Психология ғылымының даму тарихы курстық жұмыс
Мазмұны:
Кіріспе.....................................................................................................................3-4
1.Психология ғылымының тарихы
Психология ғылымының даму тарихындағы өзгерістер.........................................................................................................5-9
1.2 Психология ғылымының салалары ...........................................................10-12
2.Психологияның зерттелуі және ғылыми ойлардың қалыптасуы
2.1 Ресейдегі психологияның зерттелуі және ғылыми
еңбектердің бағыты......................................................................................... 13-18
2.2Ресей елінің психологтарының еңбектерінің маңызы..............................19-27
Қорытынды..............................................................................................................28
Пайдаланған әдебиеттер.........................................................................................29
Қосымша А
Қосымша Б
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 30 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Кіріспе.....................................................................................................................3-4
1.Психология ғылымының тарихы
Психология ғылымының даму тарихындағы өзгерістер.........................................................................................................5-9
1.2 Психология ғылымының салалары ...........................................................10-12
2.Психологияның зерттелуі және ғылыми ойлардың қалыптасуы
2.1 Ресейдегі психологияның зерттелуі және ғылыми
еңбектердің бағыты......................................................................................... 13-18
2.2Ресей елінің психологтарының еңбектерінің маңызы..............................19-27
Қорытынды..............................................................................................................28
Пайдаланған әдебиеттер.........................................................................................29
Қосымша А
Қосымша Б
Кіріспе
Өзектілігі: Психология ғылымы және Ресей психология ғылымының қалыптасуындағы
Мақсаты: Ресейдегі психология ғылымының даму жолдарын анықтау.
Міндеті: Ресейдегі психологияның ерекше орнын көрсету.
Зерттеу пәні: Психология ғылымының Ресейде дамуы.
Зерттеу объектісі: Психология ғылымы, оның Ресейде даму сатысы.
Зерттеу әдістері:Жинақталған материалдарды талдау.
Психологиялық ілім-білімдердің ілкі бастауы,түп-төркіні ерте замандардан бастау алатыны
Психология ғылым туралы сөз қозғалатын он томдық кітапті
Жоғары психикалық функциялардың даму тарихы;
Жасөспірім педагогикасы;
Жалпы психологияның проблемалары
Жоғары психикалық функциялардың даму тарихында-оның проблемалары,талдауы,құрылымы, сонымен бірге
Тәуелсіз еліміздің тіл мәселесі, оның ішінде қазақ тілінің
Сонымен қатар Л.С.Выготскийдің «Сөйлеу мен ойлау» мәселелерінің түп-тамыры,оның
Психология ғылымындағы іс-әрекет теориясы,әйгілі кеңес психологтары С.Л.Рубинштейн,А.Н.Леонтьев,А.Б.Ананьев және
1. Психология ғылымының тарихы.
1.1 Психология ғылымының даму тарихындағы өзгерістер.
Психология – психикалық құбылыстардың («жан қуаттарының») пайда болу,
Жан туралы ғылыми түсінік ежелгі гректердің әмбебап ғалымы
Ғылыми психология адамның ой-өрісі, сана-сезім дәрежесі іс-әрекеттен оның
Тұлғаның ғылым әлеміне, мәдениет кеңістігіне кіруі, тағылым алуы,
Бұл жағынан келгенде мынадай төрт жүйені атап көрсеткен
1.Психикалық жаратылыс қасиеттері–жас ерекшеліктеріне қарай дамуы, темпераменті, болмыс
2.Психикалық үрдіс-зейін, ес, ерік, ойлауы т.б.
3.Тәжірибенің өрістеуі – дағды, білік, әділет.
4.Танымдық бағдар алуы – көзқарас, қызығушылық, ынта –
Адам - жер бетіндегі тірі организмнің жоғарғы сатысы,
К. Маркстің айтуынша, жеке адам – «барлық қоғамдық
Адамның көптеген психологиялық ерекшеліктері, оның өмір сүретін ортасына
Жеке адам қоғамнан тыс өмір сүре алмайды. Өйткені
Психология ерте заманнан бері келе жатқан ғылым, мұның
Платон өзінің жан туралы ілімін тәрбие және қоғам
1) Ақылды жан
2) Ерікті жан
3)Сезімдіжан
Ежелгі заманның данышпан ойшылы, ғұлама ғалымы, философ Аристотель
1.2 Психология ғылымның салалары,қызметі.
Бұл психология ғылымының мәні: психика және тән, бірақ
Оның бөлімдері: оқу психологиясы, тәрбие психологиясы, сондай-ақ мұғалім
Заң психологиясы құқық жүйесін іске асыруға байланысты психикалық
Әскери психология адамның соғыс жағдайындағы қылық-әрекетін; қолбасшы мен
Жас сатылар психологиясы жеке адамның әртүрлі психикалық процестері
2.Психологияның зерттелуі және ғылыми ойлардың қалыптасуы.
2.1 Ресейдегі психологияның зерттелуі және ғылыми еңбектердің бағыты.
Психология адам жайлы ең негізгі ғылымдардың бірі. Оның
Психология психологияға қатысты және оның салаларына қатысты теориялар
Психика ежелгі грек сөзі «жан» деген мағананы білдіреді.
Психика – ішкі дүние процестерінің қалыптасуы (сырқы дүниенің
Психика - ішкі дүниенің мазмұны және процестердің жандануы.
Психика - әрекетті ұйымдастыру, жүзеге асыру, басқару процесі.
Психология мектептері шеңберінде психологияның зерттеу пәні бір келкі
1. Қасиеттерді емес, түрлерді зерттеу қажет. Егер И.
2. Жеке жағдайлардың суреттелуін емес, сандық анализді
3. Жүйке жүйесі қасиеттерінің күнделікті көріністерді суреттеуін емес,
4. Ағзаның тек еріксіз реакцияларын зерттеу қажет. Яғни
5. Психофизиологиялық сипаттамалардағы индивидуалды айырмашылықтарға бағалау ықпалдарын қолдануға
Б. М. Теплов пен В. Д. Небылицын қозу
1. Қозуға тең емес жүйке жүйесі болып
Бекітулермен бірге шартты рефлекстердің қысқа интервалдарының көптеген қайталанулар
2. Динамикалылық – шартты реакциялардың қалыптасу жылдамдығы.
3. Жүйке процестерінің жігерлілігі – тітіркендіргіш белгілерінің қайта
4. Лабильділік – жүйке процестерінің тоқтатылуымен пайда болатын
Парциалды сипат емес, бұл қасиеттердің валенттілігін бөліп көрсетуге
Жүйке жүйесінің динамикалылығы мен күшін зерттей отырып, В.
Жүйке жүйесінің жалпы қасиеті адам мінез – құлқының
Осылайша, Орталық жүйке жүйесінің тұрақтылығы жайлы қорытынды шығаруға
И.М.Сеченов пен И.П.Павлов ерік қимылдарының белгілі бір себепке
И.М.Сеченов: «Кәдімгі ырықты деп аталатын барлық саналы қозғалыстарымызды
Бұл фактіге жауап беру үшін И.М.Сеченов, ерікті қимыл-қозғалыс
Еріктің физиологиялық механизімін де ми қабығының рефлекістік
Оның жоспары зерттеудің екі бағытын қамтыды:
Индивидуалды сана талдауы «зерттелушінің эксперименталды бақыланатын өзіндік бақылауы;
Мәдениет, миф, әр халықтың адамгершілігінің психологиялық аспектілерін зерттеу[4;86].
Зерттеудің бірінші бағыты: «Физиологиялық психология», екінші бағыты
В.Вундттың еңбектерінің қатарына 1879 жылы Лейпциг қаласында Әлемдегі
Ең алғаш психологияның пәні мен міндеттерін басқаша қойған
Ресей психологтарының ерен еңбек сіңгендері А.Н.Леонтьев, С.Л.Рубинштейн, П.Я.Гальпериндермен
ХХ ғасырдың ортасында психологияның үшінші мектебі когнитивті психология
2.2Ресей елінің психологтарының еңбектерінің маңызы
Ресей елінің психологтарының еңбектерінің өзіндік маңызды ойларының қоғамға
Көптеген мектептерде мемлекеттік білім стандарттарын енгізумен қатар жаңа
Қазіргі заманғы қоғам дамуының әрекеті, әлемдік және отандық
Кеңестік психологияда ХХ ғасырдың басында балалар дамуы
Л.С. Выготский Ресейдегі бұл қозғалыстың негізін салушылардың бірі
1. Бастапқы даму кезеңі: педолог жұмысы қосалқы мектептерге
2. Екінші кезең – 1928 жылы Бірінші педалогиялық
3. Үшінші кезең - 20-30-шы жылдары
4. Төртінші кезең – 1928 жылы педагогикалық қызметтің
- оқу және тәрбие жұмыстарының сапасын жоғырылату мақсатында
- «қиың» балалармен жұмыс. Педологтар мен ата-аналарды педалогия
- кәсіби бағдар жұмысы.
5. БКП ОК (ЦК ВКП) 04.07.1936 жылғы қаулысы
20-30-шы жылдары КСРО-да, батыстағы сияқты психотехника ғылымы
КСРО-дан психотехника принцпитерін ұсынған Керженцев, Каплун, Шпильрейн,
1.
2.
-
-
-
3. 30-шы жылдардағы психотехниканың сипаты кәсіби сұрыптаудан зерттеу
20-30-шы жылдары психотехника қарқынды дамуда болды.
1923 жылдан 1932-ші жылға дейін Бүкілодақтық психотехникалық
2. Л.С. Выготскийдің ғылыми шығармашылығы.
1. Өзіндік бақылауды рефлоексологияның әдісі ретінде терістеу;
2. Рефлексология және психологияның сөздік рефлекс феномені
3. Мінез-құлықты түсіндірудің шартты рефлекторлы принципіне сүйену.
Мәскеулік кезеңнін өзі үшке бөлінеді:
1. Бірінші кезең – 1924-1927 жылдары. Бұл кезеңнің
- «психология өнері», еңбегі, орталық идеясы, эстетикалық ерекше
- психикалық құбылыстардың детерминациясының екі факторы -
2. Екінші кезең – 1927-1931 жылдары. Аспапты психология
- «стимул-стимул-реакция» кестесінің ескі «стимул
- белгі бұл құрал, адам психикасының алғашқы
3. Үшінші кезең – 1931-1934 жылдары. «Ойлау
- мотивация және танымдық процестерің өзара байланысы;
- оқу мен тәрбиенің қатынасы, бұл аймаққа «дамудың
3. С.Л. Рубинштейннің еңбектері. Кеңестік кезеңде
Педагогиткалық концепциялар құрылды. Негізгі идея сана және
Сергей Леонидович Рубинштейн (1889-1960) іс-әрекет бағытының келесі идеяларын
1. Адамның кез-келген әрекеті мотивтерден туындайды
2. Іс-әрекет және сана бірлікті құрайды, іс-әрекетті саналау
3. Әрекеттің саналануы іс-әрекет барысында құрылатын
4. Адам мінез-құлқы қарапайым реакциялардың жиынтығы емес, ол
5. Әрекет бұл іс-әрекеттің саналы актісі;
6. Іс-әрекет субъектінің қоршаған дүниемен өзара әрекеттестігі ретінде
С.Л. Рубинштейннің жалпы психология негіздері еңбегі
4. А.Н. Леонтьевтің еңбектеріндегі іс-әрекет түсінігі. Алексей Николаевич
1. іс-әрекет адам өмірін жүзеге асыратын процесс және
2. заттық қажеттіліктер ағзаның ішкі жағдайы ретінде анықталады;
3. іс-әрекеттің дамуы эволюция барысында шындықты психикалық
4. іс-әрекет шындықты объективті бейнелеумен қатар заттық және
5. Психиканың онтогенезде дамуының бірнеше кезеңдері бар:
- элементарлы-сенсорлы психика;
- перцептивті психика (яғни бейненің құралуы);
- интеллект кезеңі (яғни ағзаның қоршаған ортаға бағдарлануын
6. Адамның әрбір жас кезеңінде іс-әрекеттің жетекші түрі
7. Адам тәжірибесінің жиынтығын үш түрге бөлуге болады:
- индивидуалды;
- түрлі;
- әлеуметтік.
А.Н: Леонтьев идеялары Кеңестік психологияның көптеген салаларының: әлеуметтік,
Сонымен қатар бұл салалардың Кеңестік психологияда дамуына ықпал
Ресейдегі ең үлкен қызығушылық мемлекеттердегі халықтардың рухани өмірлерінің
Ресейде этнопсихология ғылым ретінде шетелдегі М. Лацарус, Х.
Филосов және публицист Н.Г. Чернышевский ( 1828-1889) ойынша,
ХІХ ғасырдың 60 жылдарында публицист және социолог Н.Я.
1) этнопсихологиялық (Данилевский тілінде халықтардың психикалық құрылымында көрінеді);
2) адамдарды нақты бір этникалық қауымдастықтарға біріктіретін тәрбиенің
3) Рухани бастаудағы айырмашылықтар ( психиканың діни ерекшеліктері).
Данилевский мәдени-тарихи типтердің бірі славяндар деп бөліп, негізгі
Этнограф, тарихшы және әдебиетші Н.И. Надеждин (1804-1856) көптеген
Ресей оқымыстысының бұл позициясы Ресейдің басқа ғалымды, Шетел
Құқықтанушы және публицист К.Д. Кавелин (1818-1885) ұлттық психологияны
Кавелин әртүрлі қауымдастық өкілдерінің этникалық мінездемелерін ертедегі ескерткіштер,
Петербург Ғылым академиясының негізгі мүшесі К.М. Бэр (1792-1876)
Бэр адамдардың этникалық ерекшеліктерін салыстырмалы зерттеудің жақтаушысы болды.
ХІХ ғасырдың 40 жылдарының ортасында орыс географиялық қоғамында
1) Материалдық тұрмыс;
2) Өмір сүру тұрмысы;
3) Адамгершілік тұрмысы;
4) Тіл.[7;123]
Үшінші пункт халықтың психологиялық жинағын білдіреді. Сонымен қатар,
ХХ ғасырда психолог Г.И. Челпанов жинаған материалдарды әлеуметтік
ХХ ғасырдың ортасынан бастап, Ресей қоғамының алдында өздерінің
Орыс адамының психологиясын зерттеуге В.С. Соловьев, Н.А. Бердяев,
Филосов В.С.,В.А.Соловьев (1853-1900) орыс адамының ұлттық мінезін түсіну
Философ және тарихшы Н.Б. Бердяев (1874-1948) орыс ұлты
«Ресей жандары» ( Бердяев терминологиясы) ерекшелігі әртүрлі көрінеді.
Бірақ сол кезде, 1917 жылға дейін Ресейде халыққа
Орыс жанының тағы бір ерекше жағы Бердяев «тұрмыстық
Тарихшы В.О. Ключевский ( 1841-1911) орыс адамының психологиясын
Ресейдегі этнопсихологияның дамуына тіл білімі мен ұлттық фольклор
Қортындылай келсек,Ресей психологтарының еңбектеріндегі ойлары да өзіндік кезеңде
Қорытынды
Ресей психологтарының өзіндік еңбектерінің маңызы.Олар пікірі де еңбектері
Потебня ойынша, әрбір этносқа тән белгілі тіл. Әлемдегі
Қортындылай келе айтарымыз:өзге елдің психологиясын таныстыру,бұл еліміздегі психология
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Беркімбаева Ш.К., Құсайынова А.Қ. Педагогика. Алматы, 2007ж.
2. Әлімбаев М.,Баянбаев Қ. Шынашақ.Алматы, 1992 ж.
3.Мұсабаев А.,Бегалиев Т.Б. Жас ерекшелік педагогикасы. Астана, 2006ж.
4. Әбенбаев С.Ш., Құдиярова А.Н. Педагогика. Астана, 2003ж.
5. Әбиев Ж.Ә.,Бабаев С.Б. Педагогика. Алматы, 2004ж.
6.Бабаев С.Б., ОңалбекЖ.К. Жалпы педагоика. Алматы, 2006ж.
7. Байжанова З. Жалпы педагогика. Алматы, 2008ж.
8. Жарықбаев Қ. Қазақ психологиясының тарихы. Алматы1996ж.
9.Ә.Алдамұратов,М.Мұқанов.Психология. Алматы, 1979ж.
10.Жарықбаев Қ. Әдеп және жантану. Алматы, 1996 ж.
11.Жүкеш Қ. Ұлттық психологияның сипаты: Көмекші құрал /Жүкеш
12.Жалпы психология:/.Богословский В.В..ред./ - Алматы: Мектеп, 1980ж.
13. Жалпы психология: Оқу құралы/ Алдамұратов, Ә.. -
14. Педагогикалық және жас ерекшелігі психологиясы: Оқулық/ ред.Петровский,
15.Тәжібаев Т. Жалпы психология: Оқу құралы / Т.
16. Андреева Г.М. Социальная психология. М: Аспект Пресс,
17. Социальная психология личности. Под ред. М.И.Бобневой, Е.В.Шороховой.М.,1979ж.
18. Введение в практическую социальную психологию /Под ред.
19. Шибутани Т. Социальная психология. Ростов -на -Дону,1998ж.
20.Социальная педагогика. Москва, 2000ж.
21.Смирнов А. Проблемы психологии памяти. Москва, 1996 ж.
Қосымша А
Қосымша Б
3
Психология термині
«псюхе» - қазақ тілінде «жан», «логос» - «сөз»,
Психика ежелгі грек сөзі «жан» деген мағананы білдіреді.
Психика – ішкі дүниепроцестерінің қалыптасуы(сырқы ниенің моделі).(Платон)
Психика - ішкі дүниенің мазмұны жәнепроцестердің жандануы.( Келлер)
Психика-әрекетті ұйымдастыру,жүзеге асыру, басқару процесі.(Вунд)
Психология ғылымы туралы ойлар
