Халықаралық аудит курстық жұмыс
ЖОСПАР
КІРІСПЕ........................................................................................................................3
1. ШЕТЕЛДЕРДЕ АУДИТТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ
1.1 Шетелдерде аудитті ұйымдастыру......................................................................4
1.2 Батыс елдеріндегі және жақын шетелдерде аудитті ұйымдастыру мәселелері...................................................................................................................12
2. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ АУДИТ ТӘЖІРИБЕСІН ҚАЗАҚСТАН РЕСПУЛИКАСЫНДА ҚОЛДАНУ
2.1 Қазақстандағы аудитті ұйымдастыру................................................................16
2.1 ҚР-да халықаралық аудит тәжірибесін қолдану мәселелері. /KPMG аудиторлық компаниясы мысалында/.................................................................................................................20
Қорытынды.................................................................................................................25
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 25 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
ЖОСПАР
КІРІСПЕ........................................................................................................................3
1. ШЕТЕЛДЕРДЕ АУДИТТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ
1.1 Шетелдерде аудитті ұйымдастыру......................................................................4
1.2 Батыс елдеріндегі және жақын шетелдерде аудитті ұйымдастыру
2. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ АУДИТ ТӘЖІРИБЕСІН ҚАЗАҚСТАН РЕСПУЛИКАСЫНДА ҚОЛДАНУ
2.1 Қазақстандағы аудитті ұйымдастыру................................................................16
2.1 ҚР-да халықаралық аудит тәжірибесін қолдану мәселелері. /KPMG
Қорытынды.................................................................................................................25
КІРІСПЕ
Курстық жұмысымның тақырыбы «Шетелдерде аудитті ұйымдастыру». Таңдалған курстық
Аудит термині «audio» деген латын сөзінен,яғни «ол естиді»,
Америкалық бухгалтерлер ассоциациясы комитеті бухгалтерлік есептің негізгі тұжырымдамасы
Аудит-дербес,тәуелсіз аудит мамандарының кәсіпкер ретінде келісім-шарт бойынша тапсырысшылардың
Аудит ерекше қызмет атқарады,яғни аудит қорытындысы арқылы шаруашылық
Қазіргі таңда аудиторлық тексеру өте қажет,себебі кәсіпорындардың қаржылық
Осы мәселелерді шешу барысында курстық жұмысты ұсынамын. Курстық
Курстық жұмыстың мақсаты – шет елдерде және жақын
Курстық жұмыстың зерттеу объектісі ретінде – әлемге әйгілі
ШЕТЕЛДЕРДЕ АУДИТТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ
1.2 Шетелдерде аудитті ұйымдастыру
Шет елдерде бақылау-аудиторлық іс теориясын зерттегенде ең бір
Кең мағынада постулаттар дегеніміз – басқалар дұрыс еместігін
Постулаттар негізінен ғылым және ғылыми тәртіптің жүйесі болады.
Тұрақты постулаттардың негізін қабылдау арқылы өте күрделі сұрақтарды
Постулаттардың шындығы дәлелденбеген жағдайда да олар нақты болуы
Шет елдерде аудиторлық істі ұйымдастыру белгіленген қағидаттарды салдарымен
Бақылау-аудиторлық іс теориясында постулаттардың рөлі жоғары. Батыс ғалымдары
Осы ғалымдардың көзқарастары мен практикасын қорытындылай келе, бақылау-аудиторлық
Қаржылық есеп беру және қаржылық мәліметтер тексерілген болуы
Мүдделердің болжамды қақтығысы.
Верификациялардың мүмкіндіктері.
Есеп берудің дұрыс болмауы.
Қаржылық ақпараттық тексеріс тәуелсіз ойлардың мақсатында орындалса, онда
Қате шешімдерден босатылмайды.
Аудитордың пікірі оның ойларына байланысты.
Есеп берудің объектісі ішкі бақылау тиімділігіне тура пропорционал.
Әр тексеріс бұрынғының бағалылығын төмендетеді және одан аз
Аудитордың кез келегн бекітуі бедгілі бір дәрежесін білдіреді.
Бұрынғы ақпараттың бағалылығы.
алпы қабылданған бухгалтерлік принциптердің сақталуы.
Осы негізде аудиторлық бақылау кеңістігіндегі теориялар мен стандарттар
Шет дамыған елдерде аудиторлық бақылаудың теориясында және практикасында
Шет елдер мен Қазақстанда аудиторлық қызмет стандарттармен, нормалармен
Аудиторлық стандарттар әр тексеруші органдарға міндетті бола бермейді,
Әрбір нақты ревизиялық орган өзінің мақсатын және тапсырмасы
Стандарттардан айырмашылығы аудиттің нормалары онша көп принциптерді қарастырмайды,
ерекше сұрақтарды тексеруді;
жеке салалардағы ревизия;
аудиторлық есеп берулерге дайындық.
Нормалар нанымды болуы керек, бірақ олар директикалық сипатта
Шет елдерде аудитті ұйымдастыруда аудиторлық стандарт және норма
Шет елдерде аудиторлық қызметтің жалпы қабылданған стандарты өзара
Негізгі постулаттар;
Жалпы стандарттар;
Жұмысшы стандарттары;
Есеп беру стандарттары.
Әр елдің халық стандарттары аудит жүргізетін шарттарға тәуелсіз
Постулаттардың шындығы дәлелденбеген жағдайда да олар нақты болуы
Негізгі постулаттар – бұл аудиторлық қызмет стандарттарының жалпы
Кесте-1. Постулаттар
I Тексеруші орган өзінің қызметіндегі материалдар негізінде қарастыратын
II Аудиторлық (ревизиондық) органдардың өз ойлары және
II Қоғамдық ойдың өсуінде тексерушінің жеке тұлға және
IV Есеп берудің дамуы ақпараттың тексерілуі және бағасының
V Басшы және тиісті органдар қаржылық есеп беру
VI Келесі есеп беру стандарттары қаржылық жағдай туралы
VII Ішкі бақылау жүйесінің баламалығы қате және ереже
Кесте – 1 жалғасы
VIII Заң шығарушы актілер ақпаратқа қол жетуін қамтамасыз
Постулаттар негізінен ғылым және ғылыми тәртіптің жүйесі болады.
Жалпы стандарттар дегеніміз – қойылған тапсырманы тиімді және
Аудиторға қойылатын негізгі талаптары:
дайындық;
құзыреттілік;
тәуелсіздік;
тексеру, ақпаратты бағалау, есеп беруді құру, шешім қабылдау
Жүмысшы стандарттары – бұнда аудитор тексеру міндетін орындағанда
аудиторлық тексеріске дайындық;
қадағалауды жүзеге асыру;
нақты мәліметтер жинау;
ішкі бақылау жағдайына баға.
Есеп беру стандарты – соңғы қорытынды кезең. Ол
Мақсаты және сферасына қарай аудиторлық есеп беру мынадай
қорытынды – қаржылық тексерудің нәтижелері арқылы аудитордың қорытындысы
есеп беру – шаруашылық қызметін тексеру арқылы аудитордың
хат – ұйымды басқару үшін.
ескерту – шағын фирмалар мен кәсіпорындардың дирекциялары үшін.
Аудитті ұйымдастыруда тағы да маңызды рөл атқаратын ол
Кесте- 2.ХАС-ң жеке аспектілерінің аттары мен нөмірлері:
№ Стандарт
1 2
100-199 Кіру аспектілері
100 Аудиттермен ілесе жүретін қызметтердің Халықаралық стандарттарына алғы
110 Атаулар глоссариі
120 Халықаралық аудит стандарттарының концептуалдық негізі
200-299 Жауапкершілік
200 Қаржылық есептілік аудитін реттеуші мақсатпен жалпы принциптер
210 Аудит бойынша келісімдер шарттары
220 Аудиторлық жұмыстың сапасын бақылау
230 Құжаттаулар
240 Алаяқтық пен қателіктер
250 Заңдар мен нормативтік актілерді қаржылық есептілік аудитінде
300-399 Жоспарлау
300 Жоспарлау
310 Бизнесті білу
320 Аудиттегі маңыздылық
400-499 Ішкі бақылау
400 Қауіп-қатерді бағалау және ішкі бақылау
401 Аудит компьютерлік мәліметтік жүйелер саласында
402 Қызмет көрсетуші ұйымдардың қызметтерін пайдаланатын аудит субъектілерінің
500-599 Аудиторлық дәлел
500 Аудиторлық дәлел
501 Аудиторлық дәлел – нақтылы статьяларға қатысы бар
510 Алғашқы келісім – бастапқы сальдо
520 Талдау процедуралары
530 Аудиторлық сұрыптау және тест жүргізудің басқа ішінара
540 Бухгалтерлік бағалау аудиті
550 Байланысты жақтар
560 Кейінгі болатын оқиғалар
570 Үздіксіз іс-әрекет
580 Субъект басшылығын ұсыну
600-699 Басқалардың жұмыстарын пайдалану
600 Басқа аудитордың жұмыстарын пайдалану
610 Ішкі аудит қызметінің жұмысын қарастыру
620 Сарапшының жұмысын пайдалану
700-799 Аудиторлық қорытындылар және есептілікті ұсыну
700 Қаржылық есептілік бойынша аудиторлық есеп беру
710 Салыстырмалы көрсеткіштер
720 Аудицияланған қаржылық есептіліктен тұратын құжаттардағы басқа мәліметтер
800-899 Мамандандырылған облыстар
800 Арнайы мақсаттағы аудитке келісімдер бойынша аудиторлық есептілік
810 Перспективалық қаржылық мәліметтерді тексеру
900-999 Ілесе жүретін қызмет етулер
910 Қаржылық есептілікті шолу бойынша келісімдер
920 Қаржылық мәліметтерге қатысты келісілген процедураларды орындау бойынша
Кесте – 2 жалғасы
930 Қаржылық мәліметті құрастыру бойынша келісімдер
Аудиторық іс - тәжірибе жөніндегі Халықаралық комитет аудитті
1-сурет. Стандарттың қысқаша тарихы
АҚШ, Жапония, Ұлыбритания, Германия және Франция сияқты нарықтық
қызметтер мөлшерінің өсуі қарқын алып келеді. Аса ірі
Корпоративтік басқару, ішкі бақылау және тәуекелдерді басқарумен айналысатын
- Ішкі бақылау бойынша біріктірілген схема COSO /
- Ішкі бақылау нұсқаулары / Internal Control: Guidance
- Сарбейнс-Оксли заңы / Sarbanes-Oxley Act (США);
- Тәуекелдерді басқару – біріктірілген схема / COSO
Бұл құжаттардан басқа ішкі бақылау мен корпоративтік басқару
• Стандарт PCAOB / PCAOB Standards;
• Ақпараттық технологиялар жүйесіндегі басқару мақсаттары (COBIT);
• Корпоративтік басқару: Дұрыс құрылған баланс/ Enterprise Governance:
- Схема COSO –АҚШ Традвей
1992 жылы COSO ішкі бақылау жүйесіне келесідей ереже
...келесі категориялар бойынша мақсатқа жетудегі директорлар кеңесі мен
- Кәсіпорынның тиімділігі және нақты жұмыс істеп тұруы;
- Қаржылық есептіліктің сенімділігі;
- Заңдар мен нормативті талаптардың қолданылуын сақтау
- Turnbull -Ұлыбритания
Лондон қор биржасының сұранысымен Англия және Уэлсьтің дипломдалған
- Тиімді басқаруға қабілетті, компанияның мақсатына жетудегі бизнесте
- Ішкі және сыртқы есептіліктің сапасына кепіл береді;
- Заңдар мен нормативтік талаптардың сақталуына және бизнестің
- Сорбейнс-Оксли-заңы АҚШ
Сарбейнса-Оксли заңы бәріне жария болатын компаниялардың (Public Company
- Қаржылық есептілікке қатысты ішкі бақылау процедураларының құрылуына
- Қаржылық есептілікке қатысты ішкі бақылау процедураларының жұмысының
PCAOB стандарты
Жариялымды компаниялардың есептілігінің жүргізілуін бақылайтын кеңес Public Company
Бұл жүйенің мақсаты – акционерлер, компнаия басшылары, кредиторлар,
Сарбейнс-Оксли заңына сәйкес, аудитор өзінің аудиторлық қорытындысында мыналарды
- Ішкі бақылау тестілерінің қорытындысын;
- Компанияның қызметін нақты көрсететін ішкі бақылау жүйесінің
- Қаржылық есептілікті дұрыс жүргізу үшін есептілікте операциялардың
- Тесттің қорытындысы бойынша, ішкі бақылау жүйесінің тар
IFAC – Корпоративтік басқару
2004 жылы Бухгалтерлердің халықаралық федерациясы (IFAC), басқару есебінің
Бухгалтерлердің халықаралық федерациясы Европалық бухгалтерлер федерациясымен (FEE) Европада
Соңғы кездері ішкі бақылау жүйесін бағалау барлық компанияларды
COSO (США) и Turnbull (Великобритания) сияқты ішкі бақылау
Бұл схемалар ішкі бақылау жүйесі компнаияның ажыратылмас қызметі
Бөлімді қорытындылай келе, аудитті ұйымдастырудың негізгі тәртібі мен
1.2 Батыс елдеріндегі және жақын шетелдерде аудитті
ұйымдастыру мәселелері
Аудиттің халықаралық озық тәжірибесін зерделеуге кіріспес бұрын нарықтық
Дамыған шет елдерде аудиторлық кәсіптің әр түрлі атауы
Аудит батыс елдерінде алғаш рет Ұлыбританияда XIX ғасырдың
Алдыңғы қатарлы елдерде міндетті аудит туралы құқықтық нормативтік
1887 жылы Американың аудиторлар ассоциациясы құрылды, сонан соң
АҚШ-та мамандандырылған және мамандандырылған аудиторлық институттары (SEC, FASB,
Алғашқы аудитті ұйымдастыру Ұлыбританияда XIX ғасырдың орта шенінде
«Еуропаға оралу» және нарықтық экономикаға көшуге байланысты посткеңестік
Шын мәнінде аудиторлық кәсіп алдыңғы орынға шығарылған Шығыс
Ресейде «аудит» сөзі I Петр (1689-1725 жж.) патшалығы
Аудиторлық фирмалар бұрынғы КСРО-да біріккен кәсіпорындар қызметін міндетті
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ АУДИТ ТӘЖІРИБЕСІН ҚАЗАҚСТАНДА ҚОЛДАНУ
2.1 Қазақстандағы аудитті ұйымдастыру
Еліміздегі аудит жұмысының тиянақты дамуына бірден-бір негіз болған,
Қазіргі кезде біздің елімізде Еуропалық "үлкен төрттік" тобының
Қазақстан Республикасында нарықты қатынасқа көшу барысында тиянақты, қатал
Қазақстан Республикасында аудит фирмасы алғаш рет 1990 жылы
Қазақстан Республикасында аудит фирмасы алғаш рет 1990 жылы
1995 жылы шілдеде аудиторлар Палатасының кезектен тыс конференциясында
Аудиторлар Палатасының кеңесі бұл Кодекстің нормативтік актілер күшіне
Этика адамзаттың таңдау мәселесін, адамның жетекшілік ететін жақсы
Аудиторлық тексеру нәтижелері маңызды басқарушылық шешімдерді қабылдау үшін
Нормативтік-құқықтық реттеу – бұл заңмен қарастырылған нормалар мен
Еліміздегі аудит жұмысының тиянақты дамуына бірден-бір негіз болған,
Қазіргі кезде біздің елімізде Еуропалық "үлкен алтылық" тобының
Аудиттің 250 халықаралық стандарттарында «Қаржылық есептілік аудитінде заңдар
Қазақстанда аудитті нормативтік реттеу жүйесіне келесі нормативтік-құқықтық құжаттар
Кесте-3. Аудиторлық іс-әрекетті реттеуші негізгі нормативтік-құқықтық құжаттар.
№ Құжаттың аты
1 20.11.1998 жылы шыққан №304-1 «Аудиторлық іс-әрекет туралы»
2 30.01.2001 жылы шыққан №155-ІІ «Әкімшіліктік құқық бұзушылықтар
3 03.07.1997 жылы шыққан №167-1 ҚР Қылмыс заңы
4 27.12.1994 жылы шыққан №268-ХІІІ ҚР Азаматтық заңы
5 31.09.1995 жылы шыққан №2444 «ҚР-ғы банктер мен
6 18.12.2000 жылы шыққан №126-ІІ «Сақтандыру іс-әрекеті туралы»
7 7.07.2004 жылы шыққан №576 «Инвестициялық қорлар туралы»
8 9.07.1998 жылы шыққан №272-1 «Табиғи монополиялар туралы»
9 27.12.1994 жылы шыққан №266-ХІІІ «Шетелдік инвестициялар туралы»
10 13.05.2003 жылы шыққан №415-2 «Акционерлік қоғамдар туралы»
11 17.04.1995 жылы шыққан №2200 «Лицензиялау туралы» ҚР
12 22.04.1995 жылы шыққан №220-1 «Шектелген және қосымша
13 2000 жылы аудиторлар палатасының Республикалық конференциясында қабылданған
14 29.06.1999 жылы шыққан №878 «Аудиторлық іс-әрекетті лицензиялау
15 27.10.2003 жылы шыққан №384 «Мәлімдеушіге, мәлімдемеге қосылған
16 «Заңды тұлғалардан кіріс салығын бюджетке төлеу мен
17 ҚР аудиторларын аттестациялау бойынша мамандандырылған комиссияның мемлекеттік
18 Аудиторларға кандидаттарды аттестациялау тәртібі туралы Заң. Аудиторларды
Қазақстан Республикасында сонымен қатар нормативтік құқықтық актілер арқылы
Бөлімді қорытындылай келсем, жас, дамушы Қазақстан Республикасындағы аудитті
2.2 Қазақстандағы KPMG
KPMG – аудиторлық, салықтық және консультациялық қызмет көрсететін
KPMG желісінің мүше фирмалары әлем бойынша көптеген трансұлттық
ТМД-дағы Мәскеу, Санкт-Петербург, Екатеринбург, Қазан, Төменгі Новгород, Новосібір,
KPMG International табысы (млрд. АҚШ доллар)
30.09.2009 жыл 30.09.2010 жыл
KPMG Қазақстандағы жұмысын 1996 жылы бастады. Қазақстандағы жұмысында
Қазақстанда KPMG елдің көптеген банктеріне, қаржы ұйымдарына, электрэнергетикалық,
Жаңа саяси және экономикалық жағдайларға байланысты бизнес әлеміндегі
Іс-әрекеттің жаңа түрлерін игеру қызметтің жаңа түрлерін әзірлеумен
Қазақстандағы көптеген бизнес қауымдастықтардың мүшесі бола отырып, компания
"Қазақстан Республикасының Аудиторлар палатасы» КАҰ (кәсіби аудиторлық ұйымы);
Қазақстандағы Еуропалық Бизнес Қауымдастық;
Қазақстандағы Америкалық Сауда Палатасы;
Қазақстан Қаржыгерлер Қауымдастығы;
Алматы қ. Бағалаушылар палатасы;
Казахстан Петролеум (KPA) қауымдастығы;
Салық және инвестициялар жөніндегі халықаралық орталық;
KAZENERGY қауымдастығы
Қазақстан бухгалтерлері мен бухгалтерлік ұйымдарының одағы.
KPMG шеңберінде компанияның бүкіл әлемдегі клиенттеріне жоғары сапалы
KPMG-де отын-энергетикалық кешен және электрэнергетика саласындағы алдыңғы қатарлы
Қазақстан мен ТМД-дағы іс-әрекет KPMG-ның энергетика саласындағы әлемдік
Кесте – 4. КПМГ клиенттері мен тәжірибесі
Әлемдегі негізгі клиенттері KPMG Ресейдегі тәжірибесі
General Electric
International Power Group Limited
Ocean Energy
China Shenhua Energy Co Ltd
Huaneng Power International
NRG Energy
Dayton Power & Lights Company
EDF Group
GDF Suez *
RWE Group *
EDP-Energias de Portugal
Duke Energy *
American Electric *
Ontario Power Generation Inc. *
Chubu Electric Power
ENEL
Toronto Hydro *
The AES Corporation *
Alliant Energy *
Veolia
Whitehaven Coal Ltd *
Wits Gold Limited *
Anglo Coal *
Атомэнергопром
Группа Е4
Иркутскэнерго
Кузбассразрезуголь
КЭС
Мосэнерго*
МОЭК
МОЭС
МРСК Центра, Сибири, Урала, Волги, Северо-Запада, Центра и
Новосибирскэнерго
ОГК-1, 2, 3, 5, 6
Северэнергия*
СО ЕЭС
Сибирская угольная энергетическая компания
ТВЭЛ
ТГК-5, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 13
Холдинг МРСК
Энергостройинвест-Холдинг
Санкт-Петербургские электросети
СДС-Уголь
Донуголь*
Ростовская угольная компания*
Росуглесбыт*
Русский уголь*
Белон
Енисейская ТГК «Самұрық-Энерго» АҚ
«Богатырь Көмір» ЖШС
Орталық Азиялық Отын-энергетикалық Компания
«3-Энергоорталық» АҚ
«МАЭК-Қазатомпром» ЖШС
АҚ «Ақтаугазсервис»
АҚ «Ақтөбеэнергоснаб»
«Южэнергопром» ЖШС
«Энергосистема» ЖШС
«Шиелі-Энергосервис» ЖШС
«Таукент-Энергосервис» ЖШС
«Шұбаркөл Көмір» АҚ
«KEGOC» АҚ
«Алатау Жарық Компаниясы» АҚ
«Алматы электр станциялары» АҚ
«АлматыЭнергосбыт» ЖШС
«Ақтөбе ЖЭС» АҚ
KPMG:
Fortune 500 кіретін 10 ірі отын-энергетикалық компаниялардың 7-нің;
Forbes 2000 кіретін 10 ірі отын-энергетикалық компаниялардың 10-ның;
FT Global 500 кіретін отын-энергетикалық кешен мен элекрэнергетикасының
Ресейдегі 20 ірі электрэнергиясын өндірушінің 12-нің аудиторы болып
Қазақстан мен ТМД-дағы іс-әрекет KPMG-ның энергетика саласындағы әлемдік
Қорытынды
Қорытындылай келе, шет елдерде және Қазақстан тәжірибесінде аудитті
Курстық жұмыстың мақсатындағы негізгі мәселелерді анықтадым: I бөлімде
2
АҚШ
1948 жылы Америкалық бухгалтерлер иституты жалпы аудит стандарттарын
1977 жылы Халықаралық бухгалтерлер Федерациясы құрылып (IFAC), аудиторлық
Халықаралық Штаб пәтері Нью-Йорк
1993 жылы 18 қазанда Республикадағы аудиторлық қызметті реттеуде
Қазақстан Республикасы
20,63
20,11
