Оқушылардың білімін бақылау курстық жұмыс
Жоспар
Кіріспе
1. ОҚУШЫЛАРДЫҢ БІЛІМ, БІЛІК, ДАҒДЫСЫН БАҚЫЛАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗІ
Оқыту процесіндегі білім бақылаудың маңызы
Білім білік дағдыны анықтаудың педагогикалық бақылаудың түрлері
2. Тестілеу арқылы оқушылардың білім, білік Дағдысын бақылауДЫҢ МАҢЫЗЫ
2.1 Бақылаудың бір түрі-тест және оны өткізудің әдістері
2.2 Жаңа материалдарды пысықтау кезеңіндегі өз бетінше жұмыстарды ұйымдастырудың дидактикалық негіздері.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 35 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Жоспар
Кіріспе
1. ОҚУШЫЛАРДЫҢ БІЛІМ, БІЛІК, ДАҒДЫСЫН БАҚЫЛАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗІ
Оқыту процесіндегі білім бақылаудың маңызы
Білім білік дағдыны анықтаудың педагогикалық бақылаудың түрлері
2. Тестілеу арқылы оқушылардың білім, білік Дағдысын бақылауДЫҢ
2.1 Бақылаудың бір түрі-тест және оны өткізудің
2.2 Жаңа материалдарды пысықтау кезеңіндегі өз бетінше жұмыстарды
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. Бүкіл адамзат қоғамның, XXI ғасырдың алғы
Бастауыш білім - үздіксіз білім берудің алғашқы сатысы.
Бастауыш сатыда оқушыны бұрынғыша пәндік білім, біліктерінің белгілі
Оқушылардың білім, білік дағдыларын дамыту, оларды үнемі бақылау,
Қазіргі кезде республикамызда білім беру ісін жаңғыртудың негізгі
Тестілеу - бұл адамның өмір шындығында өзін-өзі тануға
Тестілеп бақылап оқыту әдісіне негізделген технология оқушының ойлау,
Біздің ойымызша, оқытудың мақсаты өз бетімен дами алатын,
Тестілеу қазіргі оқыту процесінде қолданыс тапқанымен әдебиеттер мен
Ал 1-3 сныптарға арналған жаңа буын оқулықтары мен
Жалпы бастауыш білім бастауыш мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарында
Оқушылардың білім, білік, дағдыны тексеру, бақылаудың бұл түрі
тестілеу болып отыр. Қазіргі бақылау мен бағалаудың, яғни
тексеру, барлық мектеп тәжірибесінде бар. Әлі де болса
түрде аса қойды деп айту да қиын. Осы
мәселеміздің өзектілігін байқауға болады. [1]
Зерттеу объектісі: Бастауыш сыныптағы оқу процесі.
Зерттеу пәні: Тестілеу - оқушылардың білім, білік.
дағдысын бақылаудың бір түрі.
Зерттеу мақсаты: оқушыларының білім,білік,
дағдыларын тестілеу арқылы анықтау,
оны практикада жүзеге асырудың жолдарын
айқындау.
Зерттеу міндеттері.
- бастауыш сатыда оқушының іс әрекетін анықтау үшін
Зерттеу әдістері: бақылау, салыстыру, тестілеу, талдау, сауалнама.
Курстық жұмысының теориялық қолданылымы:
Бастауыш мектептерде білім, білік дағдылары тестілеу тәсілі арқылы
Курстық жұмысының практикалық қолданылымы:
Курстық жұмысында ұсынылып отырған оқушылардың білім, білік дағдысын
1. ОҚУШЫЛАРДЫҢ БІЛІМ, БІЛІК, ДАҒДЫСЫН БАҚЫЛАУДЫҢ
ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗІ
1.1 ОҚЫТУ ПРОЦЕСІНДЕ БІЛІМДІ БАҚЫЛАУДЫҢ МАҢЫЗЫ
Оқыту процесінде оқушылардың білім, білік дағдыларын есепке алу,
Бақылаудың тақырыптық түсін ұйымдастырудың практикалық мәселелері П.Горбунов, У.С.Березняк,
Екіншіден, оқыту сапасын тексерудің «5» балдық жүйесі оқушылар
20-жылдары үй тапсырмасын беру білімді және емтиханды бағалауды
30-жылдары білім, білік, дағды нәтежесін есепке алуды, бақылау
40-60 жылдары бұл мәселе төңірегінде отандық білім мен
Онда білімді бақылау (Е.И.Перовоский) оқушыларды бақылау ретінде қарастырылды.
Осы мәселені дұрыс шешудегі оң қадам 70-жылдары Педагогика
80-жылдардан бастап оқыту нәтижесін есепке алу, бақылау мазмұны,
«Білім», «Білік», «Дағды» деген ұғымдарды мағынасын анықтап алатын
Білім шындықты танып білу процесінің нәтижесі, оның адам
Білім - оқыту мазмұнының негізгі элементі. Ол заттар
Білім жеке адамның қажеттігіне белсенділігіне, еңбексүйгіштігіне байланысты ынта
Білік іске асқан, қолданысын тапқан білім. Ал біліктіліктің
Дағды - оқушылардың белгілі бір міндеттер мен жағдайларға
Сондай-ақ дағды бірнеше рет қайталанған жаттығулар негізінде қалыптасады.
Қандай болсын білікті, дағдыны оқушы іс-әрекет үстінде, басқа
Қазіргі уақытта Қазақстанда білім берудің өзіндік ұлттық үлгісі
Ендеше қазіргі кезеңде оқушыға тек жаңа білім жүйесін
Мұғалімнің ең алғашқы міндеті - оқушылардың білім, білік,
Сөйтсе де, әлі де болса оқушылардың білім, білік,
Дағдылану еңбектің түрлі салаларында өте үлкен орын алады.
Дағдылану - соқыр сезімдермен және басқа нәсіл арқылы
тіршілігінде пайда болатын қылықтар.
Дағдылану - үйренумен,
тәжірибесіндегі әдеттермен байланысып, жүзеге асады.
Дағдылану зейіні, ерік-жігері, күші жұмсалмаса да өздігінен автоматизм
Дағдылану бір қалыпта өзгермей тұратын әрекет емес. Егер
Мысалы, адам әр уақытта оң қолымен жазып, сол
Автоматизмге айналған дағдыланулар.
Автоматизмге айналмаған дағдыланулар.
Автоматизм дағдыланулар оқыту, үйрету арқылы пайда болатынын бірақ
Түнде ұйықтап жатып, тұрып кететін «лунатиктердің» әрекеттері санасыз
Дағдылануды мына төмендегі бағытпен жүріп отырады деуге болады.
Дағды - әрекеттің адам бойында орнығуы әрекетке ең
«Дағды, - деп көрсетеді психог С.Л.Рубинштейн саналы түрде
Білім, білік, дағды беріктігі - дидактика принциптерінің бірі.
«Сапа» ұғымы екі мағынада қарастырылуда. Біріншісі - стандартқа
Бағалау - оқушы жұмысындағы дербестікті, тапсырманы дұрыс орындау
Мониторинг түсініктері: байқау, сынау, сараптау, жетілдіру.
Бұлар «Оқушы-оқытушы» қатынасындағы ынтымақтастық, бірлігін жұмыс істеу шығармашылық
Білім білік дағдыны анықтаудың педагогикалық бақылаудың түрлері
Педагогика ғылым саласында білім, білік, дағдыны бақылаудың көптеген
Бақылау - бұл педагогикалық басшылықтың және оқушылардың танымдық
Бақылау процесінде мұғалім оқушыларға ерекше көңіл бөліп құрмет
Сабақтың барлық кезеңдерінде бақылаудың мазмұны оқушыларды іс-әрекетіне ынталандыру
Тараулар бойынша оқтын-оқтын бақылау әрбір тоқсанның аяғында оқу
Қорытынды бақылау барлық пәндер бойынша жыл аяғында өткізіледі.
Бақылау түрлерінің біріне тестілер де жатады. Бақылау арқылы
Ш.И.Амоношвили, В.М.Полонский М.Н.Скаткин, В.С.Цетлин, Н.В.Селезнев, т.б дидактиктердің және
Бағалауға екі объект қатысады, мұғалім бағалаушы, оқушы бағаланушы.
Профессор Щ.А.Амоношвили бағалау - баға берудің ісмерлік нәтижесі,
Оқытудың негізгі технологиясында оқушылардың білімін тексерудің күнделікті бақылау
Күнделікті бақылау - оқыту процесінде күнделікті қолданылады және
Күнделікті бақылау немесе ағымдағы бақылаудың бұл түріне әр
Аралық бақылау. Бұл оқу материалдарының белгілі бір бөлімін
Бақылаудың бұл түрінің формалары: қалыпты және бағдарламалық бақылау
Қортынды бақылау - барлық пәндер бойынша жыл аяғында
Оқушылардың білім, білік, дағдыларын бақылау бағалау - педагогика
Жазбаша бақылау (диктант,
құрастыру).
Практикалық бақылау
операцияларын орындау, тәжірибе жүргізу).
Машиналы бағдарламалар
диафильмдерді қолдану).
Өзін-өзі бақылау (қателерді болдырмау, оларды түзеу, оқудағы өз
жетістіктерін бағалау, соған сәйкес балл қою).
Оқыту процесінде бақылаудың фронтальдық, топтық және дербес
формалары қалыптасқан. Оның тиімділігі мұғалімнің оларды дұрыс
ұйымдастыруына байланысты.
Фронтальдық (жаппай бақылау) жағдайында
сұрақтар немесе мазмұны
орындау барысында оқушылар арасында ынтымақтастық, жолдастық
сезім пайда болады. Бір-біріне сұрақтар қойып, жауаптарын толықтырады,
Бұл әдістерге қарғанда бағдарламаны бақылау әдістерінің өзіндік ерекшелігі
Машинасыз бағдарламалар бақылау әдістері бойынша перфокарталар және бақылау
Бақылаудың тағы бір бөлігі, кейбір жағдайда тапсырмалар түрі
Білімді бақылау ғылыми дәлелденген, тәжірибеде қолданылған принциптер негізінде
Жүйелік, бірізділік - әрбір сабақ, тақырып бойынша оқушылар
Жеке дара қатынас. Әрбір оқушының ерекшелігін бақылау (оның
Жан-жактылықты бақылау. Оқу бағдарламасының барлық бөлігін қамтиды, оқушылардың
Дифференциалды қатынас. Әрбір пәннің ерекшелігін жекелеген білімдерін, сонымен
Зачёт (сынақ) - қортынды бақылаудың айрықша түрі, ол
Емтихан - оқушылардың білімін қортынды бақылаудың арнаулы формасы.
2. Тестілеу арқылы оқушылардың білім, білік дағдысын бақылауДЫҢ
2.1. Бақылаудң бір түрі-тест
«Тест»-ағылшын сөзі-«сынау»,«тексеру» деген мағынаны білдіреді.
Тестердің біздің өмірімізде қолданыла бастағанына көп уақыт өткен
Тестік бақылау жүйесі - оқушылардың өз бетімен жұмыс
Тест ең алғаш рет 1864 жылы Англияда жеке
Тест мақсатына қарай мынадай түрлерге бөлінеді:
а) жеке дара топтық объектіні таңдап алу;
ә) іс-әрекетінің сипатына жазбаша, ауызша, әрекет орындалу формасы;
б) табиғи (сынып) зертханалық жағдайда жүргізу орнына;
в) кинотест, телетест;
г) сөздік, сандық, кеңістік графикалық көрсету формасына қатысты.
Формасы мен құрылымына байланысты тет сұрақтары мына
логикалық байланыстарға берілген тапсырмалар;
ситуциялық берілген тапсырманы берілген үрдістегі модельді нақты жағдайға
бірнеше ұынылған жауаптың ең жақсысын таңдап алу;
берілген тасырмалардан «дұрыс», «дұрыс емес» жауалты белгілеу;
бір жолда бірнеше жауаппен берілген тапсырмала негізінде жазылған
Жұп таңдау, сұрақ-жауап бір-біріне сәйкес келетін;
- көп сатылы тест, өзара байланысты сұрақты талдау.Тестік
Олар:
Тексеруге алынған ауқымның тапсырмалары көп, соғұрлым оның
сенімділігі жоғары.
Әр тапсырманы жан-жақты өңдеу, оған енетін сұрақтарды тиянақты
және бірнеше қайтара тексеру, жауабын да тексеру, бұл
сенімділігін анықтауға мүмкіндік береді.
Тәжірибеге сүйене отырып, әрбір тапсырманың қиындық дәрежесін
аныктау.
Нәтижесін есептеуді жеңілдету берілген әрбір үлгі және трафарет
арқылы есептеу.[10]
Уақыттың талабын нақтылап айтсақ түрлі оқу орындарында қабылданудың
Тест сұрақтары бойынша жауап беру үшін төмендегі жағдайларды
Тест ашық түрде беріледі,
айтылады, мысал келтіріледі.
Тест жабық түрде беріледі, оған қосымша «Иә» немесе
жауап беріледі.
Тест сұрақтары мен
дұрыс оқып, анықтап-айырып, түсініп ал.
5. Сұрақтардың бірнеше вариантарының біреуі ғана дұрыс екенін
6. Егер бір сұраққа жауап беруге
7. Тест сұрағының жауабы төмендегідей жазылады:
1. Бұйыру рай формасында тұрған сөзді тап:
а) өте
ә) мол
б) жиі
в) жап
у) тура
дүрыс жауабы : в)
8. Тест сұрақтарының 65% жауап берген оқушы ғана
баға алады.
9. Тест сұрақтары мен жауаптарын
емтихан қабылдаушы мұғалімге тапсырылады.
Тест түрлерінің мынадай түрлері кездеседі:
Толықтыру тесті (берілген нүктелердің орнының толықтыру)
Еске түсіру тесті (қайталау бойынша жауап)
Үйлестіру тесті (екі бағандағы сөзді сәйкестендіру)
Реттілік тест (рет-ретімен, жүйесімен көрсету)
Кәсіптік тест (кәсіп бойынша сұраққа жауап)
Баламалы тест («иә», «жоқ», не «+» деп белгі
Тест жүргізу арқылы ойға алған мақсат тез орындалады,
Бұл тест бойынша санмен белгіленген, жұмбақпен көшірілген бірнеше
Бұдан басқа өлшемдік тест деп аталатын тестің тағы
Тестілер (ағылшын test - сынау, сынама) жеке тұлғаның
Пайдаланылатын материалдар бойынша бланкілік (карандаш пен қағаз арқылы
Бақылау кең көлемде бір нәрсені тексеру деген мағынаны
Бақылау (контроль; франц соntrole) тексеру және белгіленген мақсаттан
2) Қабылданған шешімдердің іс жүзіндегі жағдайда, сәйкестік дәрежесін
Педагогикада бақылау оқушының білім сапасын анықтау үшін қажет.
Бақылауға қатынасатын оқушылар санына қарай
Жеке
Топтық
Әрбір оқушыға өз алдына жеке тапсырма беріледі, жеке
Тапсырманы сыныптағы оқушылар ішінен азғантай топ мүшелері ғана
Жалпы сынып бойынша бір тапсырма бойынша жалпы сынып
жұмыс істелінуі.
Жаппай фронтальный
Тексеру түрлері
Қоры-тынды
Бақы-лау жмысы
Сынақ
Емти-хан
Алдын-ала
Ағымда-ғы күн-делікті
Өз
бетінше
Жаз баша
Ауызша
Тексеру түрлері
Тәжі-рибе-
лік
Аралас
Сызықтық график
Байқау, бақылау
Грам-мати-калық
Бақылаудың осы аталған түрлерінің бәрінде де тест әдісі
Тест тапсырмаларына қойылатын негізгі талаптар мыналар:
- барлық сыныптағы тест тапсырмаларға бірдей жағдай жасалу
керектігі ;
- тест жұмысын өткізу уакытының бір сағаттан
тапсырманы орындау үшін берілген нұсқалар түсінікті, айқын болуы;
оқушылар санына қарай нұсқалар саны бірнеше болуы;
қортынды, аралық күнделікті бақылау түрлеріне қарай тестке
алынатын тапсырмалар санының көлемі болуы;
алынған материалдар оқушылардың өтілген материалдарының
негізінде болуы керек.
Тест сұрақтарын құрастыруда мынадай талаптар қойылады:
тестік тапсырмалар бақылау материалының белгілі бір бөлшегі
болады;
әр тапсырманың реттік номері болады;
тапсырманы орындау үшін арнайы нұсқау беріледі;
сыналушылардың жауабына байланысты тест бір немесе көп ұпаймен
бағаланады;
тесте екі немесе бірнеше дербес тапсырма берілмеуі керек.
Тест тапсырмаларды тексерудің әр түрлі әдістерін жоққа шығармайды.
Педагогикалык тест-оқушылардың білім, дағды, іскерлікті игеру дәрежесін тексеру
Тест әдісінің артықшылығы:
- тексерудің, бақылаудың обьективті болуы;
тест арқылы бағалау нақты
даралық сипатта болуы;
дәстүрлік тексеру әдістерінен тиімдірек болуы;
- уақыт үнемделеді, уақыттың шектеулігі;
Тестің мәні оның адам қабілеттерін айқындау, өлшеу
Өлшеу, айқындау түріне қарай тест түрлері
Педагогикалық
Қалыпты - бағдарлы (нормативно-ориентированные)
Психологиялық
Педагогикалық
Өлшемдік (критериально-ориентированиые) -бағдарлы
Ф.Оразбаева өзінің «Тілдік қатынас, теориясы және әдістемесі»
Баламалы (альтернативті) тесті
Таңдамалы тест
Қосымшалық тест
Жұмбақтық тест
Толықтырмалы тест (еске түсіру)
Өлшемдік тест [13].
Енді осыларды қалай құрастыру керек, соған мысалдар келтірейік.
Баламалы (альтернативті) тест. Мысалы: «баланы, ағасын, інісін,
дәптерді» сөздерінің барлығы табыс жалғауы сөз бе? деп
қойылады. Оған тек «Иә» немесе «жоқ» деп жауап
Таңдамалы тест. Бұл тест бойынша бір сұраққа бірнеше
беріледі, оның біреуі, дұрыс басқалары қайшы болып келеді.
үйренуші оның ішінен ең дұрысын тауып, дәлелдеп, таңдап
керек. Мысалы қай қатарда жіңішке дауыстылар берілген
а) а, о, ү, ы; б) ү, ө,
ә) б, в, г, д; в) ұ, ж,
г) ы, о, ү, і; Жауабы: б;
3. Қосымшалық тест. Қазақ тілінің жалғамалы ерекшелігін оқушы
меңгере алды ма, жоқ па деген сұраққа жауап
Сөйлемдер, текстер беріліп, оның сыртында нөмірленген бірнеше
жұрнақтар, жалғаулар тізбегі көрсетілген.
Сөйлемдегі қай сөздің қосымшасы түсіп қалған (көп нүктенің
4. Жұмбақтық тест. Тілдегі сөздерді, олардың мағынасын қолдану
аясын жете білумен байланысты оқушының мүмкіндігін білдіреді,
тестің жауабын шешемін оқушы жұмбақтың мазмұнына, оның
құрамындағы сөздердің ішкі мағнасына ерекше ден қояды, әрқайсына
мән береді, тест бойынша санмен белгіленғен бірнеше жұмбақпен
номерленген бірнеше жауаптар, яғни жұмбақтың шешімі беріледі.
Оқушы дұрыс жауапты тауып, олардың сандық белгілерін сәйкестендіреді.
Мысалы: 1. Айдалада ақ отау
Аузы, мұрны жоқ отау .
2. Ақсандығым ашылды
Ішінен жібек шашылды. 2. Таба нан
3. Көк көйлекті жеңешем
Көлбен -көлбең етеді. 3. Күн
4. Асты тас, үсті тас
Ортасында піскен ас 4.Жұмыртқа
Жауабы: 4, 3, 2, 1.
5. Толықтырмалық тест. Бұл тесте
Еңбек етсең , тояды қарның ,
ерінбей, жарылмай
ерінбей, тіленбей
жалықпай, жарылмай
6. Өлшемдік тест. Бұл тест оқушының білім дәрежесін
Заттың санын білдіретін сөздер;
Заттың атын, қимылын білдІретін сөздер;
Заттың атын білдіретін сөздер;
4. Затың атын, санын, кимылын білдіретін сөздер.
Жауабы : 3)
Бақылаудың әмбебап әдІсі - тест. Қорытындысьшда дарынды, білгір
Тест тапсырмалары тексерудің дәстүрлі әдістерін жоққа шығармайды, олармен
Тест арқылы әрбір оқушы білім деңгейін нақты және
2. Тестік тапсырма
сыналушылардың жауабына байланысты тест бір
үпаймен бағаланады
3. Тесте екі немесе бірнеше дербес тапсырма берілмеу.
екі бөлшектен тұрады.
Тест тапсырмаларының негізгі төрт турі бар :
тұйық;
ашық;
сәйкестерді табу;
ұғымдарды ретке келтіру.
Бұл төрт норма оқу материалының түрі мен мақсатының
I. Тұйық тапсырма, яғни бірнеше жауаптың ішіндегі дұрыс
табу. Ереже бойынша жауаптың саны бесеуден аспау
қүрастырғанда оларды қысқа, мазмұнды, шындыққа жанасатындай етіп,
қате жауап, көңІл аударарлықтай болғаны дұрыс.
Түйык тапсырманы орындау үшін мына нүсқауды орындаған жөн:
Мысалы: әрі етістік, әрі есімдІк кызметін атқаратын етістіктің
а) көсемше б) етіс
ә) есімше в) өзгелік етіс
Жауабы: ә)
II. Ашық тапсырма, яғни жауапка жетіспей
белгіні жазу. Бүл күрделі тапсырма. Тапсырмада пән бойынша
тсрминдердің, үғымдардың игеру нәтижесі анықталады Ашық тапсырманы
қүрастырудың жолы мынадай: Сүрақ қойылады, оған тольщ және
жауап жазылады. Сызықшаның орнына жетіспей түрған сөзді жазамыз.
Мысалы, мағыыалық жағынан бІр бІріне жуық өзара мәндес
дейміз.
III. Сәйкестікті табуға бағытталған тапсырмалар, яғни оқушы қағазы
орналасқан сол жақтағы элементтердің сәйкестігін анықтайды Бүл -
күрделі түрі.
Тесті орындағанда сәйкестіліктІң біреуі дұрыс табылмаса, тапсырма
толығымен орындалмаған болып табылады.
Мысалы:
1 .Септік жалғау а) терезеде
Көптік жалғау ә)оқушымен
Тәуелсіздік жалғауы б) дәптерлер
Жіктік жалғау в) үстазым
д) барамын Жауабы : 1-а, 2-6, 3-в, 4-Г.
Бүл тестте оң жақтағы элементтердің көбірек болғаны дүрыс.
IV. Берілген ұымдарды терминдерді ретімен орналастыру. Бүл тест
негізінен үйымдарды, заңдылықтарды
қолданылады. Мысалы: сөздің қүрамы элементтерден түрады:
1. Жүрнақ, 2, Жалғау, 3. Түбір. Жауабы: 1.
Текст (мәтін)
Буын
Дыбыс
Сөз тіркесі
Сөйлем
Жауабы: 3,2,5,4,6,1:
Жауап тек нөмірмен жазылады. [9]
Тест сұрақтарыы осылайша қазақ тілінің барлық салаларынаы оқушылардың
Ал жас мүғалімдерге қиындық кездессе «Білім беру мен
Ауызша сұрау;
Жазба жұмыстары.
Қолданыста жүрген білім білік дағдысын тексеру мен бағалаудьщ
Рейтинг ағылшын тілінде Іогаі - «бағалау» немесе «жетістік
оқу-таиым әрекетінің сапасын, нәтижесін арттыру;
оқу-таным әрекетінін сапасын
жетІлдіру және әділдіғін орнықтыру;
оқу-таным әрекетіндегі білім,
бақылауда жүйелілікті камтамасыз ету;
- оқу-таным әрекетіндегі окушылардың
арттыру;
- тексеруде уақытты үнемдеу;
Бүл жүйенің ерекшелігі оқытушының педагогикалық әрекеті мен студенттердің
Бақылауда рейтинг-тестІк жүйесІн қолдану ерекшелігі, оқу материалдары логикалық
Рейтинг-тестік бакылау түрлеріне:
а) күнделікті немесе ағымдық
ә) аралық
б) корытынды бақылау жатады
КүнделіктІ немесе ағымдағы бакылау әрбір модульдер бойынша жүргізіледі.
Аралық бақылау әрбір модуль (порция) аяқталған кезеңде жүргізіледІ.Осы
тест бағалау нәтижесІн накты көрсетеді;
уақытты үнемді пайдалануға мүмкіндік туғызады;
бақылау бір мезгелде барлық оқушыларды қамтуға қол жеткізеді;
тест жұмысын атқару
жағдайда болады.
Қортынды бақылау: зачет, емтихан.
Зачет (сынак) жұмыстары бақылаудың дәстүрлі тәсілдері арқылы
жүргізіледі.
Емтихан тестік форма негізінде жүргізілдедІ. Тестік тапсырманың
түрлері бақылау
анықталады. Ол бІрнеше нұсқада жасалуы қажет.
Қортынды бақылауға тек күнделІкті және аралық бақылау қортындысын
Қазіргі экономикалық қиыншылықтарға қарамастан отандық білім беру жуйесі
СебебІ, бұрынғы дәстүрлі оқытудьщ әдістері барлық кезде тиімді
Жоғары оқу орындарында кез келген пәнді оқыту әртүрлі
Стандарттың 22-бетіндегІ 8.2 пунктінде «Қазақ тілі» пәні бойынша
"Мемлекеттік стандарт талабы бойынша оқушылардың тексеруге ерекше мән
ауызша сұрау;
жазбаша жұмыстары.
Тест арқылы тексеру түрі де пайдаланылады. Ауызша жауаптарды
білімді саналы түрде меңгеру дәрежесі:
баяндау жүйелілігі және сөйлеу мәдениеті.
Оқушылардың жазба жұмыстарын тексеруге мыналар жатады:
көшіріпжазу
диктант
грамматикалық талдау.
Бақылау жұмысы ретінде диктант жургізіледі және диктантқа алынған
Қортынды бақылау жұмыстары көлемді бағдарламалық материалдар өтіліп болған
ТестІк бақылауға қойылатын талаптар:
тапсырмалар мемлекеттік білім стандартты деңгейіне сәйкес болуы
керек;
«Қазақ тілі» пәні бойынша тестілік сынақтар басқа оқу
бойынша жүргізілетін тестілік бақылаулардан оқшау жүзеге асырылуы
тиіс;
тест тапсырмалары «Шатастыру
делінген".[11]
«Қазақ тілі» пәні оқушылардың міндетті (минимум) дайындық децгейін
Қорыта келгенде тестілеу - тестілеу әдісі мен тест
Бақылау жұмыстарын бес жауапты
екендігі ғылыми тұрғыдан дәлелдеиген.
Тестік нұсқаудағы тестілердІң орналасу тәртібі;
Әрбір тестін қиындық деңгейі тест нұсқасының қиындық деңгейі;
Сапалык мөлшерІ;
Тест нұсқасының қолданылу мақсатында сәйкестендіру (ағымдағы,
мерзімдік қортынды бақылау емтихан т.б.);
5) Тест бақылаудың білімді тексерудің дәстүрлі әдістерімен ұштастырып
6) Тест деңгейін айкындау жөніндегі т.с.с. көптеген сүрақтар
қалуда.
Сонымен бүгінгі таңда тест қоры маңызды мәселелердің бірі
2.2. Жаңа материалдарды пысықтау кезеңіндегі өз бетінше жұмыстарды
Жаңа түсінікті қалыптастыру процесінде оқушының назары оқу-танымдық әрекетке,
Жаңа түсініктерді қалыптастырудың процесін оны меңгерту әрекет-тәсілін қалыптастыру
Шын мәнінде, оқушы мұғалімнің сөзін дұрыс түсініп, қабылдауы
Осыдан келіп, сабақтың екінші кезеңінде коммуникативтік топтарға жататын
Бірақ, сабақтың бұл кезеңінде тек коммуникативтік икемділіктер дамытылуы
Сонымен бірге қорытындылау, жинақтау және жүйелеу - материалды
Енді оқыту әдістеріне тоқталайық. Білім алу көзіне қарай
Оқыту әдістері сөз жүзіндегі әдістер болып бөлінеді.
Көрнекі әдістер, іс-тәжірибелік әдістер болып бөлінеді.
Сөз жүзіндегі әдістер: әңгімелеу, әңгіме дәріс, оқу -
Көрнекі әдістер: бақылау, байқау, бейнелеу, көрнекі құралдармен,
Іс-тәжірибелік әдістер: жаттығу, жазба жұмыстары, сызба, графиктік, машықтану
Оқыту әдістерін оқушылардың ойлау әрекетінің, қызметінің тәсілдері
Оқыту әдістері: түсіндірмелі иллюстративтік, репродуктивтік, ділгірлік баяндау, жеке
Оқыту әдістерін топтастыру: М.А.Данилов. В.П. Есипов.
Мұғалімнің білімді ауызша баяндау, оқушылардың танымдық белсенділігін
- әңгіме, түсіндіру, дәріс, бейнелеу мен керсету;
Өтілген материалды бекіту әдістері:
- әңгіме, оқулықпен жұмыс:
Жаңа материалды меңгеру, қабылдау, түсіну саласында оқушылардың өз
- оқулықпен жұмыс, зертханалық жұмыс;
Алған білімдерін іс-жүзінде қолдану үшін дағды мен
- жазбаша және іс-тәжірибелік жаттығулар;
Оқушылардың білімін, икемділігі мен дағдысын тексеру мен бағалау
Сабақтың бағалау, баға қою, тексеру, бақылау жұмысын, үй
Мұғалімнің білімді ауызша баяндау, оқушылардың танымдық белсенділігін арттыру
Өтілген материалды бекіту әдістері.
Жаңа материалды меңгеру, қабылдау, түсіну саласында оқушылардың
Ал өз бетінше жұмыс дегеніміз не? Ол туралы
"Өзіндік жұмыстың мәнін анықтауды оқушылардың оқу сабақтарына арналған
М.А.Гарунов өзіндік жұмыс ұғымын жоғары оқу орындары оқу
Р.Г.Лемберг; "Өзіндік жұмыстарды ұйымдастыру мына шарттарға байланысты: оқушының
Ал Н.И.Галашвили өзіндік жұмыстармен бірге оқушылардың жауабына, сонымен
алуы, өз бетімен оқыту тәсілдерін игеруі деп көрсетті.
Н.К.Крупская "Өздігінен білім алушылардың есіне" деген тезисінде мынадай
Өздігінен білім алу үшін ең алдымен сол жұмысқа
нақты дағдылар (библиографиялық дағды, анықтама әдебиеттерді пайдалана білу,
Өздігінен білім алу қолайлы жағдайларды (уақыт, тиісті құрал,
әдебиет т.б. болуын ) керек етеді.
Өздігінен білім алатын адам нені оқитынын анықтап біліп,
белгілі жүйемен жасау керек.
Алғашқы кезеңдерде тәжірибелі адамдардан кеңес алудың пайдасы бар.
Өздігінен білім алу жұмысын асықпай, көп үзіліс жасамай
жүргізген жөн.
Оқыту процесі - екі жақты процесс болғандықтан, оқушылардың
Жоғарыдағы авторлардың пікірінше, оқушылардың өзіндік жұмысына, мұғалімнің тапсырмасы
Эстондық ғалым-педагог О.А.Нильсон оқушылардың өзіндік жұмыстарын мынадай ұстанымдарға
Психоглогиялық (ойлау амалдарын қолдануға байланысты.
Психологиялық-дидактикалық (оқушылар жасайтын әрекетке байланысты).
Дидактикалық (жұмыстың атқаратын қызметіне
Дидактикалық-әдістемелік (проблемалы тапсырмалардың дәрежесіне байланысты).
Әдістемелік (берілетін хабар қандай құралдар, жағдайлар негізінде берілуге
Ұйымдастыру-әдістемелік (жұмыстың орындалуын басқаруға
байланысты).
Ұйымдастыру ұстанымдары (жұмысты ұйымдастыру формасына байланысты).
Р.Г.Лембергтің пікірінше өзіндік жұмыстарды ұйымдастыру мына шарттарға байланысты:
а) жұмыстың мақсатын айқын
ә) жұмыстың жемісті аяқталуына, оның алдағы
б) жұмысты өз еркімен, қалауымен орындауы.
Психологтар (Кабанова-Меллер т.б.) оқу жұмысының негізгі тәсілдерін екі
1. Оқушының жалпы оқу жұмысын ұйымдастыруға байланысты қолданатын
Оқу-танымдық өзіндік жұмыстарды дидактикалық шарттары мен ерекшеліктеріне қарай
Жаңа теориялық білімді игеруге арналған өзіндік жұмыстар.
Жаңа эмперикалық және практикалық білім алуға арналған
өзіндік жұмыстар.
Білім және дағдыны қалыптастыруға арналған өзіндік жұмыстар.
Шығармашылық бағыттағы өзіндік жұмыстар.
Алған білімдерін бекітуге және жүйелеуге арналған өзіндік жұмыстар.
1. Жаңа теориялық білімді игеруге арналған өзіндік жұмыстар.
Көрсетілген жұмыстардың дидактикалық шарты мен негізін ерекшелігі -
Өзіндік жұмыс істеу шеберлігімеи дағдылары өзінен-өзі пайда болмайды,
Өзіндік жұмыстар қызметтерінің қатарына мыналарды жатқызуға болады:
• өзіндік тапсырмаларды орындау кезінде, мұғалімнің-кәсіптік ақпараттық ой-өрісінің,
оқушылардыд өз бетімен тапсырмалар жүйесін орындау барысында
өздерінің танымдық іс-әрекеттеріне сай, тиімді әдіс-тәсілдерді
пайдалана отырып, білімдерін бекіту;
оқушылардың теориалық және практикалық тапсырмалар орындау
арқылы өз бетімеы кәсіби-педагогикалық ойлануын дамыту;
оқушылардың кәсіптік бағдарлауын, педагогикалық қабілеттілігін,
мүмкіндігін, кәсіби ынтасын ескере отырып, танымдық ізденімпаздығы мен
Оқушылардың білімінің жоғары деңгейіне, танымдық ізденімпаздығына, шығармашылық ұмтылысына,
Ю.К.Бабанский мұғалімнің кәсіптік дағдылары мен білімдері жөнінде
"Мұғалімнің кәсіби дайындығының негізін білім қалайды. Ол әр
Оқу және ғылыми-зерттеу жұмыстарын, өзіндік жұмыс тапсырмаларын дайындаған
Оқытып отырған пәннің құрылымдық ерекшеліктерін ескере отырып, оқу
Тапсырмаларды орындауды ұйымдастыруда оқушылардың түрлі
ізденімпаздық деңгейлерін анықтау.
Оқушылардың өздігінен білім алу әрекеті олардан мейлінше дербестікті,
Оқушылардың білім алу әрекетіне ерекше әсер ететін күш-оқуға,
Өздігінен білім алудың қайнар көзі - кітап және
В.А.Сухомлинский жүйелі түрде білім алу ең алдымен кітаппен
"Кітап - дейді В.А.Сухомлинский, баланың өмірінде бала жақсы
Кітаппен өзіндік жұмыс істеу әрекеті оңай емес, күрделі
Психо-педагогика ғылымында, өздігінен білім алу оқушылардың ақыл-ойының
Оқушы білімінің тиянақтылығының ең басты шарты - материалдың
Әрине, оқушылардың бір
Сондықтан - өзіндік жұмыстың ең басты қажеттілігі -
жетелеуінде, ойланта отырып, өзіндік қадам жасатуында болмақ. Оқушылардың
айқып етеді. Оқушының білім жүйелерін меңгерудегі сан алуан
қадамдары бірігіп, бір тұтас дүниеге айналады.
Сонымен оқушылардың өзіндік
• әр нақтылы дидактикалық мақсаттар мен міндеттерге
• оқушыда оның әр әрекет кезеңінде, білмеуден білуге,
• оқушылардың психологиясын өздігінен білім жүйесін толықтыруға, іскерліктерін
• педагогикалық жетекшіліктің басты құралы және оқу үрдісінде
Осыған байланысты педагогика ғылымдарының докторы, профессор Т.Сабыровтың "Оқушылардың
"Оқушылардың өзіндік жұмысы жеке өз алдына оқыту әдісі
Әрбір оқыту әдісі оқушылардың өзіндік жұмысын қамтиды. Оқыту
әдісінің міндеті - оқушылардың дербестігін арттыру, өздігінен жұмыс
саналылығы, ең алдымеп оқушылардың дербестігін; өздігінен оқу, білім
алу дағдысын қалыптастыруды талап етеді. Сондықтан олардың өзіндік
жұмыс оқу әрекетінің бір түрі ғана.
Оқушылардың өзіндік жұмысының маңызын толығырақ түсіну үшін, оның
Оқушылардың дербестік қасиетін мейлінше арттыру.
Олардың алған білімінің саналылығы мен беріктігіп қамтамасыз ету.
Оқушыларда оқуға қажет біліктер мен дағдыларды қалыптастыру.
Оқушылардың таным, ақыл-ой қабілеттерін дамыту.
Оқушыларды сыныптан және мектептен тыс дербес білім алуға
әзірлеу.
Оқушылардың оқуға ынтасын арттырып, үлгермеушілікті болдырмауға әсер ету.
Алайда, бастауыш мектеп оқушыларымен өзіндік жұмыстарын ұйымдастыруда бірқатар
Біздің мақсатымыз оқушылардың мектептегі пегізгі әрекеті - оқу
әрекеті болғандықтан, соның психологиялық ерекшеліктерін мүмкін
болғанша толығырақ ашып көрсету. Мектептегі оқу жұмысының
сапасы, оның тиімділігін мейлінше жетілдіре білуіне байланысты болатынын
Сондай-ақ білімге деген құштарлық, өз бетімен жұмыс істеу
Қорытынды
Егемендігін алған елімізде жаңа ғасыр ертеңгі күнше бағытталған
Осыған орай тәжірибе барысында білім, білік, дағдысын бақылаудың,
Бастауыш мектеп оқушыларының білім, білік, дағдысын бақылау жайлы
Тестілеу — оқушының білім, білігін тексеруде қазақ-тілі сабақтарында
бақылаудың барлық турлерінде
қолдануға болады.
Орталау мектеп жасына келгенде, окушының
болдырмас үшін, тесілеу ісін неғұрлым ерте қолға алып,
қол жеткен нәтижесіне үнемі талапты өсіре беру қажет.
Бастауыш сынып оқушыларын оқыту барысында тестілеу жұмысына
арналған арнайы әдістеменің
оқушының білім, білік, дағдыларын бақылауда тест түрлерін қолдану
және оны тұрақты өткізуге блады.
Қорытьтндылай келе, жоғарыда айтылған мәселелер ескерілген жағдайда бастауыш
оқушылардың білім, білік. Дағдыларының сапасы артады;
ол оқушылардың кейін өзін-өзі бағалау дағдысының қалыптасуына жол
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Қазақстан Республикасы жалпы
жалпыға міндетті стандарттары (жалпы бастауыш білім) - Алматы,
2003 - 135 б)
2. Әбиев Ж., Бабаев С, Құдиярова А. Педагогика.
3. Қазақ тілі
Педагогика және психология. Алматы. Мектеп, 2002 -956 б.
4. Жарықбаев Қ. Жантану негіздері. Алматы, 2002. -270
5. Молдағалиев . Педагогика. Сөздік. Орал, 2004ж.
Қоянбаев Ж., Қоянбаев Р.М. Педагогика. - Алматы, 2002
Сағындық ұлы. Педагогика. - Алматы, 1998 - 356
Қозыбаев С. Педагогика.- Алматы, 1999 - 274 б.
Қоянбаев Ж.Б. Педагогика - Алматы, 2002 - 383
9. Рахметова С. Тестік бақылау жүйесі. Бастауыш мектеп.
10. Өмірбаева К.О. Оқыту процесіндегі инновациялық ізденістер. -Ақтөбе,
2003.
11. Рахметова С. Қазақ тілін оқыту методикасы. -
12. Жалпы бастауыш білім. Қазақстан Республикасы. Стандарт. -Алматы,
2003 ж. -23 б.
13. Нүржан Ж. Қазақ тілін оқыту технологиясы. -
Жұбатқанова Б. //Тесттік тапсырма. Бастауыш мектеп. № 8,
Әбдірасейітова Г. //Ана
Бастауыш мектеп. №5, 2004
16. Бақтыбаева С. //БІлім деңгейін аньщтаудағы педагогикалық бақылау.
17. К.Қыдырбаева Ж. //«Өзін-өзі
18. Қожиақпарова К. //Тест құрастыру және оньт кабылдау
19. Бағдарламалар. Казақ тілі. (2-4 сынып) - Алматы,
Алматы, 1987 ж.
20. Мүхамбетова С.Қ. Педагогика. Ақтөбе, 2002. 24.Мүхамбетова С.Қ.
3
