Екі сатылы цилиндірлік бәсеңдеткішті жобалау курстық жұмыс
Мазмұны
Жобалауға тапсырма 3
Кіріспе 5
1 Электроқозғалтқыш таңдау және жетектің кинематикалық есебі 6
1.1 Электр қозғалтқыш таңдау 6
1.2 Кинематикалық параметірлерін анықтау 7
2 Тісті дөңгелектің материалдарын таңдау 7
3 Цилиндрлі тісті берілісті есептеу 8
3.1 Шапшаң сатыны есептеу 8
3.2 Баяу сатыны есептеу
4 Біліктің алдын-ала есептелінуі 12
5 Тегеріш пен дөңгелектің құрылғы өлшемдері 12
6 Бәсеңдеткіш тұрқысының құрылымдық өлшемдері 13
7 Бәсеңдеткішті құрастырудың бірінші кезеңі 13
8 Мойынтіректің қызмет ету ұзақтылығын тексеру 13
9 Кілтекті байланыстың беріктілігін тексеру 16
10 Біліктерді анықтап есептеу 18
11 Майдың сортын таңдау 18
Қорытынды 19
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 18 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны
Жобалауға тапсырма
Кіріспе
1 Электроқозғалтқыш таңдау және жетектің кинематикалық есебі
1.1 Электр қозғалтқыш таңдау
1.2 Кинематикалық параметірлерін анықтау
2 Тісті дөңгелектің материалдарын таңдау
3 Цилиндрлі тісті берілісті есептеу
3.1 Шапшаң сатыны есептеу
3.2 Баяу сатыны есептеу
4 Біліктің алдын-ала есептелінуі
5 Тегеріш пен дөңгелектің құрылғы өлшемдері
6 Бәсеңдеткіш тұрқысының құрылымдық өлшемдері
7 Бәсеңдеткішті құрастырудың бірінші кезеңі
8 Мойынтіректің қызмет ету ұзақтылығын тексеру
9 Кілтекті байланыстың беріктілігін тексеру
10 Біліктерді анықтап есептеу
11 Майдың сортын таңдау
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Жобаның тақырыбы : «Екі сатылы цилиндірлік
Курстық жұмыстың бастапқы мəліметтері: F = 3,3 kH;
D=250 мм; b = 300 мм; H= 750
Есеп–түсініктеме жазбаның талқылауға берілген сұрақтарының тізімі
менқысқаша курстық жұмысының мазмұны:
Электр қозғалтқыштың қуаты мен айналу жиілігін анықтау.
Жетектің беріліс қатынасын анықтау.
Беріліс дөңгелектерінің геометриялық өлшемдерін анықтау.
4. Жетектің күштік және кинематикалық көрсеткіштерін анықтау
Графикалық материалдардың тізімі (міндетті түрде қажет сызбалар
көрсетілген):
1)Жинақ сызбасы
2) Бөлшектеу сызбасы
Ұсынылған негізгі əдебиеттер:
1)Чернавский . К.Н . Боков и.др / Курсовое
2) Н.А. Иванов / Курсовое проектирование деталей машин: Учебное
для ВУЗ-ов :М: «Машиностраение».1979-1280с
3) Д.Серікбаев, С. Тәжібаев / машина деталдары .: Алматы.:
Кіріспе
Ауылшаруашылықтың барлық салаларының техникалық дәрежесі
Мемлекет машина жасау инженерлерінің алдына, өнімнің щығарылу көлемінің өсуін
“ҚҰРЫЛЫМДАУ НЕГІЗДЕРІ МЕН Машина бөлшектері” пәні бойынша курстық жобаны
Курстық жоба объектілері: ол көбінесе жалпы қолданыс бөлшектерін қолданатын
Курстық жобаны орындауды студент механизм жүйесін таңдаудан бірте-бірте көпнұсқалы
1 ЭЛЕКТРОҚОЗҒАЛТҚЫШТЫ ТАҢДАУ ЖӘНЕ ЖЕТЕКТІҢ КИНЕМАТИКАЛЫҚ ЕСЕБІ
1.1 Электроқозғалтқышты таңдау
Анықтама кестесі бойынша жетек құрамына кіретін әр берілістің және
1=0,98 –жалғастырғыштың ПӘК-і;
2=0,97- жабық цилиндірлік тісті берілістің ПӘК- і;
3=0,99- бір жұп домалау мойынтірегінің шығынын есепке алатын коэфициенті;
4=0,99- атанақ білігіндегі тіректің шығынын есепке алатын коэфициенті.
Осы қабылдаған ПӘК мәндері бойынша жетектің жалпы ПӘК-ін есептейміз
ж= жм4. 2м۰ цб3=0,994.0,982
Электроқозғалтқыштың қажетті қуатын анықтаймыз
Pқаж =F ∙ V / ж= 3,3∙ 1,2/0,842
4AM90L2Y3
4AM100S4Y3
4AM112MA6Y3 Рэқ=3кВт
nA=60v/πD=60*1/3.14*0.275=91,8 айн/мин
uж1= n1/ nA=2840/69.5=30,9 айн/мин
uж2= n2/ nA=1435/69.5=15.6 айн/мин
uж3= n3/ nA=955/69.5=10,4 айн/мин
.
Алынған мәліметтер арқылы анықтамалық кестеден электроқозғалтқыш түрін таңдаймыз, яғни
Рэ.қ Рқаж=3 кВт; nс=1435 айн/мин; d=28
Uш=5
Uжалпы=Uш=20.6
U6=Uж2/Uш=20.6/5=4.12
∆=Uж-Uб/Uб=0.12/4.12*100=3%
1.2 Кинематикалық параметрлерін анықтау
Бәсеңдеткіш біліктерінің айналу жиілігі мен бұрыштық жылдамдықтарын анықтаймыз:
жетекші біліктікі
nl=nном=1435 айн/мин;
1= n1/ 30=3,14∙1435/30=150,19рад/с
аралық біліктікі n
n2=n3=n1/Uш=1435/5=287 айн/мин;
2= 3= /30=3,14*287/30=30,03 рад/с;
жетектегі біліктікі
n4 =n3/Uб=287/4=71,75 айн/мин;
А= n4/30=3,14*71,75/30=7,5 рад/с
Жоғарыдағыдай бәсеңдеткіштің әр білігіндегі қуат шамасы мен бұраушы момент
Р1= Рқаж∙ 1∙=2,90*10*0,98*0,99=2,81 кВт
Р2=Р1∙ 1∙ 2=2,81*10*(0.97)*0.99=2.61 кВт
Р4=Р3∙ цб∙ жм=2.61*10*0.97*0.99=2.51 кВт
РА = Р4* жм м=2.51*0.98*0.99=2.43 кВт
Т1=Р1/ 1=2,81∙103|/150=18,71 Н∙м
Т2=Р2/ 2=2,61∙103|/30,03=86,91 Н∙м
ТА=РА/ А=2,51∙103|/7,5=324 Н∙м
2 БӘСЕҢДЕТКІШТІҢ ТІСТІ ДӨҢГЕЛЕКТЕРІН ЕСЕПТЕУ
2.1 Тісті дөңгелектің материалдарын таңдау
Тісті дөңгелектерге материал таңдау үшін өз еркімізбен берілген термиялық
Тісті дөңгелек үшін таңдаған болат маркасы 40Х , бұл
Тістегергіштің материалы – 40X, бұл да жақсартылған.
Тістегеріш қаттылығы – НВ 200
Дөңгелектің қаттылығы – НВ 230
Тістегеріш пен дөңгелектерге бөлек мүмкіндік кернеу [ н]
[ ] н= ∙КНL/[S]
Тісті дөңгелектердің төзімділік шегін олардың материалына, орташа қаттылығына және
Төзімділік шегі
Тістегергіш үшін: =2HB+70=2*230+70=530 МПа
Тісті дөңгелек үшін: =2HB+70=2*200+70=470 МПа
КHL=1- қызмет ету мерзімінің коэфициенті.
[S]H=1,1- беріктік қор коэфициенті.
[ ]H1= ∙ KH1/[S]H=530∙1/1,1=482 МПа
[ ]H2= ∙ KH2/[S]H2=470∙1/1,1=428 МПа
[ ]H=[ ]Hmin=428 МПа(2.3)
ваш=0,25; ваб=0,4- осьаралық тәжінің енінің коэфициенті.
КН =1,25- ауырлық коэфициенті.
2.2 Шапшаң сатыны есептеу
Осьаралық қашықтық (3.7).
= =93.4 мм
МЕСТ 2185-66 (36 бет) бойынша аламыз:
а ш=100мм
Нормальді ілінісу модулі
nn=(0,01…0,02) ∙awш=(0,01…0,02) ∙100=1....2 мм
mn=1,25 мм деп аламыз
Тіс бағытының бұрышы =110-деп алып, тістегергіш пен
z1=2aw∙ cos /(uш+1)∙mn=|2∙100∙0,98163|/(5+1)*1,25=26.18
z2=z1∙u=26.18∙5=131
z1=26, z2=131 деп қабылдаймыз, онда
uш=z2/z1=131/26=5.04 ауытқуы
=5.04-5/5∙100%=0,8% 0.8Тіс бағыты бұрышының дәл мәні
cos =|(z1+z2) ∙mn|/2aw=1.25 (26+131)/2*100=0,98125
=arccos=11,11270
Тістегергіш пен дөңгелектің негізгі өлшемдері
d1=mn∙z1/cos =26*1,25/0,98125=33.12 мм;
d2=mn∙z2/cos =131*1,25/0,98125=166.879 мм;
Тістер төбесіндегі диаметр
da1=d1+2∙mn=33.12+2*1,25=35.62 мм;
da2=d2+2∙mn=166.876+2*1,25=169.379 мм;
дөңгелек ені в2= ваш∙аwш=0,25*100=25 в2=25
тістегергіш ені в1=в2+4мм=25+4=36мм
Тістегергіш енінің диметрі бойынша коэффициентін анықтаймыз
вd=в1/d1=42/33.12102=1,2680
Дөңгелектің жылдамдығы және берілістің дәлдік дәрежесі
= 1∙d1/2=150.2*33.12102/2000=2.48 м/с.
Мұндай жылдамдықта 8-дәрежелі дәлдікті қабылдаймыз.
Жүк коэффицинті:
KH=KH ∙KH ∙KH =1,20*1.07*1.09=1.4
мұндағы
KH =1,20 (3,5 кесте);
KH =1,09 (3,4 кесте).;
KH =1 (3,6 кесте).
Түйісу кернеуін тексекру:
Ілінісу үшін әсер ететін күш н=270/аw
1) шеңберлі
2) радиалды Fr2=Ft∙
3) осьтік
Иілу кернеуі бойынша тістердің шыдамдылығын тексеру (3.25)
(2.26)
KF=KF ∙КF
KF =1.15 (3.7 кесте).
KF =1,1 (3,8кесте).
YF-zv эквивалентті тістер санына байланысты жергілікті кернеу бойынша
тістегеріште zV1= = =27,965
дөңгелекте zV2= =
Y1=3.81 және Y2=3.62
Мүмкіндік кернеу: [ ]F=
Анықтама кестесі бойынша төзімділік шегі мен беріктік қор коэффициенті
=1,8 HB;
тістегергіш үшін [
дөңгелек үшін
=,8∙230=414 H/мм2
қатнасын табамыз:
тітегергіш үшін: =65 МПа(2.35)
дөңгелек үшін: =57 МПа(2.36)
және коэффициенті анықтаймыз
(46)бет
8 дәрежелі дәлдік үшін
Тісті дөңгелектің беріктігін тексереміз:
МПа
2.3 Баяу сатыны есептеу.
Оьсаралық қашықтық :
=49,5(4+1) =149.245 мм
Стандарт қатар бойынша: aw=160 мм
Нормальді ілінісу модулі
=(0,01…0,02)aw=(0,01…0,02)149=1,5......3 мм
деп аламыз.
Тістердің қосарлы санын анықтаймыз
z = =160
Тістегергіш пен дөңгелектің тістер санын анықтау:
z3=32 (2.43)
Дөңгелектің тістер саны: z4=z
Тістегергіш пен дөңгелектің негізгі өлшемдері.
Бөлгіш диаметрі : d3=mt∙Z3=2∙32=64 мм
d4=mt∙Z4=2∙128=256 мм
Тістер төбесіндегі диаметр: da3=d3+2mt=64+2∙2=68 мм
da4=d4+2mt=256+2∙2=260 мм
дөңгелек ені в4=awб∙ =0,4∙160=64 мм (2.49)
тістегергіш ені в3=в4+6 мм=64+6=70 мм
Тістегергіш енінің диаметрі бойынша анықтаймыз:
(2.50)
Дөңгелектің жылдамдығы және берілістің дәлдік дәрежесі:
м/с
Мұндай жылдамдықта 8 дәрежелі дәлдікті аламыз.
Жүк коэффициенті :
KH=KH ∙ =1.05*1,05*1,6=1,168
(3.5 кесте).
КН =1.06 (3.4 кесте).
КН =1,05 (3,6 кесте).
Жанасу кернеуін тексеру
= МПА≤[σ] (2.53)
Ілінісу кезіндегі әсер ететін күш.
1) шеңберлі: =2715 Н (2.54)
2) радиалды: 988 Н (2.55)
Иілу керенуі бойынша тістердің шыдамдылығын тексеру (3.25).
(2.56)
YF-zV эквивалентті тістер санына байланысты жергілікті кернеу бойынша тәстердің
z3=33
z4=135
Мүмкіндік кернеу: [ ]F=
[ ]=237 МПа
[ ]=206 МПа
: қатнасын табамыз.
тістегергіш үшін: (2.58)
дөңгелек үшін: МПа (2.59)
Тісті дөңгелектің беріктігін тексереміз.
=108,19 МПа (2.60)
3 БІЛІКТЕРДІҢ АЛДЫН-АЛА ЕСЕПТЕЛІНУІ
3.1 Жетекші білік [ ]б=25 МПа жанасу
= =15,5 мм
Бәсеңдеткіш білігі электроқозғалтқыш білігімен жалғастырғыш арқылы жалғанғандықтан, ротор диаметрі
dк=28 мм
dә.қ=0,8∙32=25,6 м
dдв =25мм деп қабылдаймыз,
Тістегергіш білікпен бірге орындалған.
3,2 Аралық білік [ ]б=15 МПа
= =30,71 мм
dб1=35,8 мм- тістегергіш пен дөңгелек астындағы диаметр
мм-мойынтірек асындағы диаметр
3.3 Жетектегі білік: [ ]б=25 МПа
= =40,6 мм
мм деп қабылдаймыз
dn4=50 мм
dд4=55 мм
4 ТІСТЕГЕРГІШ ПЕН ДӨҢГЕЛЕКТІҢ ҚҰРЫЛҒЫ ӨЛШЕМІ
Шапшаң саты үшін:
Тістегергіш :d1=33.12 мм
da1=35.62мм
в1=36 мм
Тістегергіш күпшексіз орындаймыз.
Дөңгелек күпшегінің диамітрі мен ұзындығы.
=88 мм
88мм
Баяу саты үшін:
мм
da3=68 мм
в3=70 мм
dкуп4=1,6dд4=1,6∙55=88 мм
lкуп4=в4=64 мм
5 БІСЕҢДЕТКІШ ТҰРҚЫСЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ ӨЛШЕМДЕРІ
Қақпақ пен тұрқы қабырғасының қалыңдығы
=0,025∙a +3=0,025∙160+3=7мм
1=0,02∙a +3=0,02∙160+3=6,2 мм
= 1=8 мм
Қақпақ пен тұрқы белдемесі ернемегінің қалыңдығы:
в=1,5∙б=1,5∙8=12 мм
р=2,35∙б=2,35∙8= 18,8 мм
р=20 мм деп аламыз.
Бұрандама диаметрі:
Фундаметтік: d1=(0,03..0,036) ∙a +12=(0,03…0,036)160+12=16.8….17.76 мм
М20 бұрандалы бұрандаманы аламыз.
Мойынтірек қасындағы қақпақты тұрқыға бекітетін диаметрі :
мм
М16 бұрандалы бұрандаманы аламыз.
Қақпақты тұрқымен байланыстыратын диаметрі :
мм
=М12бұрандалы бұрандаманы аламыз.
6 БӘСЕҢДЕТКІШТІ ҚҰРАСТЫРУДЫҢ БІРІНШІ КЕЗЕҢІ
Мойынтіректің
белгіленуі мм D1 мм В мм c
Жетекші 206 29 52 15 14,0 6.95
Аралық 206 30 62 16 19,5 10
Жетектегі 210 50 90 20 35,1 19,8
Бірінші кезең тісті дөңгелектің, тіректің реакцияларын анықтауға және мойынтіректер
Сәйкес орналастыру 1:1 масштабымен А1 форматында бір проекцияда –
7 МОЙЫНТІРЕКТІҢ ЖҰМЫС ІСТЕУ ҰЗАҚТЫЛЫҒЫН ТЕКСЕРУ
1) Жетекші білік
Ілінісу кезіндегі күштер
Ft1=1105 H
Fr1=410 H
Fa=200 H
d1=29 мм
Тірек реакциялары
R =R =410 H
(7.2)
Tексеру: Fkb-Rx1-Rxz+2Frb=320-1534+2∙1105-996=0
Қосынды реакциасы:
= =1590 H
= =1080 H (7.5)
Мүнда радиалды жүктеме Fr1=740 H, осьтік жүктеме мойынтіректерге әсер
Қатнасын табамыз:
(7.)
б∙KT=740∙1∙1=740 H (7.7)
Жұмыс істеу мерзімі, млн, айн.
51832 млн,айн. (7.)
906∙103 сағ (7.8)
Иілу кезіндегі күштер:
Ft1=1105 H
Fr1=410 H
H
мм
Ft2=2810 H
Fr2=1022 H
Тірек реакциалары:
(7.9)
(7.10)
H
Rx3=Rx4=716 H
(7.11)
(7.12)
(7.13)
H
Тексеру:
Қосынды реакциялар:
= =759 H
= =753 H
Эквивалентті күшті анықтаймыз:
(7.17)
Жұмыс істеу мерзімі, млн. айн
млн.айн.
сағ
Жетектегі білік :
Ft2=2810 H
Fr2=1022 H
Rx5=Rx6= H
Ry5=Ry6= H
= =1495 H
Pэ=V =1495∙1,2=1794 H
Жұмыс істеу мерзімі,1111494 млн. айн
млн.айн.
млн.айн.
8 КІЛТЕКТІ ҚОСЫЛЫСТЫҢ БЕРІКТІЛІГІН ТЕКСЕРУ
Шетжағы дөңгеленген призмалы кілтек. Кілтек қимасы, кілтек ойығы мен
Кілтек материалы – болат 45 қалыптандырылған.
Жанасу кернеуі мен беріктілік шарты.
ж.ш=
1) Жетекші білік:
в∙h ∙l=8∙7∙63 t1=4 мм
(8.3)
2) Аралық білік :
мм
МПа
3) Жетектегі білік:
мм
9 БІЛІКТЕРДІ АНЫҚТАП ЕСЕПТЕУ
Жетектегі білікті тексеріп, дөңгелек арасындағы қиманы қарастырамыз. Кернеу шоғырлануы
Біліктің материалы- болат 45, термоөңдеу – қалыптандырылған.
МПа
Төзімділік шегі:
мм
Айналу моменті:
=175 H
Нетто қимасының полярлық кедергі моменті.
мм3
Иілуге кедергі моменті:
мм3
Циклдағы жанама кернеудің орташа мәні.
МПа
Қалыпты иілу кернеуінің амплитудасы.
МПа
Қалыпты кернеу бойынша беріктік қор коэффициенті.
(9.7)
Жанама кернеу бойынша беріктілік қор коэффициенті.
(9.8)
А – Ақимасы үшін қорытқы беріктілік қор коэффициенті.
(9.9)
10. МАЙДЫҢ СОРТЫН ТАҢДАУ
Тісті іліністерді майлау үшін тісті дөңгелекті майға батырады. Дөңгелек
дм3
Дөңгелектің орташа жылдамдығын анықтаймыз.
м/с
Осы жылдамдық арқылы майдың тұтқырлығын анықтадық
Қорытынды
Сонымен, машина детальдары курсы барлық машинаға тән бір типтес
Осы курстық жобаны орындау барысында жақсылап түсініп, машина детальдары
Менің курстық жобамның тапсырмасы екі сатылы цилиндірлі бәсеңдеткішті құрастыру
Бәсеңдеткішті құрастыру бірнеше есептеу бөлімдерінен тұрады. Мысалы, электроқозғалтқышты таңдау,
Қолданылған әдебиеттер тізімІ
1.Черновский С.А. және Ицков Г.М. и др.
Курсовое проектирование деталей машин. М, «Машинастроение» 1979ж.
2.Д.М.Серікбаев, С.Д. Тәжібаев
«Машина детальдары»
Жоғарғы техникалық оқу орындарының студенттеріне арналған оқулық.
3.Дунаев П.Ф. Пелинков О.П.
Конструирование узлов и деталей машин. Москва. Высший школа.