Компьютерлік интерфейс курстық жұмыс
Мазмұны
Кіріспе 5
1 Компьютердiң сыртқы интерфейстерi 6
1. 1 Интерфейстердiң негiзгi түрлерiнiң мiнездемесi 6
1.2 RS-232C интерфейсінің мінездемесі 7
1.3 IEEE1284 интерфейсінің сипаттамасы 8
1.4 USB интерфейстерінің сипаттамасы 10
2 Компьютердің ішкі интерфейстері 13
2.1 PCI ішкі интерфейсінің сипаты 13
2.2 PCI Express (3GIO) интерфейсі 15
3 Жоба бөлімі 17
3.1 Delphi интерфейсінің элементтері 17
3.2 Drag-and-Drop орын ауыстыру интерфейсі 18
Қорытынды 22
Пайдалынған әдебиеттер тізімі 23
Қосымша А (міндетті)
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 20 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Кіріспе 5
1 Компьютердiң сыртқы интерфейстерi 6
1. 1 Интерфейстердiң негiзгi түрлерiнiң мiнездемесi 6
1.2 RS-232C интерфейсінің мінездемесі 7
1.3 IEEE1284 интерфейсінің сипаттамасы 8
1.4 USB интерфейстерінің сипаттамасы 10
2 Компьютердің ішкі интерфейстері 13
2.1 PCI ішкі интерфейсінің сипаты 13
2.2 PCI Express (3GIO) интерфейсі 15
3 Жоба бөлімі 17
3.1 Delphi интерфейсінің элементтері 17
3.2 Drag-and-Drop орын ауыстыру интерфейсі 18
Қорытынды 22
Пайдалынған әдебиеттер тізімі 23
Қосымша А (міндетті)
Кіріспе
Интерфейс (ағылшынша interface- бөлiмнiң бетi, қалқа) – жүйе элементтерінiң
Бұл ұғым, контекстке байланысты, жеке элементке де (элементтiң интерфейсi),
Курстық жобамның бірінші бөлімінде мен компьютердің сыртқы интерфейстеріне, сонымен
Екінші бөлімде компьютердің ішкі интерфейстері, сонымен қоса оның түрлері
Ал, үшінші бөлімде мен өзімнің жобамды Delphi тілінде жүзеге
1 Компьютердiң сыртқы интерфейстерi
Интерфейстердiң негiзгi түрлерiнiң мiнездемесi
Интерфейс барлық жаңа ақпараттық жүйелердің әрекеттесуінің негізі және бұл
Интерфейстің негізгі түрлері:
- Командалық интерфейс. Командалық интерфейс деп аталу себебі
- WIMP – интерфейс (Window - әйнек, Image -
- SILK - интерфейс (Speech - сөйлеу, Image -
Есептеу жүйесінде өзара әрекеттесу қолданбалы, программалық және
Қолданушы интерфейсі:
қолданушы әр түрлі құрылғылармен қатынасатын құралдардың жиынтығы.
командалық жолдың интерфейсi: компьютерге нұсқаулар клавиатураның көмегімен енгізілетін мәтiндiк
- қолданушының графикалық интерфейсі: программалық функциялар экранның
2) Сұхбаттік (диалогтік) интерфейс:
- табиғи-тілдік (естественно-языковой) интерфейс: қолданушы бағдар-ламамен өзінің
3) Бағдарламалаудағы интерфейстер:
функциялар интерфейсі.
қосымшаларды бағдарламалау интерфейсі (API): бағдарламашы басқа бағдарламаның функционалдықтарына рұқсат
алысталған (удаленные) процедураларды шақыру.
COM- интерфейсі.
интерфейс(ООП)
4) Физикалық интерфейс:
Физикалық құрылғылардың өзара әрекеттесу әдісі. Көп жағдайда компьютер порттарында
жүйелік интерфейс
шлюз (телекоммуникация)- жергілікті жүйені одан ірі жүйемен, мысалы интернетпен,
шина (компьютер)
нейро-компьютерлік интерфейс (ағылшынша brain-computer interface): арнайы имплантация жасалған электродтар
RS-232C интерфейсінің мінездемесі
RS-232C протоколының спецификациясымен сәйкес, мәлімет алмасу дәйекті түрде, асинхрондық
Интерфейс симметриалы емес хабарлағыштар (передатчик) мен қабылда-ғыштарды қолданады, яғни
Компьютердің тізбектік порттары UART микросхемасында жасалған және корпустың артқы
Тізбектік порттарды кескіндеу, аппараттық деңгейде- жүйелік платаның BIOS құралдарымен,
Кесте 1.1 – Шығарулардың функционалдық тағайындаулары
Шығарудың № Белгіленуі
1 CD Carrier
2 RXD Receive Data (Қабылданатын
3 TXD Transmit Data (Жіберілетін
4 DTR Data Terminal Ready
5 GND System Ground (Жүйе
6 DSR Data Set Ready
7 RTS Request to Send
8 CTS Clear to Send
9 RI Ring
1.3 IEEE1284 интерфейсінің сипаттамасы
IEEE1284 егжей-тегжейі мәліметтерді компьютердің сыртқы құрылғыларымен алмасудың параллельді параметрлерін
Принтерлерді қосуға арналған бір бағыттағы параллельді интерфейс Centronics деген
LPT портының схе-мотехникасы TTL-қисынға негізделеді. Алмасу жылдамдығы процессордың мағыналы
Кесте 1.2 – Шығарулардың атауы және функционалдық белгіленуі
Шығару № Белгіленуі
1 /STROBE
2 D0 Data Bit 0 (мәліметтер,
3 D1 Data Bit 1 (мәліметтер, 1-ші бит)
4 D2 Data Bit 2 (мәліметтер, 2-ші бит)
5 D3 Data Bit 3 (мәліметтер, 3-ші бит)
6 D4 Data Bit 4 (мәліметтер, 4-ші бит)
7 D5 Data Bit 5 (мәліметтер, 5-ші бит)
8 D6 Data Bit 6 (мәліметтер, 6-ші бит)
9 D7 Data Bit 7 (мәліметтер, 7-ші бит)
10 /ACK Acknowledge (Растау)
11 BUSY Busy (Бос емес)
12 PE Paper End (Қағаз жоқ)
13
14 /AUTOFD Autofeed (Жолды ауыстыру)
15 /ERROR Error (Ағаттық)
16 /INIT Initialize (Инициализация)
17 /SELIN Select In (Таңдау)
18 GND Signal Ground (Сырты)
19 GND Signal Ground (Сырты)
20 GND
21 GND
22 GND Signal Ground (Сырты)
23 GND Signal Ground (Сырты)
24 GND Signal Ground (Сырты)
25 GND Signal Ground (Сырты)
1.4 USB интерфейстерінің сипаттамасы
Сыртқы интерфейстердің негізгі топтары болып СОМ-портының RS-232C жойылған терминалдан
Принтерлердің рұқсат етуші тәсілдерінің, номенклатура кеңейтілуінің және кірістіру құрылғыларының(сканерлер,
өнімділіктің шектеуінен алыс қалу;
қосылуды қысқарту- қосылыс кабельдерінің ассортименттері мен санының минималдануы;
ЭЕМ ресурстарын үнемдеу- порт адрестерін, ДМА каналдарын және дәстүрлі
Plug and Play технологияларын толық қолдау.
USB (Universal Serial Bus)- ақпаратты екіжақты қамтамасыз ететін орташа
USB-дің жеткіліксіз өндірілуінің нәтижесінде жаңа цифрлік тірі видеобейнені жіберу
SCSI (Small Computer System Interface, «скази» деп оқылады)-
Ойын адаптерінің интерфейсі (GAME-порты) жоғарыда суреттелгендерден айырмашылығы - дискретті
Ақпараттар тасымалдау тәсілдеріне қарай параллель және тізбекті болып бөлінеді.
Кесте 1.3 – сыртқы интерфейстердің негізгі сипаттамалары
Интерфейс Жіберу тәсілі Жіберудің максималды жылдамдығы Максималды жою Қосылатын
RS-232C
COM-порт Тізбектелген 20 Кбит/с 15 м Тышқан, модем
Centronics
LPT-порт параллельді 2 Мбайт/с 2м (арнайы сымды қолданғанда 10м
Ultra SCSI параллельді 80 Мбайт/с 1,5 м Жинақтауыш, сканерлер
USB Тізбектелген 12 Мбит/с 5 м
FireWare Тізбектелген 400 Мбит/с 4,5 м Жинақтауыш, видео құрылғылар
Интерфестердің маңызды параметрі болып тасымалданушы ақпараттың көлемінің өсуімен шартталған
Екі құрылғыны қосатын интерфейстер үшін алмасу режимінің үш түрін
Интерфейстің басқа аз мағыналы емес параметрі болып қосылатын құрылғылардың
USB және FireWire пайда болғаннан интерфейстің мінездемесі ретінде
2 Компьютердің ішкі интерфейстері
2.1 PCI ішкі интерфейсінің сипаты
PCI (Peripheral Component Interconnect) – ішкі бөлшектердің бірігуі. PCI
Осылайша интерфейстің процессордың нақты түріне бағынбауын және оның PCI
PCI 32-биттік (84 байланыс) шинасының ажыратылуы конструктивті түрде секциялардың
Интерфейс Bus Mastering режимін ұстап тұруды және орнату кезінде
PCI ұзақ уақыт бойғы атақтылығы оның алдындағылармен салыстырғандағы интерфейспен
Біріншіден, 32 немесе 64 бит көлеміндегі мәліметтермен синхрондық алмасуды
Шинаның 33 МГц немесе 66 МГц жиліктегі мәліметтердің дәрежелігі
РСІ бақылаушысының бір каналы кеңейтудің төрт бөлігіне дейін ұстай
РСІ интерфейсінің маңызды ерекшелігі болып Plug-and-Play (PnP) хаттамысн қолдау
Құрылғы блогының құрамы оның нақты түріне байланысты. Дайындаушымен таңдалған
PCI-X түрдегі (ырғақты жиілікті 133 МГц дейін ұстап тұратын
Қазіргі кезде жүйелі қисынды өндірушілер мынадай ымыралы шешімге келді:
Осылайша, РСІ шинасының РС қабатындағы әрекет ету мерзімі аяқталады.
Қазіргі кездегі компьютерлік жүйені үйлестіру кезінде РСІ бар шектеулерін
2.2 PCI Express (3GIO) интерфейсі
3GIO қысқармасы «енгізу-шығару шинасының 3-ші ұрпағы» (Third Generation Input/Output
Мекен-жай жүйесі PCІ түрімен толық үйлесімді,
PCI Express құрылымы бар нақты жүйелер өндірісінің басталу уақыты
Жұмысшы топқа Microsoft, IBM, Dell, Compaq және т.б. сияқты
PCI Express интерфейсінің түрі өзара әрекеттесулер мен хаттамалардың бірнеше
- физикалық;
- мәліметтер (Data Link);
- транзакциялар (көліктік);
- қосымшалар мен драйверлер;
- үйлесімдік.
PCI Express физикалық негізі болып байланыстың кезекті төмен вольтты
Транзакция деңгейінде қабылдаушы құрылғы буферінің дайындығы анықталады, жіберіледі және
Драйверлер мен қосымшалар деңгейінде PCI Express құрылымы PCI интерфейсімен
PCI шинасы графикалық карталарды, SCSI адаптерлері мен жаңа буынның
PCI Express, өзінің алдындағы интерфейстерге қарағанда, тізбектік болып табылады.
3 Жоба бөлімі
3.1 Delphi интерфейсінің элементтері
Delphi – өндеудің ықпал ету аясы (IDE – Integrated
тақырып тармағы;
мәзір тармағы;
құралдар панелі;
бөлшектердің жұқа тақтайшасы.
Delphi нысанның көзбе-көз құрастыру үлгісінде, оған қандай да бір
басты терезе (Delphi6 – Project1 тақырыбы);
қосымшаны жобалау үшін нысаны бар терезе (Form1 тақырыбы);
нысаналар тексерушісінің терезесі (Object Inspector);
нысандарды түзеу терезесі (Unit1.pas).
Басты терезе тақырыбының тармағы берілген сәтте ашық жобаның атын
Мәзір тармағы қосымшаларды өндеу және тестілеу үшін қажет команда-лардан
Құралдар панелі. Құралдар бас мәзірдің кейбір командаларын орындай-ды.
Бөлшектердің жұқа тақтайшалары пиктограммалар терімі ретінде орнатылған. Терімдер жиынтығы
Нысанды жобалаушысының терезесі – бөлшектердің жұқа тақтайшасындағы бөлшектерден бағдарламалар
Нысаналарды тексерушісінің терезесі (Object Inspector) – қандай да бір
Бұл терезе екі қосымшадан тұрады – Қасиеттер (Properties) және
Қасиет бөлшек анықтауышын, мысалы, басқыш көлемін немесе белгінің мөлшерін
Жұмыс барысында жүйе Кодтарды түзеу терезесінде нысанмен байланысты Pasсal
Пайдаланушы бағдарлама мәтінін өзі немесе нысаналарды нысанда орналастыру сәтінде
3.2 Drag-and-Drop орын ауыстыру интерфейсі
Бөлшектердің орнын ауыстыру және қабылдау интерфейсі жеткілікті түрде ерте
Механизмнің жұмыс істеуі үшін басқарудың екі элементін тиісті түрде
Ескертпе.
Басқарудың бір элементі бір мезетте қайнар көз және қабылдағыш
Баптауларды орындағаннан кейін механизм қосылады және тышқанның бөлшек-қайнар көзді
Drag-and-Drop барлық механизмі басқарудың барлық элементтерінің бабасы болып табылатын
Delphi бөлшектерінің жұқа тақтайшаларының ішіндегі басқарудың кез келген элементі
type TDragMode = (dmManual, dmAutomatic);
property DragMode: TDragMode;
dmAutomatic мәні бөлшектің тышқанның сол жағын басуға және орын
dmManual мәні (стандартты түрде орнатылған) өндеушіден механизмнің қолмен қосылуын
procedure BeginDrag(Immediate: Boolean; Threshold: Integer = -1);
immediate = True параметрі механизмнің жедел іске қосылуын қамтамасыз
Механизмнің қосылуы туралы тышқанның көрсеткіші белгі береді – ол
property DragCursor: TCursor;
Қайнар көздің курсордың орнын ауыстыру кезінде өзінің жағдайын өзгертпейтінін,
Қабылдағыш болып келесі өндеу-тәсілі құрылған кез келген бөлшек бола
procedure DragOver(Source: TObject; X, Y: Integer;
State: TDragState; var Accept: Boolean);
Drag-and-Drop режимінде бұл бөлшек үстінде курсордың орнын ауыстыру кезінде
Егер Accept параметрі True мәніне ие болса, онда бұл
type TDragState = (dsDragEnter, dsDragLeave, dsDragMove);
dsDragEnter — көрсеткіш бөлшек үстінде пайда болды; dsDragLeave —
Қабылдағыш егер қайнар көз орын ауыстыруды дәл соның өзінде
type TDragDropEvent = procedure(Sender, Source: TObject;
X, Y: Integer) of object;
property OnDragDrop: TDragDropEvent;
Қайнар көз бен қабылдағышқа қол жеткізуді Source пен Sender
Орын ауыстыруды аяқтау кезінде басқару элементі – қайнар көз
type TEndDragEvent = procedure(Sender, Target: TObject;
X, Y: Integer) of object;
property OnEndDrag: TEndDragEvent;
Қайнар көз бен қабылдағыш Sender және Target параметрлерімен сәйкесінше
Орын ауыстыруды бағдарламалық тоқтату үшін қайнар көздің EndDrag тәсілін
procedure EndDrag(Drop: Boolean);
Drop = True параметрі орын ауыстыруды аяқтайды. False мәні
Енді алған білімді тәжірибеде қолданатын кез келді. Кішкене мысалды
Label компоненті – бұл өңделмейтін мәтін. Ол Caption қасиеті
Label компонентінің өлшемдерінің автоматты өзгерісін басқару үшін Boolean типінің
Label компонентінің ішіндегі мәтінді тегістеу үшін TAlignment типінің Alignment
1) taLeftJustify – сол жақ шеті бойынша тегістеу;
2) taCenter – орталандыру;
3) taRightJustify – оң жақ шеті бойынша тегістеу.
Егер AutoSize қасиетінде True мәні тұрса, онда Alignment қасиеті
Listbox бір қатарлы түзегіш үшін қайнар көздің өңдеуші-әдістері анықталған.
Memo бөлшегі үшін қабылдағыштың өңдеуші-әдістері анықталған. Memo DragOver әдісі
Сурет 3.1 – Listbox - тан Memo- ға мәтінді
Панельде өзінің өндіруші-әдістері жоқ, себебі dmAutomatic режимінде жұмыс істейді
Сурет 3.2 – Drag-and-Drop орын ауыстыру интерфейсін пайдалану
Қорытынды
Біз сіздермен ақпараттық технологиялардың күннен – күнге дамып келе
Delphi мүмкіндіктері осындай талаптарды қанағаттандырады және кез – келген
Сонымен қатар, Drag-and-Drop механизмі бағдарламалаушы үшін бағ-дарламалауға жеңіл, интерфейсі
Қолданылған әдебиеттер тізімі
23
