Орта ғасырдағы театр өнері курстық жұмыс
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ..........................3-4
I – ТАРАУ. ЕРТЕ ОРТА ҒАСЫРДАҒЫ ТЕАТР ӨНЕРІ......................5-16
Театр өнерінің ерекшеліктері.....................5-7
Театр өнері дамуының алғышарттары......7-9
Батыс еуропалық театрдың бастаулары........................9-10
Театр өнерінің бағыттары.........................10-16
II – ТАРАУ. ҚАЙТА ӨРЛЕУ ДӘУІРІНДЕГІ ТЕАТР ӨНЕРІ...........17-24
2.1. Қайта өрлеу дәуірі мәдениетінің ерекшелігі...............17-19
2.2. Ағылшынның әлемге әйгілі драматургы – Уильям Шекспир.......19-24
ҚОРЫТЫНДЫ...............................25-26
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.........27
ҚОСЫМШАЛАР............................28-37
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 37 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ..........................3-4
I – ТАРАУ. ЕРТЕ ОРТА ҒАСЫРДАҒЫ ТЕАТР ӨНЕРІ......................5-16
Театр өнерінің ерекшеліктері.....................5-7
Театр өнері дамуының алғышарттары......7-9
Батыс еуропалық театрдың бастаулары........................9-10
Театр өнерінің бағыттары.........................10-16
II – ТАРАУ. ҚАЙТА ӨРЛЕУ ДӘУІРІНДЕГІ ТЕАТР ӨНЕРІ...........17-24
2.1. Қайта өрлеу дәуірі мәдениетінің ерекшелігі...............17-19
2.2. Ағылшынның әлемге әйгілі драматургы –
ҚОРЫТЫНДЫ...............................25-26
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.........27
ҚОСЫМШАЛАР............................28-37
КІРІСПЕ.
Өзектілігі: Театр – табиғатынан көпшілік қауымға ғана арналған, қоғамдық-мәдени
Қалалардың өсуімен байланысты 11 ғасырдан бастап орындаушылық өнердің мамандануы
Жұмыстың мақсаты:
Орта ғасырдағы жалпы театр өнерінің ерекшеліктерін қарастыра отырып, негізгі
Сол заманғы адамзат өміріне, саяси, экономикалық тұрғыдан алғанда театр
Жұмыстың міндеті: V – XVII ғасырлардағы театр өнерінің қалыптасуы
Тарихнамасы: Орта ғасырдағы театр өнерінің ерекшелігін қарастырып, зерттегенде көптеген
Орта ғасырлар – бұл феодалдық, шаруалар қатынастардың өктемдiлiгiнiң дәуiрi.
Тиандер К. Ф., «Очерк истории театра в Западной Европе
Зерттеу объектісі: V – XVII ғасырлардағы театр өнері. Негізгі
Хронологиялық шеңбері: V-XVII ғасырларды қамтиды.
Зерттеу әдісі: Курс жұмысын жазу барысында жинау, жүйелеу, сараптама
Жұмыстың құрылымы: Кіріспеден, екі тараудан, қорытынды, қолданылған әдебиеттер тізімі
I. ЕРТЕ ОРТА ҒАСЫРДАҒЫ ТЕАТР ӨНЕРІ.
Театр өнерінің ерекшеліктері.
Театр (грекше theatron – ойын-сауық орны; ойын-сауық) –
Театр әдетте өз заманының озық идеяларын бойына сіңіре отырып,
Театр – халықты эстетикалық адамгершілік пен ізгілікке тәрбиелеудің
Театр – ұжымдық өнер , өйткені қазіргі театр спектакльі
Театр өнері көрерменнің өзгелерге деген, басқа халықтар өмірі мен
Театр өнері дамуының алғышарттары.
Айтарлықтай мыңжылдық дерлiк ерте орта ғасыр театрының тарихын қамтиды.
Батыста V ғасырлар мен XV ғасырға толық жоғары деңгейге
Орта ғасырлық театрдың тарихы театр көркемөнерінiң ақырын бiлiмiнiң тарихы
Ерте орта ғасырдың театры, халық әлеуметтік өмірінің ерекшелігіне қарамастан
Ерте орта ғасырдың театр оқиғалары, тәуелсiз қай еуропалық елдерде
Бұл екi бағыттарға орта ғасырдың екi негiзгi сыныптары тұрды:
Батыс еуропалық театрдың бастаулары.
Эллиндық бостандықпен бiрге ұлы көне көркемөнер де құлдырау шағында
Юлий Цезарьдiң замандарымен ендi германдықтар римдiк иелiктердi үрейлендiрдi, бiрақ
Театр өнерінің бағыттары.
Адамзат дамуындағы жаңа әлеуметтік-экономикалық формация - феодализмнің мұның алдындағы
Баршамызға белгілі, ертедегі феодализм дәуірінде толық қалыптасқан ұлттар болған
Орта ғасырлар театрының тарихы ертедегі (V-XІ ғасырлар) және кемелденген
Мұндай жалпыға ортақ мейрамдар әзіл-қалжыңға толы болып, халықтың шығармашылық
Гистриондар.
XІ ғасырда феодалдық Еуропа өмірі жандана бастады: табиғи шаруашылық
Еңбектің бөлінуі кешегі ауылдың өткір тілдері мен бишілерін қызықтырып
XІІ ғасырдың басында гистриондардың саны мыңға жетеді. Олар ауыл
Литургиялық және жартылай литургиялық драма.
Ерте орта ғасырдағы театр өнерінің тағы бір түрі -
Литургиялық қойылым қоюшылар тәжірибе жинақтай келе Христос даңқының жайылуы
Шіркеулік билік театр қызметінен айырылғысы келмесе де, театрды бұрынғыша
Інжілдік аңыздарға уақыт ағымына сай поэтикалық жаңалықтар кіргізілді: симультанды
Зайырлы драматургия.
Жаңа реалистік бағыттың алғашқы бастамасы трувер (трубадур) Адам де
“Күркедегі ойынның” жанрлық ала-құлалығы драматургияның өне бастағандығынан хабардар етеді.
Халықтың ойын-сауықтар мен Адам де Ла-Аль драматургиясындағы сатиралық бастамалар
Миракль.
Миракль сөзінің атауы латынның “ғажайып” деген сөзінен шыққан. Миракль
Мистерия.
Мистерия театрының гүлденіп дамыған уақыты - XV-XVІ ғасырлар, бұл
Мистериялық қойылымдар шіркеуде емес, қала цехтары мен муниципалитеттерде (кейбір
Мистериялық драматургия үш кезеңге бөлінеді: “Көне өсиеттік” (“Ветхозаветный”) мазмұны
Моралите.
Моралите француз (moralіte) және латын (moralіs) тілдерінен аударғанда “өнегелі”
XVІ ғасырда Еуропада реформалау қозғалысы жүргізілді. Ол феодализмнің идеологиялық
Буржуазиялық көзқарасты дәріптеуге талпынушылық моралите театрын тудырды. Ол мистериядан
Моралитенің басты ерекшелігі аллегоризм болып табылады. Пьесада аллегориялық кейіпкерлер
Фарс.
Фарс - алаңдық плебейлік өзіндік театрлық жанр ретінде XV
Фарс көңілді әрі сатиралық бағытқа құрылған, өмірді бейнелеу тәсілі
Фарсшылар үшін актерлік өнердің басты принциптері: келемеж (пародия) карикатураға
Орта ғасырлар театры діннен құтылғысы келсе де, шіркеудің құрсауынан
II. ҚАЙТА ӨРЛЕУ ДӘУІРІНДЕГІ ТЕАТР ӨНЕРІ.
2.1. Қайта өрлеу дәуірі мәдениетінің ерекшелігі.
Қайта өрлеу дәуірі Батыс және орталық Еуропа мәдениеті
«Ренессанс» деген атпен белгілі болған Қайта жаңғыру дөуірі ақсүйектік
Қайта жаңғыру мөдениеті (Ренессанс) деп аталатын алғашқы буржуазиялық мөдениет
Немістің гуманистік әдебиетінің белгілі өкілдерінің бірі — Иоганн Рейхлин
Нидерландыдағы Қайта жаңғыру мәдениетінің алыбы Эразм Роттердамский (1496—1536 жылдары)
Англияда гуманистік идеялардың орталығы — Оксфорд университетінде өз заманының
Солардың ішіндегі ең ірісі — «Глобус» театры — ағылшын
Жаңғыру дәуірінің қарсаңында Испанияда ұлт-азаттық қозғалыстың нәтижесінде елдің ұлттық
2.2. Ағылшынның әлемге аты әйгілі драматургы – Уильям Шекспир.
Уильям Шекспир (1564 – 1616). Ағылшынның әлемге аты әйгілі
XVI ғ. аяғында театр ағылшын халқының сүйікті өнері болды.
1593 ж. Шекспир Джеймс Бербедж басқарған ең жақсы труппаға
1612 ж. Шекспир туған қаласына қайтып оралады. Оның айналасында
Шекспир шығармашылығы.
Шекспир ескі, феодалдық дүниенің күні бітіп жатқандығын түсінді. Бірақ
Шекспир адамның ұлылығын терең түсінді. Шекспирдің ұлы трагедиясының кейіпкері
Өзінің «Гамлет», «Отелло», «Король Лир», «Ромео мен Джульетта» және
Шекспир 37 пьеса (трагедия, комедия, тарихи драма), сондай-ақ көптеген
Шекспир көптеген сонеттер жазды. Сонет (сыңғырлау, сылдырлау деген итальян
Шекспир шығармашылығы үш кезеңге бөлінеді. Шекспир шығармашылығының бірінші кезеңі
Шекспир комедиялары мен драмаларының әрекеті әр түрлі елдерде болады,
Шекспирдің саяси көзқарасы пьеса-хроникаларында айқын көрінеді. «Генрих VI» (3
Шекспир шығармашылығының екінші кезеңі (1601—1608) Англия өміріндегі қоғамдық-саяси өзгерістермен
Шекспир шығармашылығының үшінші кезеңі (1609—1612) бұрынғысынша зұлымдық пен адамгершіліктің
«Гамлет» трагедиясы.
Шекспирдің барлық трагедияларының ішіндегі ең күрделісі – «Гамлет».
Шекспирдің «Гамлет» трагедиясы 1601 – 1602 ж жазылған. Оның
Трагедияның әрекеті ортағасырлық Дания өтсе де, автор мұнда өзінің
Дат бекзадасы Гамлет әкесінің өзі өлмей, біреудің қолынан өлгенін
Виттенберг университетінің студенті, ғылымнан басқа ештеңе ойламайтын Гамлет үшін
Гамлет эгоист, өзімшіл адам болса, ол Клавдийді өлтіріп, өзі
Гамлеттің позициясы өмірді, ақиқатты кең, терең түсінуге себеп болды.
Трагедияның шиеленісі – Гамлет пен Лаэрттың жекпе – жегі.
Трагедияның идеясы. Гамлет бейнесі арқылы ХVII ғ. Англиядағы гуманистік
Гамлет образы көптеген ғасырлар бойы түрлі пікірлер туғызды. Ол
Шекспир Ресейде XVIII ғ. кеңінен таныла бастады. Ол туралы
Шекспир пьесалары қазақ тіліне аударылып, республикалық көптеген театрларында қойылып
ҚОРЫТЫНДЫ.
Сонымен курс жұмысымды қорытындылайтын болсам. Курс жұмысын жазу барысында
Мысалы, 16 ғасырда опера , 18 ғасырдың ортасында балет
16 ғасырдың аяғы мен 17 ғасырдың басындағы театрдың жаңадан
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.
Дживелегов А., Бояджиев Г. История западноевропейского театра от возникновения
Қазақ Энциклопедиясы, 8-том. А., 2009 – 655 – 656
Тиандер К. Ф. Очерк истории театра в Западной Европе
Гвоздев А. А., Смирнов А. А. Очерки по истории
Коган П. С. Очерки по истории западноевропейского театра. М.,
Мокульский С. История западноевропейского театра, т. I. ГИХЛ, М.,
Мокульский С. История западноевропейского театра, т. II. М., 1939
А. Радлова. Шекспир в переводе («Ромео», «Гамлет», «Отелло», «Макбет»,
Н. В. Гербель. Гете, Собрание сочинений. М., 1931 –
С. А. Венгерова. Шиллер, Полное собрание сочинений. М., 1929
М.А. Барг. Шекспир и история. М., 1976 –
Н.И. Муравьева. Зарубежная литература. М., 1963 – 365 с.
В. Шекспир. Трагедии - сонеты. М., 1968 – 465
Қосымша №1
Орта ғасырлардағы Арле мен Нимдағы амфитеатр.
Қосымша №2
Франциядағы фарс көрінісі. Гравюра XVI ғ.
Қосымша №3
Театр Олимпико. Орналасқан жері: Виченца (Италия)
Архитектор: Андреа Палладио
Аяқталды: 1580 ж.
Дерек көзі: Всеобщая история архитектуры, том 5
XV-XVI ғғ. Батыс Еуропа архитектурасы.
Қосымша №4
Ең алғашқы көшедегі театрлық қойылымдар орта ғасырларда пайда болған.
Қосымша №5
Ойын cтарграфия - көнелiк, орта ғасыр.
Қосымша №6
Флейтист және жонглер. Миниатюралармен XII.
Музыкант Виолада ойнайнауда.
Дуэт. XIV ғасыр миниатюрасы.
Орта ғасырлық актерлар.
Қосымша №7
Уильям Шекспир (1564 – 1616). Ағылшынның әлемге аты әйгілі
Шекспирдің «Глобус» театры.
Глобус - оңтүстiк Темза жағалауында орналасқан ең көне лондондық
Қосымша №8
Шекспирдің пьессалары:
1594 г. "Два веронца"
1594 г. "Потерянные усилия любви"
1594 г. "Ромео и Джульетта"
1595 г. "Ричард II".
1596 г. "Сон в летнюю ночь"
1596 г. "Король Джон"
1596 г. "Венецианский купец"
1597 г. Первая часть "Генриха IV"
1597 г. Вторая часть "Генриха IV"
1597 г. "Виндзорские кумушки"
1598 г. "Много шума попусту"
1598 г. "Генрих V"
1599 г. "Юлий Цезарь"
1599 г. "Как вам это понравится?"
1600 г. "Двенадцатая ночь"
1601 г. "Гамлет"
1602 г. "Троил и Крессида"
1602 г. "Конец венчает дело"
1604 г. "Мера за меру"
1604 г. "Отелло"
1605 г. "Король Лир"
1605 г. "Макбет"
1606 г. "Антоний и Клеопатра"
1607 г. "Кориолан"
1607 г. "Тимон Афинский"
1608 г. "Перикл"
Гамлет: Hamlet
Жанр: Трагедия
Жазылған мерзімі: 1601-1603 гг.
«Гамлет» пьессаынан цитаталар:
А многословие — бренные прикрасы. (Полоний)
Будь верен себе, и тогда столь же верно, как
Будь со всеми обходителен, но никак не запанибрата. (Полоний)
Будьте во всем ровны; ибо в самом потоке, в
Быть или не быть - вот в чем вопрос.
Ромео мен Джульетта: Romeo and Juliet
Жанр: Трагедия
Жазылған мерзімі: 1595 ж.
Ромео мен Джульетта пьессаынан цитаталар:
Внешняя красота еще драгоценнее, когда прикрывает внутреннюю. Книга, золотые
Земля, природы мать, - её же и могила: Что
Каменные ограды остановить любовь не могут. (Ромео)
Роза пахнет розой, хоть розой назови её, хоть нет.
Философия — сладкое молоко в несчастьи. (Брат Лоренцо)
Чума на оба ваших дома. (Меркуцио)
Король Лир : King Lear
Жанр: Трагедия
Жазылған мерзімі: 1605-1606 гг.
«Король Лир» пьессаынан цитаталар:
Время обнаруживает, что прячут складки коварства. (Корделия)
Не хватайся за колесо, когда оно вниз катится: шею
Оденьте преступление в золото - и крепкое копьё правосудия
2
