Мұрагерлік құқықтың түрлері курстық жұмыс
ЖОСПАР
Кіріспе................................3
І тарау. Мұрагерлік құқықтың түсінігі және мұрагерлік құқықтық қатынас...5
Мұрагерлік құқық институтының пайда болуы мен дамуы......5
Мұрагерлік құқықтық қатынастың түсінігі және оның элементтері....6
Құқықтық мирасқорлықтың түсінігі мен мәні................8
IV тарау. Мұрагерлік құқықтың тарихтағы көрінісі...........9
2.1. Рим құқығындағы мұрагерлік қатынас.....................9
2.2. Қазақ қоғамындағы мұрагерлік құқық....................12
ІІІ тарау. Мұрагерлік құқықтың түрлері.................15
3.1. Өсиет бойынша және заң бойынша мұрагерліктің ережелері мен ерекшеліктері................................15
3.2. Өсиеттің нысаны. Құпия өсиет...................16
3.3. Ұсыну құқығы бойынша мұрагерлік және мұрадағы міндетті үлес.......18
IV тарау. Мүліктің жеке түрлеріне мұра қалдырудың ерекшеліктері...19
4.1. Мүліктік құқық және мүліктің жеке түрлерін мұраға қалдыру...............19
4.2. Мұрагерлердің құқықтарының пайда болу мәселелері................20
Қорытынды.................................21
Қолданылған әдебиеттер тізімі.......................23
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 23 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
ЖОСПАР
Кіріспе................................3
І тарау. Мұрагерлік құқықтың түсінігі және мұрагерлік құқықтық қатынас...5
Мұрагерлік құқық институтының пайда болуы мен дамуы......5
Мұрагерлік құқықтық қатынастың түсінігі және оның элементтері....6
Құқықтық мирасқорлықтың түсінігі мен мәні................8
IV тарау. Мұрагерлік құқықтың тарихтағы көрінісі...........9
2.1. Рим құқығындағы мұрагерлік қатынас.....................9
2.2. Қазақ қоғамындағы мұрагерлік құқық....................12
ІІІ тарау. Мұрагерлік құқықтың түрлері.................15
3.1. Өсиет бойынша және заң бойынша мұрагерліктің ережелері мен
3.2. Өсиеттің нысаны. Құпия өсиет...................16
3.3. Ұсыну құқығы бойынша мұрагерлік және мұрадағы міндетті үлес.......18
IV тарау. Мүліктің жеке түрлеріне мұра қалдырудың ерекшеліктері...19
4.1. Мүліктік құқық және мүліктің жеке түрлерін мұраға қалдыру...............19
4.2. Мұрагерлердің құқықтарының пайда болу мәселелері................20
Қорытынды.................................21
Қолданылған әдебиеттер тізімі.......................23
КІРІСПЕ
Қазақстанда 1990 жылдардың басындағы экономикалық, саяси, әлеуметтік жағдайлардың күрт
Кез келген қайта құру түрі, ең алдымен идеологиялық,
Құқық нормаларының ескіруі құқық қолдану тәжірибесінде коллизияның пайда болуына
Мұрагерлік мүліктік қатынастарды құқықтық реттеу конституциялық, азаматтық-құқықтық нормасы бойынша
2. Меншікке , оның ішінде мұрагерлік құқығына заңмен кепілдік
Жалпы мұрагерлік құқықтың өсиет бойынша және заңды мұрагерлік
Мұрагерлік институттың консервативтілігі соншалық, оған қандай да бір маңызды
Жоғарыда айтылған мәселелер және теориядағы мұрагерлікке қатысты өзге де
Демек, зерттеу жұмысының өзектілігі мұрагерлік институтын жан-жақты және терең
Берілген тақырыптың маңыздылығы бойынша курстық жұмыстың мақсаты мұрагерлік құқық
Аталған мақсатқа жету үшін келесідей міндеттер қойылады:
Мұрагерлік құқықтың тарихын зерттеу негізінде өсиет бойынша және заң
Кез келген қайтыс болған адам «мұра қалдырушы» болмайды, яғни
Мұрагерлік құқықтық қатынастың құрылымын саралау;
Өсиет қалдырушының өсиетті құруға байланысты пайда болатын мәселелеріне талдау
Мүліктің жеке түрлерін мұраға қалдыру ерекшеліктеріне талдау жүргізу;
ҚР-ның мұрагерлік құқық туралы қазіргі қолданыстағы заңнамалар бойынша сот
Курсттық жұмыс өзімен бірге кріспені, төрт тарау мен қорытындыны
І ТАРАУ. МҰРАГЕРЛІК ҚҰҚЫҚТЫҢ ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ МҰРАГЕРЛІК ҚҰҚЫҚТЫҚ ҚАТЫНАС
Мұрагерлік құқық институтының пайда болуы мен дамуы
Әр қоғамдық құрылымда мұрагерлік құқықтың өзіндік орны бар. Құқықтық
Мемлекет пен құқық құрылғанға дейінде меншік (экономикалық мағынада) бар
Осыған орай, барлық саяси, экономикалық, әлеуметтік және идеологиялық тарихи
Мұрагерлік құқықтық қатынастың түсінігі және оның элементтері
Заң ғылымында құқықтық қатынас күрделі жүйе ретінде қарастырылады, ол
Мұрагерлік құқықтық қатынастың субъектісі мұрагерлік құқықтық қатынасқа қатысушы тұлғалар,
Мұрагерлік құқықтық қатынастың объектісі мұрагерлік құқықтың негізіне сәйкес, мұра
Өсиеттік бас тартылушылар (легаттар) дербес субъект бола алмайды.
Нотариус қатысты субъект болып табылады.
Мұрагерлік құқықтық қатынас құрамының үшінші элементі мазмұн болып табылады.
Мұрагерлік құқық субъектілердің одан әрі қарай заңдық қатынастарда тағдырын
Мұрагерлік құқықтық қатынастың субъективтік құрамын сипаттаған кезде, сонымен қатар
«Қайтыс болған азамат», «мұра қалдырушы», «өсиет қалдырушы» ұғымдарын бірыңғай
Нақты тоқталып өтсек, ҚР-ның АК-нің 1046 бабының 6 тармағында,
«Өсиет қалдырушы» ұғымы тек өсиет қалдырған азаматқа қатысты айтылады,
ҚР-ның АК-нің 1046 бабының 7 тармағына сәйкес, «мұра қалдырушының
Бұл жерде «Мұра қалдырушы» тектік ұғымда, ал «өсиет қалдырушы»,
Тектік ұғым жалпы түп негізін кең ауқымды түсіндіретін ұғым.
Сонымен, мұрагерлік құқықтық қатынастардың субъектілеріне қатысты «Мүра қалдырушы» ұғымы
Бұл бөлімшеде, сонымен қатар мұраның ашылуы, мұраның ашылу орны,
Құқықтық мирасқорлықтың түсінігі мен мәні
Зерттеу барысында байқағанымыздай , тірі кезінде барлық құқықтық қатынастарға
Құқықтық қатынастың субъективтік құрамының өзгеруі кезінде құқықтық мирасқорлық өрбиді,
Мұрагерлік құқықтық қатынастардың құқықтық реттелуінің негізгі мақсаты мұра қалдырушының
Әмбебап құқық мирасқорлықтың тағы бір ерекшелігі, мұрагер мұрагерлік құқық
Әмбебап құқық мирасқорлыққа қарама-қарсы сингулярлы құқықтық мирасқорлық «тауар ауыстыру»
Кейбір авторлар, мұрагерліктің тек әмбебап нысаны болу керек дейді,
Сонымен мұрагерлік, әмбебап құқық мирасқорлық мұрагерлік құқық институтының негізі
ІІ ТАРАУ. МҰРАГЕРЛІК ҚҰҚЫҚТЫҢ ТАРИХТАҒЫ КӨРІНІСІ
2.1. Рим құқығындағы мұрагерлік қатынас
Рим құқығында мұрагерлік институты ерекше орынға ие. Мұрагерлік институты
Рим мұрагерлік құқығының дамуының қалыптасу кезеңін төртке бөлуге болады:
Цивильдік құқық бойынша мұрагерлік. Римде, барлық жерлердегі сияқты мұрагерліктіің
Рим мұрагерлік институтының сипаты, оның әр кезеңде де: nemo
Мұрагерлік құқығының бұл кезеңде дамуы өсиет қалдырудың еркіндік қағидасының
Преторлық құқық бойынша мұрагерлік. Цивильдік мұрагерлікпен қатар преторлық мұрагерлік
Агнаттық туыстыққа байланысты өмірдің жаңа сұрақтары барлық әлеуметтік-экономикалық
Претор мұрагерлік мүлікті иеленуге байланысты ерекше интердикт –interdictum quorum
Кейін, bonorum possession эмансипацияланған балаларына, яғни әкесінің билігінен шыққан
Осылайша мұрагерліктің цивильдік жүйесімен преторлық жүйе қалыптасты. Цивильдік норманың
Император заңдары бойынша мұрагерлік. Мұрагерлікке принципат дәуірінде әсіресе империя
Император қаулылары және сенатусконсульттар қандық туыстық тенденциясын дамытты және
Юстиниан құқығы бойынша мұрагерлік. Мұрагерлік құқығының дамуы Юстиниан новеллаларында
Өсиет бойынша мұрагерлік. Рим құқығында өсиет бойынша мұрагерлік заң
Өсиет заңды нәтиже беру үшін мынадай талаптар қойылды: а)
Гайдың айтуы бойынша, ерте құқықта өсиеттің екі нысаны болған.
Өсиеттің екі нысанында кемшіліктер болды. Олар:
өсиеттің екі нысаны да жария түрде болды, бұл көп
бірінші өсиет жылына екі рет жарияланатын, ал екіншісі
Аталған өсиеттің нысандары қолайлы болған жоқ және өмірдің қажеттіліктерін
Жоғарыда алғаш айтылған өсиеттің жалпы кемшілігі:
Familiae emptor өсиет қалдырушының барлық мүлкінің иесі болып
Уақыт өте келе өсиеттің жазбаша нысаны ауызша нысанды ығыстырып
Өсиет заңды күшке ену үшін, өсиеттің нысанын сақтау жеткіліксіз,
Заң бойынша мұрагерлік. Заң бойынша мұрагерлік өсиет жарамсыз деп
Мұрагерлік жүйесі ерте цивильдік құқық бойынша XII кесте заңдарының
Осы ереже бойынша мұрагерлердің үш кезегі бекітілді. Претор эдиктісімен
Юстинианның новелласына сәйкес мұрагерлердің төрт кезегі болды. Бірінші кезекте:
Екінші кезек бойынша мұрагерлік шақырылды, егер бірінші кезектегі мұрагерлік
Новеллада артында қалған жұбайының мұрагерлігі туралы ештене айтылмаған. Юстиниан
Бастапқыда өсиет қалдырушы өзінің мүлкіне билік етуге қатысты шексіз
Классикалық кезеңде жақын туыстары мұрадағы міндетті үлеске ие болды.
Юстинианның 118 новелласында міндетті үлес мөлшерін көбейтті.
Үлкен патриархальдық отбасының ыдырауына байланысты агнаттық туыстық өз маңызын
1.2 Қазақ қоғамындағы мұрагерлік құқық
Қазақ арасындағы әке мұрасы мен мұрагерлік құқық өз алдына
Қазақ қазақ болғалы әке артында қалатын мұраға жазба түрде
Осындай әдеттік құқықтың қазақ арасында күшті болуының салдарынан меншігіндегі
Өлген әкенің артында мұра есебінде мал, жер-су (қыстау), үй-жай,
Егер әке орта жастан асып, немесе қартайып өлген уақытта
Тіршілігінде көп әйел алып, олардың еншісін әуелден бөлек ұстаған
Әке жастай өліп, артында жас балалары мен жас келіншегі
Өлген адамның артында ешбір бала қалмаса, жесір әйел мал-мүлкімен
Өлген адамның артында үйленген, бірақ еншісін алмаған балалары мен
Мұндай жағдайда әкеден қалған мұра үйленбеген балаларының қалыңмалынан аспайтын
Әке-шеше бірдей өліп, артында ылғи жас қыздар қалған жағдайда
А. Добромысловтың бақылауынша, бәйбішеден туған үлкен балалар енші алып
Өзінен туған ер баласы болмаған жағдайда ағасының не інісінің
Енді сол асырап алған баланың мұрагерлігі жөнінде айта
Егер әке көзі тірісінде әдейі мұрагер етпесе немесе кенеттен
Мұра және мұрагерлік мәселесіне тікелей қатынасы бар тағы бір
Ал, архив қоймаларына көз салғанда, баласыз өлген жас әйелдердің
Ел аузынан жиналған соңғы деректерге қарағанда, жоғарыдағыдай, мал мен
Сонымен қазақ халқы әдеттік құқық негізіне сүйене отырып, әке
ІІІ ТАРАУ. МҰРАГЕРЛІК ҚҰҚЫҚТЫҢ ТҮРЛЕРІ
2.1. Өсиет бойынша және заң бойынша мұрагерліктің ережелері мен
ҚР-ның АК-нің мұрагерлік негізі өсиет бойынша және заңды мұрагерлік
Өсиет бойынша мұрагерлікке 14 бап, ал заңды мұрагерлікке қатысты
Өсиетті әрекет қабілеттілігі бар тұлға өзіне тиесілі мүлікті өз
ҚР-ның АК-нің заңды мұрагерлік бойынша қайтыс болған азаматтың (мұра
Бұрынғы Қазақ КСР-нің АК-сін салыстырмалы түрде қарастырсақ, қазіргі ҚР-ның
Ал, Ресей Федерациясында заңды мұрагерлікке шақырудың 8 кезегі қарастырылған.
Адамзатқа қатысты туыстық жұртты үшке бөледі, олар: өз жұрты,
2.2. Өсиеттің нысаны. Құпия өсиет
Бұрынғы Қазақ КСР-нің АК-нің 540 бабына сәйкес, өсиетті орындау
Сонымен қатар, Қазақ КСР-нің АК-нің 541 бабына сәйкес, өсиет
Өсиетті орындаушы мұрагерлерге олардың талабы бойынша есеп беруге міндетті.
Егер де салыстырмалы түрде бұрынғы Қазақ КСР-нің АК-сі мен
Біздің ойымызша өсиетті орындаушы мұрагерлік қатынастардың барлық қатысушылары үшін
Көп жағдайда өсиет қалдырушы өсиет қалдырған кеде, заңды негізде
Өсиетті тұлғаның жеке өзі жасауы тиіс. Дегенменде, ҚР-ның АК-сі
2.3. Ұсыну құқығы бойынша мұрагерлік және мұрадағы міндетті үлес
ҚР-ның АК-нің 1067 бабында ұсыну құқығы бойынша мұрагерлікті жүзеге
Екіншіден, ҚР-ның АК-нің 1067 бабының 1 тармағындағы «мұра қалдырушымен
ҚР-ның АК-нің 1067 бабының 2 тармағындағы «мұра ашылғанға дейін....
1067-бап. Өкілдік құқығы бойынша мұрагерлік
Мұра ашылғанға дейін қайтыс болған заңды мұрагердің үлесі осы
Мұра ашылғанға дейін қайтыс болған лайықсыз мұрагер осы Кодекстің
IV ТАРАУ. МҮЛІКТІҢ ЖЕКЕ ТҮРЛЕРІНЕ МҰРА ҚАЛДЫРУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
4.1. Мүліктік құқық және мүліктің жеке түрлерін мұраға қалдыру
Қазіргі өркениетті заманда азаматтардың (мұра қалдырушының) жеке меншігінде әр
Мүліктің жеке түрін мұраға қалдыру Қазақ КСР-нің АК-нің бір
Ресей Федерациясының АК-сі, мүліктің жеке түрлерін мұраға қалдыруға қатысты
Кәсіпорын шаруашылық-өндірістік және мүліктік кешен ретінде, мұраның құрамына кіреді.
Л.И. Корчевскаяның айтуынша кәсіпорынды мұраға қалдыру кезінде кәсіпорын құқықтық
Өзге дамыған елдерде, кәсіпкердің меншік құқық объектісі ретінде кәсіпорын
Қазақстан заңына сәйкес, мүліктік кешен ретінде кәсіпорынның құрамына оның
Жұмыс барысында ҚР-ның АК-де мүліктің жеке түріне қатысты мұраға
4.2. Мұрагерлердің құқықтарының пайда болу мәселелері
ҚР-ның АК-нің мұраны алу институты мұраны алу шарты мен
ҚР-ның АК-нің 1072-бабына сәйкес мұралық мүлікті алу үшін мұрагер
Мұраны қабылдау мұрадан бас тарту сияқты біржақты мәміле. Яғни,
Бұрынғы Қазақ КСР-ның АК-нің 542 бабы мұраны қабылдау деп
Формальды, яғни нотариусқа мұраны алу туралы арызды беру жолымен;
Шын мәнінде, яғни мұрагерлік мүлікке ие болу және оны
Бұл тұрғыда профессор А.Г. Диденкомен келісуге болады. Ол өз
Қорытынды
Зерттеу қорытындылары төмендегідей негізгі тұжырымдар мен ұсыныстарды көрсетуге мүмкіндік
Мұрагерлік құқық жеке меншік құқықтық институтымен тығыз байланысты.
Қазіргі таңда мұрагерлік мәселелеріне заң ғылымдары, тәжірибелі заңгерлер мен
Еліміздің қоғамдық өмірінің түпкілікті өзгеруі барлық саладағы құқықтық реттеулерді
Мұрагерлік құқық институты көпшілік таныған рим құқығының әдет-ғұрып негізінен
Тарихи талдаулар жасауымыздың нәтижесінде бұл мұрагерлік институты өзінің тіршілігінде
Осыған орай, барлық саяси, экономикалық, әлеуметтік және идеологиялық
Енді ҚР-ның АК-дегі мұрагерлік құқық ұғымына талдау жасай отырып,
Мұрагерлік құқық түсінігі өркениетті мемлекеттердің заңнамалық тәжірибесіне сәйкес анықталынған.
Әмбебап құқықтық мирасқорлық мұрагерлік құқық институтының негізі болып танылады
Мұрагер мұрагерлік құқық бойынша алған мүлік шегінде мұра қалдырушының
Тағы айта кететін мәселелерге қатысты келесі мән-жайларды айтуға болады,
Мұрагерлік құқық «Неке және отбасы» туралы ҚР-ның заңымен тығыз
Мұра қалдырушының мұрагерлерінің мұрадағы үлестерін анықтауда және оны талдау
Қолданылған әдебиеттер:
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі (Жалпы бөлім), Қазақстан Республикасының Жоғарғы
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі (Ерекше бөлім), Қазақстан Республикасының Парламенті
Қазақстан Республикасының Конституциясы / 1995 жылы 30 тамызда республикалық
Ермухамбетова С.Р., Коваленко Е.Ю. Рим жеке құқығы бойынша оқу
Айтжан Б. Е., Хусайнова А.М. Рим құқығы: Оқу құралы.
Гомола А. И. Гражданское право: Учеб. для студ. сред.
Қазақтың ата заңдары: Құжаттар, деректер және зерттеулер = Древний
Қазақстан Республикасы (Қазақ КСР) Жоғарғы Соты Пленумы қаулыларының жинағы.
Бабыкова Э.Б. Правовое регулирование наследования в Республике Казахстан:
2
