Жоғары сынып оқушыларына сәндік - қолданбалы өнерін оқыту курстық жұмыс
Мазмұны
І Кіріспе................................................................................................................3
ІІ Негізгі бөлім
1.1 Жоғары сынып оқушыларын сәндік-қолданбалы өнерге баулудың педагогикалық-психологиялық аспектілері………………………………………..7
1.2 Жоғары сынып оқушыларын сәндік – қолданбалы өнерге оқытудың негіздері……………………………………………………………………………..12
Жоғары сынып оқушыларын қолөнерге баулудың сипаттамасы…….27
1.4 Жоғары сынып оқушыларын еңбекке бейімдеудің мазмұндық сипаты……………………………………………………………………………….36
Қорытынды ………………………………………………………………… 42
Пайдаланған әдебиеттер…………………………………………………….43
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 44 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны
І Кіріспе................................................................................................................3
ІІ Негізгі бөлім
1.1 Жоғары сынып оқушыларын сәндік-қолданбалы өнерге баулудың
1.2 Жоғары сынып оқушыларын сәндік – қолданбалы өнерге
Жоғары сынып оқушыларын қолөнерге баулудың сипаттамасы…….27
1.4 Жоғары сынып оқушыларын еңбекке бейімдеудің мазмұндық сипаты……………………………………………………………………………….36
Қорытынды ………………………………………………………………… 42
Пайдаланған әдебиеттер…………………………………………………….43
Кіріспе
Жеке тұлғаның рухани дамуына, дүниетанымдық көзқарасының жарасымды қалыптасуына
«...Қолөнер өз табиғатымен тұлғаның сезіміне жеңіл әрі қажетті.
Халық мұрасының маңызы және оның жеке тұлғаның рухани
Ш.Уәлиханов өзінің зерттеу жұмыстарында ол қазақ халқы мен
Ы.Алтынсарин ұлттық қолөнер бұйымдарын жасауға жас ұрпақтарды үйрету
Ж.Аймауытов тұңғыш «Психология», «Жан моделі мен өнер
Жастарды сәндік-қолданбалы өнерге баулудың алғы шарттарының түпқазығы ертеректе
Қазақ халқы өз жерінде ертеден қалыптасқан көне мәдениеттің
Қазақ қолөнерінің даму жолының өзіндік тарихы бар. Ол
Қазақтың сәндік-қолданбалы қолөнері де басқа халықтар сияқты ағаштан,
Халыққа білім мен мәдениеттің қажеттігі туралы А.Т.Құлсариева, Б.Ж.Мұқанованың
Қазақ халқының баға жетпес мәдени мұрасын құрайтын сәндік-қолданбалы
Сәндік-қолданбалы қолөнердің табиғатын, оның адам, қоғам өміріндегі
Қазақтың сәндік-қолданбалы өнер үлгісін жас ұрпақ тәрбиесінде тиімді
Осы аталған ғалымдар еңбегін
Зерттеу жұмысының мақсаты: технология сабағында сәндік - қолданбалы
Зерттеу жұмысының объектісі: Технология пәнінде сәндік қолданбалы өнерді
Зерттеу жұмысының пәні: Оқушыларға сәндік -
Зерттеу жұмысының міндеттері:
зерттеу тақырыбына сай әдебиеттерге шолу және талдау
технология сабағында сәндік - қолданбалы өнерін оқытудың
еңбекке баулу сабағында сәндік - қолданбалы өнерін
сәндік - қолданбалы өнері арқылы оқушылардың іскерлігін, қабілеті
1.1 Жоғары сынып оқушыларын сәндік-қолданбалы өнерге баулудың
Кеңес төңкерісіне дейінгі кезеңде қазақ жерінде қолөнердің дамуына
Ертеде әлі жазу пайда болмай тұрып, адамдар өз
Көптеген ғалымдарымыздың пайымдауынша, қазақтың қолданбалы өнерінің негізі ежелгі
Кең далада емін-еркін өмір сүрген көшпелі халықтың ұрпақ
Академик Ә.Марғұланның пікірі бойынша: «қазақ халқы кілең ою-өрнек
Ұлы ағартушы өзі ашқан мектептерінде жастар арасында қыздарға
Абай Құнанбаев «Басқа елдің мәдениетін, тілін үйренген адам
Қазақтың сәндік-қолданбалы өнер үлгісін жас ұрпақ тәрбиесінде тиімді
Е.Асылхановтың «Қазақтың сәндік-қолданбалы өнерін республика орта мектептерінде және
Б.Байжігітовтың «Қазақ өнерінің эстетикалық табиғаты» (1994) еңбегінің мазмұны
Ә.Қамақовтың «4–6 класс оқушыларына сәндік-қолданбалы өнер арқылы
Қазақ халқының сәндік-қолданбалы қолөнерінің тарихын көптеген ғалымдар зерттеп
Әсіресе, ер балаларды тәрбиелеуде эстетикалық мәдениеттің қалыптасуына шығармашылық
Қазақ халқы ұл-қызын 13–15 жасқа дейін өмірге дайындап,
1.2 Жоғары сынып оқушыларын сәндік – қолданбалы өнерге
Мектеп оқушыларына халқымыздың қолөнерін үйретумен тәрбие береміз. Өнер
Өнерді бейнелі ойлауы тұрғыдан дамымаған адам өзін қоршаған
Осындай құндылықтардың болашақта қолданыстан шығып қалмасы үшін жастардың
Эстетикалық мәдениеті дұрыс қалыптаспаған адам ғылымда, саясатта және
Қазіргі уақытта мектепте колөнерге үйрететін ұстаздың біліктілігеп
Білім беру – бұл білімгерді дамыту, атап айтқанда
Педагогика және психология саласындағы көптеген мамандар үшін П.Я.Гальперин
Психология мен педагогикадағы іс-әрекет оқушылар іс-әрекетінің негізгі бір
Іс-әрекеттің орындаушылық қызметін қарастырайық. Н.Д. Гордеева оны “Егер
Бағыттаушы бөлім орталық болып табылады, және осы іс-әрекеттің
Әдетте іс-әрекет туралы айтушылар оның орындалу жағдайы туралы
Бұл қатынастар үнемі заттық болғандықтан математикалық, грамматикалық, физикалық
Бағдарлаушы бөлім іс-әрекеттің жолдары мен тәсілдерін белгілейді, ал
П.Я. Гальперин атап өткендей “орындаудың табыстылығы мен сипаты
Бақылаушы бөлім бағыттаушы және орындаушы бөлімнің нәтижелерінің дұрыстығын
П.Я. Гальпериннің ғылыми мектебінің өкілдері білімгердің оқу пәні
Жоғарыда айтылғандарға сүйене отырып оқытуда іс-әрекеттің бағыттаушы мен
“Жоғары мектеп психологиясы” кітабында М.И. Дьяченко мен Л.А.Кандыбович
Психология ғылымынан адамның сана-сезімінің дамуының таным үдерісі арқылы
Тұлғаның өмірге, қоғамға, болмысқа деген көзқарасының дамуы іске
Сыртқы дүние мен құбылыстардың жеке қасиеттерінің адамның сезім
Адамның түйсіне білу қабілеті психологияда сезгіштік деп аталады.
Түйсік ақпаратты өңдеу барысында екі жақты әрекетті орындайды:
Қабылдауда олар мида тұтастай зат күйінде бейнеленуі үшін
Оқушының меңгере алатын ақпаратынан анағұрлым көп ақпараттан тұратын
Оқушыларға білім берудің нәтижелілігі ақпаратты қабылдауға мүмкіндік беретін
Теория мен практиканың ылғи бірлікте болуы - таным
Оқушыларға табиғат пен қоғам жөнінде ғылымда жинақталған білімді
Ұғым, пікір, ой секілді танымның логикалық формалары арқылы
Жоғары сынып оқушыларының эстетикалық талғамын қалыптастыру үдерісінде білім,
Ұлттық мәдениетімізді меңгермей, мәдениетті адамзат тәрбиелеу және ұлттық
Мектеп оқушыларына халқымыздың қолөнерін үйретумен эстетикалық тәрбие береміз.
Эстетикалық тұрғыдан дамымаған адам өзін қоршаған ортадан тек
Осындай құндылықтардың болашақта қолданыстан шығып қалмасы үшін жастардың
Эстетикалық мәдениеті дұрыс қалыптаспаған адам ғылымда, саясатта және
Қазіргі уақытта мектепте колөнерге үйрететін ұстаздың біліктілігеп
Білім беру – бұл білімгерді дамыту, атап айтқанда
Осы мәселелер бойынша жинақталған мағлұматтарды талдай отырып мына
Зерттеу барысы айқындаған қанағаттанарлық сапаға көтеріле алмауының бірден
Жалпы қолданбалы өнер саласында түсініктері бар, бірақ ол
Ұлттық тәрбие беру ісінде халық педагогикасының озық үлгілері
Осы жүргізілген жұмыстарға ой қорытып тұжырымдасам жалпы оқушыларға
оқушыларды халықтың өнеріне сендіру, оның арнаулы түрлерін оқытып
ұлттық өнердің жасалуы мен орындалу жолдарына жаттықтыру, дағдыландыру;
халық өнерінен үлгі өнеге алу және еліктеу;
Мектеп оқушыларына халқымыздың қолөнерін үйретумен эстетикалық тәрбие береміз.
Эстетикалық тұрғыдан дамымаған адам өзін қоршаған ортадан тек
Осындай құндылықтардың болашақта қолданыстан шығып қалмасы үшін жастардың
Эстетикалық мәдениеті дұрыс қалыптаспаған адам ғылымда, саясатта және
Қазіргі уақытта мектепте колөнерге үйрететін ұстаздың біліктілігеп
Білім беру – бұл білімгерді дамыту, атап айтқанда
Технология пәні мұғалімі жаңа талаптар негізінде әлеуметтік жағдайдың
Кәсіби білім оқушыларға нақты еңбектік іс-әрекет саласындағы білімдер
-тұлғаның жан-жақгы дамуы және оның базалық мәдениетінің қалыптасуына
берілуін қамтамасыз ету;
-оқу пәндері мен қоғамдық практикаға енетін білім материалдарының
- әрқилы жас деңгейіндегі оқушылардың жас ерекшелігіне сай
- материал мазмұны көлемінің
- жалпы орта білімді құрастыруда халықаралық тежірибені ескеру;
- осы заманғы мектепте бар оқу-әдістемелік және материалдық
Біздің қоғамымызда болып жатқан өзгерістер мектепке де өз
Т.Қоңыратбай кәсіптік білім беру мазмұнының әрбір тұлғаны еңбек
Кәсіби қызығу – неғұрлым өнімді, азырақ жалықтыратын,
Л.Х.Мажитова кәсіби қызығуды күрделі психикалық құбылыс белгілі еңбек
Кәсіби қызығулардың пайда болуы және дамуы танымдық үдерістермен
Кәсіптік білім беру - бұл әртүрлі мамандықтар және
Мұғалім өзінің кәсіби шеберлігін күнде арттыруға еңбек етуі
Қандай да бір істің өзінің нақты деңгейіне жеткізіп
Кәсіби білімі бар адам қандай жұмысқа болса
Сабақта оқушыларды киім дайындау конструкциясын, оның тәсілдерін үйретеді,
Сәндік - қолданбалы өнерін оқыту барысында танымдылық, белсенділік
Сәндік қолданбалы өнеріне баулуда кәсіптік білім қалыптастыру негізі
Осы мәселе төңірегінде зерттеген ғалымдар Қалыбекова А.А,
Оқыту мен білім беруде сыныптан тыс уақыттағы оқушылардың
- мұражай, көрме, үйірме т.б. жиі
- кәсіптік білім беретін үйірмелер ашу;
конкурс, фестиваль т.б. (ұжымдық ойындар) ұйымдастыру.
Аталған бағыттар оқушыларды сәндік - қолданбалы өнеріне үйрете
Елімізде жоғары білім беретін мектептерде оқушыларды сәндік -
Мұндай тәжірибелер нәтижесі оқушылардың үйлесімді тәрбиесімен байланысты.
Оқушыларды сәндік қолданбалы өнеріне баулуда тәжірибелер мен бағдарламалар
Бүгінгі мектеп – ұлттық дәстүрді модульді түрде оқыту
Қазіргі заман талабына сай жоғары білім беретін мектептерде
Мектепте оқытудың түрлі педагогикалық талаптардың әдістерін бере отырып,
Жоғары сынып оқушыларын қолөнерге баулудың сипаттамасы
Қазіргі кезде өткен тарихымызға терең үңіліп, халқымыздың қолөнерін
Ғылыми – техникалық прогрестің дамуы кәсіптік білім мамандарын
Мектеп оқушыларын еңбекке баулудың тарихи мазмұндық сипаттамасы (1920-1925
1927-1937ж.ж. бастауыш сыныптарда «Еңбекке баулу» сабақтары өткізіліп, онда
1937-1952ж.ж. 6-7 сыныптар үшін үйірме сабақтары ұйымдастырылып, онда
1953-1957ж.ж. аралығында бастауыш сыныптар үшін «Еңбекке баулу» сабақтары
1958-1983ж.ж. 7-11 сынып оқушыларының «Еңбекке баулу» сабағы өндіріс
1984-1987 ж.ж. 5-9 сынып оқушылары оқу шеберханаларының тігін
1988-1998 ж.ж. 8-9 сынып оқушылары «Еңбекке баулу» сабағында
Жоғарыда аталған тарихи кезеңдердегі оқушыларды еңбекке баулу бағытындағы
Елімізде жаңа білім стандарттарының жасалуы мен инновациялық оқыту
технология пәнінің мазмұнына өндірістің бірнеше салалары бойынша нақты
оқулық мазмұнының ауылшаруашылық өндірісінің техникасы мен технологиясы ер
сәндік - қолданбалы өнері элементтері, киім тігу технологиясы
өндірістің негізгі салалары туралы түсініктері мен ұғымдарының қалыптаса
Сәндік – қолданбалы өнері арқылы оқушыларды ісмерлікке даярлаудың
Оқушыларды технология пәні арқылы сәндік – қолданбалы өнеріне
Бүгінгі күні ғылыми – технологиялық үдерістердің жетістіктеріне сәйкес
«Технология» techno - өнер, шебер, білгір және logos
«Технология» – еңбек ресурстарын дайындаудың негізгі көзі –
Ғалым С.А.Жолдасбекованың пікірі бойынша «технология» ұғымы дайын өнімді
«Технология» ұғымы материалдарды өңдеу және қайта өңдеу әдістері
Оқыту технологиясы дегеніміз не? Бұл сұраққа нақты жауап
- «Оқыту технологиясы» дегеніміз - жалпы оқыту жүйесін
«Оқыту технологиясы ұғымы педагогикалық технологияға ұқсас келгенімен, ол
- «Оқыту технологиясы» - бұл оқу бағдарламасына сай
С.У.Калюганың пікірі бойынша, технологиялық оқытудың пайда болуы
Ғылыми-өндірістік іс-әрекеттің жалпы әдістерін меңгеру оқушылармен ой-пікірді, техникалық
Технология - үдерістердің, операциялардың ретін көрсеткендіктен, мұнда да
Д.Қ.Пошаев өз еңбегінде: «Оқытуға технологиялық сипат беру, оқушылардың
Жоғарыдағы тұжырымдамаға сәйкес әрбір кезеңнің циклдарын қарастырып көрейік.
Оқытудың бірінші кезеңінде арнайы қарастырылған оқыту құралдары арқылы
Оқытудың екінші кезеңінде оқушылар алдында ойлауға бағдарлық әрекет
Оқытудың үшінші кезеңінде оқытушы әрекет моделін қалыптастыруы қажет.
Оқытудың төртінші кезеңінде оқушылардың әрекеті белгілі моделге ұқсас
Оқытудың бесінші кезеңінде оқытушы әрекетінің қимылын біртіндеп азайта
Оқытудың алтыншы кезеңінде оқушыларды оқытуда кешенді тапсырмалар, жаттығулар
Жоғарыдағы оқыту үдерісінде білімді басқарудың алты бірдей кезеңінде
Оқу материалының мазмұнына сәйкес, оқушылардың іс-әрекеті оқыту ситуациясына
Жаңа технологияны қалыптастырудың өрісі әр түрлі болып келеді:
Профессор В.М.Монаховтың пайымдауынша: оқыту технологиясы, ол- ұстаз да,
П.Г.Атутовтың пікірі бойынша технологиялық оқыту мазмұнын қайта құрудың
Тұлғаның жас ерекшеліктерін ескере отырып, технологиялық оқыту төмендегі
-оқушылардың технологиялық білім мен дағдыларын, еңбек құралдары мен
- политехникалық ой-өрісін кеңейту және ғылым негіздерін оқыту
- белсенді өмірлік позицияға, бәсекелестік күреске дайын болуға,
- шығармашылық қабілеттінің дамуы, жобалау қызметі мен кәсіпкерлік
- кәсіптік қажеттілікті қалыптастыру, іске асыру;
Сайып келгенде, жалпы білім беруде сәндік-қолданбалы бөлімдерді оқыту
Осы секілді қолөнерінің қыр – сырымен таныстыру, оның
Қазақ халқының өнерін, іскерлігін, өнер шеберлерінің қолынан шыққан
1.4. Жоғары сынып оқушыларын еңбекке бейімдеудің мазмұндық
Қазіргі кезде мемлекетіміздегі білім беру саласындағы саясат –
Білім беру стандартының басты функциясы – бұл білім
Біздің қарастырып отырған мәселеміз жалпы білім беретін мектептерде
Ғылымның тез қарқынмен дамуы және жаңа технологиялардың енуіне
Жас жеткіншектерді еңбекке оқытудың мазмұны, ұйымдастырылуы, оқыту барысы
оқушылар жұмысы қажетті тәжірибелік сипатта болуы;
жасалынатын еңбек туралы білімі және тәжірибелік тапсырмаларды орындау
сабақ барысында пайдалы өнім жасау;
жалпы еңбектік және арнайы білім мен ептіліктің үйлесуі;
еңбек жайлы білімнің тәрбиелік, дамытушылық және кәсіптік бейімделу
оқушылардың бейімділігі мен қызығушылығына байланысты және мектеп айналасындағы
Оқушыларды еңбекке оқытудың мазмұнын анықтау кезінде ұлт
«Технология» пәні оқушылардың жас ерекшеліктеріне және мұғалімнің
Бірінші сатысында (1- 4 сынып) қол еңбегінің күнделікті
Екінші сатысында (5-9 сыныпта) «Технология» пәнін оқытуда политехникалық
5-9 сыныптарда материалтану, машинатану, өндіріс жайлы, конструкторлық жоба,
Мектептегі материалдық қордың жиналуына, мамандардың мүмкіншілігіне қарай және
Бағдарламаның негізгі бөлімдеріне мыналарды жатқызуға болады: технология негіздері,
Бағдарламаның нұсқасын таңдау мына төмендегі шарттар бойынша іске
1. 5-7 сынып оқушылары «Технология» пәнін мектептегі және
2. Таңдалған нұсқа бойынша 5-9 сынып оқушылары өңдеу
3. 5-9 сынып оқушылары мектеп оқу және оқу-өндірістік
4. «Технология» пәнінің жалғасы ретінде 8 -
Үшінші сатыда 9-11сыныптарда оқушылардың қалауы бойынша мектептің және
материалдарды өңдеу технологиясы бойынша негізгі түсініктерді қалыптастыру,
бұйым дайындауда бөлшектердің нақты өлшемін анықтай білуге үйрену;
бұйымды жасауға арналған құрал-жабдықтардың арналуы мен құрылысы,
бұйымды өңдеуге қажетті құралды таңдау және пайдалану;
қолмен және тігін машинасымен өңдеудің
материалды қолмен және тігін машинасымен, станокпен өңдеу барысында
оқу шеберханасында қолданылатын тұрмыстық, өндірістік, арнайы, автоматтандырылған т.б.
еңбекті тиімді ұйымдастырудың, қауіпсіздік және тазалықтың негізгі тәртіптерін
бұйымның жеке бөлшектерін өңдеуге кететін уақыттарын есептеу;
өңдеу барысында қолданылатын материалдардың физикалық, химиялық, технологиялық, оптикалық
киімнің сызбасын құрудың және үлгілерін жасаудың тиімді жолдарын
бұйымның сапасын анықтау, өңдеудің түрлі тәсілдерін құрастыру,
Қажет болғанда ата-аналар мен оқушылардың талап-тілегі бойынша
Арнайы мамандандырылған мектепте ғылым мен теорияны практикалық
Ол өндіріс орындарында немесе оқу шеберханаларында жүргізіледі. Бұл
Шеберханадағы сабақтарда мұғалім оқу материалын белгілі бір қағидаларды
Ғылыми-техникалық прогрестің потенциалы жаңа кәсіптің пайда болуына сипатының
Кәсіптік білім беру жүйесінде кәсіби бағдар беру ісін
Қорытынды
Жоғары сынып оқушыларын сәндік-қолданбалы өнерге баулудың алғы шарттарының
Сәндік-қолданбалы өнерінің мүмкіндіктерін жас жеткіншектерді оқу тәрбиелеу барысында
Қорыта айтқанда, сәндік-қолданбалы өнерін оқыту арқылы оқушылардың іскерлігін,
Пайдаланған әдебиеттер
1 Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңы //Егемен Қазақстан,
2 Назарбаев Н. Қазақтың бүкіл тарихы - бірігу
3 Марғулан А.К., Акишев К., Оразбаев А. М.
4 Қасиманов С. Қазақ халқының
5 Арғынбаев Х. Қазақ халқының қолөнері. –Алматы: Қазақстан,
6 Тәжімұратов Ә. Шебердің қолы ортақ. - Алматы:
7 Мұқанов М.С. Қазақ киіз үйі. - Алматы:
8 Жәнібеков Ө. Уақыт керуені. - Алматы: Жазушы,
9 Акишев А.К. Искусство и мифология саков, -
10 Сейтешев А.П. Научные основы профессионально технической педагогики.
11 Жолдасбекова С.А. Бастауыш класс оқушыларының сәндік –
12 Ортаев Б.Т. «Мектептегі сәндік – қолданбалы өнер»
13 Бабанский Ю.Т. Избранные педагогические
14 Атутов.П.Р. Технология и современное образование // Педагогика.
15 Батышев С. Я. О всеобщем профессиональном образовании
16 Технология.Жалпы орта білім беретін мектептердің 8-9сыныптарына арналған
17 Төленбаев С. "Қазақ ою-өрнектері". Алматы: Онер. 1997.
18 Әбдуәлиева М.Р.Халық қолөнері: -Алматы: Рауан. 1992.
19 Арғынбаев Х. Қазақ
1 қосымша
Ғылыми жұмыстың аннотациясы
1. Аталуы - «Жоғары сынып оқушыларына сәндік -
2. Ғылыми-техникалық ақпараттың мемлекеттік рубрикаторы: ӘОЖ: 372.53
3. ЖОО - Қ.А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік
4. Жұмыстың аяқталу мерзімі - 2012
5. Жұмыстың көлемі: - 43
6. Иллюстрациялардың саны: -
7. Әдебиеттер саны: - 19
Жұмыстың сипаттамасы:
1. Ғылыми жұмыстың мақсаты: технология сабағында сәндік -
2. Өткізілген зерттеулердің әдістері: ғылыми зерттеу
3. Ғылыми зерттеудің негізгі қорытындылары - теориялық
4. Ғылыми нәтижелерді пайдалану туралы құжаттар - жоқ
Х.К. Нематова ______________
44
