Магистралды газ құбырларының оңтайлы трассасын таңдау курстық жұмыс
Жоспар
КІРІСПЕ 4
МҚ ТРАССАЛАРЫН ТАҢДАУ НЕГІЗДЕРІ 8
Магистралды газ құбырларының оңтайлы 8
трассасын таңдау негіздері. 8
ШЫҒУ ДЕРЕКТЕРІ 13
Бастапқы мәліметтер: 13
ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЕСЕП 15
Газ құбырының механикалық есебі. 15
Газ құбырының технологиялық есебі. 18
Газ құбырының гидравликалық есебі. 19
Газ құбырын катодтық қорғау есебі. 21
АРНАЙЫ СҰРАҚ 25
Табиғи газдың гидрат тығындары және олардың 26
Гидраттардың құрамы мен құрылымы. 26
Ұңғымалардағы гидраттардың түзілуін алдын-ала ескерту. 27
Газ құбырларында гидраттар түзілуін алдын –ала сақтандыру. 28
Гидрат тығындарды кетіру үшін антигидраттық 29
Гидраттық тығындарды қысымды төмендету әдісімен кетіру. 29
Газ құбырындағы гидрат тығынды қыздыру әдісімен кетіру. 30
Газ құбырындағы гидрат тығындарын 31
Құбырдағы гидраттық тығындардың түзілу орнын анықтау. 31
Гидраттар түзілумен күресуге арналған ингибиторлар. 31
НЕГІЗГІ ЖАБДЫҚТАРДЫҢ ТЕХНИКАЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ ЖӘНЕ ЖҰМЫС ТӘРТІБІ 34
Компрессор станциясының технологиялық сұлбасы. 35
ЖЕР ҚОЙНАУЫН ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ 38
Топырақтың бүлінуі (деградациялануы). 38
Мониторинг жүйесін топтастыру. 41
ӨРТ ҚАУІПСІЗДІГІ МЕН ТЕХНИКАЛЫҚ ҚАУІПСІЗДІГІ 44
Газ қауіпі бар жұмыстарды жүргізу 44
Өрт сөндірудің алғашқы құралдары. 46
Қолданылған әдебиеттер тізімі 48
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 47 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Жоспар
КІРІСПЕ 4
МҚ ТРАССАЛАРЫН ТАҢДАУ НЕГІЗДЕРІ 8
Магистралды газ құбырларының оңтайлы 8
трассасын таңдау негіздері. 8
ШЫҒУ ДЕРЕКТЕРІ 13
Бастапқы мәліметтер: 13
ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЕСЕП 15
Газ құбырының механикалық есебі. 15
Газ құбырының технологиялық есебі. 18
Газ құбырының гидравликалық есебі. 19
Газ құбырын катодтық қорғау есебі. 21
АРНАЙЫ СҰРАҚ 25
Табиғи газдың гидрат тығындары және олардың 26
Гидраттардың құрамы мен құрылымы. 26
Ұңғымалардағы гидраттардың түзілуін алдын-ала ескерту. 27
Газ құбырларында гидраттар түзілуін алдын –ала сақтандыру. 28
Гидрат тығындарды кетіру үшін антигидраттық 29
Гидраттық тығындарды қысымды төмендету әдісімен кетіру. 29
Газ құбырындағы гидрат тығынды қыздыру әдісімен кетіру. 30
Газ құбырындағы гидрат тығындарын 31
Құбырдағы гидраттық тығындардың түзілу орнын анықтау. 31
Гидраттар түзілумен күресуге арналған ингибиторлар. 31
НЕГІЗГІ ЖАБДЫҚТАРДЫҢ ТЕХНИКАЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ ЖӘНЕ ЖҰМЫС ТӘРТІБІ 34
Компрессор станциясының технологиялық сұлбасы. 35
ЖЕР ҚОЙНАУЫН ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ 38
Топырақтың бүлінуі (деградациялануы). 38
Мониторинг жүйесін топтастыру. 41
ӨРТ ҚАУІПСІЗДІГІ МЕН ТЕХНИКАЛЫҚ ҚАУІПСІЗДІГІ 44
Газ қауіпі бар жұмыстарды жүргізу 44
Өрт сөндірудің алғашқы құралдары. 46
Қолданылған әдебиеттер тізімі 48
КІРІСПЕ
Мұнаймен бірге ілеспе шығатын газдарды өндіру, тек энергетикалық мақсатта
АҚШ-та газ құбыры желісінің негізгі бағыты оңтүстіктен солтүстік-шығысқа дейін.
Қазіргі кезде көптеген елдер (Бруней, Малайзия, Норвегия, Ұлыбритания, Алжирден
Жалпы әлемде өндірілген газдың тек 20 % ғана экспортталады.
Әлемде қысылған газдарды сату бойынша Ресей Федерациясы алғашқы орындардан
Қазақстандықның жер қойнауында жатқан сұйық және газ тәрізді көмірсутекті
Қазіргі таңда Республика территориясында 203 көмірсутек шикізатының кен орны
Барланған қорлардан басқа республикамыз маңызды болжамдық ресурстар да бай.
Мұнай және газ конденсатты қайта өндірудің жаңа технологияларынқолданудың ұдайы
Газды пайдалану технологиялық, экологиялық және экономикалық жағынан алғанда өте
Алайда әртүрлі отынның құрылымы тұтынушылардың ойынша күрделі сипатқа ие.
Қазақстан тәуелсіз, әрі егеменді мемлекет ретінде алыс және
Қазақстан Республикасының 2030 жылға деінгі даму стратегиясы нақты
Мұнай мен газдың әлемдік нарығы дүние жүзінің ең көп
МҚ ТРАССАЛАРЫН ТАҢДАУ НЕГІЗДЕРІ
Магистралды газ құбырларының оңтайлы
трассасын таңдау негіздері.
Жобалау жоба тапсырмасынан басталады. Мұнай, газ өнеркәсіп даму мемлекеттік
Жобалау 2 немесе 3 стадиямен өткізіледі.
Техника-экономикалық баяндама.
техникалық жұмыс жобасы.
Жұмыс сызбалары.
Сонымен қатар техникалық-экономикалық баяндама трассасының бірнеше варианты болу
Бөлшектер сызбаларында бөлшектер мен топырақтардың орналасуы көрсетіледі.
Сызбалардың спецификацияларында көрсетіледі:
Қондырғылардың техникалық сипаттамалары
Материалдардың және аспаптардың қажет көлемі
Мемлектттік стандарт және ЕСКД арқылы қондырғыларды орналастыру туралы жоба
Түсінік хатқа келесілер кіреді:
Кіріспе
Құрылыс және конструкцияны таңдаған вариантты дәлелдеу
Газ құбыры және газ өңдеу заводы дұрыс жобалануының куәләндіру
Құрылыс жұмысының ұйымы
Экономикалық есеп
Жобаны толтыру үшін сәйкес талап қоюға жұмыстарды орындау керек.
Құбырдың трассасын таңдағанда оңтайлы критериясын пайдалану керек. Құбырды
Құбырдың трассасын таңдағанда қалалар және басқа тұрған пунктер ,
Егер магистралды құбырдың кернеуі 110 кВт және одан да
Мұнай өнімдерін және газ тасымалдайтын және сақтайтын объектілерді жобалағанда
Магистралды мұнай өнімдерін және газ тасымалдайтын объектілердің негізгі техникалық
Ұқсас талаптар және техника-экономикалық көрсеткіштер құбыр жобалауында таралады, негізнде
Жобалаудың тапсырмасында бастапқы және соңғы пунктер арасында құбырдың бірнеше
Ең қысқа құбырдың басы мен аяғы тіке сызықпен қосқанда
Құбырды елді-мекеннің арасымен салуға болмайды. Елді-мекеннің шеткі құрылыстарымен құбырдың
Трассаның жобалау тапсырмасында көрсетілген қотару пунктеріне жақындату қажеттілігі
Мүмкіндігінше құрылыс аумағының табиғи жағдайын білу үшін және трассаны
Карта бойынша бастапқы және соңғы пунктер арасында трассаның бірнеше
Оңтайлы вариант таңдау үшін сенімді әдістеме өңдеу және оңтайлыкритериясын
Ең көп тараған оңтайлы критериясымен экономикалық шығындар, капиталды салымдар
ШЫҒУ ДЕРЕКТЕРІ
Бастапқы мәліметтер:
Qжыл.=19,7 ·10 9 м 3/жыл.
Рб=7,5 МПа
Рc=4,5 МПа
t0=2 °С
t1=30 °С
Д=1220 мм
ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЕСЕП
Газ құбырының механикалық есебі.
Механикалық есептің мақсаты: магистралды құбырдың беріктігін есептеу немесе құбыр
Құбырдың беріктігі бұзылмау үшін құбырдың қалыңдығы теңсіздікке сәйкес болу
δ1 ≥(n·p·Дс) / 2( n·p+R1); [м]
n – құбырдағы ішкі қысым күшінің сенімділік коэффиценті
(таблица 13 СНиП 2.05.06-85)
p – жұмыс қысымы, МПа
Дс – құбырдың сыртқы диаметрі
R – құбыр және пісірген тігістер металының созылу есеп
Созылу, сығылу есеп қарсылығы R1 және R2 келесі
R1= (R1н·т) / (K1 ·Кн.)
R2= (R2н·т) / (К2 · Кн.)
m – Құбыр жұмысның істеу жағдайының коэффиценті (таблица 9.10
К 1, К2 – материалдар сенімділігінің коэффиценті (таблица 9,10.
Кн. – құбыр мақсатына қарай сенімділік коэффициенті (таблица
R1н, R2н – құбыр және пісірілген тігістер металының созылу
R1н= δу
R2н= δа
1, 2 категорияға R1=540
R2 = 390 ·0, 75 / 1, 15 ·1,
δ1 ≥ 1,1·7,5·1,22 / 2(1,1·7,5+262,39)=0,019 м
3, 4 категорияға
R2 = 390 ·0, 9 / 1, 15 ·1,
δ1 ≥ 1,1·7,5·1,22 / 2(1,1·7,5+314,87)=0,0158 м
Шамадан жоғары деформация болмауы үшін құбыр қабырғасының қалыңдығы теңсіздікке
δ2 ≥(n·p·Дс) / 2( n·p+0,9R2н); [м]
δ2 ≥ 1,1·7,5·1,22 / 2(1,1·7,5+0,9 ·390)=0,0014 м
Бірінші және екінші пунктерде анықталған құбыр қабырғаларының қалыңдығы құбырлар
δн =7,8 мм
Топыраққа көмілген құбырларға сыртқы күштер әсер етеді.Ішкі қысымның әсерінен
а) радиалды кернеу
б) шығыршықты кернеу
в) ұзына бойына кернеу
а) Радиалды кернеу қысыммен байланысты:
δr = - P МПа
δr = - 7,5 МПа
б) Ішкі және сыртқы қысымдар әсерінен пайда болатын шығыршықты
δr=(P·d) / 2 δн МПа
d – ішкі диаметрі [м]
d= Дс - 2 δн
δн – құбыр қабырғасының наминалды қалыңдығы
d=1,22-2·0,0158=1.1884 м
δr=7,5·1,1884 / 2·0,0158=282,07 МПа
в) Ішкі қысымның әсерінен пайда болатын ұзына бойына кернеуді
δар=µ(P·d) / δн МПа
µ - болаттың көлденең деформациясының айнымалы коэффиценті(Пуассон коэффиценті µ=0,3).
δар=0,3·7,5·1,1884 / 2·0,0158=4,2 МПа
δар=4,2 МПа
Құбыр денесінде температура өзгеру әсерінен пайда болатын ұзына бойына
δаt=α·Е·∆t=α(t1 – t0); [МПа]
α – құбыр металының сызықтық созылуының коэффиценті;
α=1,2·10 -5 град -1
Е – болаттың серпімді модулі Е=2,1·10-5 МПа
t1 – құбырдың траншеяға салу уақытындағы
сыртқы ауа температурасы t1=303K
t0 – құбырдың тереңдікке орналасудағы
топырақтың температурасы t0=275K
δаt=1,2 · 10 -5 град -1 ·2,1 · 10
Жер бедерінің теңсіздігінен серпімді бүгілістер пайда болуы мүмкін, сондықтан
δат pбүг.=Е(Дс) / (2·pбүг..)
pбүг. – құбырдың бүгіліс радиусы [м]
pбүг.= 1100 м
δат pбүг.= 2,1 · 10 5 ·1,22 / 2
δат pбүг.= 166,45 МПа
Құбырды салғанда ұзына бойына кернеудің жиынтығы құбырды пайдаланғанда ішкі
(nр · µ)p · d / 2 δн+( nt
nр , nt , nбүг – шамадан артық күштер
Сондықтан мына формула шығады.
δар+δат+δбүг.≤ R1
33,847+70,56+116,45=220,875
220,875 ≤ 262,39
Қорытынды: Құбыр беріктігі қамтамасыз етілді, себебі теңсіздік сақталады.
Газ құбырының технологиялық есебі.
Тәулік өнімділігін анықтаймыз:
Qтәул.= Qжыл. / (365 ·Кж)
Кж – ГҚ пайдалану жобалық коэффиценті
Кж= Кх.ш. · Кс. · Кт.
Кх.ш.- 10 жыл келешекте халық-шаруашылық қорының коэффиценті
Кх.ш.=0,97
Кс.- апатты жағдайда өткізу қабілеттілігінің төмендеуін есепке алып, МГҚ
Кс.=0,979
Кт.р. – газ тұтыну теңсіздігін реттеу коэффиценті.
Кт.р.=0,87
Кж=0,97 ·0,979 ·0,87=0,82
Qтәул.=19,7 · 10 9 / (365 · 0,82)=65,8
Qтәул.=65,8 ·10 6 м3/тәул.
Егер тәулік өнімділігі 13 млн. м3/тәул. төмен болса, газмоторлы
К3= 10295,14
Үлгі №4 бойынша 2 сатылы режимде жұмыс машиналар 3
Үлгі №4
ε=7,35 /5,3=1,386
Ск4=5149,8
К4=5149,8 ·(1,386)2 / 1,386 2-1=10747,2
К4= 10747,2
Қорытынды: Техника-экономикалық кешенінің ең төмен мөлшерімен № 1 үлгі
Газ құбырының гидравликалық есебі.
Гидравликалық есептің мақсаты:
газ ағу тәртібін анықтау;
қажалу гидравликалық қарсылығының коэффицентін анықтау;
КС ара қашықтығын анықтау;
Гидравликалық есептің бастапқы мәліметтері деп саналады:
газ құбырының диаметр;і
газдың салыстырмалы тығыздығы;
газдың сығылу орташа коэффиценті;
табиғи газдың динамикалық тұтқырлығы;
газ құбырының ұзындығы;
биіктіктер құламасы;
газ құбырындағы газдың бастапқы және соңғы қысымы;
газ құбырындағы газдың температурасы;
Бастапқы және соңғы пункттер құламасы 300 метрден көп болмағандықтан,
Qөтп. = (0,4 · d 2,5)μ / ∆
μ – динамикалық тұтқырлық
μ= 10,57 ·10 -7 Па
∆ - газдың салыстырмалы тығыздығы
∆=0,66 кг/м3
Егер qтәул > qөтп. – квадратты
λ= (1,05 · λқ )Е2
Е – сызықтық крандар қарсылығын есепке алатын түзету коэффиценті.
Е=0,95
λқ=0,067(158 / Re+2к / d)0,2
Rе – Рейнольдс саны
к - құбырдың эквиваленті, кедір-бұдырлығы
к=0,03 мм
Rе=1,81 ·10 3· qтәул ·∆ / d · μ
Rе=1,81·10 3·(65,3 ·0,66 / 1188,4 ·10
57 ·10-7)=6,1 ·10-7
Rе=6,1 ·10-7
Qөтп. = (0,4 · 1188,42,5)10,57 ·10 -7 / 0,66=34,08
qтәул > qөтп. – квадратты тәртіп.
Квадратты тәртіпте КС арақашықтығы келесі формуламен анықталады:
l=(A · d 2,6)2 / (∆·Торт·Zорт) ·(Рб2 – Рс2)
Торт=300
Zорт=0.95
А=1,67 ·α · φ ·Е ·10-6
Квадратты тәртіпте α=1; φ=1; Е=0,95
А=1,67 ·0,95 ·10 -6=1,6 ·10 -6
l=(1,6 ·10 -6 · 1188,42,6)2 / (0,66·300 ·0,95) ·(7,52
КС арақашықтығын біліп, олардың санын анықтауға болады:
n0=294/132,5=2,22 сондықтан n0=2 дана.
КС-тің нақты арақашықтығын анықтаймыз:
lа=294/2=147
КС-тің нақты арақашықтығы lа=147км
Газ құбырын катодтық қорғау есебі.
Бір-біріне «L» аралықта, құбырларға паралельді және құбырдан «У» аралықта
Бір-бірімен жер ететінін есепке алып екі катодтық қондырғыларының аралығын
L=4, 6/ α · lg ·Emax / 0, 5
Emax – дренаж нүктесінде үстіңгі потенциялдардың айырмашылығы;
Ылғал топыраққа Emax=0,67 Вт
Құрғақ топыраққа Emax=0,95 Вт
Emin – қорғаудың шетінде «құбыр-жер» потенциалының үстіндегі айырмашылығы;
Emin=0,32
α – құбырдың электрлік параметрі;
α=√Rт / Rn 1/м
R1 – құбыр ұзындығының ұзына бойына қарсылығы
Rт=0,245 / 3,14·(1220-7,8) ·7,8=8,3·10-6
Rn – құбырдың 1м ұзындығына изоляцияның қарсылығы
Rn=400
α=√8,3·10-6/400=0,0014 1/м
Lқ=4,6/ 0,0014· lg ·0,95 / 0,5 ·0,32=25418,5 м
Lы=4,6/ 0,0014· lg ·0,67 / 0,5 ·0,32=20435,7м
Катодтық қорғаудың бастапқы кезінде дренаж нүктесіндегі ток күшінің мөлшерін
Iб= Emax / pt /2 ·π ·y+z0 [A]
pt – катодты қондырғылар токтар өтетін аумақта топырақтың меншікті
y – анодтық жермен қосумен құбырдың аралығы, м
z0 - құбырдың кіру қарсылығы
z0 =√ Rт · Rn / 2;
z0 =√8,3·10-6·400 / 2=0,029 Ом
Iб.қ= 0,95/ 50/2 ·3,14 ·200+0,029=13,77
Iб.ы = 0,67 / 50/2 ·3,14 ·200+0,029=9,7
Пайдалану, процесс кезінде құбыр изоляция тозуын және оның
Iс=3 · Iб [А]
Iс.қ= 3 ·13,77=41,31 А;
Iс.ы= 3 ·9,7=29,1 А;
Электродтардың жалпы санын анықтаймыз;
n=Rr / ·ηэ
Rr – горизантальдыэлектрод ағуының қарсылығы
Rr=0,3 · pt Ом
Rr=0,3 · 50=15Ом
Ra - анодтық жермен қосудың қарсылығы
Ra=Rсх / 2 Ом
Rсх=0,3 Ом
ηэ=0,7
Ra=0,3 / 2=0.15 Ом
n=0,3 ·50 / 0,15 ·0,7=142,86 дана
Дренаж кабелінің көлденең қимасын анықтаймыз;
S=p ·lк / Rк , мм2
p – кабель материалының меншікті қарсылығы;
pмыс=0,028 Ом ·мм2/м
lк – кабельдің ұзындығы
lк=У
Rк – дренаж кабелінің қарсылығы
Rк= Rа= Rсх / 0,2=0,15 Ом
Дренаж сызығы домалақ қимасының қажет диаметрін анықтаймыз:
d= √4·S / π
S=0,028 ·200 / 0,15=37,33≈40 мм2
d= √4·40 / 3,14=21,8
Анодтық жермен қосудың қызмет мерзімін анықтаймыз:
Т=G / K · q · Iб.ы [жыл]
G – жермен қосу металының салмағы;
G=1200 кг.
К – пайдалану уақытында анодтық жермен қосудың қалыпты жұмыс
К=1,1-1,3
q – жермен қосу салмағының жоғалуы;
q – 10 кг / А ·жыл
Тқ=1200 / 1,1·10 ·13,7=11,2 жыл
Ты=1200 / 1,1·10 ·9,7=8 жыл
Қорғау схемасында кернеудің төмендетуін анықтаймыз.
Исх= Iс( Ra+ Rr+ z0 + pt) /
Исх.қ=41,3 ·0,3=12,4 В
Исх.ы=29,1 ·0,3=8,7 В
Жүйені катодтық станцияның шығу қуаты;
W=W ′ /η
W ′ - катодтық станцияның шығу қуаты
η=0,8
W ′= Iс · Исх
W ′қ=41,31 ·12,4=512,2 Вт
W қ= Iс.қ · Исх.қ=512,2 / 0,8=640,25 Вт
W ′ы=29,1 ·8,7=254 Вт
Wы= Iс.ы · Исх.ы=254 / 0,8=31,76 Вт
Пайдалану қуатымен катодты қорғау станциясының түрін таңдаймыз;
Ылғал топыраққа: СКСУ – 600/48с
Құрғақ топыраққа: КСС – 300/48с
АРНАЙЫ СҰРАҚ
Табиғи газдың гидрат тығындары және олардың
түзілуіне қарсы күрес.
Газ кен орнын су булары мен қаннықан газдың газ-су
Гидратар түзілуіндегі негізгі және шешуші фактор – қысым мен
Гидраттардың құрамы мен құрылымы.
Табиғи газ гидраттары – су мен көмірсутектердің физика-химиялық қосылысының
Қазіргі түсініктер бойынша гидраттүзгіш малекулалар гидраттық тордағы ассоциацияланған су
Табиғи газдың құрамында көбінесе көмірқышқыл, күкіртсутек, азот және сирек
Ұңғымалардағы гидраттардың түзілуін алдын-ала ескерту.
Ұңғымалардың оқпанында гидратардың түзілуін бірнеше тәсілдермен алдын ала сақтандыруға
Егер гидраттар ұңғыма қимасын толық жаппас, оларды бұзу ингибиторлар
Ингибиторларды тығынды кетіруге қолданудың қиындығы сол, гидраттық тығынды болатын
Егер гидраттар фонтандық құбырлар бағанының ішінде түзілсе, ал құбырдан
Газ құбырларында гидраттар түзілуін алдын –ала сақтандыру.
Гидраттардың түзлін алдын - ала сақтандырудың тиімді және сенімді
Гидрат тығындарды кетіру үшін антигидраттық
ингибиторларды енгізу.
Гидраттық тығынның түзілу орнын әдетте газ құбырдың берілген учаскесінде
Гидраттық тығынды жылдам ыдырату үшін комбинацияланған әдіс қолданылады. Гидраттар
Гидраттық тығындарды қысымды төмендету әдісімен кетіру.
Бұл әдістің мәні сол, гидраттардың тепе-теңдік кұйі бұзылады,
Қысымды үш тәсілмен төмендетеді:
гидрат тығыны түзілген газ құбырының учаскесін істен шығарады да,
жол кранын бір жағынан жабады және тығын мен жабылған
тығынның екі жағынан да учаскені істен шығарады және тығын
Ең жақсы нәтиже бірінші жағдайда алынады, дегенмен газдың шығыны
Гидраттарды ыдыратқаннан соң ұңғыманы үрлейді, алайда бұл кезде үрленген
Теріс температураларда қысымды төмендету әдісін пайдалануға бболмайды, өйткені гидраттар
Гидраттардың қысымының азаюы мен ингибиторлар енгізуді комбинациялауынан ыдырауы осы
Газ құбырындағы гидрат тығынды қыздыру әдісімен кетіру.
Бұл тәсілде температураны гидраттардың түзілуінің тепе – теңдік температурасынан
Зертханалық зерттеулер температураны гидрат пен металдың жанасу нүктесінде 30-40°С
Газ құбырындағы гидрат тығындарын
газды кептіру әдісімен кетіру.
Магистралды газ құбырындағы тасымалданатын газдың көлемі көп болған жағдайда
Құбырдағы гидраттық тығындардың түзілу орнын анықтау.
Құбырдағы тығындардың орнын анықтау үшін тесіктер тесіп, манометрмен қамыт
Құбырлардағы лас заттар мен гидраттық тығындардың жиналуын анықтайтын жылдам
Гидраттар түзілумен күресуге арналған ингибиторлар.
Практикада гидратардың түзілуімен күресу үшін метанол, этиленгликоль, диэтиленгликоль, триэтиленгликоль
Қазіргі кезде метанол кеңінен қолданылады. Оның гидрат түзілудің температурасын
Гликольдер ( этиленгликоль, диэтиленгликоль, триэтиленгликоль) газды құрғату үшін және
Соңғы кезде ( әсіресе барлау ұңғымаларын сынағанда ) метанол
Температура неғұрлым жоғары болса, бөлінген тұз соғұрлым суды азырақ
CaCl2 ·6H2 O, ал 302,8 К жоғары температурада -
( % бойынша ): 26, 23, 34, 17 және
Соңғы жылдары көмірсутектік сұйықтықтарды антигидраттық ингибиторлар ретінде қолдану мүмкіндігін
НЕГІЗГІ ЖАБДЫҚТАРДЫҢ ТЕХНИКАЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ ЖӘНЕ ЖҰМЫС ТӘРТІБІ
Компрессор станциясының технологиялық сұлбасы.
Компрессор станциясы тасымалданатын газдың қысымын көтеру және оны магистралды
Ортадан тепкіш айдағыш – қысым деңгейі 1,1-ден кем болмайтын
Газдың бастапқы қысымы – айдағыштың сору құбыршасына кірердегі газдың
Газдың соңғы қысымы – айдағыштан шығыардағы газдың қысымы.
Қысымды көтеру деңгейі , қысу деңгейі, қысым деңгейі –
Компрессор станциясының технологиялық сұлбаларындағы қондырғылар поршеньдік, ортадан тепкіштік және
Компрессор станциясында жетек ретінде авияциялық газ турбиндік қондырғылар және
Цехтің технологиялық газ жүйесінің міндеті:
магистралдық газ өткізгіш құбырына технологиялық газды қабылдау, онв айдағыш
тезхнологиялық газды механикалық қоспалардан және тамшылық ылғалдардан тазарту, қысылған
компрессор цехінің газ айдағыш агрегаттар тобының жұмыс тәртібін өзгерту
газд айдағыш агрегаттарды қосу үшін газбен толтыру және тоқтату
комперссор цехінің технологиялық газ құьырына газды атмлосфераға шығару.
Технологиялық сұлбаларының негізгі элементтері газ айдағыш агрегаттар тобы, ағыны
Шаңаулағыш алаңы (газ тазарту блогі) – айдағышқа кірер алдында
Салқындату блогі – ортадан тепкіш айдағыштар тобы газды 35-40°С
-газ айдағыш агрегаттары қосылғаннан кейін толтыру
- компрессор цехінің түрлі тәртіптік жұмысына помпажға қарсы қорғау
- трасса жұмысынан айырып, газ айдағыш агрегаттарымен жұмысына қосады.
Ортадан тепкіш айдағыштардың толық ағындысының қысым деңгейі 1,45-1,5 дейін
Ағыны толық емес 1,2-1,3 дейін болады.
Қосылулары : паралель немесе тізбекті. толық ағындылар параллель бір
ЖЕР ҚОЙНАУЫН ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ
Топырақтың бүлінуі (деградациялануы).
Адамның барлық өндірістік қызметіне бірінші кезекте ең қажетті табиғи
Жер ресурстарын ең негізгі тұтынатын саланың бірі ауыл шаруашылығы.
Ауыл шаруашылығында құрлықтың 30% -нен астамы игерілген, осыған осы
топырақ эрозиясы немесе дефляциясы – су мен желдің (дефляция)
агротехниканы дұрыс қолданбағандықтан, негізінде ауыспалы егіс болмауынан және қоректі
құрғатымсыз (дренажсыз) жерді суландыру және бақылаусыз суды қолдану, топырақтың
топырақтың техникада қолдануда бүлінуі (тығыздануы, егістік жер қабаты құрамының
топырақтың химиялық және радияциялық ластануы.
Жердің құнарсыздануы негізінен адамның шаруашылық әрекеті әсерінен топырақтың түзілу
Топырақ түзілу процесі аймақтың геологиялық жасына да көп байланысты.
Бұзылған жерлердің аумағы табиғи (климаттық, гидралогиялық, марфодинамикалық, фитогенді және
Жердің шаруашылық құндылығы жоғалтуға, топырақ және өсімдік жамылғыларының, гидрологиялық
Мониторинг жүйесін топтастыру.
Экологиялық мониторинг үш сатыдан тұрады: жағдайды бақылау, бағалау және
Мониторинг объектілеріне атмосфера, атмосфералық жауын-шашын, құрғақ жердің беткі сулары,
Бақылау объектілері келесі түрлерге бөлінеді: атмосфералық, ауалық, гидросфералық (жиынтықты
Мониторинг жүйесі факторларға, көздерге және әсер ауқымына байланысты да
Әсер факторларының мониторингі - әртүрлі химиялық ластағыштардың (ингредиенттік мониторинг),
Ластағыш көздердің мониторингі – нүктелі стационарлы көздер (зауыттардың мұржалары),
Әсер аумағына байланысты мониторинг кеңістік және уақытша мониторингтерге бөлінеді.
Мәліметтерді ортақтастыру сипаттамасына қарай мынадай мониторинг жүйелерін құрайды:
ғаламдық (биосфералық) – халықаралық ынтымақтастық негізінде Жер биосферасындағы әлемдік
базалық (фондық) – жалпы биосфералық, табиғи құбылыстарды бақылау;
ұлттық – бір мемлекеттік шегінде арнайы құрылған органдар арқылы
аймақтық – халық шаруашылығын қарқынды игеру барысында ірі-ірі аудандардың
жергілікті (локальді) – елді мекендерде, өнеркәсіп орталықтарында, кәсіпорындарда қоршаған
импактылық – ерекше қауіпті зоналар мен жердегі аймақтық және
ӨРТ ҚАУІПСІЗДІГІ МЕН ТЕХНИКАЛЫҚ ҚАУІПСІЗДІГІ
Газ қауіпі бар жұмыстарды жүргізу
Газ қауіпі бар жұмыс жүргізуге нысанды дайындауды жауапты қызметкердің
Бұл ретте қысымды азайту, зиянды және жарылысты өнімдерді алып
Электрлі қозғалтқыштар, механизмдер бәрі өшіріліп, токтан ажыратылып, оларға «
Жұмыс басталардың алдында дайындықтың сапасын тексеру үшін бөлмелердің, құдықтардың
Жұмысты орындағанда міндетті түрде жеке бастық құтқару жабдықтарын пайдаланып,
Газ қауіпі бар жұмыстарды жүргізуге дайындық кезінде жеке басты
Жұмысты атқарушыларға нұсқау жүргізіледі және олардың дербес қорғаныс құралдарын
Газ қауіпі бар жұмыстарды дайындықты толық көлемінде өткізіп,
наряд-рұқсаттағы әр жұмыс орнына жазылған нұсқауларда қойылған талаптарды толық
Жұмысты наряд-рұқсатта көрсетілген көлемнен өсіруге тиым салынады. Газ қауіпі
Жұмысты бастау алдында жауапты қызметкер әрбір адамның жай-күйін сұрап
Газ қауіпі бар жерде жұмысты бастау үшін жұмысты жүргізуге
жауапты қызметткердің рұқсаты керек.
Жеке бастық қорғаныс қорғаныс құралдарымен арнаулы киімдерді таза жерде
Өрт сөндірудің алғашқы құралдары.
Өрт сөндіру жабдықтарын, саймандар және өрт сөндіру құралдарын алу,
Жекеленген нысандарда орналасқан өрт сөөндірудің алғашқы құралдарының сақталынуы
Өрт сөндірудің алғашқы құралдарының болуына және олардың техникалық күйіне
Нысандарда әрбір құрылысқа өрт сөндіру саймандары мен жабдықтарға бекітіліп,
Өрт сөндірудің алғашқы құралдарын өз қызметінен тыс қолдануға тыйым
Өрт сөндірудің алғашқы құралдарын өрт күзетімен келісе отырып, оларды
Өрт сөндіргіштер, құмға арналған жәшіктер, су бөшкелері, шелектер, шкафтар
Өрт сөндіргіштер зарядының жарамдылығын, оларды ауыстыруды және гидравликалық
Қоршаған ортаның 0 °С және одан төмен температурасында жауапты
Қоймада сақталынатын ұнтақты өрт сөндіргіштер зарядтарының ылғалдылығы мен ранулометрикалық
Ылғалдылығы жоғары және төменгі температурада ( 10°С – тан
Пайдалануға бберілген әрбір өрт сөндіргішке бояу арқылы оның тұлғасына
Дайындалған жылы мен сынақ уақыты көрсетілген уақыты жоқ өрт
Өртті көмірқышқылды өрт сөндіргіштер мен жабық жайларда сөндірген соң,
Жабуды ( киізді ) қақпағы бар металл қораптарға сақтап,
( үш айда кем дегенде бір рет ) кептіріп
Құмға арналған жәшіктердің, құрылысы жәшікке атмосфералық жауын-шашынның түсуін болдырмайтындай
Жәшіктердегі құмды тұрақты түрде тексеріп, ылғалданған немесе түйіршіктелген жағдайда
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Ақбасова А.Ж. , Сайнова Г. Ә. «Экология»
Алиев Р.А. , Белоусов В.Д. , Немудров А.Г. ,
«Трубопроводный транспорт нефти и газа», М. «Недра» 1988
Бабровский С.А. , Яковлев Е.И.
«Газовые сети и газохранилищи» , М. «Недра» 1975 г.
Бунчук В.А. «Транспорт и хранение нефти, нефтипродуктов и газа»
Гольянов А.И. «Газовые сети и газохранилища» Уфа, «Монография»
Глазков А.Н. «Электрооборудование насосных копресорных станций и нефтебаз» М.
Едигаров С.Г. , Бабровский С.А. «Проектирование и эксплуатация нефтебаз
Қазақстан Респуликасының «Қоршаған ортаны қорғау» туралы заңы.
«Недра и прирожные ресурсы» Алматы, «Юрист», 2001 г.
Нурбеков К.С. «Газконденсатты кенорындарын игеру мен пайдалану»
Нұрсұлтанов Ғ.М. , Абайұлданов Қ.Н.
«Мұнай және газды өндіріп, өңдеу»
Оспанова Г.С. , Бозшатаева Г.Т. «Экология»
«Правила технической эксплуатации нефтебаз» М. «Недра» 1968 г.
«Правила поарной безопасности при эксплуатации нефтепроводов»
Стулова «Сооружение газохранилищ и нефтебаз» М. «Недра» 1973 г.
Суербаев Х.А. , Қоқанбаев Ә.Қ. , Абызбекова Ғ.М.
«Мұнай мен газды өндіріп, өңдеу және тасымалдау»
Тау кен атауларының «Орысша-қазақша» сөздігі.
Техникалық сөздік «Орысша –қазақша»
Туганова П.И. , Новосольев Е.Ф. , Коршак А.А. ,
нефтебаз и нефтепроводов»
- 3 -6
10 2006002
