Кактустар мен суккуленттер курстық жұмыс
М А З М Ұ Н Ы :
І. Кіріспе ...............................2
1. 1.Экологиялық топтар,оларға анықтама.............3
ІІ. Негізгі бөлім
2. 1. Кактустардың кең қолданыста жүрген түрлері..........6
2. 2. Кактустардың қолдан көбейту жолдары..................11
2. 3. Суккуленттердің адам өмірімен байланысы.............15
2. 4. Суккуленттің бір түрі–жүз жылдықтың жүз емі..................22
Қорытынды...............................25-26
Қолданылған әдебиеттер.........................27
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 27 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
М А З М Ұ Н Ы :
І. Кіріспе ...............................2
1. 1.Экологиялық топтар,оларға анықтама.............3
ІІ. Негізгі бөлім
2. 1. Кактустардың кең қолданыста жүрген түрлері..........6
2. 2. Кактустардың қолдан көбейту жолдары..................11
2. 3. Суккуленттердің адам өмірімен байланысы.............15
2. 4. Суккуленттің бір түрі–жүз жылдықтың жүз емі..................22
Қорытынды...............................25-26
Қолданылған әдебиеттер.........................27
Кіріспе.
Курстық жұмыстың өзектілігі: Өсімдіктер әлемінде кактустар мен суккуленттердің алатын
Курстық жұмыстың мақсаты: Қазіргі таңда кең қолданыста жүрген кактустар
Курстық жұмыстың объектісі: әуесқойлар үшін кактустар мен суккуленттерді қалай
Курстық жұмыстың зерттеу пәні: ботаника сабақтарында осы әдістерді
Курстық жұмыстың зертеу міндеті:
––Кактустар мен суккуленттердің түрлерімен танысу;
––Оларды қолдан көбейтіп үйрену;
––Кактустар мен суккулентердің ұқсатығын ажырату;
Курстық жұмыстың зерттеу әдісі: Осы тақырыпты зерттеу барысында құмырада
1. 1.Экологиялық топтар,оларға анықтама
Біздің планетамыздағы континнентер 150 млн.км.кв. жерді алып жатады. Олардың
Өсімдіктің сырт кескіні, ол жекелеген өсімдіктің
Мезофиттер деп ылғадылығы жеткілікті, әрі бірқалыпты болып келетін жерлерде
Гидрофиттерге суда өсетін өсімдіктер жатады. Олардың біреулері толығымен, ал
Гиггрофиттер ауаның ылғалдығы жоғары болатын жерлерде өсетін өсімдіктер, олардың
Ксерофиттер деп ылғалдың көп мөлшерде жетіспейтін
Суккуленттер сабағы қысқа болып келетін жапырақтары жиналып жертаған
Кактус -өсімдіктері. Өсімдіктің сырт пішіні мен ішкі құрылысына
ІІ.Негізгі бөлім
2. 1. Кактустардың кең қолданыста жүрген түрлері
Кактустың 3500-ге жуық түрілері бар. Олар негізінен экватор бойындағы(Оңтүстік
Орталық Америкада жауын- шашын тым аз болады. Бұл жерлерде
Кактус өсімдіктері тек құмды, тасты жерлерде ғана емес
Кактустар әдемі гүл өсімдіктер қатарына жатады.
Гүлдерінің көз тартарлықтай әдемілігін ескермегенде оның алуан түрлі сүйкімді
Кактустардың осындай қасиетіне және күтімді көп керек етпейтініне байланысты
Кактустардың жуан да етті сабақтары алуан түрлі болады. Олардың
Кактус өсімдігіне әуестенген гүл әуесқойлары опунцияның түкті сабақты, көп
Б а у м е н
І р і г ү л д
Алып цереусі. Мұның биіктігі 15м. Сабағы
Мөлдір цереус . Бұл – Бразилиядан
Филлокактустар. Орталық және Оңтүстік Американың ормандарындарында
Филлокактустарды тұқымы арқылы да көбейтуге болады.
Жемісі жұмыртқаның үлкендігіндей. Оны жеуге болады. Себуге қажетті тұқымдарды
Тозаңдандырғанда еске алатын бір жайт мынадай. Филлокактус өсімдіктері
Эпифиллюмдер .Үйде көп өсіріледі, мұны кейде эпифиллюм
Эхинокактустер немесе кірпі кактус. Мексикада таралған бұл
Алып кірпігүл
Эхинокірпігүлі (Echinokaktus) − дүние жзіндегі ең үлкен кірпігүл. Кейбіреуінің
Екінші атымен айтқанда barrelcactus- күбі кірпігүлі. Жасы жүз жылдан
Гигант кірпігүлдің тікенектері өте қауіпті болуы мүмкін. Табиғатта алып
Эхинокірпігүлі қабырғаларға бөлінген, оның саны 30 шақты. Оларды тізіліп
Тікенектері өте ұзын, үшкір, қатты болады. Зерттеушілер эхинокірпігүлінің осы
Бөлмеде өскен өсімдік тек үлкейгенде ғана гүлдейді. Ал олар
Кейбір кірпігүлдерде соның ішінде эхинокірпігүлге жұмсақ тікенекті домалақ қалпақ
Көктемнің соңында және жазда топырақ түгелдей құрғағаннан кейін су
Опунция
Опунция (Opuntia)- өзінің аюдың құлағына ұқсас пішінімен танымал кірпігүл.
Мексика халқы опунция мен кашенильдан кармин деп аталатын бояғыш
Кірпігүлдерді зерттеген ғалымның бірі – Л.Бербанк опунцияның тікені жоқ
Опунцияны басқа кірпігүлдерден оңай ажыратуға болады. Оның «аю құлақтары»
Екіншісі өте кішкентай, көзге көрінбейді. Оларды глохидия деп атайды.
Опунцияның өмірі біткеннен кейін де инелері қауіпті, тіпті олар
Қазақстанда оны тек үй жағдайында өсіреді. Өкінішке орай олардың
Қызыл жемістері шығады. Оларды кейбір елдер тағам ретінде қолданады.
2. 2. Кактустардың қолдан көбейту жолдары
Кактусты тұқымынан да, вегетативтік жолмен де көбейтуге болады.
Кактус тұқымын көмір ұнтағы қосылған жеңіл топыраққа егеді. Егер
Тұқым өсе бастаған бойда әйнекті ашып, желдетеді. Ол
Екпе көшекте тікен шыға бастаған езде, оны көшіріп
Опунция басқа кактустарды бір жаз ішінде бір не екі
Себілген тұқым 5−7 күннен кейін, ал кейде
Тұқымды, әдетте , сәуір − мамыр айларында егеді. Тұқымынан
Егер кактус тұқым тауып алу мүмкін болса,
Қалемшені әдетте топырақа таяз етіп 1 см тереңдікке
Қалемшелеуге қолайлы мерзім көктем мен жаздың алғашқы айы.
Тілуші өсімдіктерді тиісті жерінен өткір бәкіні бір сермеп кесіп
Жақсы жетілген өсімдік күтімді көп тілемейді. Дегенмен кактустарды,басқа
Кактустарды үш жасқа дейін жыл сайын қайта отырғызады. Үш
Ірі кактустар үшін керекті топырақтың құрамы мынадай болады:
Кактустарды жиі суаруға болмайды. Жас кактустарды аптасына, ересектерін −
Топырақтың аса құрғап кетуі өсімдікке зақым келтіреді. Сондықтан топырақты
Алматы ботаника бағында кактустарды күнге таңертең, қыс айларында−аптасында бір
Кактус өсімдіктерінің биологиясын жақсы білу үшін және оларды
2. 3. Суккуленттер адам өмірімен байланысы
Алоэ. Алоэ оңтүстік Африканың шөлдерінде өсетін қуаншылыққа төзімді өсімдік.
Көктем айларындағы ылғалдың көптігі алоэға зияны келтіре қоймайды. Мұның
Басқа өсімдіктер сияқты алоэ да жаз айларында жарық жеткілікт
Екі−үш жыл өткеннен кейін көктемде өсімдік көшіріліп отырғызылады. Көшіріліп
Өсімдікті көбейтудің ең тиімді де жеңіл тәсілі − жас
Көктем айларында алоэны қалемшелеуге болады. Ол үшін өсімдіктің
Үйде көп өсірілетін алоэны ағаш алоэ деп атайды. Алоэның
Жапрағының әсемдігіне байланысты бірден көзге түсетін алоэ жолақ алоэ
Бұл аталған алоэ түрлерінің күтімі бірдей деуге болады.
Агава Орталық Америкадан таралған көп жылдық өсімдік. Мұны көбінесе
Гүлдеп біткеннен соң агаваның кейбір түрлерінің жер бетіндегі бөлігі
Агава өсімдігі қолайсыз жағдайда төзімді болғанымен күтімді де
Агаваны тұқымынан және шоқ өсімдігін бөлу арқылы көбейеді. Әсіресе
Үйде агаваның Америка агавасы, жиекті агава, қалың гүлді агава,
Агапандус Бұл ұдайы көгеріп тұратын Оңтүстік Африкада
Көктем айларында өсімдіктің сабағы өсіп шығады. Көп кешікпей сабағының
Үйде өсетін басқа өсімдіктермен өсімдіктермен салыстырғанда агапантус көшіріп отырғызғанды
Агапантусты мүмкіндігінше оның тамыр жүйелері сондай тез өседі, кейде
Жаз айларында өсімдікті жарық мол түсетін, ауасы таза жерге
өсімдікті көбейтіп өсіру үшін ақпан айында жеңіл топырақ
Гүл әуесқойларының арасына аса көп тараған түрін зонтты агапантус
Агапантус пен амариллис бір тұқымдас өсімдік. Бұларды күтіп ,
Акалифа. Акалифа өсімдігі көбңнесе оның алуан түске боялған әсем
Акалифа өсімдігін тұқымынан да, қалемшесінен де көбейтеді. Тұқымнан өсіру
Бұл өсімдікті қалемшелеу наурыз айында басталады. Қалемшелеу үшін жас
Жазда ересек өсімдіктерді далада көлеңкелеу орында ұстап, жақсылап суарып
Ауа құрғақ болса акалифалар нашар өседі және оларда трипистер,
Аклифалардың ішіне ең көп таралғандары оның ірі жапырақтары және
Түкі акалифа Индияның шығыс жағында өсіріледі. Оның түсі қоңыр
Акалифалар ұзақ уақыт бойы гүлдеп тұрады.
Акация, мұны әсем жапырақтары мен сүйкімді гүліне бола
Қара теңіз жағалауында акация қолдан өсіріледі. Ал оның жабайы
Ақшыл акация ақпан−наурыз айларында гүлдейді. Гүлдеу мерзімі бір жарым−екі
Араб акациясының гүлі ақ, жапырағы қызғылдау өсімдік. Салқын,
Акациның жоғарыда аталған екі түрінен басқаларын да үйде өсіруге
Акация тұқымынан, түптерін бөлу және қалемшелеу әдістерімен көбейтеді. Көктемде
Амариллис. Қазір гүл өсіруші әуесқойлардың амариллис деп
Жабайы түрде белладона − амариллистер тропика шеңберінің қуаң шөлінде
Күзде өсімдігін суару біртіндеп ирететледі де, кейіннен біржола
Қыстың орташа шеңінде өсімдіктің сабағы пайда бола бастайды.
Өсімдіктің гүлі солғаннан кейін оны қйтадан құналы топыраққа
Қайтадан отырғызылған өсімдіктің жуашғының жартысына жуығын топырақтан
Өсімдіктің жақсы гүлдеуі немесе гүлдемеуі оның күтіміне байланысты.
Тіршілігінің үшінші жылы амараллис өсімдігінің түбінде жас
Қыста өсімдікті жылығы 10°-тен аспайтын жерге қояды.
Жылына екі рет гүлдету үшін мынадй оңай
Амараллис өсімдігін тұқымынан да өсіреді. Тұқымынан өсірілген өсімік
Есте болатын тағы бір жайт, өсәмдік жазғы тыныштық қапына
Аралия−фатсия. Бұл өсімдікті негізінен фатся деп атайды. Аралия деп
Антуриум. Көп таралған оренжерея өсімдіктерінің бірі. Бұл ауаның,
Жапырағы мен гүлі өте әдемі. Пішіні әртүрлі болып
Антуриум жылы үйде, ылғалы мол құмыраларда жақсы өседі. Қыста
Өсімдік тұқымы, қалемшесі және түбін бөліп алу арқылы көбейтуге
2. 4. Суккуленттің бір түрі–жүз жылдықтың жүз емі
Жүзжылдық бәрімізге таныс және оны көпшілік үйлердің терезесінің алдынан
Жүзжылдықты жедел жәремші деп атауға болады. Жүзжылдықты пайдалану үшін,
Жүзжылдықтың жапырақтарының құрамында 20-ға жуық аминқышқылдары, В, С, Е
Косметологияда жараларға, безеуге, сыздауық, шиқан, дерматиттерге қарсы қолданылады. Жүзжылдықтың
Үй жағдайында бетке маска жасау жолдары:
Жаңа алынған жүзжылдық шырыны мен кілегейді 1:1 мөлшерде, 10-15
Жиі қабына береін терілерге жұмыртқаның ағына 2 ас қасық
Медицинада жүзжылдықтың ауруды басатын, қабынуға, бактерияларға қарсы қасиеттері үшін
Күйген жерлерге жүзжылдықтың шырынын жағып, жараның бетіне сіңіп кету
Тұмау, суық, құлақ, тамақ, мұрын ауруларына қарсы мынадай ем
300 г жүзжылдықтың жапырақтарын езіп, 3 ас қасық бал,
Асқазан ауруларына төмендегідей ем қолдануға болады:
Асқазан ойық жарасына аш қарынға күніне екі рет жүзжылдықтың
Гастритке жапырағын езіп, шырынын сығып алып, 3-4минут қайнатып, бір
Туберкулезбен ауыратындардың жағдайын жақсарту үшін: 1 ас қасық жүзжылдық
Қорытынды
Кактустар қоршаған орта ауа – райының қолайсыздығына байланысты өз
Кактустарды үй жағдайын да өсіру үшін керекті топырақтың құрамы
Кактустарды жиі суаруға болмайды. Жас кактустарды аптасына, ересектерін −
Суккуленеттер оңтүстік Африканың шөлдерінде өсетін қуаншылыққа төзімді өсімдік.
Жүзжылдықты жедел жәремші деп атауға болады. Жүзжылдықты пайдалану үшін,
Қолданылған әдебиеттер:
Ә.Ә.Әметов « Ботаника» ЖОО арналған. Алтынсарин атындағы Қазақстан білім
Ә.Ә.Әметов «Жоғары сатыдағы өсімдіктер» ЖОО арналған. Алтынсарин атындағы
«Гүлстан» Қазақстан Республикалық журал. 2009 жылғы 6 ай басыламы.
«Гүлстан» Қазақстан Республикалық журал. 2007 жылғы 1 ай басылмы.
Интернет.W.W.W.uandex kz.РГП.Казахский научно-иследовательский
Институт экологий климата «Ақтөбе 2007».
w.w.w.mazalia.fox.ru ғаламтор торабы.
П.М. Мырзақұлов Ә.Ә. Әметов «Жоғары сатыдағы өсімдіктер» ЖОО
Дүние журналы // Астық өсірудегі негізгі мәселелер/
1
