Кедейшілік және оның белгілері. Қазақстандағы кедейшіліктің ерекшеліктері курстық жұмыс
Жоспар - www.topreferat.com.kz
Кіріспе
І-ші бөлім.Кедейшілік және оның өлшемі.
1.1 Кедейшілік түсінігі,мәні.
1.2 Экономикалық теңсіздік пен кедейшілік өлшемі
ІІ- бөлім.Қазақстандағы кедейшіліктің осы заманғы жағдайы.
2.1 Кедейшілік пен теңсіздік.
2.2 Экономикалық өсудің кедейшіліктің деңгейіне ықпалы
2.3 Еңбек рыногының ахуалы мен кедейшілік.
2.4 Аймақтық кедейлік.
ІІІ бөлім - Қазақстандағы қала және ауыл кедейшілігінің ерекшеліктері
3.1 Қала және ауыл кедейшілігінің салыстырмалы сипаттамасы.
3.2 Шағын қалалардағы дағдарыс
3.3 Ауыл кедейшілігінің тұрпаты.
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 33 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
ЖОСПАР
Кіріспе
І-ші бөлім.Кедейшілік және оның өлшемі.
1.1 Кедейшілік түсінігі,мәні.
1.2 Экономикалық теңсіздік пен кедейшілік өлшемі
ІІ- бөлім.Қазақстандағы кедейшіліктің осы заманғы жағдайы.
2.1 Кедейшілік пен теңсіздік.
2.2 Экономикалық өсудің кедейшіліктің деңгейіне ықпалы
2.3 Еңбек рыногының ахуалы мен кедейшілік.
2.4 Аймақтық кедейлік.
ІІІ бөлім - Қазақстандағы қала және ауыл кедейшілігінің
3.1 Қала және ауыл кедейшілігінің салыстырмалы сипаттамасы.
3.2 Шағын қалалардағы дағдарыс
3.3 Ауыл кедейшілігінің тұрпаты.
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
Кіріспе
Бұл курстық жұмыстың тақырыбы «Кедейшілік және оның белгілері.Қазақстандағы
Курстық жұмыстың мақсаты – кедейшілік деңгейін төмендету,күнкөріс минимумынан
Курстық жұмыс негізінен 3 бөлімнен тұрады. І-ші бөлім
Кедейшілік дегеніміз-күрделі құбылыс,оның әлеуметтік-экономикалық және мәдени-психологиялық терең тамырлары
Кедейлікті өлшеудің бірнеше тәсілдері бар,олар.абсолютті,салыстырмалы және субъективті
Күнкөріс минимумы – кедейлікті азайту жөніндегі мемлекеттің әлеуметтік
Кедейлік мәселесінің маңыздығын түсіне отырып,Қазақстан Үкіметі әлеуметтік саланың
І-ші бөлім.Кедейшілік және оның өлшемі.
1.1 Кедейшілік түсінігі,мәні.
Кез келген мемлекеттің әлеуметтік дамуы,іске асырылатын экономикалық даму
Фиялық,әлеуметтік,физикалық,психологиялық және т.б.) қоғамнан «тысқары» қалған халық арасындағы
Кедейшілік ұғымына және сараптауға қолданылатын дәстүрлі қалыптасқан абсолютті
1997 жылғы адам дамуы туралы БҰҰДБ Баяндамасында кедейшілікті
1 кесте.
Кейбір елдердегі абсолютті кедейшілік,2001 жыл
Ел Абсолютті кедейшілік деңгейі,%
Германия 11,5
Франция 12,0
Ұлыбритания 13,1
АҚШ 14,1
Ресей 27,3
Қазақстан 24,2
Қырғызстан 84,0
1.2 Экономикалық теңсіздік пен кедейшілік өлшемі
Кедейшілік пен экономикалық теңсіздікке сан және сапа жөнінен
Табыс (кіріс) бойынша кедейшілікті өлшеу үшін пайдаланылатын ең
Кедейшілік деңгейі немесе кедей тұрмысты халықтың үлесі-табысы немесе
Кедейшілік тереңдігі кедей адамның қаншалықты «кедей» екендігін көрсетеді
Кедейшіліктің экономиканың даму деңгейімен және қоғамның барлық жіктерінің
табыстар деңгейіндегі айырмашылықтар.Осы топқа жеке меншік мөлшерінен болатын,сондай-ақ
білім деңгейіндегі айырмашылықтар.Осы топқа сондай-ақ білімнің деңгейі мен
адамдардың жастарына қарай және физиологиялық
айырмашылықтары,сондай-ақ түрлі материалдық игіліктердің мүмкіндігі;
Осы факторлардың ықпал етуімен қоғамның негізгі әлеуметтік жіктері
Күнкөріс минимумы (КМ),бұрын айтылғандай адамның абсолютті кедейшілігінің жігін
Ең төменгі тұтыну бюджеті (ТТБ) адамдар тұтынуын қалпына
Жоғары молшылық бюджеті(ЖМБ) адамның физиологиялық және әлеуметтік қажеттіліктерін
Тұтыну бюджеттерінің жүйесіне сүйене отырып , елдегі бүкіл
2 кесте.
Қоғамның тұтыну бюджеттері жүйесіндегі әлеуметтік жіктері
Әлеуметтік жік Критерий
Кедей тұрмыстылар Табыстары күнкөріс минимумынан төмен(КМ)
Төмен тұрмыстылар Табыстары күнкөріс минимумынан жоғары,бірақ ең төменгі
Орташа тұрмыстылар Табыстары ең төменгі тұтыну бюджетінен жоғары,бірақ
Жоғары тұрмыстылар(дәулеттілер) Табыстары жоғары молшылық бюджетінен көп,тұтынудың дамушы
Қоғамдағы экономикалық теңсіздікті сараптау үшін табыстарды шоғырландыру мен
3 кесте.
Кейбір елдердегі қорлардың коэффициенті,2001 жыл
Ел Қорлар коэффициенті
Қырғызстан 6,0
Хорватия 7,3
Болгария 9,9
Қазақстан 11,3
Ресей 14,0
Джини индексі (табыстарды шоғырландыру коэффициенті) қоғамдағы (адамдар мен
4 кесте.
Кейбір елдердегі Джини коэффициенті,2001 жыл
Ел Джини коэффициенті
Чехия 0,273
Қазақстан 0,348
Румыния 0,388
Молдова 0,391
Ресей 0,398
Украина 0,452
Қырғызстан 0,512
Бұдан бөлек,халықтың тұтыну бюджеттерінің жүйесі халықтың сатып алу
ІІ- бөлім.Қазақстандағы кедейшіліктің осы заманғы жағдайы.
2.1 Кедейшілік пен теңсіздік.
Қазақстанда кедейшілік деңгейі күнкөріс минимумы деңгейінен төмен табыстағы
Күнкөріс минимумы-тіршілікті демеу үшін қажетті болып саналатын және
Табыстар бойынша Қазақстандағы кедейшіліктің ең жоғарғы деңгейі,республикадағы бүкіл
5 кесте.
Қазақстандағы кедейшілік көрсеткіштері,1998-2002 жылдар.
Кедейшілік көрсеткіштері 1996 1997 1998 1999 2000 2001
1 Күнкөріс минимумы(КМ),теңге 2861 3120 3336 3394 4007
2 КМ т-мен табыстағы халықтың үлесі,% 34,6 38,3
3 Кедейшілік тереңдігі,% 11,4 12,1 12,8 13,7 10,3
4 Кедейшілік өткірлігі,% 5,2 3,1 3,8 5,5 4,0
5 Азық-түлік себеті(АС),теңге 1975 2184 2601 2376 2805
6 АС төмен табыстағы халықтың үлесі,% ... 12,7
Жоғарыда көрсетілгендей,тұтыну себеті азық-түлік және азық-түлік емес тауарлар
Кедейшілік шегі аса маңызды әлеуметтік-экономикалық ұғым болып табылады,ол
Халықтың табыстары адам тұрмысының деңгейін анықтайтын негізгі фактор
6 кесте
Үй шаруашылықтарының тұтынуға пайдаланатын табыстары және ол-ардың сатып
№ Көрсеткіштер 2000 2001 2002
1 Үй шаруашылықтарының тұтынуға пайдаланатын табыстары,теңге 5030
2 Халықтың жан басына шаққанда күнкөріс минимумының мөлшері(КМ),теңге
3 Халықтың сатып алу қабілеті,КМ жиынтықтарының саны 1,25
Қазақстандықтардың табыстарының сатып алу қабілетінің көрсеткіштеріне сүйене отырып,елдегі
7 кесте
Қазақстандағы халықтың әлеуметтік жіктері,2002 жыл
р/б№ Әлеуметтік жік Табыстар деңгейі Халықтың жалпы санындағы
1 Кедей тұрмыстылар Күнкөріс минимумынан төмен(КМ) 24,2
2 Төмен тұрмыстылар КМ жоғары,бірақ ең төменгі тұтыну
3 Орташа тұрмыстылар ТТБ жоғары,бірақ жоғары молшылық бюджетінен
4 Жоғары тұрмыстылар(дәулеттілер) ЖМБ жоғары 4,7
Экономикалық теңсіздік көрсеткіштері бойынша Қазақстан ТМД аралық жағдайға
8 кесте
Экономикалық теңсіздіктің көрсеткіштері,1998-2002 жылдар
Р/б№ Көрсеткіштер 1998 1999 2000 2001 2002
1 Қорлар коэффициенті 11,3 11,0 11,9 11,3 9,8
2 Джини коэффициенті 0,347 0,340 0,343 0,348 0,312
2.2 Экономикалық өсудің кедейшіліктің деңгейіне ықпалы
Динамикалық және орнықты экономикалық даму елдегі халықтың әл-ауқатының
Өтпелі кезеңнің басындағы экономикалық терең дағдарыс бес жылға
Қазақстандағы экономикалық өсудің салдарынан мемлекеттік бюджеттің кірістері мен
2.3 Еңбек рыногының ахуалы мен кедейшілік.
Жаңа жұмыс орындарын ашу және бұрынғыларын жаңғырту ел
Бұрын айтылғандай,Қазақстандағы кедейшіліктің басты себептерінің бірі жұмыспен тиімді
9 кесте
Қазақстандағы еңбек рыногының кейбір көрсеткіштері,1998-2002 жылдар
1998 1999 2000 2001 2002
Экономикалық белсенділік деңгейі(%) 65,9 66,0 66,0 70,2 70,1
Жұмыспен қамтылған халық(мың адам) 6127,6 6105,4 6201,0 6698,8
Жұмыспен қамтудың деңгейі(%) 86,9 86,5 87,2 89,6 90,7
Жұмыссыз халық(мың адам) 925,0 950,0 906,4 780,3 690,7
Жұмыссыздық деңгейі(%) 13,1 13,5 12,8 10,4 9,3
Тіркелуші жұмыссыздықтың деңгейі(%) 3,7 3,9 3,7 2,9 2,6
1999-2001 жылдары экономика секторлары бойынша жұмыспен қамту құрылымы
Сонымен қатар өнеркәсіпте жұмыс істейтіндердің саны жыл сайын
0,8%-ға азайды.Бұл орайда өнеркәсіптің өңдеуші және кен өндіруші
Атаулы жалақы мен күнкөріс минимумы мөлшерінің арақатынасына сүйене
Халықтың жұмыспен қамтылу құрылымы әдетте экономикадағы жұмыс орындарының
Жалпы еңбек рыногындағы жағдай шиеленісті күйде қалып отыр.Еңбек
2.4 Аймақтық кедейлік.
Қазақстандағы аймақтық айырмашылықтар елеулі (елдің көлемдері,әркелкі табиғи-климаттық жағдайлар,аймақтық
Қазақстандағы аймақтарды үш топқа бөлуге болады:
-төмен орташа
-орташа төмен
-төмен төмен тұрмысты деңгейлері.
Халықтың сатып алу қабілетінің Қазақстандағы ең жоғары деңгейі
І-ші топтағы әкімшілік субъектілерде табыстардың жоғары сатып алу
Аймақтардың ІІ-ші тобына (орташа төмен тұрмыс деңгейі) Солтүстік
Ақтөбе,Шығыс Қазақстан,Қарағанды,Павлодар және Батыс Қазақстан облыстары өнеркәсібі дамыған
Аймақтардың үшінші (ІІІ) тобына Оңтүстік Қазақстан,Атырау,Маңғыстау,
Жамбыл,Алматы және Қызылорда облыстары кіреді.Осы облыстарда халықтың сатып
Аймақтар бойынша кедейлік деңгейлерінде елеулі айырмашылықтар бар.Халықтың жан
ІІІ-ші бөлім. Қазақстандағы қала және ауыл кедейшілігінің ерекшеліктері.
3.1 Қала және ауыл кедейшілігінің салыстырмалы сипаттамасы.
Өзге көптеген елдердегі сияқты,Қазақстанда да ауыл тұрғындары үшін
Аймақтар арасында кедей тұрмысты қала халқының жоғары үлесі
10 кесте.
Кедей тұрмысты қала және ауыл тұрғын халқының санаттары,2002
Кедей тұрмысты қала халқы Кедей тұрмысты ауыл халқы
Кедей тұрмысты халық,барлығы: 100 100
Соның ішінде:Еңбекке жарамды халық 59,1 56,8
16 жасқа дейінгі балалар 31,3 35,1
Зейнеткерлік жасқа жеткен және одан жастары үлкен адамдар
Ауыл және қала кедейшілігінің көріністерінің айырмасы шамалы.Тұрған жерлеріне
11 кесте.
Қаладағы және ауылдағы кедей үй шаруашылықтарының 2002 жылғы
Табыстардың көрсетілген көздері Қаладағы кедей тұрмысты үй шаруашылықтары,%
Жалданбалы жұмыс 68,5 62,8
Өздігінен жұмыспен қамтылу 13,9 19,4
Зейнетақы 33,2 37,2
Стипендия 1,0 0,2
Жеке қосалқы шаруашылықтың өнімдерін тұтыну 26,4 59,8
Жеке қосалқы шаруашылықтардың өнімдерін сату 4,5 2,1
Меншіктен түсетін табыс 0,6 0,5
Туған-туысқандардың көмегі 18,3 14
Әлеуметтік көмек 12,3 14,5
Кездейсоқ табыстар 9,0 11,5
Өзге табыс көзі 9,8 9,2
Ауыл тұрғындарының ақшалай табыстары орта есеппен қала тұрғындарының
Қаладағы да және ауылдағы да кедей тұрмысты тұрғындардың
Кедей тұрмысты үй шаруашылықтарының пікірлері бойынша,материалдық әл-ауқаттың жақсаруына
3.2 Шағын қалалардағы дағдарыс
Қала кедейшілігі «шағын қалалар» аталатын мекендерде оқшауланады.Осы қалалардың
Шағын қалалардың ортақ проблемалары болатындар:
- халықтың едәуір көші-қоны,еңбекке қабілетті жастағы
- өнеркәсіптік кәсіпорындарда,әсіресе қала құрайтын кәсіпорындарда өндірістің құлдырауы,өндірілетін
- облыс және республика бойынша орташа көрсеткіштерден едәуір
- тұрғын халықтың төмен табыстары,жоғары емес жалақы;
- көпшілігі 60-шы жылдарда қолданысқа енгізілген коммуналдық объектілердің
- пайдаланудың үлкен шығындарын талап ететін жұрт
- облыстық және аудандық дәрежедегі автомобиль жолдарының нашар
- таза ауыз судың шектеулі мүмкіндігі;
- дербес қаржылай қаражаттардың жеткіліксіздігі,жергілікті бюджетті қалдық қағидат
- экологиялық проблемалар;
Шағын қалалардың демографиялық жай-күйлерін олардың экономикасының дамуын
Шағын қалалардағы тұрғын халықтың тұрмыс деңгейлері көбіне сақталып
Шағын қалалардағы жұмыспен қамтылу және жұмыссыздық.Бүгінгі таңда шағын
Жеке кәсіпкерліктің дамуы халықтың қаражат тапшылығынан және әлеуетті
Шағын қалалардағы тұрғындардың табыстары төмен және лайықты тұрмыс
Төмен табыстар,кедей тұрмысты үй шаруашылықтарына тән тұтыну құрылымындағы
Шағын қалалардағы кедейшілікті тұлғаны жоқшылық пен тұралауға ұшырататын
3.3 Ауыл кедейшілігінің тұрпаты.
2002 жылы Қазақстандағы БҰҰДБ қолдауымен республиканың алты облысына
Ауылдық аудандар тұрғындарының пікірлері бойынша кедейшіліктің негізігі себептері
Жұмыстың жоқтығы және жұмыс табудың мүмкін еместігі (54,7%
Зейнетақының, жәрдемақының және өзге де әлеуметтік төлемдердің төмен
Асыраудағы жандардың (жұмыс істемейтін отбасы мүшелері және туыстар.мүгедектер,балалар)
Ауыл экономикасы және кедейшілік.Қазіргі кезде экономиканың ең жоғарғы
Ауылдық отбасының табыстары.Ауыл тұрғындарының негізгі табыс көздері-жалақы,зейнетақы және
12 кесте.
Тексерілген аймақтарда тұратын ауыл тұрғындарының пікірлері бойынша орташа
Облыс Орта есеппен жан басына шаққандағы ақшалай табыстың
Алматы облысы 3285
Атырау облысы 1334
Оңтүстік Қазақстан облысы 1115
Қарағанды облысы 980
Шығыс Қазақстан облысы 878
Солтүстік Қазақстан облысы 852
Ауылдағы ақшалай табыстардың өте төмен жағдайларында бір үлгідегі
Ауыл жұмыссыздығы.Ауылдық жердегі экономикалық белсенділіктің деңгейі соңғы үш
Әлеуметтік сауалнама деректері мынаны көрсетеді,зерттеу жүргізілген аймақтарда респонденттердің
(34%) жұмыс іздеп,тек 6 %-ы ғана өзінің
Ауылдық жерлерде жұмысқа орналасу мүмкіндіктері ,әсіресе жастар үшін
Ауыл халқының тұрмыс деңгейіне келеңсіз әсет ететін өзге
Қорытынды.
Кедейлік Қазақстанда күрделі проблема қалпында қалып отыр.Кедейлікті азайту
Келешекте кедейлікті азайтудың орнықты қарқындарын қамтамасыз ету үшін,Қазақстанға
Мемлекеттің саясаты әйелдер мен жастар арасындағы жұмыссыздыққа, сондай-ақ
Мемлекеттің әлеуметтік саясаты кедейлікті азайту стратегиясының маңызды
Үкіметтің жұмылдырылған күш-жігерлері мен міндеттерді айқын бөлу кедейлікті
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
1. 1999 жылғы 16 қарашадағы «Қазақстан Республикасындағы күнкөріс
2. 2001 жылғы 17 шілдедегі «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік
3. ҚР Үкіметінің 2000 жылғы 8 сәуірдегі «Кедейшілік
4. ҚР Президентінің 1998 жылғы 28 қаңтардағы «2030
5. Н.Назарбаев «Қазақстан – 2030.Барлық қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі,қауіпсіздігі және
6. 2004-2010 жылдарда Қазақстан Республикасындағы ауыл аумақтарын дамытудың
7. 2003-2005 жылдарда Қазақстан Республикасында кедейшілікті азайту жөніндегі
8. Қазақстан Республикасындағы кедейшілік мониторингінің индикаторлары Қазақстан Республикасының
9. Қазақстандағы халықтың тұрмыс деңгейі. ҚР статистика жөніндегі
10. «Кедейшіліктің себептері мен жағдайлары» үй шаруашылықтарын бір
11. 2003 жылғы адам дамуы туралы Баяндама,БҰҰДБ, 2003.
12. 2000 жылғы адам дамуы туралы Баяндама,БҰҰДБ, 2000.
13. 1999 жылғы адам дамуы туралы Баяндама,БҰҰДБ, 1999.
14. 1997 жылғы адам дамуы туралы Баяндама,БҰҰДБ, 1997.
15. «Қазақстандағы ауыл дамуы: Проблемалар мен перспективалар» Қазақстандағы
16. «Жарқын болашақ үшін кедейшілікпен күрес жүргізу» Қазақстандағы
17. Ю.Шокаманов.Қазақстандағы адам дамуы,өлшеу әдістемесі және талдау.Алматы, 2003.
18. Шағын қалаларды зерттеу.Азия даму банкі,2002.
19. www.president.kz
20. www.adb.org/statistiks/poverty
35
