеттерді жетілдіре берудің алға қойған міндеттерінің
Жергілікті шаруашылық (ауыл, село) халқы яғни отбасылар өздерінің шарушылығын
Жергілікті шаруашылықтардың қалыптасуының өз елімізде жүргізіліп жатқан басқада мәселелерімен
1. Даму әулеті жоғары ауылдық елді мекендердің саны-1062, мұнда
2. Даму әулеті орташа ауылдық елді мекендердің саны-5664, мұнда
3. Даму әулеті төмен ауылдық елді мекендердің саны-776, мұнда
4. Бұл топтағы аса қолайсыз экологиялық жағдайдағы ауылдық елді
Бірінші және екіші топтағы елді мекендерге үкімет тарапынан қаржылық
2.3 Жергілікті өзін-өзі басқарудың даму перспективалары
Бүгінгі күн тәртібіне өткір қойылып отырған мемлекеттік басқару жүйесін
- бюджет мәселесінде жалпы мемлекеттік мүдде мен халық мүддесінің
- бюджет-салықтык өкілеттіктерді ажыратуда, шығындар мен табыстарды, сонымен
- бюджеттер дербестігінің жоғары деңгейлілігі және әрбір басқару
- мемлекеттің бюджет-салық саясатын жүзеге асыруға аумақтық басқару органдарының
Бүгінгі күні бюджет жүйесіндегі бюджетаралық қатынастардың реттелмегендігі өткір проблема
Біріншісі — оған тұрақтылық элементтерін бере отырып,
Екінші - әрбір нақты аймақ үшін жеке орта мерзімді
Үшінші нұсқада республикалық бюджеттін кірістеріндегі жеке табыс салығын және
Төртінші нұсқада кәсіпорындар бойынша түсімдерді базалық (республикалық бюджетке) және
Жергілікті бюджеттерді теңестіру үшін салықтармен реттелетін жеке табыс салығын,
Осы мақсатта тұжырымдамаға сәйкес ауыл әкімдерінің аппаратына заңды тұлға
Әлемдік тәжірибені зерттеу барысында басқару мен өкілеттіктерді орталықтан алу
1) жеке бекітілген салықтар: салық базасы мен оның мөлшерлемесі
2) ыдырайтын салықтар: салық базасы мемлекеттік деңгейде белгіленеді, бірақ
3) салықтық емес түсімдер: кейбір айыппұл, мүлікті пайдаланғаны үшін
4) бөлінетін салық: салық салу объектісі мен оның мөлшерлемесі
5) қаржылық көмектер (гранттар мен орталықтандырылған субсидиялар): орталықсыздандырылған басқару
6) арнайы гранттар: гранттың сомасы орталық үкіметпен анықталады, болмаса
Осы және көптеген проблемаларды шешу үшін Үкіметтің алғаш рет
ҚОРЫТЫНДЫ
Жергілікті басқаруды жетілдіруде басты проблема қаржымен байланысты. Жергілікті бюджеттердің
Елімізде мемлекеттік басқару жүйесіне көптеген жаңа механизмдер енгізілу үстінде.
Жергілікті мемлекеттік басқаруды жетілдіру барысында көптеген мәселелер оң жолға
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Танкиева А.Қ. Жергілікті басқару және оның өзекті мәселелері А.
Есімов А. Ауылдык аумактарды дамыту багдарламасы ауылдың тіршілігі мен
Пірназар С. Жергілікті биліктің жауапкершілігі // Егемен Қазакстан, 19.04.2006
Сәдіркызы Г. «Жергілікгі өзін-өзі баскару...» // Егемен Қазакстан, 21.10.2005
Баскаруды жетілдірудің бастаулары // Егемен Қазақстан, 7.06.2006 ж.
Дәулетбаева Б. Жергілікті өзін-өзі баскару // Дала мен қала,
Есали А. Жергілікті өзін-өзі баскару ірі қалаларда калай шешіледі?
Келімбетов Қ. Өкілеттіктерді айқын ажырату - бүгінгі күннін басты
Жоламан. Децентрализация государственной финансовой системы РК как источник экономического
Нүкенов А. Жергілікті баскаруды жетілдіру мәселелері // Саясат. -2003.
Рудебек К. Финансы местного самоуправления: Шведский опыт // Финансы.
Байсалбаева Т. Малые города: характеристика развития социальных индикаторов в
Региональная политика Республики Казахстан: экономический механизм реализации / Отв.
Есенугелов А. Долгосрочная стратегия развития экономики и размещения производительных
Н. Искаков, В. Марков, К. Берентаев. Методические подходы к
Бурлаков И.Н. Модернизация системы регионального и местного самоуправления в
3
