Табиғи ортаны ластағаны үшін төлем нормалары курстық жұмыс
ЖОСПАР
Кіріспе...............................................................................................................3-4
І тарау Табиғи ортаны ластаудағы төлем нормаларының қалыптасуы
1.1. Табиғи ортаның сапасы мен оның ластануы..........................................5-9
1.2. Табиғи ортаның ластануын тексеретін құзырлы органдар жұмысы.........................................................................................................10-12
1.3. Табиғи ортаның ластануына салынатын төлем нормаларының әлемдік сипаты............................................................................................................13-15
ІІ тарау Табиғи ортаны ластағаны үшін төлем нормалары
2.1. Төлем нормаларының заңдық негізде жүргізілуі...............................16-24
2.2. Табиғи ортаны ластағаны үшін төлем нормаларын жүргізу............25-28
2.3. Төлем нормаларын мемлекеттік деңгейде бекіту..............................29-32
Қорытынды.................................................................................................33-34
Пайдаланылған әдебиеттер...........................................................................35
Қосымша .....................................................................................................36-39
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 38 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
ЖОСПАР
Кіріспе...............................................................................................................3-4
І тарау Табиғи ортаны ластаудағы төлем нормаларының қалыптасуы
1.1. Табиғи ортаның сапасы мен оның ластануы..........................................5-9
1.2. Табиғи ортаның ластануын тексеретін құзырлы органдар жұмысы.........................................................................................................10-12
1.3. Табиғи ортаның ластануына салынатын төлем нормаларының әлемдік
ІІ тарау Табиғи ортаны ластағаны үшін төлем нормалары
2.1. Төлем нормаларының заңдық негізде жүргізілуі...............................16-24
2.2. Табиғи ортаны ластағаны үшін төлем нормаларын жүргізу............25-28
2.3. Төлем нормаларын мемлекеттік деңгейде бекіту..............................29-32
Қорытынды.................................................................................................33-34
Пайдаланылған әдебиеттер...........................................................................35
Қосымша .....................................................................................................36-39
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі: Экологиялық қауіпсіз және орнықты дамуға көшу
Табиғатты қорғауға жұмсаған шығынды тек ақшалай түскен пайдамен
Табиғатты түзеткеннен гөрі оның бұзылуына жол бермеу, алдын
Жер бетінің түкпір-түкпірінде экологиялық жағдайдың нашарлауы барлық мемлекеттерді
Табиғатты қорғау мен жақсарту туралы Заңдар мен Кодекстер
100-ден астам мемлекеттерде қоршаған ортаны қорғауды басқаратын министрліктер,
Курстық жұмыстың мақсаты: берілген тақырыптың сипатына орай табиғи
Курстық жұмыстың міндеттері:
берілген тақырыптың теориялық сипатын ашу;
төлем нормаларының заңдық негіздерін айқындау;
табиғи ортаны ластағаны үшін төлем нормаларының қажеттіліктерін көрсету;
Курстық жұмыстың құрылымы: кіріспеден, екі тараудан, қорытынды мен
Курстық жұмыстың І тарауында табиғи ортаны ластаудағы төлем
І тарау Табиғи ортаны ластаудағы төлем нормаларының қалыптасуы
1.1. Табиғи ортаның сапасы мен оның ластануы
Қоршаған ортаның ластануы – адамға және табиғи экожүйеге
Нарық қатынастарына негізделген экономиканың негізін тауар айналымы құрайды.
Табиғат ресурстары жалпыхалықтық (мемлекеттік) меншікте болып, пайдаланушыларға тегін
1. табиғатты пайдаланудағы арендалық (жалақы), дифференциалдық төлем; 2.
Төлем көлемі шығындарға тең болуы үшін төлем көлемі
сур. 10. 2. «ассимиляциялық әлует» нарығындағы тепе-теңдік
1 - шекті залал; 3 - қалдықтарды тазалаудың
Бұл нүктеде қалдықтарды залалсыздандыру шығындары шекті шығындарға тең
Алайда төлем алудың мұндай түрі тым күрделі. Бұл
Сонымен қоса мұндай механизм қалдықтар бірлігіне салынатын салықтар
Сурет 9. 3 Ластанудың орташа және шекті залалы.
1 -шекті залал, 2 - орташа залал, 3
Сонымен қатар, орташа шығындарға сүйене отырып, V0 нүктесінің
Алайда бұл бізге көмектеспейді.
Егер де біз өндірушіге әр тонна қалдық үшін
1.2. Табиғи ортаның ластануын тексеретін құзырлы органдар жұмысы
Соңғы жылдары эколог-болжаушылардың арасында XX ғасырдың 20-шы жылдарында
1) қоршаған ортаның жағдайын жүйелі түрде бақылау.
2) табиғи және антропогендік факторлардың әсерінен табиғатта болуы
3) қоршаған орта жағдайын ретке келтіру шараларын басқару.
Жүргізу әдістері бойынша мониторингтің мынадай түрлері бар:
- биологиялық (биоиндикаторлар көмегімен);
- дистанционды (авиациялық және космостық);
- аналитикалық (химиялық және физико-химиялық талдау). Бақылау обьектілері
- қоршаған ортаның жеке компоненттері мониторингі (топырақ, су,
- биологиялық мониторинг (өсімдіктер және жануарлар дүниесі).
Мемлекет аралық суларды қорғауда бірқатар халықаралық шешімдер қабылданды.
UNEP (United Nations Environment Programme)
ЮНЕП (Табиғи ортаны қорғау бағдарламасы)
JUCN ( Internarional Union for conservation of
ИЮКН (Табиғи ортаны қорғау халықаралық одағы)
WWF (Wildlife Fund)
ВВФ (Жабайы табиғатты қорғау әлемдік қоры).
ЮНЕП басқарушы кеңесі Найроби (Кения) қаласында орналасқан .
ВОЗ World Health Organiration- WHO бүкіл әлемдік денсаулық
Халықаралық Аграрлық және азықтық ұйым. (FAO-FOOD and Agriculture
Мысалы, АҚШ-та экологиялық басқаруда әкімшілік-құқықтық механизм қолданады. Бұл
Табиғи ортаны қорғау мақсатында мемлекеттік саясат жүргізу үшін,
1.3. Табиғи ортаның ластануына салынатын төлем нормаларының әлемдік
Табиғатты пайдалану төлемдері, негізінен, табиғат қорғау, тиімді пайдалану
1991 жылы Қазақстан Республикасының экология және табиғатты пайдалану
- пайдалы қазбалар кен орнын дайындау құқығы
- табиғатты қорғауға және табиғи-ресурс әлеуетін ұдайы өндіру
- минералды ресурстарды ысырапсыз пайдаланған үшін айыппұл.
Кен орнын дайындау үшін құқыққа төлем қойнауға иелік
Нарықтық экономикаға көшумен бірге маңызды кәсіпорындарды келісім бойынша
Бірінші рет 1991 жылы ҚР экология және табиғатты
Кен қойнауын дайындау құқы үшін төлемнің негізі төлемнің
(8.1)
мұнда б1 – пайдалы қазба кенорнын дайындау құқы
Цп- тенгеде есептелген АҚШ долларындағы баға, ;
р - роялти, мемлекетке түскен 0,05; 0,10 -
Цв – ішкі нарықтағы шикізат бағасы, тенге/т;
0,5 – мемлекетке «фифти-фифти» жүйесі бойынша түскен ішкі
ІІ тарау Табиғи ортаны ластағаны үшін төлем нормалары
2.1. Төлем нормаларының заңдық негізде жұргізілуі
Жанар май (мұнай, газ, көмір) саласындағы кен орнын
Мұнай кенорны мысалында дайындау құқы үшін төлемнің
Мұнай нарығындағы мәліметтер бойынша мұнайдың орташа бағасы тоннасына
Осы мәліметтерге қарағанда, мұнайға төлемнің негізгі ставкасының толық
7500x0,1+0,5(7500 - 6500)=1250 тенге/т.
Нақты бір кенорнын дайындау үшін төлемнің деңгейі келесі
П = (Б ± а * Р) В
мұнда П – байытылған пайдалы қазбаның бірлігі есебінде
Б – кәсіпорынның соңғы өнімінің бірлігі есебінде пайдалы
а – республикалар арасындағы келісімдер негізіндегі ставкаларды аударуды
Р – кәсіпорынның соңғы өнімінің бірлігі есебінде ішкі
В – нақты кенорны шартында жабылған қорлар бірлігінен
Табиғи ресурстарды сонымен бірге минералды-шикізатты пайдалану үшін төлемдерді
(8.3)
Мұнда tн – минералды-шикізатпен қамтамасыз етілудің нормативті мерізімі,
tв – нақты қамту мерізімі, жыл;
Пн - өнімге бірлігіне нормативті пайда, тенге.
Мысалға, республикада мұнайға баға оны өндіру шығын мен
(8.4)
Геологиялық барлау жұмыстарына аудару ставкасы әр пайдалы қазба
(8.5)
мұнда С – аударым ставкасы, тенге/т, тенге/м;
3пр – ставканың әрекет ететін мерзіміне сәйкес болатын
Ко –геологиялқ жұмыс шығынын ескеретін коэффициент, бірлік үлесі;
Д - баланстық қорлардан пайдалы қазбалардың берілген түрінің
Р – қазбаларды табу процесінде араластырылатын бос тұқымдардың
П – қазу кезіндегі баланстық қордың нормативтік пайдаланудағы
Геологиялық барлау жұмысына ставка 5 жыл шегінде өзгеруі
Жоғары мәлімтеттерді пайдалана отырып , біз мынаны анықтаймыз:
баланстық қорлардың қазбалардың ккөлемі:
5000000 х (1 -0,1) = 4500000 т;
баланстық қорлардың жоғалту көлемі:
4500000x0,20 : (1 - 0,20)=112500 т;
баланстық қорларды байытылған көлемі:
4500000+112500=5625000 т;
геологиялық барлау жұмыстарына аударымдардың ставкасы:
200000000:5625000-3,9 тенге/т.
Жоғарыда көрсетілгендей минералды ресурстарды оңтайлы қолданбаған үшін төлем
65% құрамдағы тауарлық концентраттың бірлігіне 2,5 т
Қазу кезінде және транспорттау кезінде соңғы өнімнің алынбаған
12000+3077= 15077 т.
Төлеуге жататын айыппұл төлемінің көрсеткіші:
15077х20х 1,5=452310 тенге.
Төлемнің маңызды түрлері болып ренталық төлем болып табылады.
(8.6)
мұнда Цр , ЦИ -өнімнің бірінғай шығару бағасы,
Зз, ЗИ – шығарылған өнім бірлігіне тұйықтаушы және
Сс, СИ – сорта салалық және жеклік шығындар,
Пн – нормативті пайда тенге/т.
Дайын өнім металл болып саналатын көп компонентті рудалар
(8.7)
Мұнда Цmj – жоғары деңгейде өңделген металдың
аdj – сқазылған рудададан алынатын j-ші компоненттің мөлшері,
aoj - j-ші алынатын компоненттің байыту фабрикасындағы байытылу
аmj – j-ші металлургиялық және басқа металлургиялық пайдаланудан
Сн д; Сн о; Сн м; - металдық
К – руданы қазу кезіндегі коэффициент , ш.б.
Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігіне (бұдан әрі
Қазақстан Республикасының 2004-2015 жылдарға арналған экологиялық қауіпсіздігі тұжырымдамасында:
төтенше жағдайлардың алдын алудың және оларды жоюдың 2004-2010
Бағдарламаны іске асыру екі кезеңде жүзеге асырылатын болады.
Бірінші кезеңде (2010 - 2012 жылдар) табиғи ортаның
- ластағыш заттардың атмосфераға шығарындыларының жоғары деңгейіне;
- ластағыш заттардың су көздеріне төгінділерінің жоғары деңгейіне;
- қалдықтарды қайта өңдеу мен кәдеге жаратудың көлемінің
- халықтың (әсіресе, қолайсыз экологиялық өңірлерде тұратын халықтың)
Қазақстан Республикасында табиғи жүйелердің өздігінен реттелу қабілетін және
асырылады.
Нарықтық экономикада табиғат ресурстары, жер, су үшін, қоршаған
2.2. Табиғи ортаны ластағаны үшін төлем нормаларын жүргізу
Жерді қолдану құқығы негізінде төлем төлеулер төмендегі әдістеме
(8.8)
мұндағы Y -жер үшін нормативті төлем j-аймағы үшін
R - j-аймағы үшін жердің халықшаруашылық құндылығы;
Ен - мезгіл факторын есептеу факторы,
Жердің халықшаруашылық құндылығы былайша есептеледі:
(8.9)
мұндае m - қоғаммен жасалған өндірістік қосымша өнім
S -салық салынатын жер қоры;
( -қосымша өнімге жердің салған салымы ретіндегі фактор;
Kj - j- аймағы мен бүкіл елдегі бонит
Жер үшін төлем құнын анықтауды (()-коэффициенті өндірілетін өнімдегі
К. Каргажанов ұсынған жер үшінгі төлем(RП) нормативті
(8.10)
Алынған төлем сомасы төмендегідей негізделеді. Нормативті табыс үш
Формула негізінде түрлі сапалы жер үшін салық мөлшері
(8.11)
мұндағы - j-аймағы үшін (теңге/га) ауыл
- жерді қолдану мен иелік ету құқығы үшін
(8.12)
мұнда Rjmin - - жердің халықшаруашылық мақсаттағы
Sj - j-аймағының барлық жерінің ауданы (га);
Sj(C/X) - j-аймағының ауыл шаруашылық жерлерінің барлық аумағы
j-түріндегі жер-судың нормативті төлемі төмендегідей анықталады .
(8.13)
Ауыл шаруашылық жерге салық жекелеген жер иеленуші мен
Егер жер тұрғылықты жер немесе өндірістік нысан ретінде
Жер салығын өңдіріп алу процесі транспорттық, инженерлік қызметтердің
Бүгінде экологиялық проблемалар алдыңғы орынға шығып отырғаны жасырын
2.3. Төлем нормаларын мемлекеттік деңгейде бекіту
Табиғат қорғау іс-шараларын қаржыландыруға бағытталған қаражат көлемі 2009
Қоршаған ортаны қорғау министрінің айтуына қарағанда, «2010-2020 жылдарға
Кәсіпорындардың ауаны, табиғатты шектен тыс ластағаны үшін төленетін
Залалды өтеу мен ақшалық экивалентін анықтаудан бас тартып
Егер біз залал көлемін ұмытып, тек тасталған қалдық
Егер әр қалдық тоннасы үшін кәсіпкер Р,төлесе оның
Нәтижесінде төлем түрінде PV*, 10.6 суретінде көрсетілген сома
10.11 суретінде көрсетілгендей, S1 + S2 = S
Сур. 10.6. Ластану үшін қосымша төлемдер
Сур 10.7. Ластау шегінен асқандағы төлем деңгейі.
Сур. 10.8. «ассимиляциялық әлуетке» сұраныс қисығы
2 - қалдықтарды тазалаудың шекті шығыны.
Ластану деңгейі - V1 делік. Кәсіпкер бұл деңгейден
S2 мөлшерін түсіну үшін табиғи орта «ассимиляциялық әлует»
Қорытынды
Сонымен, қоршаған ортаны қорғау деген ұғымға табиғаты байлықтарын
Мемлекеттің заңдары мен халықаралық шарттарда көзделген табиғатты сақтау
Табиғат адамзаттың тіршілік ететін ортасы, сондықтан оның көптеген
Табиғатты тиімді пайдалану, көркейту және қорғау кешенді түрде
Табиғат ресурстары бұл табиғатта не болса, соның бәрі
Экология және биоресурстар министрлігіне қоршаған ортаны қорғау мәселелері
Қорықтар мен басқа ерекше қорғауға алынған территориялардың жұмыстарын
Табиғатты қорғауды реттейтін ережелерді, нормалау құжаттарын және мемлекеттік
Бұл министрліктің табиғатты қорғау жөніндегі нұсқаулары мен шешімдерін
Биосфераның жеке бөлшектерін қорғау жұмыстары басқа министрліктер мен
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Упушев Е.М. Экология, природопользование, экономика. Алматы, 2002.
2. Нестеров П.М., Нестеров А.П. Экономика природопользования и
3. Тонкопий М.С. Экономика природопользования. Алматы, 1998.
4. Тонкопий М.С. Экономика природопользования. Алматы, 2000.
5. Шимова О.С., Соколовский Н.К.
Қосымша әдебиеттер:
1. Закон Республики Казахстан "Об экологической экспертизе" от
2. Закон Республики Казахстан "Об охране здоровья граждан
3. Закон Республики Казахстан "Об охране окружающей среды"
4. Указы Президента Республики Казахстан, имеющие силу закона,
5. Э.В. Гирусов, С.Н.Бобылев, А.Л.Новоселов, Н.В.Чепурных. Экология и
6. Голуб А.А., Струкова Е.Б. Экономика природных ресурсов
7. Каргажанов З.К. Платежи за природные ресурсы. Алматы,
8. Методические рекомендации по определению платы
9. Упушев Е.М. Экономика природопользования и охрана окружающей
Қосымша
Қосымша 1
Қоршаған ортаны қорғауға арналған шығындар (нақты қолданыстағы бағалармен),
Қосымша №2
2010 жылы Қазақстан Республикасы бойынша қоршаған ортаны ластағаны
млн. теңге
Облыстың, қаланың атауы Қоршаған ортаны ластағаны үшін түсетін
іс-шараларын қаржыландыру Іс жүзінде қаржыландырылған іс-шаралардың
нақты түсімге арақатынасы (гр.6/гр.4),%
Қоршаған ортаны ластағаны үшін түсетін төлемдердің
2010 жылға арналған жоспары Нақты түсімдер 2010 жылға
Қоршаған ортаны ластағаны үшін түсетін төлемдер Айыппұл-дар, санкция-лар,
1 2 3 4 5 6 7 8
1 Ақмола 900,0 1 017,2 32,0 322,1 322,1
2 Ақтөбе 8 500,0 13 260,6 3 834,5
3 Алматы 887,2 1 077,7 63,9 47,6 47,6
4 Атырау 2 271,2 4 404,3 6 914,8
5 Шығыс Қазақстан 2 332,9 2 220,7 221,6
6 Жамбыл 940,3 848,1 32,9 746,9 746,9 88,1
7 Батыс
Қазақстан обл. 7 903,7 8 232,3 6 937,6
8 Қарағанды 9 877,8 8 647,0 225,2 117,3
9 Қостанай 2 838,4 4 332,9 71,1 1
10 Қызылорда 2 215,9 1 708,1 516,5 1
11 Маңғыстау 4 069,0 3 347,4 1 451,3
12 Павлодар 5 429,0 5 645,7 22,9 247,3
13 Солтүстік Қазақстан обл. 856,8 857,8 25,0 77,8
14 Оңтүстік Қазақстан обл. 516,5 456,5 75,4 153,5
15 Астана қ. 1 135,6 1 272,0 131,9
16 Алматы қ. 428,0 513,5 64,5 4 767,1
Жиыны 51 102,3 57 841,8 20 621,1 24
Қосымша 3
2011 жылға арналған Солтүстік Қазақстан облысы бойынша жер
Арнайы су пайдалану түрі өлшем бірлігі
1 2 3 4
1 Тұрмыстық-пайдалану және коммуналдық қызметтер 1000
2 Электр қуатын қоса алғанда өнеркәсіп
3 Ауыл шаруашылығы 1000 текше м.
4 Су көздерінен су жинауды жүзеге асыратын
5 Балық шаруашылығы, су көздерінен балық аулайтын
6 Гидроэнергетика 1000 кВт/сағ. 17
7 Су көлігі 1000 т.км
2
