Индикативтік жоспарлау курстық жұмыс
Жоспар - www.topreferat.com.kz
КІРІСПЕ.............................................................................................................3
ЖОСПАРЛАУ ЖҮЙЕСІ ЖӘНЕ ТҮСІНІГІ
1.1 Жоспарлау жүйесі және жоспардың түрлері............................................5
1.2 Мемлекеттің даму жоспарлары және ондағы индикативтік жоспарлаудың орны............................................................................................................................11
2. ИНДИКАТИВТІК ЖОСПАРЛАР ЖҮЙЕСІНІҢ ҚҰРАМЫ
2.1 Стратегиялық (ұзақ мерзімді) жоспар.....................................................13
2.2 Тактикалық (орта мерзімді) жоспар.......................................................19
2.3 Ағымдық (бір жылға дейінгі) жоспар....................................................22
3.МЕМЛЕКЕТТЕ ИНДИКАТИВТІК ЖОСПАРДЫ ІСКЕ АСЫРУ НЕГІЗДЕРІ
3.1 Индикативтік жоспардың жоспарлаудағы ролі...................................24
3.2 Индикативтік жоспарды іске асыру.......................................................25
ҚОРЫТЫНДЫ..............................................................................................28
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ................................................29
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 28 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
ЖОСПАР
КІРІСПЕ.............................................................................................................3
ЖОСПАРЛАУ ЖҮЙЕСІ ЖӘНЕ ТҮСІНІГІ
1.1 Жоспарлау жүйесі және жоспардың түрлері............................................5
1.2 Мемлекеттің даму жоспарлары және ондағы индикативтік жоспарлаудың
2. ИНДИКАТИВТІК ЖОСПАРЛАР ЖҮЙЕСІНІҢ ҚҰРАМЫ
2.1 Стратегиялық (ұзақ мерзімді) жоспар.....................................................13
2.2 Тактикалық (орта мерзімді) жоспар.......................................................19
2.3 Ағымдық (бір жылға дейінгі) жоспар....................................................22
3.МЕМЛЕКЕТТЕ ИНДИКАТИВТІК ЖОСПАРДЫ ІСКЕ АСЫРУ НЕГІЗДЕРІ
3.1 Индикативтік жоспардың жоспарлаудағы ролі...................................24
3.2 Индикативтік жоспарды іске асыру.......................................................25
ҚОРЫТЫНДЫ..............................................................................................28
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ................................................29
КІРІСПЕ
Директивтік жоспарлаудан бас тартып, нарықтық қатынастарға өту халық
Индикативтік жоспарлау үрдісінде мемлекет бүкіл халықтың, ұлттың
Қазақстан Республикасының индикативтік даму жоспары негізгі мақсаттары
Индикативтік жоспарды қалыптастыру кері байланыс принципімен жүзеге асады:
- үкімет экономикалық саясаттың бас стратегиясы мен негізгі
Индикативтік жоспарлар жүйесіне стратегиялық (ұзақ мерзімді), тактикалық (орта
Қазақстан Республикасында индикативтік жоспар алғаш рет экономиканы тұрақтандыру,
ЖОСПАРЛАУ ЖҮЙЕСІ ЖӘНЕ ТҮСІНІГІ
1.1 Жоспарлау жүйесі және жоспардың түрлері
Экономиканың обьетивті түрде өсуі өндірушілер мен еңбек күшінің
Жалпы экономикада халықаралық, халық шаруашылығы, салааралық, әр
Жаңа шаруашылық қатынастар кезеңінде, яғни әміршіл-әкімшіл жүйеден нарыққа
Нарықтық экономика жүйесінде бәсекелестік пен жеке меншік толықтай
Нарықтық бостандықта ешқанда да декларация немесе кодекстер емес,
Біріншіден, экономиканың өсу қарқынымен қатар ҒТР, жаңа технологиялар
Екіншіден, жоспарлау мен болжау экономиканы реттеу үшін мемлекет
Үшіншіден, нарықта кез-келген фирма өзінің саласына қарамастан, белгілі
Сурет 1 - Жоспарлау мен болжау жасаудың әдістері
Сонымен қатар, болжалдау мен жоспарлауда келесідей дістер де
Экономикалық-статистикалық әдістер
экономикалық салыстыру әдісі
орташа шамалар әдісі
динамикалық қатарлар
тотау әдісі
Математикалық-статистикалық әдістер
корреляциялық әдіс
регрессиялық әдіс
Баланстық әдіс
Нормативтік әдіс
Монографиялық әдіс
Эксперттік бағалау әдісі
Эксперементалдық әдісі
Экономикалық математикалық модельдеу
Абстрактылы-логикалық әдіс
Әлеуметтік
Болжау мен жоспар жасағанда бірнеше әдісті бірден қолдана
Кең қолданылатын маңызды әдістердің бірі болып баланстық әдісті
Жеке баланстық есептерді және халық шаруашылық балансын есемтеуде
Жоспарлауда қолданылатын нормалар мен нормативтерді келесідей топтарға бөлеміз:
Қоғамдық еңбек өнімділігінің нормасы
Отын-энегргия және еңбек ресурстарының нормасы
Өнімділік қарқынының нормасы
Инвестиция және капитал салымдарының нормасы
Қаржылық нормалар
Сурет 2. Болжау және жоспарлау жүйесі
Кәсіпорын өзінің даму жоспарын жасамас бұрын өндірілетін өнім
Теорияда және практикада жоспардың құрамына, құрылымына, құрылу уақытына
Мазмұнындағы экономикалық-саяси кәсіпкелікке байланысты:
Стратегиялық жоспарлау;
Тактикалық жоспарлау;
Оперативтік жоспарлау;
Қолданылу аясына байланысты:
Барлық қарастырылатын аумақты қамтитын жоспарлау (комплекстік немесе халықшаруашылық);
Бөліктік жоспарлау (Белгілі-бір аймақ, аудандық-ауылдық)
Кәсіпорын щеңберінде (фирмалар)
Орындалу уақытына байланысты:
Қысқамерзімді (оперативті) жоспарлау (жартыжылдық, квартал, мезгіл, ай, апта);
Орташамерзімді (тактикалық) жоспарлау (1-5 жыл);
Ұзақмерзімді (стратегиялық) жоспарлау (5 жылдан жоғары қарай);
Жоспарлау мазмұнына байланысты:
глобальды
Контурлы
Шектеулі
Детальді
Жоспардың қызметтік аясына байланысты:
Өндірісте
Қызметкерлерде
Қаржы
Инновациондық
Дайындық кезеңінде
Мәліметтердің өзгеру есебі бойынша:
Қатаң (өзгермейтін)
Икемді (өзгермелі)
Уақыт кезеңіне байланысты:
Өтпелі (уақыт өткесін жаңа жоспар жасалынады)
Созылмалы (уақыт өтсе - созылады)
Кезеңсіз жоспарлау
Уақыт ағымына байланысты:
реактивті (өткен уақытқа бағытталған)
инактивное (осы шаққа арналған)
преактивное (болашаққа бағытталған)
интерактивное (жоспардың тек жақсы жақтарына бағытталған)
Жоспарлаудың тәсілі бойынша:
«төменнен жоғары» прогрессивті
«жоғарыдан төмен»
Айналмалы тәсіл
1.2 Мемлекеттің даму жоспарлары және ондағы индикативтік жоспарлаудың
Мемлекеттік жоспарлау саласында көбінесе индикативтік жоспарлау түрі қолданылады.
Мақсаты:
Әлемдік және ішкі нарықтағы құрылым туралы ақпараттар жүйесін
Нарық субьектілерінің мемлекетің өзінің мемлекеттік бағдарламаларына қатысуы
Өнімөндірушілерінің жаңа технологиялар мен инновациондық жобаларға жете назар
Әлемде дамыған мемлекеттерде стратегиялық жоспарлау өз нәтежиесін көрсетіп
қоғамның әлеуметтік мәселелерін шешуді жоспарлау
Қоғам мен табиғат ара-қатынасын жоспарлау
Жаңа технологиялар мен ҒТР жетістіктерін пайдалануды жоспарлау
Ұлттық экономикалық жүйені тұрақтандыру
1997 жылы ҚР Президентінің бастамасымен «Қазақстан-2030» атты ұзақ
1. Ұлттық қауіпсіздік,
2. Ішкі саяси тұрақтылық,
3. Экономикалық өсу,
4. Қазақстан азаматтарының денсаулығын, білім алуын, әлеуметтік жағдайын
5. Энергетикалық және табиғи ресурстарды тиімді пайдалану,
6. Көлік және байланыс инфраструктурасын дамыту
7. Жемқорлық пен қылмысқа қарсы мықты мемлкет құру.
2. ИНДИКАТИВТІК ЖОСПАРЛАР ЖҮЙЕСІНІҢ ҚҰРАМЫ
2.1 Стратегиялық (ұзақ мерзімді) жоспар
Жоспар - экономикаға ықпал жасайтын мемлекеттік реттегіштердің
Нарықтық қатынастар жағдайында экономиканы мемлекеттік реттеудің маңызды құралдарының
Индикативті жоспарлар жүйесі стратегиялық (ұзақ мерзімді ), орта
Индикативті жоспар өзінің мерзіміне байланысты мынадай бөлімдерден тұрады:
1) Әлеуметтік – экономикалық жағдайды
2) Экономикалық саясаттың негізгі бағыттары.
3) Әлеуметтік – экономикалық дамудың
4) Экономикалық реттегіщтер.
Жоспарлау Әрқашан керек. Мысалы жалақының ең томенгі деңгейі
Қазақстан жағдайында жоспарлаудың басты бағыттарының бірі өнеркәсіп салаларын
Жоспарға байланысты тағы да бір ой: әлемдік рынокты
Жоғарыда айтқандай «Стратегия» термині, гректердің «Strategos» сөзінен туындаған
Қандай деңгейдегі экономика болмасын басты мақсат, міндет бұл
Қазіргі замаңғы түсінікте және мемлекеттік басқару, реттеу істерінде
Стратегиялық жоспарлау тек макродеңгейдегі басты реттеу құралдары болып
Он жылдық уақыт аралығына жасалынатын аймақтық стратегиялық жоспарлар
Облыстың, қазіргі әлеуметтік-экономикалық жағдайының бағалануы;
Жоспар кезеңіндегі облыстың миссиясы мен басты даму мақсаты;
Экономикалық дамуы;
Әлеуметтік дамуы;
Күтілетін нәтиже;
Қазіргі әлеуметтік-экономикалық жағдайдың бағалануы, облыстағы әлеуметтік-экономикалық дамуды сандық,
Басты мақсат – бұл облыстың стратегиялық дамуының негізгі
Экономикалық дамудағы негізгі стратегиялық бағыттарды анықтау үшін облыстың
Басым бағыттарды анықтауда күшті, әлсіз, мүмкіндіктер және қауіп
1. Облыс экономикасының (ол мемлекет-экономикасынында) күшті,әлсіз жақтары талданып,
2. Мүмкіндік және қауіпті (тиімді дамуға кері ықпал
3. Осы мәліметтер негізінде SWOT матрицасы жасалынады.
Тұжырымдалған стратегияларды іске асырудағы негізгі талап, ол оның
Ұзақ мерзімді стратегиялық жоспарлар ағымдағы әлеуметтік-экономикалық жағдайдың талдауына,
Болашақ даму мақсаттар мен міндеттер жүйесін;
Халық шаруашылығының маңызды басым бағыттары мен олардың іске
Экономика өсуінің мүмкін қарқынын және негізгі макроэкономикалық пропорцияларды;
Экономикадағы құрылымдық өзгерістерді;
Ресурстық күштерді және олардың тиімділігін, пайдалану бағыттарын;
Сыртқы және ішкі экономикалық саясаттың негізгі бағыттарын;
Шаруашылық жүйесіндегі негізгі институционалдық өзгерістерді;
Ұзақ мерзімді стратегиялық жоспарлар бір-бірімен тығыз байланысқан төмендегідей
әлеуметтік-экономикалық жағдайдың талдауы;
әлеуметтік-экономикалық даму концепциясы;
негізгі макроэкономикалық көрсеткіштер;
ұлттық бағдарламалар.
Бірінші бөлімі төмендегідей жағдайларды суреттейді:
өндірістік күштердің жағдайын;
экономиканың ішкі және сыртқы даму тенденцияларын;
мемлекеттік реттеу жүйелерінің, реттегіш құралдарының ықпалдылығы мен нәтижелілігін;
өндіргіш күштердің сапасын, өсу динамикасын және оларға ық
жалпы экономикалық дамудың әлемдік экономика дамуымен салыстырмасын;
Екінші бөлім әлеуметтік-экономикалық даму концепциясы төмендегідей жағдайларды анықтайды:
әлеуметтік-экономикалық саясаттың стратегиялық мақсаттары мен міндеттері және басым
мақсат, міндеттерден туындайтын, оларды іске асыруға бағытталған ұлттық
Үшінші бөлім негізгі макроэкономикалық көрсеткіштер бөлімі:
экономикалық өсу, дамудың болжамдық қарқынын, деңгейін;
экономика құрылымын;
экономика салалары араларындағы байланыстарды;
халықтың және мемлекеттік кәсіпорындардың қаржы мүмкіндіктерін суреттейді.
Төртінші бөлімі ұлттық бағдарламалар – мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық стратегиясын
Стратегиялық жоспарлау – көптеген мемлекеттер, ірі және орта
Стратегиялық жоспарлаудың мәні айқындалған, шекті қор көлемі бойынша
«Қазақстан - 2030» стратегиясы - бұл 1998
Осынау он жылда Стратегияның негізінде біз өз дамуымызда
Тактикалық (орта мерзімді) жоспар
Орта мерзімдегі және жылдық әлеуметтік-экономикалық даму жоспарларын жасаған
Мемлекеттік ұлттық бағдарламалар ұлттық мүдделерге тиімді, ұтымды, сапалы
Орта мерзімді жоспарлар – олар 3-5 жылдар аралығына
әлеуметтік-экономикалық дамудың ұзақ мерзімді мақсаттары мен міндеттерін іске
стратегиялық жоспарда, мемлекеттік бағдарламаларда көрсетілген параметрлердің (индикаторлардың) жинақталуын
жоспарлау мерзімі (уақыты) аралығындағы барлық кешенді әлеуметтік-экономикалық іс-қызмет
осы уақыт аралығында (3-5 жыл) мақсатқа жету жолында
Осы қызметтер (шеңберінде) негізінде ұзақ мерзімді жоспарды белгілі
Сыртқы ортаға талдау жасау, үлкен қауіп-қатерлерді және жаңадан
1) Экономикалық факторларды талдау кезінде инфляция қарқыны,
2) Саяси факторларды талдау кезінде елдермен сауда
3) Нарықтық факторлар. Оған демографиялық жағдай, халық
4) Бәсекелестік жағдайындағы технологиялық факторларды зерделеу. Өндіріс
5) Бәсекелестік факторларына талдау жасау бәсекелестердің әрекетіне
- бәсекелестердің болашақтағы мақсаттары;
- олардың ағымдағы стратегиясына берілген баға;
- саланы дамыту болашағы;
- бәсекелестердің күшті және әлсіз жақтарын оқып үйренуге
6) Әлеуметтік факторлар. Экономикалық тұрақсыздық жағдайларында, атап айтқанда
7) Халықаралық факторларға талдау жасау. Сыртқы саудаға мемлекеттік
Басшылық сыртқы қауіп-қатерлер мен ішкі күшті және әлсіз
Шекті өсу. Бұл ұйымдардың басым көпшілігінің стратегиясы. Инфляцияны
Өсу. Өсу (өркендеу) стратегиясы қысқа мерзімді және ұзақ
Қысқарту. Операцияларды оңтайландыру және қайта бағдарлаудың терең ойластырылған,
тарату. Ұйымның материалдық қорлары мен активтерін толық сату
егер бұл кәсіпорынға пайда әкелетін болса, басы артық
қысқарту және қайта бағдарлану.
2.3 Ағымдық (бір жылға дейінгі) жоспар
Біріншіден, жоспарда нақты мәліметтер, өндіріс құрамы мен қызметі,
Екіншіден, экономиканың даму инфрақұрылымын қарастыра отырып, жоспарларда еңбек
Үшіншіден, жоспар – бұл нарық субьектілерінің арасындағы келісім
Төртіншіден, экономиканың дамуы үшін жоспарларда экономикалық болжау жасалынады.
Осының нәтежиесінде, мемлекет жоспар көрсеткіштері арқылы экономикалық
Болжаудың негізгі принципі – жоспарлық есептің ғылыми негізделуі
Экономикалық тепе теңдікті сактау және талдау жасай білу
Жоспарлаудың тағы да бір маңызды принципі бұл –
Жоспар жасауда ең бірінші айналысатын саладағы тиімді және
Жоспар жасалу барысында, тексеріле отырып, түзетулер мен толықтырулар
Бүгінгі таңда ғалымдардың есептеуі бойынша жоспарлау мен болжау
3.МЕМЛЕКЕТТЕ ИНДИКАТИВТІК ЖОСПАРДЫ ІСКЕ АСЫРУ НЕГІЗДЕРІ
3.1 Индикативтік жоспардың жоспарлаудағы ролі
Ең алдымен жоспарлаудың қажетілігі туралы, сонымен қатар осы
Бұл ең алдымен, болашақтағы жағдаяттарды дамытудың мүмкіндіктерін талдау,
Қаржылық жоспарлаудағы предметтік мақсатты қағидат белгілі бір экономикалық,
Қаржы жоспарларын жасау негізінен үш кезеңнен тұрады: бірінші
Екінші кезеңде әлеуметтік және экономикалық даму жоспарлары мен
Үшінші кезеңде сметедағы тапсырмалар және кірістердің баптары үйлестіріліп,
3.2 Индикативтік жоспарды іске асыру
Индикативтік жоспарды іске асырудың тиімді тәсілдерінің бірі-бұл бір
Орта мерзімді (5 жылға дейінгі) индикативтік жоспарлар Қазақстан
Орта мерзімді жоспар жасау барысында әлеуметтік-экономикалық дамудың өз
Әлеуметтік-экономикалық дамудың әр түрлі бағыттары бойынша стратегиялық
Қазақстан Республикасының болашақ он жылдыққа (2001 – 2010
Атап айтқанда, 2010 жылға дейін әлеуметтік-экономикалық саланы дамытуда
- жекелеген секторларда орнықты әрі басқалармен бәсекелесе алатындай
- жалпы ішкі өнімнің (ЖІӨ) көлемін кем дегенде
- экономиканың аса маңызды салаларында ұлттық капиталдың үлесін
- халықтың әл-ауқатын анағұрлым арттыру.
Бұл міндеттерді орындау шартты түрде үш кезеңде жүзеге
Бірінші кезеңде ұзақ мерзімді стратегиялық мақсаттар – экономиканың
Екінші кезең ұзақ мерзімді мақсаттарға – экономика мен
Үшінші кезеңде әлеуметтік-экономикалық мақсаттар – елімізде экономиканың, әлеуметтік
Қазақстан Республикасы дамуының 2010 жылға дейінгі стратегиялық жоспары
ҚОРЫТЫНДЫ
Нарықтық бостандықта ешқанда да декларация немесе кодекстер емес,
Біріншіден, экономиканың өсу қарқынымен қатар ҒТР, жаңа технологиялар
Екіншіден, жоспарлау мен болжау экономиканы реттеу үшін мемлекет
Үшіншіден, нарықта кез-келген фирма өзінің саласына қарамастан, белгілі
«Қазақстан - 2030» стратегиясы - бұл 1998
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Сундетов Ж. Планирование и прогназиравание в условиях рыночной
Стратегичечский план развития Республики Казахстан до 2010г.
Назарбаев Н. А. «Казахстан-2030»-1997 жыл
4. Елемесов Р. Переходная экономика: проблемы методологии и
5. Ермекова Э.М. Состояние и перспективы развития социальной
6. Информационно-статистический сборник «Казахстан: 2003-2004годың, Алматы, Агенство РК
7. Кубаев Е. Экономичская политика и экономический рост.
8. Кенжегузин М.Б., Додонов В.Ю. Шевелев С.А. Формирование
9. Курс переходной экономики. Под.ред. Л.И. Абалкина. М,
10. Казахстан в цифрах за 2004 год. Агентство
11. Қазақстан Республикасының Президентінің жолдауы.//Егеменді Қазақстан 2003, 5
12. Қазақстан Республикасының Президентінің жолдауы.//Егеменді Қазақстан 2005, 18
3
Әдістер
Интуитивтік (сапалық, ақпараттық)
Формальды (сандық, есептік)
Эксперттік бағалаулар
Әдістер
Индивидуалды
Ұжымдық
Интервью әдісі
Сценарий құру
Аналитикалық жазбалар
Санаға әсер ету
Тексеру әдісі
«Дельфи» әдісі
«Мақсат ағашы»әдісі
Экстрополяция
Интерполяция
Моделирования
Кішкене квадраттар әдісі
Экспаненцияльды түзетулер әдісі
Орташа тұрақсыз шамалар әдісі
Құрылымдық
Жүйелік немесе байланыстық
Матрицалық
Матрицалық әдіс
Оперативтік
Жылдық
Өтпелі кезең жоспарлары
Орташа тактикалық жоспарлар
Ұзақ уақытқа арналған стратегиялық
Орташа мерзімге, тактикалық жоспарлар
Қысқа мерзімге, өтпелі бюджеттік жоспарлар
Ұзақ уақытқа стратегиялық жоспар
Индикативтік жоспарлар
Мақсатты концепциялар мен бағдарламалар
Ғылыми болжаулар
Шаруашылық кәсіпкерлікті жоспарлау
Мемлекеттік жоспарлау
Болжау және жоспарлау жүйесі
