TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

МАЗМҰНЫ

Кiрiспе

1. Жобаның тақырыбы бойынша мәселердің аналитикалық зерттеулері және негізгі шешімдердің өңделулерін техникалық түрде жүзеге асыру

1.1 Пәндiк аймақтың сипаттамасы...........6

1.2 Ақпараттық ағындардың талдауы.......................6

1.3 Инфологиялық модель құру ..............8

1.4 Даталогиялық модель құру.................9

1.5 Есептiң қойылымы............................12

2. Техникалық бөлiм

2.1 «Кафедра» пәндік аймақ бойынша жоба құрылымының сипаттамасы.................13

2.2 «Кафедра» деректер базасының кестелер қасиеттерiнiң сипаттамасы.................16

2.2.1 Мәліметтер қоры кестелерін құру және басқару..........17

2.2.2 Кестені құру шеберін қолдану....................18

2.2.3 Кестелерді толтыру және есте сақтау..........21

2.3 «Кафедра» деректер базасының кестелер арасындағы қатынастарды және байланыстарды анықтау........................22

2.3.1 Құрылған кесте құрылымын өзгерту..........22

2.3.2 Кестені индекстеу........................22

2.3.3 Сілтемелі толықтылықты сақтау.................26

2.3.4 Мәліметтер қоры кестесімен жұмыс...........28

2.3.5 Мәліметтерді өңдеуге қолданылатын компоненттер...28

2.3.6 Кестені шығару............................29

3. Практикалық бөлім

3.1 Негізгі терезе немесе қолданбалы мәзiр...........31

3.2«Кафедра» пәндік аймақ байынша деректер базасының программалық сипаттамасы.................31

3.3 Сүзгіден өткізу, іздеу, сорттау, сұраныс құру....................37

3.3.1 Сүзгіден өткізу.............................37

3.3.2 Сұраныс құру.............38

3.4 QReport немесе RaveReport көмегімен есеп құру...............39

Қортынды..............................42

Әдебиеттер.............................43

Қосымша...............44

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 55 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар

-----------------------------------------------------------------------------------

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
МАЗМҰНЫ

Кiрiспе

1. Жобаның тақырыбы бойынша мәселердің аналитикалық зерттеулері және негізгі
1.1 Пәндiк аймақтың сипаттамасы.................................................................6

1.2 Ақпараттық ағындардың талдауы...........................................................6

1.3 Инфологиялық модель құру ....................................................................8

1.4 Даталогиялық модель құру.......................................................................9

1.5 Есептiң қойылымы..................................................................................12

2. Техникалық бөлiм

2.1 «Кафедра» пәндік аймақ бойынша жоба құрылымының
2.2 «Кафедра» деректер базасының кестелер қасиеттерiнiң сипаттамасы...........................................................................................................16

2.2.1 Мәліметтер қоры кестелерін құру және басқару............................17

2.2.2 Кестені құру шеберін қолдану........................................................18

2.2.3 Кестелерді толтыру және есте сақтау..............................................21

2.3 «Кафедра» деректер базасының кестелер арасындағы қатынастарды және байланыстарды
2.3.1 Құрылған кесте құрылымын өзгерту..............................................22

2.3.2 Кестені индекстеу..............................................................................22

2.3.3 Сілтемелі толықтылықты сақтау.....................................................26

2.3.4 Мәліметтер қоры кестесімен жұмыс...............................................28

2.3.5 Мәліметтерді өңдеуге қолданылатын компоненттер.....................28

2.3.6 Кестені шығару..................................................................................29

3. Практикалық бөлім

3.1 Негізгі терезе немесе қолданбалы мәзiр...............................................31

3.2«Кафедра» пәндік аймақ байынша деректер базасының программалық сипаттамасы...........................................................................................................31

3.3 Сүзгіден өткізу, іздеу, сорттау, сұраныс құру......................................37

3.3.1 Сүзгіден өткізу...................................................................................37

3.3.2 Сұраныс құру.....................................................................................38

3.4 QReport немесе RaveReport көмегімен есеп құру.................................39

Қортынды......................................................................................................42

Әдебиеттер.....................................................................................................43

Қосымша.........................................................................................................44

КІРІСПЕ

Қазіргі техника мен технологияның дамып, маңызы артқан XXI-ғасыр заманында
Қазіргі қолданбалы программаларды дайындау технологияларының өте мықтылығына қарамастан, егер
Мәселенің қойылымы

Мәселелердің шешілу тәртібін анықтау

Алғашқы мәліметтерді таңдау

Мәліметтер құрылымын анықтау

Қолданбалы программа дайындау

Программаның дұрыстығын бақылау, жетілдіру.

Бұл кезеңдерді локальды мәліметтер қорын қолданып BorlandDelphi7 ортасында орындау
Ғылыми прогресс - білімнің жоғарылауымен және ақпарат көлемінің көп
Автоматтандыру – техникалық құрал-жабдықтарды, сондай-ақ энергияны, материалды және ақпаратты
Онда:

- технологиялық, энергетикалық, көліктік, тұрмыстық-өндірістік процестер;

- күрделі агрегаттарды, кемелерді, ғарыш кемелерін, өндірістік құрылыстар мен
- цехты, мекемені, сондай-ақ әскери құрамалар мен бөлімшелерді ұйымдастыру,
- ылыми-зерттеулер, медициналық және техникалық диагностикалау сапасын жақсарту, статистика
Жалпы автоматтандыру - адамды материалдар, ақпараттарды жеткізу, өңдеу, сақтау,
Автоматтандырудын арқасында адамдар үлкен фирмалардағы тауарларды, мекемелердегі құжаттарды, банкідегі
Автоматтандырудың мақсаты - еңбек өнімділігі мен өнім сапасын арттыру,
Автоматтандыру – ғылыми-техникалық прогрестің басты бір бағыты.

Автоматтандырудың екінші бір пайдасы: уақытты үнемдейді және де басқаруды
Кафедра жұмысын автоматтандырылған анықтаманы жасау – кафедра мұғалімдерінің
Кафедра жұмысын автоматтандырудағы біздің мақсатымыз - өте
1. Жобаның тақырыбы бойынша мәселердің аналитикалық зерттеулері және негізгі
1.1 «Кафедра» пәндік аймағының сипаттамасы

Кафедраның жаңа оқу жылына жоспарлау құжаттамасын құру барысында негізгі
Оқу үрдісін ұйымдастырудағы тағы бір өткір мәселелердің бірі –
Ақпараттық жүйе архитектураларының артықшылықтары мен кем-шіліктерін сараптай келе «Кафедра»
Ақпараттық жүйенің қазіргі уақыттағы ролі мен маңызын және ақпараттық
Курстық жұмыстың практикалық маңыздылығы кафедраның әрбір оқу жылында қолданылатын
«Кафедра» бағдарламасын ендірудің бірден бір жетістіктігі жоспарлау құжаттамасы туралы
1.2 Ақпараттық ағындардың талдауы

Ақпараттық жүйелерді үйренген кезде мәліметтер қорының алатын орны ерекше.
Концептуалдық жобалау - программада қарастырылатын негізгі мәселелер мен
Логикалық жобалау - ER–диаграмма негізінде реляциялық жүйелердің мүмкіндігі ескерілген
Физикалық жобалау - мәліметтер қорын басқару жүйелері
Пәндік аймақты модельдеу төмендегідей кезеңдерден тұрады: инфологиялық модельді
Ақпараттық жүйелерді жобалау жұмысы барысында құрылған инфологиялық модель негізінде
Оның инфологиялық модельден айырмашылығы жүйедегі құбылыстар уақыт мерзімі бойынша
1.1-cурет. Инфологиялық модельдің негізгі бөлшектері

Мәліметтер қорын жобалаудағы үрдістің бірінші фазасы кәсіпорынның талданатын бөлігі
Ақпараттық жүйе архитектураларының артықшылықтары мен кемшіліктерін сараптай келе «Кафедра»
Осыған орай, «Кафедра» бағдарламасы деректер қорларын басқару және осы
Жұмыстың практикалық маңыздылығы кадрлау бөлімінің әрбір мәліметтерін деректер қорларына
«Кафедра» бағдарламасын ендірудің бірден бір жетістіктігі жоспарлау құжаттамасы туралы
«Кафедра» ақпараттық жүйесі әртүрлі ақпараттардың автоматты түрде жиналуы, сақталуы,
1.3 Инфологиялық модель құру

Деректер базасында белгілі-бір пәндік облыс туралы ақпарат берілген. Пәндік
Деректер базасының концептуалды моделі «байланыс маңызы» әдісі арқылы құрылған,
- деректер базасының барлық тәуелсіз бөлек кестелерін ерекшелеп, оның
- байланыс түрлерін «К-К» немесе «1-К» ұсыну;

- кестенің сыртқы кілтінің шегін анықтап және оған бірінші
- кестенің әр өрісінің қасиетін ұсыну;

- деректер базасын жобалауда оған шек қою.

Кез-келген деректер базасының басқару жүйесінің өзіне мүмкін болатын мәліметтердің
1.2-сурет. Деректер базасының инфологиялық моделі

Деректерді физикалық ұйымдастыру ерекшеліктерін білу логикалық құрылымды жобалау барысында
Деректер базасының логикалық құрылымы және де мәліметтермен толтырылған деректер
1.4 Даталогиялық модель құру

Даталогиялық жобалаудың түпкілікті нәтижесі болып деректер базасының логикалық құрылымын
Деректер базасының даталогиялық құрылымын жобалау барлық ақпараттық бірліктер мен
Деректер моделінің әрбір типі және модельдің әрбір түрі нақты
Деректер базасын жобалау процесі алдын-ала пәндік облыстағы объектілер классификациясын
Жобалаудың бастапқы кезеңдерде деректер базасының тізімі анықталуы керек. Деректер
Кез-келген пәндік облыстың даталогиялық моделде суреттеудің көптеген жобалау шешімдері
Жобалау әдісі ең кішкентай даталогиялық бірлігі (олардың әртүрлі аталуына
Пәндік облыстағы зат арасындағы байланыстар, инфологиялық моделде сипаталады, даталогиялық
Байланыстың барлық түрі емес пәндік облыстағы болғандары даталогиялық моделде
Сипаттаудың басқа тәсілдері нақты және нақты емес деректер базасының
Деректер базасының даталогиялық құрылымын жобалауында негізгі мағынасын пәндік облысының
Кез – келген МББЖ өзіне мүмкін болатын
Даталогиялық жобалау мәліметтер базасының логикалық құрылымын жобалау болып
1.5 Есептің қойылымы

Мәліметтер базасы деректердің электрондық сақтаушысын айтады. Оларға қатынас, бір
Мәліметтер базасы – ақпаратты сақтауды және де мәліметтерге
- қайшылықсыз;

- артықсыз

- тұтас.

Мәліметтер базасы басқару жүйесі деректер базасын құруға, толтыруға, жаңартқанға,
Бұл курстық жұмыстың программасының мақсаты – пайдаланушыға программаны қолдануға
2. Техникалық бөлiм

2.1 «Кафедра» пәндік аймақ бойынша жоба құрылымының сипаттамасы

Қазіргі кезде қандай да болмасын кәсіпорында ақпараттық жүйелер өте
Қатынасты ұйымдастыруда теориялық-жиынтық амалдарды қолдану деректер базаларын пайдаланушылар және
Жобаның мақсаты - деректер базасындағы іскерліктердің және теориялық-жиынтық қатынастардың
Жоба орындалуына арналған қажетті бірнеше кезеңдері бар:

1 кезең – аутоматтандрылатын функциялардың тандауы;

2 кезең – негізгі жергілікті үлгілердің жобалауы;

3 кезең – тұрақты жергілікті ER-үлгілердің жобалауы;

4 кезең – глобальды ER-үлгілердің жобалауы;

5 кезең – реляциялы және сыртқы үлгілерін жобалау;

6 кезең – деректер базадағы SQL-кодын өңдеу.

1 кезең автоматтандырылатын функциялардың және ақпараттық қамтамас етуді таңдауға
Кафедра оқытушылары мен топтары туралы мәлімет басқару объектісі болып
- оқытушылар туралы мәлімет;

- оқытушылар туралы жеке мәлімет;

- топтардың кураторы және старостасы туралы мәлімет.

«Кафедраның оқытушылары туралы мәлімет» функциясы оқытушылық құрам есебі үшін
2.1-сурет. «Кафедра оқытушыларының мәліметі» функциясының негізгі үлгісі

«Кафедра оқытушыларының жеке мәліметтері» функциясы оқытушылардың жеке мәліметтерін автоматтандырылған
2.2-сурет. «Кафедра оқытушыларының жеке мәліметі» функциясының негізгі үлгісі

«Кураторлардың және топтардың старосталары туралы мәлімет» функциясы топтардың есебі
2.3-сурет. «Кураторлардың және топтардың старосталары туралы мәлімет» функцияның негізгі
2.4-сурет. «Кураторлардың және топтардың старосталары туралы мәлімет» функцияның тұрақты
2 кезең деректер базасындағы негізгі жергілікті үлгілерінің жобалауына арналған.
3 кезең тұрақты жергілікті ER-үлгілерінің жобалауына арналған. Әрбір негізгі
2.5-сурет. «Кафедра оқытушыларының жеке мәліметтері» функцияның тұрақты ER-үлгісі

Жергілікті ER-үлгілердің жобалауы нәтижесінде, автоматтандырылатын функциялардың иерархия үлгілеріне лайықты,
2.6-сурет. «Кафедра оқытушылары туралы мәлімет»

4 кезең глобальды ER-үлгі жобалауына арналған. Глобальды ER-үлгісі жобалауы
2.7-сурет. Деректер қорының глобальды ER-үлгісі

2.8-сурет. Деректер қорының глобальды реляциялық үлгісі

5 кезең реляциялы және сыртқы үлгілерінің жобалауына
6 кезеңде деректер базаның реляциялы үлгісін салуға, одан кейін
2.2 «Кафедра» деректер базасының кестелер қасиеттерiнiң сипаттамасы

Қолданылатын мәліметтер қоры бір немесе бірнеше кестелерден тұрады. Келесі
Мысалы: кафедра каталогын оның ішінде kafedr алиасын құру
Жоғарғы мәзірдің TOOLS – DATABASE DESKTOP командасын орындаймыз. Пайда
2.2.1 Мәліметтер қоры кестелерін құру және басқару

Жаңа кесте құру үшін File – New – Table
1) Кесте форматын таңдау үшін TableType жолында Paradox7 дегенді
2) Келесі терезеде кестенің құрылымын анықтаймыз. Кестенің құрылымы кестеге
Alpha – мәтіндік өріс, ұзындығы 255 символға дейін .

Number – нақты тип, -10307 нен +10308 дейін.

$(Money) – ақшалық тип, алдыңғы тип сияқты.

Short – қысқа бүтін тип, -32768 ден +32767
LongInteger – ұзақбүтін тип, -2147483648 ден +2147483647 дейін.

#(BCD) – жоғарғы дәлдіктегі нақты тип.

Date – дата типі.

Time – уақыт типі.

@(Timestamp) – дата және уақыт типі.

Memo – ұзақ мәтіндік тип, ұзындығы 255 символдан артық.

Formatted Memo – форматталған мәтіндік тип (һаріп – шрифт
Graphic – Графикалық тип.

OLE (Object Linking and Embedding) – осы технологияны ұстанатын
Logical – логикалық тип.

+(Autoinctement) – санаушы, автоматты түрде мәні 1-ге өсіп отырады.

Binary – еркін ұзындықтағы екілік деректер типі.

Кілттік өрістің атауы тізімде бірінші орналасып соңына ID әріптері
2.1 кесте.

Өрістердің қасиеттері

Required Field Бұл идентикаторда әрбір жазбада керекті жолдар белгілену
Minimum мәннің минимумы. Бұл қасиетті сандық өріске берген тиімді.

Maximum Мәннің максимумы. Бұл қасиетті сандық өріске берген тиімді.

Default Бұл қасиетті сандық және логикалық өрістерге, ал кейбір
Picture Енгізілетін мәннің түрін көрсетуге болады. Мысалы, телефон номерінің
Assist Бұл батырма Picture түрін құруға көмектесетін диалогтық терезені
Кестені сақтау үшін Save As батырмасын басып шыққан терезеде
Кестенің әрбір жолы өріспен сәйкес келеді. Бағаналардың тағайындаулары:

- Fields Name - өріс аты;

- Type - өріс типі;

- Size - өріс өлшемі (жолдардың өрісі үшін);

Key - '*'жұлдыздан құралады, егер өріс алғашқы кілттің
2.2.2 Кестені құру шеберін қолдану

Деректер қоры кестесін құру үшін Database Desktop (DBD)
Жұмысшы псевдонимін орнату үшін бас менюдан File|Working Directory
Осыдан кейін деректер қоры (ДҚ) кестесінің структурасын анықтау терезесі
Кесте құрылымын анықтау. ДҚ кестесін құру үшін бас
Nam өрісінің типін Alpha деп таңдаймыз және Size
Дәл осылайша fam өрісін енгіземіз. Key бағанына жұлдызшаны қою
2.9–сурет. Database Desktop утилиті: ДҚ кестесінің құрылымын анықтау терезесі

көмегімен тістеп алып, тізімнің басына көтереміз.

2.10–сурет. Өріс типін таңдау

Student кестесінің басқа бағаналарына анықтамаларды 2.9-суретке
- Minimum value - өрістің ең минималды мәнін анықтайды

- Maximum value - өрістің барынша үлкен мәнін анықтайды

- Default value – өріс мәнін үндемей өзі анықтайды

2.11-сурет. Materialy кестесінің құрылымын анықтау

Picture – өрістің бейнелену шаблонын анықтайды. Шаблон құру
Төменде келтіріліп отырған қатынастарды қолдана отырып және 2.11-суретті басшылыққа
2.2-кесте.

«Мұғалімдер» кестесінің сипаты

Өріс аты Өріс типі Көлемі Сипатталуы

ID S

Мұғалімнің идентификаторы

Fam A 15 Фамилиясы

Nam A 15 Аты

Par A 15 Тегі

Kaf A 15 Кафедра

Dolj A 15 Қызметі

Step A 15

Foto G

Фото

Tel N

Телефоны

CodePred S

Пәннің коды

CodeGrup S

Группаның коды

Godroj S

Туған жылы

Address M 50 Адрес

2.3-кесте.

«Пәндер» кестесінің сипаты

Өріс аты Өріс типі Көлемі Сипатталуы

ID S

Пәннің идентификаторы

Name A 15 Пәннің аты

Spes A 15 Группаның коды

Kurs N

Курс

Semestr N

Семестр

CodeGroup S

Пәннің коды

Codepred S

Мұғалімнің коды

2.4-кесте.

«Топ» кестесінің сипаты

Өріс аты Өріс типі Көлемі Сипатталуы

ID S

Группаның идентификатор

Name A 15 Группаның номері

Spes S

Специальность

Kurs N

Курс

2.5-кесте.

«Мамандық» кестесінің сипаты

Өріс аты Өріс типі Көлемі Сипатталуы

ID S

Мамандық идентификаторы

Name A 15 Мамандық аты

Code S

Мамандық коды

2.2.3 Кестелерді толтыру және есте сақтау

Кесте құрылымын конструкциялағаннан кейін Database Desktop-та (DBD) таблицаны толтыруға
2.13-сурет. Кестені сақтау терезесі

2.3 «Кафедра» деректер базасының кестелер арасындағы қатынастарды және байланыстарды
2.3.1 Құрылған кесте құрылымын өзгерту

Егер ДҚ бар кестелерге өзгерістер енгізу керек болса, File|Open|Table
2.14-сурет. Student кестесінің мазмұны

Біз DBD-дан кестені жаңа жазбамен толтырғымыз келсе F9 батырмасын
Кесте құрлымын өзгерткіміз келсе Table|Restructure меню элементін таңдаймыз. Ізінше
2.3.2 Кестені индекстеу

Өз еркімізбен кесте жазбаларын санаушы ретінде Fam өрісін кілттік
2.15-сурет. Pred кестесінің құрылымы

байланыстырушы кілт екенін бақылауға болады. Тағы бір ерекшелік –
Ескерту.

Өте сирек кездесетін жағдай, бірақ мұны Сіздерге қарапайым түрде
2.16-суретте. Байланыстырылатын «student», «pred» кестелері

Бұл екі кестелерді байланыстыру үшін байланыс дәрежесін анықтау керек.
-бірге - бір;

-бірге - көп;

-көпке - бір;

-көпке - көп.

Егер «student» кестесі мен «pred» кестесі «бірге-бір» байланыс дәрежесімен
2.17-сурет. Secondary Indexes элементі

Жаңа индекс құру үшін, Define батырмасын басамыз. Ашылған диалогтық
2.18-сурет. Индекс құрамына кіретін өрістерді анықтау

Бұл терезедегі Indexed Fields бөлігіне біз қай сыртқы кілт
Құрылған индексті осы терезеде бірден көруге болады, егер оны
Егер «student» кестесі мен «pred» кестесі «бірге-көп» байланыс дәрежесімен
2.19-сурет-Индексті сақтау терезесі

(құрал-жабдықтар тақтасындағы Restructure пернесін басу арқылы) да, структура терезесінің
2.20-сурет-«student» кестесі үшін анықталған индекс

2.3.3 Сілтемелі толықтылықты сақтау

Есептің қойылымынан белгілі болғандай «pred» кестесі мен «student» кестесі
2.21-сурет. Сілтемелік толықтылық командасын таңдау терезесі

Сілтемелік толықтылықты құруды әрі қарай жалғастыру үшін Table Properties
2.22-сурет. Сілтемелік толықтылықты құруға арналған терезе

Бұл терезенің Fields бөлімінде бағынышты кестенің өрістер тізімі келтірілген,
Бұл терезедегі Cascade командасы қосылса – бағынышты кестеден жазуларды
2.23-сурет. Сілтемелік толықтылық шартын анықтау

таңдап Ok пернесін басамыз.

2.3.4 Мәліметтер қоры кестесімен жұмыс

DataAccess компоненттер панелінен Ttable компонентін қалыпқа орналастырамыз. Осы объектіні
- Мәліметтер қорының атауы DatabaseName жолында жазылады (Мысалы
- Ttable компонентімен байланысқа түсетін кестені көрсету TableName
- Осы кестеге программа арқылы қатынасу керек болса Active
Осы операциялардан кейн қалыпқа орнатылған компонент көрсетілген мәліметтер қоры
Мәліметтерді өңдеуге қолданылатын компоненттер

1) Деректер кестесі деп аталатын DBGrid компоненті

Мәліметтер қоры кестесіндегі жазуларды өшіру, жөндеу, жаңа жазу қосу
2) Деректер тақырыбы (надпись) компоненті DBText:

Ұзақ мәтін сақталған өріс жазуларын көрсету, өзгерту үшін қолданылады.
3) Жөндеу өрісі компоненті DBEdit:

Ағымдағы жазуды өзгерту, көрсету үшін қолданылады. Алдыңғы компонентке ұқсас.
4) Бейне компоненті DBImage:

Мәліметтер қорында сақталған бейнелерді, суреттерді экранға шығаруды орындайды. Егер
5) Деректер тізімін қолдану компоненті DBComboBox:

Бұл компонент ашылған тізімнен (сұламалы) деректі таңдау, қолдануды орындайды.
6) Деректер жалаушасы (флажок) компоненті DBCheckBox:

Бұл компонент көмегімен екі жағдайдың бірін қабылдайтын өрістердің мәндерін
Мәліметтерді топтап ауыстырып-қосу (группа переключателей) компоненті DBRadioGroup. Бұл компонент
2.3.6 Кестені шығару

Кестені экранға екі түрде шығаруға болады: торкөз түрінде, жеке
2.24-сурет. Pred.DB кестесінің шығару қалыбы

Ол үшін қалыпқа DataAccess қатпарынан DataSource1, BDE қатпарынан table1,
Енді «pred» кестесін экранға бір жазбадан шығаруды қарастырайық. Ол
- Мәліметтер қорының атауы DataBaseName - Kafedr деп;

- Кесте атауын TableName – Pred.db деп;

- Кесте активті болсын Active - True деп;

- TdataSource1 ді белгілеп, DataSet қасиетін - Table1
DataControl панелінен қалыпқа DBGrid компонентінің орнына қажетінше DBEdit
3. Практикалық бөлім

3.1 Негізгі терезе немесе қолданбалы мәзiр

Borland Delphi визуалды ортасында құрылған кестеге форма құрамыз.

- Borland Delphi 7 деректер базасының басқару жүйесін жүктеп,
- Жаңа жоба, яғни проект құру үшін File >
- 12 форма құрдым.

3.2«Кафедра» пәндік аймақ байынша деректер базасының программалық сипаттамасы

Delphi-де жаңа жоба құрамыз. Оған қажетті компоненттерді әр кесте
Курстық жұмыс бойынша форма саны 12, яғни Form1, Form2,
Form1 формасына BitBtn1, Image1, Label1, Label2 компоненттері орналасқан. Қасиеттерін
3.1- сурет. Form1 формасының нәтижесі

Form2 формасына BitBtn1, Image1, Label1, Label2 және де MainMenu1
3.2-сурет. Form2 формасының «MainMenu» терезесі

3.3-сурет. Form2 формасының нәтижесі

Form3 формасына BitBtn1, Image1, Image2, Image3, Image4, Label1, Label2
3.4-сурет. «Мұғалімдер мен студенттердің» суреттер терезесі

Form4 формасына Default, Page Control1 компоненттерін орналастырдым. Қаситтерін беріп,
3.5-сурет. «Мұғалімдер» терезесі

Form5 формасына 1 Label, 1 Image және BitBtn компоненттерін
3.6-сурет. Автор туралы формасының нәтижесі

Forma6 бетіне BitBtn1, Label1, Label2 компоненттерін орналастырдым. Әр компоненттердің
3.7-сурет. Хабарландыру терезесі

Form7 формасына Button2, DBEdit1, DBEdit2, DBEdit3, DBEdit4,
3.8-сурет. Толық кесте бойынша мұғалімдер мәліметі

Form8 формасына Button2, DBEdit1, DBEdit2, DBEdit3, DBEdit4,
3.9-сурет. Толық кесте бойынша студенттер мәліметі

Form9 формасына Button1, Edit1, Edit2, Label1, Label2, Label3,
3.10-сурет. Логин және пароль терезесі

Form10 формасына BitBtn2, DBCtrlGrid1, DBGrid1, DBText1, Label1, Label2 компоненттерін
3.11-сурет. Студенттер мен пәндер арасындағы байланыс терезі

Form11 формасына Table1, QuickRep1, QRBand1, QRBand2, QRDBText1, QRDBText2, QRDBText3,
3.12-сурет. Есеп беру терезесі

Form12 формасына BitBtn1, DBCtrlGrid1, DBGrid2, DBText1, Label1 компоненттерін орналастырдым.
3.13-сурет. Мұғалімдер мен пәндер арасындағы байланыс терезі

3.3 Сүзгіден өткізу, іздеу, сорттау, сұраныс құру

3.3.1 Сүзгіден өткізу

Деректер кестесі жазуларынан белгілі бір шартты қанағаттандыратын жазуларды сүзіп
Егер фильтрді алып тастау керек болса, онда Filtered қасиетін
3.14-сурет. Фильтр нәтижесін көру терезесі

Егер фильтрді бағдарлама көмегімен орындау керек болса, бірнеше әдісі
procedure TForm4.RadioGroup1Click(Sender: TObject);

begin

case RadioGroup1.ItemIndex of

0:Table1.Filtered:=False;

1: with Table1 do

begin CancelRange;

Table1.Filter:='Kaf=''ÐÝÒ''';

Table1.Filtered:=True;

end;

2: with Table1 do

begin CancelRange;

Table1.Filter:='Kaf=''ÂÒÈÑ''';

Table1.Filtered:=True;

end;

3: with Table1 do

begin CancelRange;

Table1.Filter:='Kaf=''ÝÝ''';

Table1.Filtered:=True;

end;

4: with Table1 do

begin CancelRange;

Table1.Filter:='Kaf=''ÆÁÁ''';

Table1.Filtered:=True;

end;

End

end;

3.3.2 Сұраныс құру

Сұраныс құру компоненті query деп аталады. Бұл компоненттің екі
SELECT операторы SQL тілінің негізгі операторы болып табылады. Ол
Оператордың жазылуы келесідей:

SELECT өрістер тізімі FROM кесте атауы;

Мысалы: SELECT FIO, Adres FROM student.db

Паскаль тіліндегідей Select, From сөздері SQL тілінің
Сұранысты құру үшін Query1 компонентін қойып, Query1 компонентін белгілеп,
Егер сұранысқа барлық өрістерді енгізу керек болса, * символын
Select * From student.db

Шарт бойынша мәліметтерді жинақтау үшін Where қызметші сөзінен кейін
Жалпы жазылуы:

SELECT өрістер тізімі FROM кесте атауы WHERE
Мысалы: SELECT * FROM student.db WHERE stipendia>=12000 and stipendiaКомандасы нәтижесінде кестенің барлық өрістерінен тұратын 12000 теңгеден 20000
QReport немесе RaveReport көмегімен есеп құру

Есеп – мәліметтер қорындағы жазулардан құжат түрінде аяқталған нәтиже
Есеп жолағы компоненті TQRBand: Есепте белгілі бір элементтерді орналастыру,
Есеп тақырыбы компоненті TQRLabel: Tlabel компонентіне ұқсас. Есепте қажетінше
- RbTitle – есеп тақырыбы

- RbPageHeader – жоғарғы колонтитул

- RbDetail – жазу тақырыбы

- RbPageFooter – төменгі колонтитул

- RbSummary – есеп қортындысы

- RbColumnHeader – баған тақырыбы

- RbGroupFooter – бөлім тақырыбы

- RbGroupHeader –бөлім қортындысы

Алдын ала қарау компоненті TQRPreview: Құрылған есепті баспаға шығармай
File – New Form командасын орындаймыз. Unit1 және Unit2
Qreport панелінен Form 11 қалыбына QuickRep – жылдам
- DataSet - Table1 деп қолданылатын кестені көрсетеміз.

- Bands қасиетінде “+” батырмасын басамыз:

- HasTitle - есеп тақырыбына берілетін облыс. Тақырыпты Qreport
- HasColumnHeader – есепте көрінетін өрістер атауларына берілетін облыс.

- HasDetail – кестелерден алынатын деректерге бөлінетін облыс (детализация
Кестеден мәліметтерді шақыру QRDBText компонентінің көмегімен орындалады. Оның екі
- DataSet - Table1 деп.

- DataField – Fam, Nam, Par, Godroj, Kaf, Adress
3.15-сурет. Есеп беру нәтижесі

ҚОРЫТЫНДЫ

XXI ғасырды ақпараттық технологиялар дәуірі деп атайды. Қазіргі ғалым
ЭЕМ адам қызметінің барлық салаларына еніп жатыр, сондықтан онымен
Осы курстық жұмыстың тапсырмасы қандай да бір мұғалім және
Қорыта айтар болсақ, кафедра жұмысын жеңілдету үшін автоматтандырылған басқару
Бұл курстық жұмыстың студентке беретін пайдасы көп болады. Студенттің
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. А.Я.Архангельский «Программирование в Delphi7», Издательство

«Бином»,2008 г

2. Марко Кэнту «Delphi7 для профессионалов». Издательство «ПИТЕР»,
3. http://www.w3c.org/TR/soap12-part2/

4.http://www.kitaphana.kz/ru/downloads/referatu-na-kazakskom/233-informatika/2731-mbbzh-access.html

5. http://magister.kz/referat/show/4843/1/2

6. http://sachok.kz/referat/show/143

7. http://magistr.kz/referat/show/4843/1/2

8.http://www.student.zoomru.ru/informat/aparat-zhne-informatika/168365.1381226.s3.html

9. Ю.А.Шпак «Delphi7 на примерах».Издательство «Юниор», 2004г

10. Липаев В.В. Проектирование программных средств. – М.: 1990.

11. XMethods Utility Services. http://www.xmethods.net/ .

12. Федоров А.Г. Создание Windows –приложений в среде
13. DS Data Systems. http://www .dsdata. co. uk/WS/.

14. Джон Матчо, Дэвид Р.Фолкнер. Delphi Пер. с
15. Орлик С.В. Секреты Delphi на примерах. -
ҚОСЫМША

unit Unit1;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, jpeg, ExtCtrls, StdCtrls, Buttons;

type

TForm1 = class(TForm)

Image1: TImage;

Label1: TLabel;

BitBtn1: TBitBtn;

Label2: TLabel;

procedure BitBtn1Click(Sender: TObject);

procedure FormShow(Sender: TObject);

procedure Image1Click(Sender: TObject);

private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations }

end;

var

Form1: TForm1;

implementation

uses Unit2, Unit9;

{$R *.dfm}

procedure TForm1.FormShow(Sender: TObject);

begin

Form9.showmodal;

end;

unit Unit2;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, jpeg, ExtCtrls, Menus, StdCtrls, Buttons;

type

TForm2 = class(TForm)

MainMenu1: TMainMenu;

N1: TMenuItem;

N2: TMenuItem;

N3: TMenuItem;

N4: TMenuItem;

N5: TMenuItem;

N6: TMenuItem;

N8: TMenuItem;

N9: TMenuItem;

N10: TMenuItem;

Image1: TImage;

Label1: TLabel;

Label2: TLabel;

BitBtn1: TBitBtn;

N12: TMenuItem;

N7: TMenuItem;

N11: TMenuItem;

N13: TMenuItem;

procedure N3Click(Sender: TObject);

procedure N4Click(Sender: TObject);

procedure N5Click(Sender: TObject);

procedure N6Click(Sender: TObject);

procedure N2Click(Sender: TObject);

procedure N10Click(Sender: TObject);

procedure BitBtn1Click(Sender: TObject);

procedure N9Click(Sender: TObject);

procedure N8Click(Sender: TObject);

procedure N14Click(Sender: TObject);

procedure N12Click(Sender: TObject);

procedure N13Click(Sender: TObject);

procedure Image1Click(Sender: TObject);

procedure N11Click(Sender: TObject);

private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations }

end;

var

Form2: TForm2;

implementation

uses Unit4, Unit5, Unit1, Unit3, Unit6, Unit7, Unit8, Unit9,
Unit12;

{$R *.dfm}

procedure TForm2.N3Click(Sender: TObject);

begin

//spes

Form4.TabSheet1.TabVisible:=false;

Form4.TabSheet2.TabVisible:=true;

Form4.TabSheet3.TabVisible:=false;

Form4.TabSheet4.TabVisible:=false;

Form4.TabSheet5.TabVisible:=false;

form4.ShowModal;

end;

procedure TForm2.N4Click(Sender: TObject);

begin

//gruppi

Form4.TabSheet1.TabVisible:=false;

Form4.TabSheet2.TabVisible:=false;

Form4.TabSheet3.TabVisible:=true;

Form4.TabSheet4.TabVisible:=false;

Form4.TabSheet5.TabVisible:=false;

form4.ShowModal;

end;

procedure TForm2.N5Click(Sender: TObject);

begin

//studenti

Form4.TabSheet1.TabVisible:=false;

Form4.TabSheet2.TabVisible:=false;

Form4.TabSheet3.TabVisible:=false;

Form4.TabSheet4.TabVisible:=true;

Form4.TabSheet5.TabVisible:=false;

form4.ShowModal;

end;

procedure TForm2.N6Click(Sender: TObject);

begin

//predmeti

Form4.TabSheet1.TabVisible:=false;

Form4.TabSheet2.TabVisible:=false;

Form4.TabSheet3.TabVisible:=false;

Form4.TabSheet4.TabVisible:=false;

Form4.TabSheet5.TabVisible:=true;

form4.ShowModal;

end;

procedure TForm2.N2Click(Sender: TObject);

begin

Form4.TabSheet1.TabVisible:=true;

Form4.TabSheet2.TabVisible:=false;

Form4.TabSheet3.TabVisible:=false;

Form4.TabSheet4.TabVisible:=false;

Form4.TabSheet5.TabVisible:=false;

form4.ShowModal;

end;

unit Unit3;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, StdCtrls, jpeg, ExtCtrls, Buttons;

type

TForm3 = class(TForm)

Image2: TImage;

Image3: TImage;

Label1: TLabel;

Label2: TLabel;

Image1: TImage;

Image4: TImage;

BitBtn1: TBitBtn;

procedure BitBtn1Click(Sender: TObject);

procedure FormCreate(Sender: TObject);

private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations }

end;

var

Form3: TForm3;

implementation

uses Unit2;

{$R *.dfm}

unit Unit4;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, DB, DBTables, Grids, DBGrids, ComCtrls, StdCtrls, ExtCtrls,

Buttons;

type

TForm4 = class(TForm)

Table2: TTable;

Table3: TTable;

Table4: TTable;

Table5: TTable;

DataSource2: TDataSource;

DataSource3: TDataSource;

DataSource4: TDataSource;

DataSource5: TDataSource;

PageControl1: TPageControl;

TabSheet1: TTabSheet;

DBGrid1: TDBGrid;

RadioGroup1: TRadioGroup;

Edit1: TEdit;

Button1: TButton;

BitBtn1: TBitBtn;

BitBtn2: TBitBtn;

BitBtn3: TBitBtn;

BitBtn4: TBitBtn;

BitBtn5: TBitBtn;

TabSheet2: TTabSheet;

DBGrid2: TDBGrid;

TabSheet3: TTabSheet;

DBGrid3: TDBGrid;

TabSheet4: TTabSheet;

DBGrid4: TDBGrid;

Button5: TButton;

TabSheet5: TTabSheet;

DBGrid5: TDBGrid;

RadioGroup2: TRadioGroup;

Edit2: TEdit;

Table4Fam: TStringField;

Table4Nam: TStringField;

Table4Par: TStringField;

Table4ID: TSmallintField;

Table4Group: TStringField;

Table4Kurs: TFloatField;

Table4Codepred: TSmallintField;

Table4Codegroup: TSmallintField;

Table4Adress: TMemoField;

Table4Godroj: TSmallintField;

Table4Tel: TFloatField;

Table4Foto: TGraphicField;

Table4Codespes: TSmallintField;

Button2: TButton;

Button3: TButton;

Table1: TTable;

DataSource1: TDataSource;

procedure RadioGroup1Click(Sender: TObject);

procedure Button1Click(Sender: TObject);

procedure BitBtn1Click(Sender: TObject);

procedure BitBtn2Click(Sender: TObject);

procedure BitBtn3Click(Sender: TObject);

procedure BitBtn4Click(Sender: TObject);

procedure BitBtn5Click(Sender: TObject);

procedure Button2Click(Sender: TObject);

procedure RadioGroup2Click(Sender: TObject);

procedure Button3Click(Sender: TObject);

procedure Button4Click(Sender: TObject);

procedure TabSheet1ContextPopup(Sender: TObject; MousePos: TPoint;

var Handled: Boolean);

//procedure Button7Click(Sender: TObject);

private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations }

end;

var

Form4: TForm4;

implementation

uses Unit2, Unit11, Unit13;

{$R *.dfm}

procedure TForm4.RadioGroup1Click(Sender: TObject);

begin

case RadioGroup1.ItemIndex of

0:Table1.Filtered:=False;

1: with Table1 do

begin CancelRange;

Table1.Filter:='Kaf=''ÐÝÒ''';

Table1.Filtered:=True;

end;

2: with Table1 do

begin CancelRange;

Table1.Filter:='Kaf=''ÂÒÈÑ''';

Table1.Filtered:=True;

end;

3: with Table1 do

begin CancelRange;

Table1.Filter:='Kaf=''ÝÝ''';

Table1.Filtered:=True;

end;

4: with Table1 do

begin CancelRange;

Table1.Filter:='Kaf=''ÆÁÁ''';

Table1.Filtered:=True;

end;

End

end;

procedure TForm4.Button2Click(Sender: TObject);

begin

Table4.IndexFieldNames:='Fam';

Table4.Setkey;

Table4.FieldByName('Fam').AsString:=Edit2.Text;

Table4.GotoKey;

end;

procedure TForm4.RadioGroup2Click(Sender: TObject);

begin

case RadioGroup2.ItemIndex of

0:Table4.Filtered:=False;

1: with Table4 do

begin CancelRange;

Table4.Filter:='Group=''ÂÒÏÎ''';

Table4.Filtered:=True;

end;

2: with Table4 do

begin CancelRange;

Table4.Filter:='Group=''ÈÑ''';

Table4.Filtered:=True;

end;

end;

end;

procedure TForm4.Button3Click(Sender: TObject);

begin

Form11.QuickRep1. Preview;

end;

procedure TForm4.Button4Click(Sender: TObject);

begin

Form13.QuickRep1.Preview;

end;

//procedure TForm4.TabSheet1ContextPopup(Sender: TObject; MousePos: TPoint;

// var Handled: Boolean;

//begin

//end;

unit Unit5;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, StdCtrls, jpeg, ExtCtrls, Buttons;

type

TForm5 = class(TForm)

Image1: TImage;

Label1: TLabel;

Label2: TLabel;

Label3: TLabel;

Label4: TLabel;

Label5: TLabel;

BitBtn1: TBitBtn;

procedure BitBtn1Click(Sender: TObject);

procedure FormCreate(Sender: TObject);

private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations }

end;

var

Form5: TForm5;

implementation

uses Unit2;

{$R *.dfm}

unit Unit6;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, StdCtrls, Buttons;

type

TForm6 = class(TForm)

Label1: TLabel;

Label2: TLabel;

BitBtn1: TBitBtn;

procedure BitBtn1Click(Sender: TObject);

procedure FormCreate(Sender: TObject);

private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations }

end;

var

Form6: TForm6;

implementation

{$R *.dfm}

unit Unit7;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, StdCtrls, Buttons, DBCtrls, DB, Mask, DBTables;

type

TForm7 = class(TForm)

Label1: TLabel;

DBEdit1: TDBEdit;

Label2: TLabel;

DBEdit2: TDBEdit;

Label3: TLabel;

DBEdit3: TDBEdit;

Label4: TLabel;

DBEdit4: TDBEdit;

Label5: TLabel;

DBEdit5: TDBEdit;

Label6: TLabel;

DBEdit6: TDBEdit;

Label7: TLabel;

DBEdit7: TDBEdit;

Label8: TLabel;

DBImage1: TDBImage;

Label9: TLabel;

DBEdit8: TDBEdit;

Label10: TLabel;

Label12: TLabel;

DBMemo1: TDBMemo;

Label13: TLabel;

DBEdit11: TDBEdit;

Button2: TButton;

Label11: TLabel;

DBEdit9: TDBEdit;

procedure Button2Click(Sender: TObject);

procedure FormCreate(Sender: TObject);

private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations }

end;

var

Form7: TForm7;

implementation

uses Unit10, Unit12;

{$R *.dfm}

unit Unit8;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, StdCtrls, Buttons, DBCtrls, DB, Mask, DBTables;

type

TForm8 = class(TForm)

Table1: TTable;

Table1Fam: TStringField;

Table1Nam: TStringField;

Table1Par: TStringField;

Table1ID: TSmallintField;

Table1Group: TStringField;

Table1Kurs: TFloatField;

Table1Codepred: TSmallintField;

Table1Codegroup: TSmallintField;

Table1Adress: TMemoField;

Table1Godroj: TSmallintField;

Table1Tel: TFloatField;

Table1Foto: TGraphicField;

Table1Codespes: TSmallintField;

Label1: TLabel;

DBEdit1: TDBEdit;

DataSource1: TDataSource;

Label2: TLabel;

DBEdit2: TDBEdit;

Label3: TLabel;

DBEdit3: TDBEdit;

Label4: TLabel;

DBEdit4: TDBEdit;

Label5: TLabel;

DBEdit5: TDBEdit;

Label6: TLabel;

DBEdit6: TDBEdit;

Label8: TLabel;

Label9: TLabel;

DBMemo1: TDBMemo;

Label10: TLabel;

DBEdit9: TDBEdit;

Label11: TLabel;

DBEdit10: TDBEdit;

Label12: TLabel;

DBImage1: TDBImage;

Label13: TLabel;

DBEdit11: TDBEdit;

Button2: TButton;

procedure Button2Click(Sender: TObject);

procedure FormCreate(Sender: TObject);

private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations }

end;

var

Form8: TForm8;

implementation

uses Unit10;

{$R *.dfm}

unit Unit9;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, StdCtrls;

type

TForm9 = class(TForm)

Label1: TLabel;

Label2: TLabel;

Label3: TLabel;

Edit1: TEdit;

Edit2: TEdit;

Button1: TButton;

Label4: TLabel;

procedure Button1Click(Sender: TObject);

procedure FormCreate(Sender: TObject);

private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations }

end;

var

l,p:integer;

Form9: TForm9;

implementation

uses Unit2, Unit1;

{$R *.dfm}

procedure TForm9.Button1Click(Sender: TObject);

begin

if edit1.Text='baza' then l:=1 else l:=0;

if edit2.Text='aidana' then p:=1 else p:=0;

if (p+l)>1 then form9.Close else

label4.caption:='Íåâåðíî ââåäåíû ïàðîëü èëè ëîãèí! Ïîâòîðèòå ââîä! ';

end;

procedure TForm9.FormCreate(Sender: TObject);

begin

end;

end.

unit Unit10;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, DB, DBTables, Grids, DBGrids, StdCtrls, Buttons, DBCtrls,

dbcgrids;

type

TForm10 = class(TForm)

BitBtn2: TBitBtn;

DBCtrlGrid1: TDBCtrlGrid;

DataSource1: TDataSource;

Table1: TTable;

DBGrid1: TDBGrid;

Table2: TTable;

DataSource2: TDataSource;

DBText1: TDBText;

Label1: TLabel;

Label2: TLabel;

procedure BitBtn1Click(Sender: TObject);

procedure BitBtn2Click(Sender: TObject);

procedure FormCreate(Sender: TObject);

private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations }

end;

var

Form10: TForm10;

implementation

uses Unit7, Unit8;

{$R *.dfm}

unit Unit11;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, Grids, DBGrids, DB, DBTables, QRCtrls, QuickRpt, ExtCtrls;

type

TForm11 = class(TForm)

Table1: TTable;

QuickRep1: TQuickRep;

QRBand1: TQRBand;

QRBand2: TQRBand;

QRLabel1: TQRLabel;

QRDBText1: TQRDBText;

QRDBText2: TQRDBText;

QRDBText3: TQRDBText;

QRDBText4: TQRDBText;

QRDBText5: TQRDBText;

QRDBText6: TQRDBText;

procedure FormCreate(Sender: TObject);

private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations }

end;

var

Form11: TForm11;

implementation

{$R *.dfm}

unit Unit12;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, DB, DBTables, StdCtrls, Buttons, Grids, DBGrids, DBCtrls,

dbcgrids;

type

TForm12 = class(TForm)

Label1: TLabel;

BitBtn