Бағалы қағаздардың экономикалық тиімділігін арттыру жолдары курстық жұмыс
ЖОСПАР
КІРІСПЕ
1 БАҒАЛЫ ҚАҒАЗДАРДЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ МЕН ДАМУЫ
1.1 Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар нарығының пайда болуы және оның құрылымы
1.2 Қазақстандағы бағалы қағаздар нарығының даму деңгейі
1.3 Бағалы қағаздарды дамытудағы шетелдік тәжірибені пайдалану және
оны жүзеге асыру.
2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ БАҒАЛЫ ҚАҒАЗДАР НАРЫҒЫНЫҢ ДАМУ ДЕҢГЕЙІ.
2.1 Бағалы қағаздар нарығының даму динамикасын талдау
2.2 Бағалы қағаздардың заңнамасындағы өзгертулер мен толықтырулар
және компаниядағы кездейсоқ тәукелдер
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 36 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
ЖОСПАР
КІРІСПЕ
1 БАҒАЛЫ ҚАҒАЗДАРДЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ МЕН ДАМУЫ
1.1 Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар нарығының пайда болуы және
1.2 Қазақстандағы бағалы қағаздар нарығының даму деңгейі
1.3 Бағалы қағаздарды дамытудағы шетелдік тәжірибені пайдалану және
оны жүзеге асыру.
2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ БАҒАЛЫ ҚАҒАЗДАР НАРЫҒЫНЫҢ ДАМУ ДЕҢГЕЙІ.
2.1 Бағалы қағаздар нарығының даму динамикасын талдау
2.2 Бағалы қағаздардың заңнамасындағы өзгертулер мен толықтырулар
және компаниядағы кездейсоқ тәукелдер
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Бағалы қағаз нарығы қаржы нарығының
Қаржы нарығының жаһандануы және әлемде бәсекелестік артықшылықта болу елдегі
ҚР қаржы нарығы негізінен банктік саладан тұрады. Банктік мекемелер
ҚР Президентінің кезекті жолдауында ұлттық бағалы қағаздар нарығын дамыту
Жоғарыдағы факторларды ескере отырып, бағалы қағаздар нарығы, оның мәселелері
Курстық жұмыстың тақырыбы: Бағалы қағаздардың экономикалық тиімділігін арттыру жолдары.
Курстық жұмыстың мақсаты: Зерттеудің мақсаты ретінде Қазақстан Республикасы бағалы
- бағалы қағаздар нарығының теориялық пен тәжірибелік мазмұнын қарастыру;
- әлемдік және ұлттық бағалы қағаздар нарықтарының үлгілерін, оны
- бағалы қағаздар нарығының дамуы жағдайында Қазақстанда мемлекеттік реттеудің
- ҚР эмиссиялық бағалы қағаздар нарығының жағдайына талдау
- ҚР бағалы қағаздар нарығындағы қатысушылардың өзара байланысының механизмін
- бағалы қағаздар нарығының даму бағыттары бойынша ұсыныстар беру.
Курстық жұмыстың міндеттері:
ҚР-дағы бағалы қағаздар нарығының пайда болуы мен оның құрылымын
Бағалы қағаздарды шығару механизмін қарастыру;
Бағалы қағаздар және олардың түрлерін зерттеу;
ҚР-дағы бағалы қағаздардың даму деңгейіне талдау жүргізу;
Бағалы қағаздар нарығын дамытудағы шетелдік тәжірибені пайдалану және оны
Курстық жұмыстың зерттеу объектілері. Зерттеу жұмысының пәні ретінде ҚР
Зерттеу объектісі болып Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар нарығы саналады.
Курстық жұмыстың құрылымы. Курстық жұмыс кіріспеден, екі негізгі бөлімнен,
1 Бағалы қағаздардың қалыптасуы мен дамуы
1.1 Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар нарығының пайда болуы және
Бағалы қағаз нарығы субъектілерінің қатынастары экономикалық – құқықтық механизмге
Өзінің ұйымдық және құрылымдық ерекшеліктеріне орай бағалы қағаздар каржы
1990 жылдың басынан экономикалық тәжірбиесі дәлелдегеніндей шаруашылықты жетілдірудің нарықтық
Акция шығару осы ресурстарды шектеусіз алуға мүмкіндік туғызса, ал
Өркениетті мемлекеттерде экономикалық өрлеуді қаржыландырудың басты жолы бағалы қағаздар
- эмитенттер, яғни әртүрлі бағалы қағаздар шығаратын
шаруашылық субъектілері;
- инвесторлар, яғни уықытша бос ақша иелері – заңды
жеке тұлғалар;
- бағалы қағаздар нарығының кәсіби мамандары: брокерлер
дилерлер, инвестициялық басқарушылар, маркетмейкерлер,
- инвестициялық компаниялары, сақтандыру компаниялары, зейнетақы қорлары және т.б.
- қор биржаларды, депозиттік, клирингтік және басқа бағалы қағаздарды
Осы күрделі құрылымдардың қызметін ұйымдастыратын, басқаратын және реттейтін заңдар
Айтылған мәселелердің барлығы мемлекетіміздің экономикалық дамудың бүгінгі кездегі сатысында
Түптеп келгенде, бағалы қағаз саудасынан эмитентке сауда-саттыққа араласқан басқаларға
Үкімет облигацияларын шығаратын Қаржы министрлігі, болмаса ресми мекемелердің бірі,
1996 жылдың аяқталу кезінде Қазақстан бағалы қағаздар нарығында өзара
1997 жылдың 5 наурызында «Бағалы кағаздар нарығы туралы» және
1997 жьілы жүргізілген тендердің нәтижесінде ¥лттық банк пен Қазақстан
Заң негізінде бағалы қағаздар нарығындағы қызметпен бірге басқа да
1997 жылдың 20 маусымында қабылданған «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамтамасыз
2001 жылдың 11 маусымында Қазақстан Республикасы Президентінің «Қаржы нарығын
Қазақстан бағалы қағаздар нарығының дамуы барысында көптеген заңдар мен
• 2000 жылғы 18 қаңтардағы «Қазақстан Республикасындағы сақтандыру қызметі
• 2003 жылғы
• 2003 жылғы
• 2003 жылғы 4 шілдедегі «Қаржы
• 2004 жылғы 6 шілдедегі «Қазақстан Республикасындагы кредиттік бюролар
• 2004 жылғы 6 шілдедегі «Инвестициялық қорлар туралы». 2003
1. Акционерлік қоғамды «ашық», «жабық» деп типке бөлу
2. Жарғылық капиталының минимальды мөлшері анағұрлым өсірілген.
3. Акцияларды мемлекеттік тіркеусіз салықтық инвестициялық номер беру жолымен
4. Жарияланған акцияларды шығаруды мемлекеттік тіркеуден өткізу 1
5. Акцияларды жабық тәсілмен
6. Дивидендтерді төлеу мерзімін өткізіп алганы үшін айыппұл төлеу
7. Соттың шешімі бойынша
8. Бұрын мемлекеттік қызметте болған адамдарды қоғамның басшы
9. Процедуралық мәселелер бойынша егжей-тегжейлі талаптар (акционерлердің жалпы жиналысын
10. Аффилиирленген жақтар туралы тарау енгізілген ( бүрынғы заңда
11.«Орналастыру бағасы», «ірі акционер», «төлем
12. Тек қана тәуелсіз тіркеушілердің акция ұстаушы реестрін жүргізуі
13. Халықтық акционерлік коғам екенін білдіретін белгілердің саны азайған.
Қорыта айтқанда, заңның 11 тарауы 90 бабының 1 тармағында
1.2 Қазақстандағы бағалы қағаздар нарығының даму деңгейі
Бағалы қағаздар рыногін жасақтау республикамыздың қаржы саласын тұрақтандыру бағытындағы
Бағалы қағаздар рыногындағы негізгі қаржылық - акциялар мен мемлекеттік
1997 жылы 1 маусымда 3758 акционерлік қоғам акциялар шығарылымын
1995-1997 жылдардағы акциялар
Корпоративті құнды қағаздар рыногында талдау жасағанда, қайтара шығарылым кәсіпорындарының
Қайтара шығарылым акциялары үстіміздегі жылдың 1 маусымында 63,3525
Сөйтіп, жалпы алғанда бағалы қағаздардың бастапқы рыногы салыстырмалы түрде
Халық мемлекеттік бағалы қағаздарға сенім артуда. 1996 жылдың қыркүйегінен
Қаржылық жүйенің негізгі құралы, ақша айналымының басты өзегі, болашақта
Жалпы бұл сала біздің елімізде тәуелсіздік алған уақыттан бері
Ұйымдастырушылық-құқықтық көзқарас тұрғысынан қарағанда, қор биржасы регламенттелген жұмыс режимі
Ол тек мәмілені жасаушылар үшін жағдай туғызады, осы мәмілелерге
Қор биржалары жеке компания ретінде (Англия мен АҚШ-та) акционерлік
Қор биржалары қаржы нарығын реттеушілердің бірі болып отыр. Биржаның
Құнды қағаздарды пайдалану қазіргі кездегі икемді қаржылық құралдардың бірі
Бұрын, жоспарлы экономика жағдайында, құнды қағаздар мүліктік қатынаста ғана
Қазақстанда құнды қағаздар нарығының дамуы 1991-1994 жылдар аралығында, еліміздегі
Мұнан кейінгі кезеңде (1995-1998 жылдар) Қазақстан Республикасындағы құнды қағаздар
Кейінгі жылдарда да осы іс жалғасын тауып, нарықтың инвестициялық
Сонымен Қазақстандағы құнды қағаздар нарығының қазіргі даму деңгейі қандай,
Сондай - ақ қаржы секторымыздың тағы бір құрамдас бөлігі
Дегенмен, осындай кемшіліктерімізге қарамастан кейбір мамандар еліміздегі қор нарығының,
Мәселен, бізде акционерлік қоғамдар саны соншама көп болғанымен олардың
Шыныменен де пайда, пайда тек сондай нарықта, құнды қағаздардың
Міне, осындай себептерге, яғни еліміздегі құнды қағаздар нарығының тар
Кәсіпорындарға да банктен кредит алып, оны пайыздық өсімімен қайта
Көптеген мамандар жоғарыдағы сұрақтың туындау себебін компаниялар мен акционерлік
Бұл бір мәселе болса, екіншіден акциялар еркін саудаға шығарылған
Сонымен, қаржы мәселесінде бір арнада тоғысқан топтық, яғни корпоративтік
Сонымен экономиканың қарқынды дамуының нәтижесінде оның әр саласы бойынша
Егер қор нарығының қалыптасуы осылай созылмалы сипат алып, жағдай
1.3 Бағалы қағаздарды дамытудағы шетелдік тәжірибені пайдалану және
оны жүзеге асыру.
Мемлекеттік және нарықтық басқарудағы шетелдік экономикалық тәжірибені ғылыми қорытындылау
Осы проблемалардың арасынан келесі жәйттерді бөлуге болады:
- экономиканы мемлекеттік
- бәсекелестік нарықты ортаны құруда не маңызды: меншік иесін
Егер де осы қорытындылауды қарастыра отырып, шетелдік экономиканы мемлекеттік
1. Экономикалық саясатты ғылыми негіздеу, стратегияны анықтау, шаруашылық даму
2. Кәсіпкерлердің, шағын және орта бизнес субъектілерінің нарықтық
3. Әкімшілік, заң шығару,
4. Сыртқы экономикалық саясатты жүргізуде мемлекеттің экспорттық потенциалын жоғарылатудың
1992 жылдан бастап ҚР Президенті өндіріс саласындағы шағын және
Шет елдегі баға белгілеу механизмі үлкен қызығушылық көрсетуде. Ауыл
Қазіргі кезде Республикада бағалы кағаздар нарығы қалыптасу шағында. Оның
Экономикалық мәселелерге:
• нарықты реттейтін механизмнің жоқтығы;
• нарықты
• заңдардың мүлтіксіз орындалмауы;
• салымдарды тіркеу жүйесінің жоқтығы;
• бағалы қағаздар
• нарықтық инфрақұрылымның өсу
Ал, әлеуметтік-психологиялық мәселелерге бағалы қағаздар нарығында маман кадрлардың аздығы
Бағалы қағаздар нарығына мамандарды Бағалы қағаздар жөніндегі Ұлттық комиссияның
Әлемдік нарык тарихында бағалы қағаздар нарыгының негізгі үш үлгісі
I. Банктік үлгі - онда бағалы қағаздар нарығының механизмі
II. Банктік емес үлгі немесе нарықтық үлгі -
III. Аралас үлгі - онда бағалы қағаздар нарығының механизмі
Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар нарығының ерекшелігі-мүлікті кішіжәне жалпы жеке
Бағалы қағаздар нарығының нарықтық үлгісінің банктік үлгіден айырмашылықтары мыналар:
1. Нарықта акционерлік капитал үлесінің көптігі;
2. Үлестік бағалы қағаздардың қарыз қағаздарынан көптігі;
3. Өндірісті қаржыландырудағы тура банктік несиенің аздығы;
4. Нарықтағы банк емес мекемелердің көптігі.
Бұлардан басқа Қазақстан бағалы қағаздар нарығының нарықтық үлгісін таңдап
1. Өндірісті өркендету үшін шығарылып сатылатын акциядан түсетін ақша-«арзан»
2. Әлі көп уақытқа дейін Қазақстан нарығында өндіріс саласын
3. Саясат факторы - дүниежүзіндегі сияқты Қазақстанда да
2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ БАҒАЛЫ ҚАҒАЗДАР
НАРЫҒЫНЫҢ ДАМУ ДЕҢГЕЙІ.
2.1 Бағалы қағаздар нарығының даму динамикасын талдау
Бағалы қағаздар нарығы – бағалы қағаздардың шығарылымы, айналысы және
Бағалы қағаздар нарығы, қор нарығы түсініктері әр түрлі және
Сөйтіп, бағалы қағаздар нарығы екі үлкен топтан тұрады, атап
Бағалы қағаздар нарығына келесідей анықтама береміз. Бағалы қағаздар нарығы
Бағалы қағаздар келесідей ерекшеліктермен сипатталады: ақша қаражатқа айырбастау мүмкіндігі,
ҚР заңнамада бағалы қағаздар түсінігі және «бағалы қағаз» мәртебесіне
ҚР Азаматтық кодексіне сәйкес, бағалы қағаз - мүлiктiк құқықты
«Инфрақұрылым» термині – экономикалық жүйе негізі, фундаменті, ішкі
құрылымын білдіреді. Осыған сәйкес, біз «бағалы қағаздар нарығының инфрақұрылымына»
Әлемдік және ұлттық бағалы қағаздар нарығының сипатын зерделей келе
- «бағалы қағаздар нарық үлгі» түсінігінің жеткілікті деңгейде қарастырылмауы;
- бағалы қағаз нарығын
- ұлттық бағалы қағаз нарығын қалыптастыруда үлгіні құрастырушы
Біздің пікірімізше, бағалы қағаз нарығының үлгісі – бұл елдің
Бағалы қағаздар нарығының үлгісін тек қатысушы институттарға ғана байланысты
Ішкі инвестициялық ресурстарды тарту стратегиялық маңызы бар мәселеге айналды.
бағалы қағаздар нарығының қызмет ету механизмін зерттеу;
бағалы қағаздар нарығының дамуын тежейтін себептерді анықтау;
бағалы қағаздар нарығының тиімді дамуына әсер ететін мемлекеттік әсер
Осыған орай, бағалы қағаздар нарығын мемлекеттік реттеудің маңыздылығын, қажеттілігін
Бағалы қағаздар нарығының қалыптасуы мен дамуы мемлекеттік реттеуді жүргізуіне
Қаржы нарығын мемлекеттік реттеу тікелей және жанама түрде жүзеге
Қазақстанда бағалы қағаздар нарығының қалыптасуы еліміздің егемендігін алғаннан басталды.
1-ші суреттен көріп отырғанымыздай, қазіргі уақытта ҚР бағалы қағаздар
Сурет 1. ҚР бағалы қағаздар нарығын мемлекеттік реттеудің қазіргі
Ал, Қаржылық қадағалау және АӨҚО қызметін реттеу Агенттіктері жоғарыдағы
Бағалы қағаздардың даму үдерісі, қатысушылар саны бірқалыпты жағдайда дамыды.
Мемлекеттік бағалы қағаздардың өсім қарқыны 71,76%-ын 2007 жылы, 165%-ға
МБҚ құрылымында ең үлкен бөлігін ҚР Қаржы министрлігі шығарған
ҚР Ұлттық банктің ноттары мемлекеттің ақша-несие саясатының құралы бола
Сурет 2. 2007-2010 жылдар аралығындағы МБҚ құрылымы
Мемлекеттік бағалы қағаздардың құрылымы жағынан талдау жүргізсек, ҚР Қаржы
ҚР бағалы қағаздар нарығында мемлекеттік бағалы қағаздар нарығы
Сурет 3. Акция нарығының негізгі көрсеткіштері
Суретте акционерлік қоғамдар санының және олардың акция шығарылымының санының
Акция нарығынан басқа, корпоративтік бағалы қағаздарға облигациялар да жатады.
Сурет 4. Акция және облигация шығарылымдарын салыстыру
Акцияға қарағанда облигация шығарылымы 5 есе төмен. Облигацияны шығару
Сурет 5. Эмиссиялық бағалы қағаздар шығарылымын салыстыру
Бекітілген мерзімде эмиссиялық бағалы қағаздардың ішінен тек акция нарығы
Сурет 6 . Қор биржаның ресми листингісіндегі шығарылымдар серпіні
Қор биржаның листинг «В» тобына қарағанда листинг «А»
6-шы суреттен байқағанымыздай, листинг «А» тобындағы шығарылымдар саны листинг
KASE жалпы капиталдануы ЖІӨ-нің қатынасы негізінде көрсеткішке талдау жүргізу
Бұл ретте облигациялар бойынша капиталдандыру 36,12%-ға өсті, акциялар бойынша
Сурет 7. KASE жалпы капиталдануында ЖІӨ-нің қатынасы
Есепті жылдың мәліметіне сәйкес, «А» және «В» санаты бойынша
Сонымен қатар, облигациялар бойынша нарығын капиталдандыру 9,23 %-ға өсті,
Сурет 8. Бағалы қағаздар нарығының инфрақұрылымын құрайтын қатысушылардың даму
2007-2010 жылдар аралығындағы кәсіби қатысушылар санының серпінін 8-ші суреттен
Қарастырылған кезеңдерде бағалы қағаздарды ұстаушылар тізімінің жүйесін жүргізу ұйымдар
Листингтік компания, яғни өз бағалы қағаздарын ұйымдастырылған нарыққа енгізетін
9-шы суреттен көріп отырғанымыздай, листингтік компания кем дегенде төрт
Сурет 9. Листингтік компанияның ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында қызмет
Осыған сәйкес, бағалы қағаздар эмитенттері, әсіресе листингтік компаниялардың өз
Кейіннен, 2001 жылы «Акционерлік қоғамдар туралы» ҚР заңына сәйкес,
Осы бағытты жүзеге асыру мақсатында, листингтік компания үшін жеңілдік
Сурет 10. Бағалы қағаздар ұстау тізімін жүргізу жүйесін жетілдірудің
2.2 Бағалы қағаздардың заңнамасындағы өзгертулер мен толықтырулар
және компаниядағы кездейсоқ тәукелдер
ҚР қаржылық саясат бір-біріне байланысты 2 элементтен тұрады –
Сондықтан да, бағалы қағаздар нарығында мемлекеттік реттеуді жүргізу кезінде
- заңнаманы шығару мен оған толықтыру жүргізу кезінде құқықтық
- заңнаманы шығару мен оған толықтыру жүргізу кезінде құқықтық
- бағалы қағаздар нарығындағы стратегия мен тактиканы анықтау кезінде
- бағалы қағаздар нарығының қатысушылар тізімін бекітуде, тек техникалық
Бірінші қағидаға сәйкес, бағалы қағаздар нарығы дербес сектор ғана
Екінші қағида бірінші қағидаға сүйенеді. Бағалы қағаздар туралы, олардың
Азаматтық кодекске депозиттік серификатты бағалы қағаз мәртебесі бар құралдардың
Келесі қағида – бұл нақты қажеттіліктерді және мүмкіндіктерді ескеру.
Алайда, олардың дамуын келесідей факторлармен түсіндіреміз:
туынды бағалы қағаздардың дамуы ең алдымен тауар нарығының дамуынан
туынды бағалы қағаздардың дамуы тек негізгі бағалы қағаздардың дамуынан
Келесі қағида – бұл экономикалық тиімділікті ескере отырып, бағалы
Эмитенттер немесе инвесторлардың міндетті өзара байланысы бар қатысушылардың санының
Қаржылық тәжірибеде тәуекел мен белгісіздік түсініктерін айырмайды. Көбінесе, тәуекелді
Тәуекел деңгейі мен көлеміне қаржылық механизм арқылы әсер етуге
Тәуекел тосуға сәйкессіздік ретінде қарастырылады. Әр түрлі баламалар бола
Қаржылық математика қаржы нарығына, соның ішінде бағалы қағаздар нарығына
Жиынтық табыстылық екі компоненттің қосындысы ретінде анықталады.
төленген акцияның
дивидендтер соңғы
r = ---------------- +
бастапқы баға
r = табыстылықтың дивидендтік компоненті + табыстылықтың бағалық
Акция активінің тәуекелділігін өлшеудің бірлігі ретінде өзгерістілік, волатильдік (volatility)
Табыстылықтың күтілетін мөлшерлемесі (табыстылықтың орта шамасы) табыстылықты алу бойынша
n
E (r) = P1r1 + P2r2 + …+ Pnrn
i=1
Жоғарыдағы формуланы акция табыстылығын бағалауға қолдансақ, онда АҚ «Астана-Финанс»
E (r) = 0,2*30% + 0,6*10% + 0,2* (-10%)
АҚ «NOMAD» компания акцияларының табыстылық деңгейінің ықтималдылық көрсеткішінің
Кесте 1.
АҚ «Астана-Финанс» және АҚ «NOMAD» акцияларының табыстылық ықтималдылығын бөлу
Экономика жағдайы АҚ «NOMAD» акциясының табыстылығы,
% түрінде АҚ «Астана-Финанс» акциясының табыстылығы,
% түрінде Ықтималдылық
Өсу 50 30 0,20
Тұрақты 10 40 0,60
Құлдырау 30 -10 0,20
Ескерту – компания акцияларының негізінде жасалған
Кестеден байқағанымыздай, ықтималдылық көрсеткіші екі компанияда бірдей, бірақ табыстылықтың
Сонымен қатар, экономикалық жағдай төмендесе, онда АҚ «NOMAD»
Р
0,6
0,4
0,2
-30 -20
Сурет 11 . АҚ «Астана-Финанс» және АҚ «NOMAD» акциялары
Акция табыстылығының өзгеруі мүмкін диапозонымен және экстремалды, төтенше жағдайдың
n
σ2 = Σ (r1 – E (ri))* Pi
i=1
Мұнда математикалық тосу
n
E (ri) = Σ r1Pi
i=1
Стандарттық ауытқу жоғары болған сайын акциялардың өзгеріс көрсеткіші жоғары
АҚ «Астана-Финанс» және АҚ «NOMAD» акциялары бойынша EА
АҚ «Астана-Финанс» акциясы бойынша стандарттық ауытқу келесіге тең:
σ2А = (0,2)*(30%-10%)2 + (0,6)*(10%-10%)2 + (0,2)*(-10%-10%)2 ,
σА = 12,65%.
Ал, АҚ «NOMAD» акциясы бойынша стандарттық ауытқу келесіге тең:
σ2В = (0,2)*(50%-10%)2 + (0,6)*(10%-10%)2 + (0,2)*(-30%-10%)2 ,
σВ = 25,30%.
АҚ «NOMAD» акцияларының стандарттық ауытқу АҚ «Астана-Финанс» акциялары
Тәжірибеде акцияның табыстылық көрсеткішінің диапазоны үлгідегі бірқатар шамамен шектеліп
Стандарттық ауытқу – бұл өзгерістерді өлшеудің бірлігі. Көбінесе өзгерістілік
Әдетте бөлу табыстылықтың шектеусіз мәндерін қамтиды. Ол «минус шектеусіз»
E(ri) – tσ ≤ X(ri) ≤ E(ri) + tσ
Сенімді интервал бекітілген ықтималдылықпен нақты акция табыстылығының аралығындағы шамалардың
Мұнда X(ri) – E(ri) математикалық тосумен және σ орташа
Жоғарыдағы формуладан сенімді интервал аралығындағы акция табыстылығын дұрыс бөлу
Мысал ретінде күтілетін 10% табыстылығы мен 20% стандарттық ауытқуы
Қаржылық тәуекелдерді талдау кезіндегі қажетті көрсеткіш ретінде вариация коэффициенті
σ
V = -------
E(ri)
Стандарттық ауытқудан σ вариация коэффициентінің V айырмашылығы ретінде, вариация
Табыстылықтың бірдей немесе нөлдік орта шама болуы жағдайында вариация
Вариация коэффицентін есептеу негізінен салыстырмалы операциялардың табыстылықтары ерекшелінген жағдайда
Р
0,1
0,09
0,08
0,07
0,06
0,05
0,04
0,03
0,02
0,01
-6 -2 0 2 6
Табыстылық (%)
Сурет 12. Ықтималдылықты бөлу тығыздығы
Көрсетілген есептеулер сәйкесінше ықтималдылықты береді. АҚ «NOMAD» акциялары үшін
Үш сигм ережесін қолданайық. АҚ «NOMAD» компанияның акцияларының нөлдік
Көрсетілген талдау орта табыстылықтардың ерекшеленуі жағдайында вариация коэффициентін қолданудың
Ықтималдылықты дұрыс бөлу заңы қаржылық операциялардың тәуекелдерін талдау кезінде
Барлық қаржылық операциялар дерлік дұрыс табысты бөлуді қарастырмайды. Туынды
Р
0,12
0,10
0,08
0,06
0,04
0,02
0 5
Сурет 13. Асимметриялық бөлу
Бөлу тығыздығының максимум нүктесі 14%-ды табыстылыққа сәйкес келеді. Мұндай
ҚОРЫТЫНДЫ
Жүргізілген зерттеулер келесі негізгі қорытындылар мен ұсыныстарды жасауға мүмкіндік
1. Қазіргі уақытта бағалы қағаздар нарығының түсініктерін нақтылау қажеттілігі
2. Бағалы қағаздар нарығын талдау нәтижесінде келесідей қорытындыға келеміз.
3. Республикада бірқатар кәсіби қызмет түрлері қабылданған. Әйтсе де,
4. ҚР-да бағалы қағаздар нарығын мемлекеттік реттеуді негізінен 4
- заңнаманы шығару мен оған толықтыру жүргізу кезінде құқықтық
- заңнаманы шығару мен оған толықтыру жүргізу кезінде құқықтық
- бағалы қағаздар нарығындағы стратегия мен тактиканы анықтау кезінде
- бағалы қағаздар нарығының қатысушылар тізімін бекітуде, тек техникалық
5. Эмитенттер бағалы қағаздарды шығару кезінде белгілі бір артықшылықтардың
6. Эмитенттер немесе инвесторлардың міндетті өзара байланысы бар қатысушылар
Осы бағытты жүзеге асыру мақсатында, листингтік компания үшін жеңілдік
Осы, қадамдарды жүзеге асыруда листингтік компаниялардың биржада немесе басқа
7. АҚ «Астана-Финанс» және АҚ «NOMAD» акциялары бойынша
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Абдрахманова Қ. «Инвестициялық жобалар» Сыр бойы, 2010ж
Ақсақалов Ж. «Инвестиция өсімі – макроэкономиканың басты өлшемі» Сыр
www.stat.kz
Абдрахманов С. «Әріптестік әлеуеті: Экономикалық қарым - қатынастар» Егемен
Аньшин В.М. «Инвестиционный анализ» учебное пособие 2000г
Ахметова Б. «Теоретические аспекты инвестиционного развития» Алматы, 2006ж
Әлжанова Н.Ш «Инвестициялық жобалау» Алматы, 2007ж
«Бірлескен инвестициялық жоба бәсекелестікті арттыруға мүмкіндік береді» Сыр бойы,
Блан И.А «Инвестиционный менеджмент» 2001ж
Жұманова Б. «Инвестицияның тиімділігін бағалау методологиясы» Экономика,2003ж
«Инвестиция туралы» Қазақстан Республикасының Заңы, 2003ж
«Инвестиция – игергенге игілік» Егемен Қазақстан, 2004ж
«Қазақстан Республикасының Заңы. Инвестициялық қорлар туралы: Жалпы ережелер» Егемен
3
БҚН
Сұраныс-ұсыныс
ҚР Қаржы министрлігі
ҚР Ұлттық банкі
Қаржылық қадағалау Агенттігі
АӨҚО қызметін реттеу агенттігі
ҚР БҚН-ның механизмін реттеу және бақылау
Бағалы қағаздар ұстаушылар тізімін жүргізетін ұйым
Листингтік компания
брокер
Орталық депозитарий
Ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығы
1-ші қадам
ҚРҚҚА бағалы қағаздар ұстаушалыр тізімін жүргізу бойынша талаптарды қайта
2-ші қадам
«Бағалы қағаздар нарығы туралы» және «Акционерлік қоғамдар туралы» ҚР
3-ші қадам
ҚР Ұйымдасқан нарықтағы бағалы қағаздармен сауданы ұйымдастырушыларда листингтік компанияның
4-ші қадам
Орталық депозитарийдің Ереже жиынтығына жаңа талапты енгізу және листингтік
