Си тілінде массивтермен жұмыс жасау курстық жұмыс
Мазмұны
Кіріспе .................................................................................................................5
І. Си және Си ++ тілініңи көрсеткіштері мен массив элементтері
1.1 Көрсеткіштер және массив элементтері.......................................6
1.2.Динамикалық жадыдағы массивтер..............................................11
1.3.Массив көрсеткіштері және көп өлшемді массивтертерді
модельдеу...............................................................................................14
1.4.Әртүрлі ұзындықтағы матрица жолдары...................................15
1.5. Көрсеткіштер мен массивтердің арасындағы байланыс...........................16
ІІ. Си тілінде массивтермен жұмыс жасау
2.1 n ретті квадраттық матрицаны алу................................18
2.2 Массивтің ең үлкен элементін табу...............................19
2.3 Массив элементіне сілтеме жасаудың 4 әдісі..................20
2.4 Көрсеткіш пен индекс арқылы жолды көшіру................22
2.5 Массивті сорттау.........................................................23
2.6 Екі өлшемді массивтің есебі..........................................24
ІІІ.Қорытынды.......................................................................................................25
Қолданылған әдебиеттер тізімі...................................................
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 24 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Кіріспе .................................................................................................................5
І. Си және Си ++ тілініңи көрсеткіштері мен
1.1 Көрсеткіштер және массив элементтері.......................................6
1.2.Динамикалық жадыдағы массивтер..............................................11
1.3.Массив көрсеткіштері және көп өлшемді массивтертерді
модельдеу...............................................................................................14
1.4.Әртүрлі ұзындықтағы матрица жолдары...................................15
1.5. Көрсеткіштер мен массивтердің арасындағы байланыс...........................16
ІІ. Си тілінде массивтермен жұмыс жасау
2.1 n ретті квадраттық матрицаны алу................................18
2.2 Массивтің ең үлкен элементін табу...............................19
2.3 Массив элементіне сілтеме жасаудың 4 әдісі..................20
2.4 Көрсеткіш пен индекс арқылы жолды көшіру................22
2.5 Массивті сорттау.........................................................23
2.6 Екі өлшемді массивтің есебі..........................................24
ІІІ.Қорытынды.......................................................................................................25
Қолданылған әдебиеттер тізімі...................................................
Кіріспе
Си –бұл программа құруға және күрделі есептерді шығаруға
Си тілінің көрсеткіштері – мәні ЭЕМ-нің оперативтік
Си тілі 1972 жылы Bell Laboratoties бірлескен фирмасында
Менің бұл курсық жұмыcымның тақырыбы: Си тіліндегі көрсеткіштер
І.Си және Си ++ тілініңи көрсеткіштері мен массив
1.1. Көрсеткіштер мен массивтер элементтері
Массивтер (жиымдар) – бұл бір атаумен белгіленіп біріктірілген
Бір өлшемді массив мына түрдегі операторлармен сипатталады:
аттың типі [өлшемі];
Мысалы:
#include
#degine KO 3
main()
{ int mas[KO], i;
int mas[KO], i;
mas[0]=123;
mas[1]=456;
mas[2]=1990;
printf((айнымалылардың адрестері:();
for (i=0;i
for (i=0;i
printf((n();}
Массивтің элементтері нольден бастап нөмірленеді (индексацияланады), яғни соңғы
аты [1-өлшемі]
Массив үшін бөлінген байттардың саны, мына өрнек бойынша
өлшемі *(sizeof(типі))
Көп өлшемді жиымдар. Көп өлшемді массив келесі үлгі
Массив атының типі [1-өлшем] [2-өлшем] ....[N-өлшем];
Егер жиым атауында бір ғана индекс болса, онда
А[i], B[i,j], C[i,j,k] және тағы сол сияқты жиымдар
Мысалы:
А(3,4) матрицасын В(4,2) матрицасына көбейту.
#include
main()
{ int a[3][4]={{5,2,-4,13}, {4,9,0,6},{7,-1,8,3}};
int b[4][2]={{23,-6}, {92,-53},{-6,0},{12,3}};
int c[3][2]=i,j,k;
for (i=0;i{for(j=0;j{c[i][j]=0;
for (k=0;kc[i][j]=a[i][k]*b[k][j];}
for (i=0;ifor(j=0;j{prinf((c[%d][%d]=%d9i,j,c[i][j]);
printf((n();}}
Көрсеткіштер деп – мәні ЭЕМ-нің оперативтік жадысының
Мысалы:
#include
main()
{
u=&x;
x=123;
printf ((адрес x:%pn(,&x);
printf ((мәні x:%dn (,x);
printf ((мәні u:%pn(,u);
printf ((мәні адрес x:%pn(,&x);
scanf((%e%e(,&a,&b);
if(x*x+y*yelse printf ((нүкте кесіндіге жатпайды();
Көрсеткіштер мен массив элементтеріне рұқсат ( доступ )
Int x,y;
Int *p=&x;
P=&y;
Мұнда р- объект- көрсеткіш, ал &x,&y – берілген
Си тілінің синтаксисіне сәйкес индекссіз массив аты көрсеткіш-тұрақтылары
Массив символық “инверттау есебін” және айнымалы көрсеткіші бар
Массивті инверциялау есебінің бірінші шешімі:
Char z [80], s;
Char *d,*h;
/* d және h – символды объектінің көрсеткіштері
for (d=z, h=&z [79]; d{
s=*d;
*d=*h;
*h=s;
Цикл басында d көрсеткішіне бірінші элементтің массиві z
Массивті инверциялау есебінің екінші шешімі:
Char z[80] ,s, *d, *h;
For (d=z, h=&z[79]; d
s=*d; *d++=*h; *h-- = s;
}
d көрсеткішінің өсуі және h көрсеткішінің кемуі цикл
Массивті инверциялау есебінің үшінші шешімі:
Char z[80], s, *d, *h;
d=z;
h=&z[79];
while (d
s=*d; *d ++= *h; *h -- =s;
}
Массивті инверциялау есебінің төртінші шешімі:
Char z[80], s;
Int i;
For (i=0; i{
s=*(z+i);
* (z+i) = * (z+(79-i));
* (z+(79-i))=s;
}
Соңғы мысал есептің индексті элементінің z(i) орнына берілгендерді
Сонымен индекстеу операциясы Е1[E2], *(E1+E2) эквивалентті болып анықтлады,
Көрсеткіш типіндегі массив аты айнымалы емес, ол тұрақты
Қарастырылған мысалдарда көрсеткіштер символды айнымалыларға жататын, сондықтан олардың
Келесі программада көрсеткіштерді өзгеру қасиетін тағы бір көрсетейік,
Include
/* массив элементінің көрсеткіш мәнінің өзгеруі*/
void main()
{
char z[5]; int m[5]; float a[5];
char *uz; int *um; fload *ua;
printf(“n массивтің символдық элементінің адресі ”);
for (uz=z; uzprintf(“%10p”,uz);
printf(“n массивтің бүтін элементінің адресі”);
for (um=m;umprintf(“%10p”,um);
printf(“n массивтің нақты элементінің адресі” “:n”);
for (ua=a; uaprintf(“%10p”,ua);
}
Нәтижесі:
Символды массивтің элементтерінің адресі:
FFF0 FFF1 FFF2 FFF3
Бүтін сандар массив элементтінің адресі:
FFF6 FFF8 FFFA FFEC
Нақты сандар массив элементінің адресі:
FFD0 FFD4 FFD8 FFDC
Қарастырылған мысалдан, көрсеткіштердің 1-ге өзгерді объект типіне тәуелді
1.2. Динамикалық жадындағы массив
Тілдің стандартына сәйкес массив элементтер жиынын көрсетеді.
Тип аты _массивтің [саны_ элементтер];
Массивтің аты жад облысына көрсеткіш болып келеді, массив
Айнымалы өлшемді массивті көрсеткіштермен жадтың динамикалық әдісімен құрауға
Free() функциясы кері амалды шешеді . malloc(), calloc()
Бөліну және жадты босатуға арналған функциялар
Функция Қысқа мазмұны
malloc() Void* malloc (unsigned s);
Көрсеткішті динамикалық жадтың ұзындығы s байтты болатын көрсеткішті
calloc() Void* calloc (unsigned n, unsigned m);
әр қайсысы m байттан тұратын n элементі сию
realloc() Void* realloc (void*bl, unsigned ns);
Алдында бөлінген динамикалық жадты ns байт өлшемге дейін
free() Void* free (void*bl);
Алдында бөлінген динамикалық жадтың учаскісін босатады, оның бірінші
Келесі программа malloc және free функцияларының қатысуымен орындалады.
# include
# include
{
/*жадыдағы блок үшін көрсеткіш*/
float *t;
int i,n;
prinf(“nn=”); /*n-элементтер саны */
scanf (“%d”,&n);
t=(float *)malloc(n*sizeof(float));
for(i=0;i
scanf (“%f”,&t[i]);
}
/*цикл баспаға беру нәтижесі*/
for (i=n-1; i>=0; i--)
{
if (i%2==0) printf(“n”);
prinf (“ tx [%d] = %f ”,
}
free (t); /*жадыны босату*/
}
Нәтижесі (компилятор BC++3.1 және операциялық жүйеден алынған компилятор
n=4
x [0]=10
x[1]=20
x[2]=30
x[3]=40
x[3]=40.000000
x[1]=20.000000
int n программасында енгізілген сандар мөлшерінің типі
X(0)=scanf: floating point formats not linked
Adnormal program termination
Бұл қиындықтан екі жолмен шығуға болады:
Біріншіден , енгізу үшін көмекші айнымалыны қолдануға
float w ;
for (i=0; i
printf (“x[%d]=”, i);
scanf (“%f”, &w);
t[i]=w;
}
Екіншіден, мұндай қателікті жібермейтін библиотекалық функция компиляторды қолдануға
Массивті анықтауда енгізілетін массивтер динамикалық жад массивінен өзгеше
Есімізге түсірейік, sizeof операциясы екі шақыру формадан тұратынын.
Sizeof(тип)
Sizeof(берілген)
Тип түрінде кез келген объектінің типі қолданылады, void
Sizeof(long) 4-ке тең
Sizeof(long double) 10-ға тең
Программадан массивтің конондық элемент санын есептеу керек болса,
sizeof (массив__ аты) / sizeof (массив аты [0]).
Келесі мысалда массивтің элементтері х түрінде жазылады.
float x[8];
for ( i=0; sizeof (x) / sizeof
. . . . x[i]. . .
Егер sizeof операциясын жадтың бастапқы адрес мәнінде қолдансақ.
double *pointer
pointer=(double*) malloc(100);
. . . . sizeof (pointer)
1.3 Массив көрсеткіштері және көп өлшемді
массивтерді модельдеу
Си тілінің синтаксисінде массив бір өлшемді элементтер болып
тип * массив__ аты [өлшеуіші];
тип * массив__ аты []=инициализатор;
тип *массив__ аты [өлшеуіш]= инициализатор;
Мұнда тип базалық та, туынды да бола алады.
Массив__ аты – еркімен таңдалатын идентификатор;
өлшем – тұрақты өрнек, трансляция процесінде есептейді;
инициализатор – фигуралы жақшадағы тізім, мағынасы тип* типті
Мысалы:
іnt data [6]; /*қарапайым массив*/
іnt *pd[6]; /*массив көрсеткіштері*/
іnt *pi[]= {&data[0], &data[4], &data[2] };
Мұндағы әрбір элемент массиві pd және рі
Массив көрсеткішінің ең қызық мүмкіндіктері оның элементтері не
1.4 Әртүрлі ұзындықтағы матрица жолдары
Әртүрлі жол ұзындығының “матрицасы” Си тілінің массив бір
кері ретпен жолдар жиының сандық мәнін енгізу және
# include
# include
void main ()
{
double ** line;
/*line- массив көрсеткіші үщін бөлінген жад блогі */
int i,j,n;
double dd;
int * m; /**/
printf (“nn n=”);
scanf (“%d”, &n);
line=(double**) calloc (n,sizeof(double*) );
m=(int *) malloc(sizeof(int)*n);
/*жол саны бойынша цикл*/
for(i=0;i
printf(“жолдың ұзындығын енгізіңіз m[%d]=”,i);
scanf (“%d”,&m[i]);
line[i]=(double*) calloc(m[i]),sizeof(double));
for(j=0;j
printf (“line[%d] [%d]=”,i,j);
scanf (“%le”,&dd);
line [i] [j]=dd;
}
}
printf (“n өңдеудің нәтижесі:”);
for (i=n-1; i>=0 ; i--)
{
printf (“n жолдар %d,элементі %d:n”,i,m[i] );
for(j=0;j
free (line[i] );/* жолдың жадын босату */
}
/*массив көрсеткішінен жадты босату*/
free (line);
/*массивтен жадты босату*/
free (m);
}
Нәтижесі:
Жол санын енгізіңіз n=5
Жолдың ұзындығын енгізіңіз m[0]=4
line[0] [0]=0.0
line[0] [1]=0.1
line[0] [2]=0.2
line[0] [3]=0.3
жолдың ұзындығын енгізіңіз m [1]=3
line[1] [0]=1.0
line[1] [1]=1.1
line[1] [2]=1.2
1.5.Көрсеткіштер мен массивтердің
арасындағы байланыс
Массивтер мен көрсеткіштер Си тілінде бір бірімен байланысты
Болжап көрейік, анықталған бүтін массив b[5] және ауыспалы
bPtr =b;
Бұл оператор тең бола алады, егер массивтің бірінші
bPtr= &b[0];
Массив b[3] элементіне альтернативтілік сілтеу әдіс, көрсеткіш айтылуын
*( bPtr +3)
Тұрақты шама 3 келтірілген операторда аралас деп аталады.
bPtr +3
Массив атын көрсеткіш ретінде қарастыруға болады, сондықтан оны
Көрсеткіштер өз кезегінде массив атының орнына индекс түрінде
bPtr[1]
өзімен бірге массив элементінің b[1] ауысуын көрсетеді. Мұндай
Массивтер мен көрсеткіштердің бір бірін ауыстыратындығын тағы бір
copy1 функциясы s2 жолды массив индексіне көшіру
Copy2 функциясы s2 жолды көшіргенде массив символы
Көңіл аударыңыз, жіберілген екінші параметрдің жолын сыйдыру үшін,
Практикалық бөлім
n ретті квадраттық матрицаны алу
1
0
0
....
0
0
1
Шешімі:
# include
main()
{ const int n=9;
int i,j,a[n][n];
for (i=0;i
for (i=0;i
printf((n(); }
return 0;}
Нәтижесі:
1
0
0
0
0
0
0
0
1
Массивтің ең үлкен элементін табу
А(9,9) массиві берілген. Ең үлкен элементін табу керек.
Шешімі :
# include
main()
{ const int n=3;
int i,j,a[n][n], max;
printf(“массив элементін енгіз”);
for (i=0;i
scanf(“%d”,&a[i][j];}
max=a[1][1];
for(i=0;i
printf((Ең үлкен элемент=%2d,(max));
printf((n(); return 0;}
Нәтижесі:
Массивтің элементтерін енгізіңіз
a[0][0]=5
a[0][1]=4
a[0][2]=2
a[1][0]=3
a[1][1]=9
a[1][2]=2
a[2][0]=7
a[2][1]=6
a[2][2]=1
ең үлкен элемент=9
2.3 Массив элементіне сілтеме жасаудың 4 әдісі
Шешімі:
/*көрсеткіштер мен индекс нотациясын массивке қолдану үшін*/
# include
int main
{
intb[]={10,20,30,40}; /*массивті инициализациялау*/
int *bPtr = b;
int i;
int offset;
/*нотация индексациясын қолдана массивті шығару*/
printf(“Array b printed with:n Array subscript notationn”);
/*массив b бойынша цикл*/
for (i=0; iprintf(“b[%d]=%dn”,i,b[i] );
} /* соңы for*/
/*көрсеткіш/аралас нотацияны және атты пайдалана отырып массивті шығару*/
printf(“nPointer/offset notation wheren”
“the pointer is the array namen”);
/*массив b бойынша цикл*/
for ( offset=0; offsetprintf( “*(b + %d)=%dn”, offset, *(b + offset)
} /*соңы for*/
/*нотация индексін және bPtr-ді қолдана массивті шығару */
printf(“nPointer subscript notationn” );
/*массив b бойынша цикл*/
for (i=0;iprintf(“bPtr[%d]=%dn”, i, bPtr [i]);
} /*соңы for*/
/* көрсеткіш/аралас нотацияны және атты пайдалана отырып массивті
printf (“nPointer/offset notationn” );
/*массив b бойынша цикл*/
for ( offset = 0; offsetprintf(“*(bPtr+%d)=%dn”, offset, *(bPtr + offset) );
} /*соңы for*/
return 0; /*нәтиженің дұрыс шыққанын көрсетеді*/
} /* соңы main*/
Нәтижесі:
Array b is printed with:
Array sybscript notation
b[0] = 10
b[1] = 20
b[2] = 30
b[3] = 40
pointer / offset notation where the pointer is
*(b + 0) = 10
*(b + 1) = 20
*(b + 2) = 30
*(b + 3) = 40
pointer subscipt notation
bPtr[0] = 10
bPtr[1] = 20
bPtr[2] = 30
bPtr[3] = 40
pointer/offset notation
*(bPtr + 0) = 10
*(bPtr +1) = 20
*(bPtr +2) = 30
*(bPtr + 3) =40
2.4Көрсеткіш пен индекс арқылы жолды көшіру
Шешуі:
1 /* индекс
2
3 # include
4
5 void copy1
6 void copy2
7
8 int main()
9 {
10 char string1[10];
11 char string2 = ”Hello”;
12 char string3[10];
13 char string4[] = “Good Bye”;
14
15 copy1(string1, string2);
16 printf(“string3 = %s n”, string1)
17
18 copy2(string3, string4 );
19 printf(“string3 = %s n”, string3)
20
21 return 0; /**/
22
23 } /*main соңы*/
24
25 /* массив нотациясын қолдана
26 void copy1 (char *s1,
27 {
28 int
29
30 /*жол
31 for (i
32 ;
33 }
34
35 } /*copy1 функциясының
36
37 /* көрсеткіш нотацияны
38 void copy2 (char
39 {
40 /* жол бойынша
41 for ( ;
42 ;
43 }
44
45 } /*copy2
Нәтижесі:
string1 = “Hello”,
string2 = “Good Bye”;
2.5 Массивті сорттау
Массивті сортау дегеніміз - өсуі немесе кемуі бойынша
а массивінің элементтері: 1, 8, 6, 4, 10,
Сорттау бойынша былай жазылады: 1, 2, 3, 4,
Шешуі:
# include
#degine size 10
main ()
{
int a [size] = {1,8,6,4,10,3,65,85,45,2};
int p;
int i;
int h;
for (i=0;i
printf(“%d”, a[i] )
}
/* өту санын бақылау үшін цикл жазамыз */
for (p=1;p
/* берілгендерді салыстыру үшін цикл құрамыз */
for (i=0;i{
/* көршілес элементтерді салыстыру және оларды ауыстыру. Егер
if (a[i]>0[i+1])
{
h=a[i];
a[i]=a[i+1];
a[i+1]=h;
} /* if тің аяқталуы */
}/* соңғы for- дың аяқталуы */
} /* алдыңғы for- дың аяқталуы */
/*сорталған массивті шығару */
for (i=0;i
printf (“%d”, a[i]);
} /* for аяқталуы */
printf (“h”);
return 0;
}
2.6 Екі өлшемді массивтің есебі
Екі қатардан үш бағаннан тұратын массивтің элементтерін шығару
Шешуі:
# include
void print Array (const int a[2][3])
main()
{
int array1[2][3]={{1,2,3}, {4,5,6}};
int array2[2][3]={{1,2,3},{4,5,}};
int array3[3][4]={{1,2},{4}};
print Array(array1);
print Array(array2);
print Array(array3);
return 0;
}
/* екі бағаннан және үш қатардан тұратын массивті
void print Array(const int a[2][3])
{
int i /* қатар есептеуіші */
int j /* баған есептеуіші */
/* қатар бойынша цикл */
for (i=0;i/* баған бойынша цикл */
for(j=0;j{
printf(“%d”,a[i][j] );
} /* j-ді жабу */
} /* і-ді жабу */
} /* print Array жабу*/
Нәтижесі:
array1
1 2 3
4 5 6
Қорытынды
Бұл курстық жұмыста Си тілінің көрсеткіштері мен массивтері,
Си тілінің массивіне қарасты негізгі бөлімінде, нақты массив
Массив бір өлшемді және көп өлшемді болып
Практикалық бөлімінде жоғарыда келтірілген массивтер мен көрсеткіштерге, әртүрлі
Сонымен бұл программалау тіліндегі курстық жұмысты мектеп оқушылары
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Негізгі
1. Подбельский В.В. Фомин С.С. «Программирование
2. Керниган Б., Ритчи Д. Язык программиорвания
3. Хэнкок Л., Кригер М. Введение в
4. Уэйт М., Прата С., Мартен Д.
5. Болский М. Язык программирования Си -М:
6. Белецкий Я энциклопедия языка Си- М:
7. Джехани Н. Программирование на языке Си
8. Юмин В.А., Булатова и.Р. Приглашение к
9. УинерР. Язык турбо Си-М: Мир 1991-380с
10. Трой д. программирование на языке Си
11. Бочков С.О., Субботин Д. М. Язык
12. Дерк Луис. Си, С++. Справочник –М:
13. Тондо К., Гимпел С.Язык Си –М: Финансы
Қосымша
1.Березин Б.И, Березин С.Б «Начальный курс С и
2. Брэдли, Л. Джонс, Питер Эйткен, «SAMS освой
3. Касаткин А.И, «Профессиональное программирование на языке
4. Жешке Р., «Толковый словарь стандартаязыка Си»
5. Элисс М, Страуструп Б, «Справочное руководство по
6. Березин Б.И, Березин С.Б «Начальный курс
