Ежелгі Қытай курстық жұмыс
ЖОСПАР:
Кіріспе
Негізгі бөлім
I Ежелгі Қытай мәдениетінің қалыптасуы
1.1 Конфуцийдің қысқаша өмірбаяны
1.2 «Жетілген Адам» идеалы
1.3 «Сяо» ілімі
1.4 Білім туралы Конфуцийлік ілім
II Ежелгі Қытайдағы жазу және әдебиеттің дамуы
2.1 Қытай жазуы ерекшеліктері
2.2 Әдебиет өнерінің қалыптасуы
III Ежелгі Қытайда ғылым мен білімнің дамуы
3.1 Қытай астраномия мен күнтізбесі
3.2 Қытай математикасы
IV Ежелгі Қытай медицинасы
4.1 Қытай медицинасының тарихы
4.2 Қытай медицинасының тән емдеу тәсілдері
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 26 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
ЖОСПАР:
Кіріспе
Негізгі бөлім
I Ежелгі Қытай мәдениетінің қалыптасуы
1.1 Конфуцийдің қысқаша өмірбаяны
1.2 «Жетілген Адам» идеалы
1.3 «Сяо» ілімі
1.4 Білім туралы Конфуцийлік ілім
II Ежелгі Қытайдағы жазу және әдебиеттің дамуы
2.1 Қытай жазуы ерекшеліктері
2.2 Әдебиет өнерінің қалыптасуы
III Ежелгі Қытайда ғылым мен білімнің дамуы
3.1 Қытай астраномия мен күнтізбесі
3.2 Қытай математикасы
IV Ежелгі Қытай медицинасы
4.1 Қытай медицинасының тарихы
4.2 Қытай медицинасының тән емдеу тәсілдері
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Қытай - көне тарихы, мәдениеті, философиясы бар ел. Хуанхэ
«Хайндықтар» немесе «ханьжень» атаулары (қытайлықтар өздерін осылай атайды) кейінгі
Қытай аумағындағы ежелгi қоғам, ежелгі қоғамдарға сай әр түрлі
б.з.д.I-II мың ж. – мемлекет пайда болуы, Шан (Инь)
б.з.д. XI-VIII ғ. - Чжоу мемлекеті (Батыс)
б.з.д. VII-VI ғ. – «көп патшылық» кезеңі (Лего)
б.з.д. V-III ғ. – «азыңаған патшалықтар» кезеңі
б.з.д. III ғ. – б.з. II ғ. – Цинь
б.з. III – VI ғ. – «үш патшалық» кезеңі
Конфуцийдің қысқаша өмірбаяны
Қытай мәдениетінің қайнар бұлағы - Конфуций ілімі болып саналады.
Жас кезінде ол саясаткер болуды армандап, соған ұмтылған. Алайда
Өмір жолында талай қиындықтарды бастан кешірген Конфуцийдің бойында өзі
«Жетілген Адам» идеалы
Конфуций өзінің өмірлік қағидаларын қағаз бетіне түсірген жоқ, бірақ
Уақыт өткен сайын Конфуцийдің беделі өсіп, оның ілімі қытай
Конфуций ел басқарудың мақсаты-халықтың мүддесі деп жариялады. Оныңь әрбір
«Сяо» ілімі
Ата - бабаларға табыну - ежелгі Қытайда кеңінен орын
Уақыт өткен сайын «сяоның» ата-аналарды құрметтеу туралы өмірлік қағидалары
Конфуцийдің ата-бабаларды құрметтеу және сяо ережелері қытайлықтарды отбасын ыдыратпай,
Білім туралы Конфуцийлік ілім
Білім туралы конфуцийлік ілім әлеуметті к- өнегелілік мәселелерге арналған.Конфуций
Конфуций үшін тәжірибе- ең алдымен адамдар арасындағы қарым-қатынас болып
2.1 Қытай жазуының ерекшеліктері
Ежелгі Қытайлықтар жазу өнерін қытай
Бүгінгі күнге дейін белгілі болған ежелгі
Осылайша Қытай жазуы көру табиғатын қалыптастырған, яғни ауызекі
Қытай жазуының табиғатына терең үңілсек, Чжау дәуірінде-ақ сәйкес
Сөздердің дыбысталуын жазба белгілермен беруге талпынса
Қытайлықтардың әліпбилік жазуға көшудің лингвистикалықтан
Қытай жазуының пайда болуының алғашқы кезеңінде жазу дәстүрінің
Чжоу дәуірі кезіндегі жазу белгілерінің графикалық формалары
Чжоу патшалығының күйреуі бір-бірінен өзгешеліктері бар бірнеші
Ежелгі Қытайды бітіруші Цинь шихуанды алғашқыларының бірі
Сонымен қатар, ертеректе Қытайда жазуға арналған қылқалам қолданылған. Оны
І ғарсырдың басында ғалым Ян Сюн диалектикалық лексикалық
Сюй Шэннің сөздігі кейінгі түсіндірме сөздіктерге негіз болды.
Сун династия кезінде (Х-ХІІІ ғ) баспа кітаптарының пайда болуы
Қытай иероглифтері көршілес халықтардың,атап айтқанда,танғыт Чжуан, вьетнамдықтардың иероглифтер жазуының
Ежелгі Қытайда сауаттылық мәселесі көбінесе жоғарға тап өкілдерін алаңдатты.
7-8 жастағы ер балалар үшін классикалық білім беру басталады.
Білімді есте қалдыру үшін мұғалімдер алдымен өздері мәтінді оқыған.
Классикалық білімді аяқтау үшін 12-13 жыл белсенді де ынталы
Дәстүрлі білім берудің элементтері яғни канондарды жаттау қазіргі күнге
2.2 Әдебиет өнерінің қалыптасуы
Ежелгі қытай поэтикалық мұрасы ретінде көптеген шығармаларды көруге болады.
Поэзияның негізгі саласы:
1. Панеглрик шығармалар – патша династиясы оның басқару үйі,
2. Конфуцилілік тақырыптағы поэзия – бірнеше
А) тарихи оқиғалар
Б) әлеуметтік саяси тақырыптар – басшы мен қарапайым
С) әскери тақырыптағы шығамалар - әскери өмір қиындықтары, қақтығыстар
3. Махаббат лирикасына жатқызылатын тақырыптар. (сезімдер поэзиясы)
4. Табиғат стиліндегі поэзия (Гун ти ши)
5. Достық поэзиясы
6. Қоршаған орта құбылыстарын сипаттайтын поэзия.
Даостық діни және достық философиялық тақырыптардан пейзаж лирикасы пайда
Ұлы ақындар: Бо Цзюши (776-846), Тао Юаньмин (365-427), Ду
Ежелгі Қытайда көне мифтерді әдеби түрде қайта өңдеу пайда
Ежелгі Қытайда әдебиет 2 формада дамыды:
1. Тарихи баяндама (мұнжағы құнды дерек Сыма Цяннің «Тарихи
2. Қарапайым тілмен тілмен айшықталған саяси публистика: декларация, тақтық
Бұған қоса үндестік, ассонанс, поэтикалық шығарманың жанрлары қолданылған «параллельді
Лан дәуірінде «Қиял – ғажайып әңгімелер! (чуанци) атты фонтастикалық
Эпикалық прозаның дамуындағы келесі қадам У Чэньэннің ромаындағы жасалды
Мин дәуірінің аяғында тұрмыстық романдар пайда болды. Мысалы: «Цзин,
Цин дәуірінде алғашқы ірі сатиралық роман «Конфуциліктердің арнайы емес
Қытайдағы прозаның негізі жанрының бөлімі ретінде драматургия қалыптастырды. Ол
3.1 Қытай астраномия мен күнтізбесі
Ежелгі қытайлықтардың пайымдауынша, әлем бастапқы қлыптағы Хаостың кеңеюінен
16 ғасырда өмір сүрген ғалым Ли Шичжэнь қытай фармакопесі
Қытайлықтардың ойынша от – таза материялды емес энергия болып
Қытайлар әлем ци деген ұғымнан пайда болды деген. Ци
Қытайдың дәстүрлі ғылымы адамдардың күнделікті қажеттіліктері мен тұрмыстарына байланысты.
Аспан мен Жердің құрылымына келсек, қытайлар осы жөнінде ортақ
«Аспан сфералары» (хунь тянь шо) атты келесі теория Аспан
Үшінші теория «шексіз кеңістік ілімі» (сюань е шо) деп
Ежелден бері Қытайда астрономиялық білімдер күнтізбелік есептемелер мен мемлекеттік
Қытайлық күнтізбе ылғи да негізінен жер өңдеушілердің қажеттіліктері үшін
Қытай күнтізбесінің ерекшелігі деп, қытайлықтардың Күн мен Ай ритмдерін
Қытайлықтар өте ертеден бері, Күн эклиптикасын ашқан. Европа мен
Айлық жыл 354,36 тәуліктен тұрады. Күндік жылдан 11 тәулікке
Ежелден бері қытайлықтар аспандағы жұлдыздардың зодиакалдышеңберіне байланысты орналасуын мұқият
Астрономиялық және күнтізбелік есептеулерді жүргізу үшін негізгі аспап күн
Уақытты есептеу үшін су сағаттары қолданылды. Олар ежелдің өзінде-ақ,
15 ғасырдың өзінде Қытайда үлкен обсерваториялар салынған еді. Олар
3.2 Қытай математикасы
Қытай математикасының алғышарттары болып, ежелгі мәдениеттің түрлі классификациялық
Ежелгі қытай оқулықтарында адамдар есептеуді жіптерді түйіншектеу арқылы жүргізді
«Күресуші Патшалықтар» дәуірінен бастап (б.з.б. 5-3ғ.) қытайлар санауға арналған
Қытайлар бөлшек сандармен қатар ондық бөлшек сандарды да пайдаланды.
«Тоғыз тарауда суреттелген математика» кітабында әр тарау математикалық есептеулердің
Орта ғасырларда Қытай қоғамы мен шарушылығының жағдайы математика саласында
4.1 Қытай медицинасының тарихы
Тарихи тұрғыдан қарастырғанда Қытай медицинасы батыс медицинасына қарағанда әлдеқайда
Қытай медицинасы мен батыс медицинасын салыстыратын болсақ Қытай медицинасына
Сонымен қатар Қытай медицинасының тарихында ерекше талатаны жағдай, Ли
Превентивті медицина Қытай медицинасында маңызды орынға ие болып келеді.
ХІХ ғасырдың ортасынан бастап батыс отаршыл державалардың ықпалы әсерінен
Алғашында Қытай медицинасы төрт негізгі саладан тұрған. Мәселен, Инь
1. Ересек адамдарды емдейтін медицина (да-фэн-май)
2. Жалпы медицина (цзэ-и)
3. Педиатрия (хао-фэн-май)
4. Сал ауруларын емдеу (фэн-га)
5. Гинекология (фу-ге)
6. Офтальмология (ян-ге)
7. Стоматология (гоу-ци)
8. Тамақ ауруларын емдеу (ян-хоу)
9. Ортопедия (чжен-гу)
10. Сыртқы аурулар мен хирургия (цзинь-чжуан)
11. Инемен емдеу тәсілдері, акупунктура (чжень-цзю)
Қазіргі кезде Қытай медицинасы мамандандырылған 9 салаға бөлінген: терапия,
Әр түрлі дәрілер мен акупунктураны қолдануды тағайындаумен қатар медицинаның
1. Қырнауыш массаж, мысалы тиынның көмегімен.
2. Теріге дәрілік заттарды жабыстыру әдісі.
3. Банкілер.
4. Теріге юнь-фаның көмегімен дәрілерді енгізу.
5. Гидротерапия.
6. Бальнеотерапия.
7. Дәрілік пармен және түтінмен емдеу.
8. Ара балауызымен таңу.
9. Балшық.
10. Шипалы дене жаттығулары.
11. Массаж.
12. Қытай тыныс алу терапиясы.
13. Омыртқа жотасын емдейтін терапия.
14. Тері тіліктері.
Қытайдың дәстүрлі медицинасының батыс медицинасынан айырмашылықтарын қарастыратын болсақ, келесі
Қытай медицинасы адамды біркелкі толық жүйе ретінде қарастырады.
Диалектикалық диагностика және ауру белгілеріне байланысты емдеу ерекшелігі./6-195/
4.2 Қытай медицинасының тән емдеу тәсілдері
Қытай медицинасы адамды толық органикалық ағза ретінде қарастырып, оның
Ауруды емдеу барысында Қытай дәрігерлері баса назарын аурудың алдын
Емдеудің негізгі тәселе бұл аурудың пайда болу себептерін жою.
Қытай медицинасындағы құбылыстарды сараптаудағы бірыңғай тәсілдері маңызды екі
Адам ағзасын ажырамайтын біртұтас жүйе ретінде қарастыру.
Адам мен табиғат арасындағы тығыз байланысты мойындау.
Қытай дәрігерлерінің пайымдауынша адам ағзасының әр түрлі бөліктері өз
Мысалы, жүрек каналдар жүйесі арқылы аш ішекпен байланысты, ол
Сонымен, Қытай дәрігері диагноз қояр кезде бес мүшенің (тіл,
Қытай медицинасы адамды емдеу барысында тек қана құбылыстарды сараптаудағы
Жылдың әр түрлі мезгілдерінде орын алатын өзгерістер, мысалы, жаздағы
Қорытынды
Қытай мәдениеті капиталистік мемлекеттердің Қытайды басып алу мен бағындыру
Қытай мәдениеті басында қазіргі Монғолстан, Тибет, Үндіқытай, Корей және
XIX ғ. басына дейін қытайлықтардың өз мәдениетін басқа сырт
Қытай мәдениеті өте қызықты және көп қырлы болғандықтан тандадым.
Қытай мәдениеті жайлы жазба деректер мол болғанына байланысты Қытайлықтар
Қытай халқының мәдениеті мен тарихы мені қатты қызықтырады. Онда
Негізгі әдебиеттер:
1. Ежелгі шығыс мәдениеті Қ.Жамалов
2. Виргинский B.C., Хотеенков В.Ф. Очерки истории науки
3. История педагогики и образования/ Под ред. А.И.Пискунова.
Қосымша әдебиеттер:
4. Лерье И., Ляпунов К., Матье М., Пиотровский Б.,
5. Малявин З.В. Китайская цивилизация. М.,2001.
6. Нейгебауэр О. Точные науки в древности. М., 1968.
7. Крюков М.В., Переломов Л.С, Софронов М.В., Чебоксаров Н.Н.
8. Истрин В.А. Возникновение и развитие письма. М., 1965.
9. История Древнего Востока/ Под ред. В.И.Кузищина.М., 1999
10. Фань Вэнь - лань. Древняя история Китая. М,
11. Тихвинский С.Л. Китай и всемирная история. М, 1988
12. Варга Д. Древний Восток: у начала письменности. Будапешт,
13. История стран Азии и Африки в новейшее время.
14. Новая история стран зарубежной Азии и Африки. Л.,
15. Розалиеь Ю.Н. Новая и новейшая история стран Азии
16. История стран Азии и Африки в средние века.
17. Ефимов Г. Очерки по новой и новейшей истории
18. Сидихменов В.Я. Китай: страницы прошлого. М, 1978.
19. Никифоров В.Н. Китай в годы пробуждения Азии. М.,
20. Новейшая история Китая 1917-1970. М., 1972.
21. История и культура Китая. М, 1974.
22. Китай: история, культура, историография. М, 1977.
2
