TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

Мазмұны

Кіріспе...........................................................................................................3-4

1. Бастауыш сынып оқушыларының ойлау қабілеттері туралы жалпы түсінік....................................................................................................5-17

1.1. Қабілетті қалыптастыру жолдары.....................................................5-10

1.2. Бастауыш сынып оқушыларының ойлау ерекшеліктері...............10-14

1.3. Ойлау формалары..............................................................................14-17

2. Оқушылардың ойлау қабілетін зерттеу әдістері............................18-

2.1. Дидактикалық зерттеу әдістері........................................................18-21

2.2. Теориялық зерттеу әдістері..............................................................21-22

2.3. Психологиялық зерттеу әдістері....................................................22-24

Практикалық бөлім.................................................................................25-31

Қорытынды..............................................................................................32-33

Әдебиеттер тізімі..........................................................................................34

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 33 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар

-----------------------------------------------------------------------------------

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ

Мазмұны

Кіріспе...........................................................................................................3-4

1. Бастауыш сынып оқушыларының ойлау қабілеттері туралы жалпы
1.1. Қабілетті қалыптастыру жолдары.....................................................5-10

1.2. Бастауыш сынып оқушыларының ойлау ерекшеліктері...............10-14

1.3. Ойлау формалары..............................................................................14-17

2. Оқушылардың ойлау қабілетін зерттеу әдістері............................18-

2.1. Дидактикалық зерттеу әдістері........................................................18-21

2.2. Теориялық зерттеу әдістері..............................................................21-22

2.3. Психологиялық зерттеу әдістері....................................................22-24

Практикалық бөлім.................................................................................25-31

Қорытынды..............................................................................................32-33

Әдебиеттер тізімі..........................................................................................34

КІРІСПЕ

Адамның барлық нағыз адамдық қасиеттері өз өміріне тәлім-тәрбие
Бастауыш сынып оқушыларының ойлау қабілеттерінің дамуына зерттеу әдістерінің
Курстық жұмыстың тақырыбы: «Бастауыш сынып оқушыларының ойлау қабілеттерін
Курстық жұмыстың өзектілігі: Бастауыш мектептің алдында тұрған негізгі
Курстық жұмыстың мақсаты: Бастауыш сынып оқушыларының ойлау қабілетін
Курстық жұмыстық міндеттері:

1. Ойлау қабілеті туралы ұғымды анықтап бастауыш сынып
2. Бастауыш сынып оқушылары ойлау процесінің дамытуға халық
3. Ойлау процесті дамытуға шығармашылық тигізетін әсерін көрсету.

Осы анықталған мақсат пен міндеттерді орындау үшін қабілеттің
Зерттеудің нысаны – бастауыш мектептегі оқу-тәрбие үдерісі.

Зерттеудің ғылыми болжамы: егер бастауыш сынып оқушыларының
Зерттеудің әдіснамалық және теориялық негіздері таным, білім, оқушының
Зерттеудің көздері. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңы, жалпы
1. БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУЫШЛАРЫНЫҢ ОЙЛАУ ҚАБІЛЕТТЕРІ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ
1.1. Қабілетті қалыптастыру жолдары

Адамның қоршаған орта ерекшеліктеріне икемделу, білім мен іскерлікті
Бастауыш сыныпта оқыту барысында баланық білім мен қабілеттілігін
Қабілеттің дамуына әсерін тигізетін факторлар өте көп. Олардың
Қабілеттің ойдағыдай дамуы адамға тиісті білім жүйесінің, икемділік
Оқу-тәрбие процесінде қабілет, білім, дағды, ептілік сияқты психологиялық
Бұл мысалдар академиялардың Суриков жөніндегі пікірлері қате болғандығын
Кез-келген адамның екі-үш түрлі іс-әрекетті атқаруға бейімділігі болады.
Адамның істеген ісі мен әрекетін бағалап көрмей тұрып,
Қабілет негізінен екіге бөлінеді. Адамның ақыл-ой өзгешеліктерінің жеке
Іс-әрекеттің және салаларында ғана көрініп, оның нәтижелі орындалуына
Адам қабілетінің дамуы қоғамның дамуына, оның әлеуметтік сипатына
Адамдардың қабілетінде және адамға тән айырмашылықтар да болады,
Адам қабілетін аз, көп деп сан жағынан өлшеудің
Іс-әрекетпен айналысқанда адамнық жетістікке жетуі үшін қабілет, қызығушылық,
Қандай да болмасын бірер нәрсеге қабілеті жоқ адам
Қабілеттердің дамып қалыптасуы әр түрлі деңгейде жүріп отырады.
Әрбір адамның іс-әрекеті орындау тәсілі сол адамдардың психикалық
Қабілеттіліктің өлшемі – белгілі бір істің нәтижелі болып
Қабілеттің дамуы оны қажет ететін қызымет саласында және
Ұнамсыз сапаларын айқын ажырата аларлық деңгейде болуы керек.
Адам қабілетіндегі, дарындылығы мен таланты одан әрі дамып,
Қабілетке қатысты мәселелерді қорыта айтсақ, қабілет – адамның
Адам қабілетінің әр қилы болып келуі сигнал жүйелерінің
1.2. Бастауыш сынып оқушыларының ойлау ерекшеліктері

Бастауыш сынып оқушыларының таным процестеріне талдау беруге көшелік.

Бастауыш сынып оқушыларының негізгі таным процестері (қабылдау, зейін,
Бастауыш сынып оқушысының ойлау процесіне келсек, осының қаншалықты
Ой операцияларының түрлері бастауыш сынып оқушыларының оқу әрекетінде
Ал аталған операциялар - өзінше динамикалық болып тұратын
Бастауыш сынып оқушының бірте-бірте ой өрісінің қалыптасып және
Ойлау процесі бірнеше кезеңдерден өтеді. Ол қажеттіліктен немесе
Ойлау процесінің пайда болуы үшін екі шарт қажет:

1) жаңа әдеттен тыс нәрсені белгілі нәрседен айыра
2) бұл жаңа және бейтаныс нәрсені тануға: түсінуге,
Ойлау процесіні пайда болуында адамның қоршаған дүниеден байқаған
Күтпеген, бейтаныс жағдайлармен кездескенде адам алдына міндет қоя
Ойлау процесінің келесі кезеңі қойылған мәселені шешу.

Анализ-синтез формасы әр түрлі формада болады, әр дәрежеде
Анализ – бүтінді бөлшектеп майдалау, мүшелеу, қайсыбір жақтардан,
Анализ бен синтез ешуақытта бір-бірінен оқшау тұрмайды, біртұтас
Анализ бен синтездің өзара қатынасы мынандай тәуелділіктерден көрінеді:

1. Анализ бүтіннің бөлшектерін, жақтарын, белгілерін ажыратуға ғана
2. Анализдік - синтездік процестің тұтастығы талдауға түпкі
3. Ой процесінің сәтті болуы яғни қойылған мәселені
4. Ойлау процесі, яғни талдау-синтездеу әр дәрежеде өтеді
Талдау – синтездеу ой процесінің негізі бола отырып,
Салыстыру – бұл қаншада салыстырылатын заттардың ұқсастығы мен
Салыстыру жолымен оқушылар әр түрліліктің жалпылығы және ұқсастықтың
Салыстыру – зат, құбылыс, оқиғаларды ойша топтаудың негізі.

Топтау – бұл салыстырудан барып шығатын күрделірек операция.
Жүйелеу – заттар мен құбылыстарды топтастыру, осы топтың
Жалпылау жалпылардың ең қарапайым түрі ұқсас заттарды олардың
Нақтылау дегеніміз – жалпыланған білімді нақтылы жеке жағдайда
1.3. Ойлау формалары

Ойлау түрлі формаларда жүзеге асады. Ой процесінің негізгі
Пікір дегеніміз – құбылыстар арасында байланыс орнату.

Пікірде адам белгілі зат туралы өзінің ойын айтады,
Пікірден адамның сезімі де, оның ниеті де көрініп
Адам өз пікірінің шынында да ақиқат жайды білдіретініне,
Пікірдің әр түрін, оның формаларын, ерекшеліктерін логика ғылымы
Көпшілік жағдайда адам пікірлер жүйесін ғана емес, сондай-ақ
Ой әрекетінде ой қорытындысы бұл екі формасы бір-бірінен
Ой қорытындыларын адам ой әрекеті мен күнделікті практикада
Ең бастысы – бар білім мен ой әрекет
Адам әрекет еткенде, мазмұны жағынан да, шешу тәсілі
Тәжірибелік немесе практикалық ойлау. Машина моторының неліктен бір
Нақтылы - бейнелі ойлау - мәселені шеше отырып
Теориялық ойлау – ойлау процесінің ең күрделі түрі.
Мысалы, оқушыға оқыған шығармасының әдеби каһармандарының қайсысының пікірі
Теориялық ойлардың жоғары формалары – заңдарды ашу, ғылыми
Әр адам бірқатар мамандық, темперамент, мінез, жас ерекшеліктерге
Субъективті фактордың ролі ойлауды адамның айрықша қызмет ретінде
Еңбекпен бірге адамның практикалық қызметіне ене отырып, оған
Ақыл-ой қызметінің айрықша эмоциялық-еріктік жақтарының қосылатындығы болып табылады.

Адамның сезімдері оның ойлау процесіне үш түрлі формада
Ақыл-ой және арнаулы ой қызметінің мотиві кейбір әжептеуір
- Біріншіден, әлеумет қоғамның алға өріс алдына қарай
- Екіншіден, қазіргі кіші оқушының мүмкіншілігін өткен дәуірлердегі
2. ОҚУШЫНЫҢ ОЙЛАУ ҚАБІЛЕТІН ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ

2.1. Дидактикалық зерттеу әдістері

А) Ойын арқылы зерттеу. Бастауыш сыныптарда оқыту барысында
Халық педагогикасында қалыптасқан балаларға арналған ойындар олардың білімін
Әр ойынды жүргізу және қатысушылардың орындау ережелері бар.
Халық ойындарының көптеген түрлерін сабақтан тыс бос уақытты,
Аталған әдістерді сабақ үстінде дидактикалық ойын ретінде қолдануға
Ә) Жұмбақтар арқылы зерттеу. Ойындармен қатар халық шығармалары
Жұмбақты қолдану баланың ойлау қабілетін зерттейтін өте тиіміді
Жұмбақтардың тағы бір пайдалы жағы, ол әр баланың
Бірнеше мысалдар келтірейік.

Жабық астында жарты күлше. (Ай).

Отқа жанбас, суға батпас (Мұз).

Басына үлпілдетіп таққан шашақ,

Бұралып тал шыбықтай тұрған жасап. (Қамыс).

Қар астында қыстады,

Жасылмен бөрік тыстады. (Бәйшешек).

Бұл жұмбақтар балаларды табиғат маусымдарында кездесетін ерекшеліктермен таныстыра
Б) Шығармашылық тапсырмалар арқылы зертеу. Ойлау процесі жақсы
Шығармашылық тапсырмалардың басым көпшілігі дидактикалық ойын ретінде ұйымдастырылғандықтан
2.2. Теориялық зерттеу әдістері

Оқушыларды ой еңбегіне тәрбиелеу түгелдей оқыту-тәрбие жұмыстарының кезінде
Ойлау қабілетін зерттеудің маңыздылығы оқытушы мен оқушының белсенді
Ойлау дамудың жеке көрсеткіштерінің бірі адамның алдынан пайда
І. Ізденіс кезеңіндегі қолданылатын әдістер:
2. Байқау;

3.Сұрақ-жауап;

4.Іздендіру;

ІІ. Жаңа білімді игеру кезеңінде қолданылатын әдістер:

1.Зерттеу;

2.Жалқылау, жалпылау;

3.Салыстыру;

4.Эвристикалық;

ІІІ. Практикалық дағды беру кезеңінде қолданылатын әдістер:

1.Жаттығу;

2.Өзіндік жұмыс;

3.Талдау;

4.Дидактикалық ойындар;

2.3. Психологиялық зерттеу әдістері

Ойлау түрлерін сыныптауға байланысты психологияда кең тараған бағыттарының
Затты әрекеттік.

Көрнекі-бейнелі.

Сөздік логикалы.

М. Жұмабаев «Ойлау – жанның өте бір қиын
«Артық сөзді алып тастау»

«Төртінші артық»

«Үй әдістемесі»

К. Йерасектің оқушының мектепке дайындығын бағдарлау тестісінің ауызша
1. Жануардың қайсысы үлкен – жылқы ма, ит
Жылқы 0 ұпай, қате жауап = -5 ұпай

2. Күндіз жарық па, әлде түнде...

Қараңғы – 0 ұпай, қате жауап =-4 ұпай

3. Аспан көк, шөп...

Жасыл =0 ұпай, қате жауап= -4 ұпай

Тағы да осыған ұқсас сұрақтар арқылы оқушылардың
Кесте 1.

Көрсеткіш қабылдау есту ойлау зейін сөз

оқушы % оқушы % оқушы
Жоғары 12 48% 14 56% 13 52%
Орта 10 40% 8 32% 6 24% 7
Төмен 3 12% 3 12% 6 24% 4
В.С. Мерлиннің әдістемесі бойынша логикалық ойлауын жеткізуді анықтау
Осындай тапсырмалар орындау барысында оқушылардың субъектілік алғы шарты
Пәнге қызығушылығы артады;

Ой-өрісі дамиды;

Шығармашылық пен дарындылық пайда болады.

Осындай зерттеу жұмысының қорытындысынан мынандай сызба-нұсқаны ұсынамын:

Осындай психологиялық диагностикалық зерттеудің барысында оқушының ойлау қабілетінің
Қорытындылай келе бастауыш сынып оқушыларының ойлау қабілеттерін жоғарыда
ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ

Дидактикалық зерттеу әдістерінің бірі - ойын арқылы зерттеу

Сабақ кезінде оқушылардың ойлау, есте сақтау қабілетін дамытыға
Бұл уақытта заттың орнынан дұрыс белгілеу және оларды
Барысы: Өтілетін тақырыпты тақтаға жазып, оның неізгі мазмұнын
- Балалар, суреттен нелерді көрдіңдер?

- Құстарды.

- Кәне, бұл суреттегі құстардың аттарын атаңдаршы.

- Үйрек, тауық, қаз, қораз, күркетауық.

Осы арада оқушыларға жабайы және үй құстары туралы
- Балалар, мына суреттегі құстар нешеу?

- Барлығы бесеу.

- Қазір біздер «Орынды тап» ойынды ойнаймыз. Осы
- Үйрек нешінші орында?

- Бірінші.

- Тауық ше?

- Екінші.

- Қораз ше?

- Үшінші.

- Қаз ше?

- Төртінші.

- Күркетауық ше?

- Бесінші.

Балалар олардың орындарын цифрмен белгілейді. Одан кейін қалташаға
«Орынды тап» бұл ойынды заттарды, құстарды сөреге, немесе
Ақ қораз-ау, ақ қораз,

Сауысқандай сақ қораз,

Таң атқанша шақыр да:

Тауықтарды бақ қораз.

Оқушылар өлеңде «Қораз» деген сөз неше рет, ал
Қаңқ-қаңқ қаздарым,

Тізені сәл бүгіндер.

Қолды артқа ұстаңдар.

Қазға кәне, ұқсаңдар.

Алға мойын созыңдар,

Сол қалыппен жүріңдер

Ілгеріліп озыңдар,

Солай етіп байқа да:

Он шақты рет қайтала.

Иілем де, қол созам:

Аяғымның ұшына.

Сабақты одан әрі «Тез табамыз», «Кім тез» ойындарымен
Дидактикалық зерттеу әдісінің келесі түрі – шығармашылық тапсырмалар
Шығармашылық тапсырмалардың, ішінде заттардың формасын, түрін, түсін, кеңістікте
Бейнені құрастыр

Тапсырманың тәрбиелік мәні. Қиылған әр түрлі геометриялық фигуралардан
Қажетті көрнекіліктер. Тіктөртбұрыштар, үшбұрыштар, үлкен-кіші көлемдегі дөңгелектер, әр
Тапсырманы орындау ережесі.

а) Қиылған пішіндерді қарау, талдау, қандай бейне жасауға
ә) бейнені белгелі бір затқа ұқсата құрастыру;

б) егер оның бір немесе бірнеше бөлшегін өзгертсе,
Басшылық:

Тәрбиеші желкенді қайық, аққара т.б. формалар мен түр-түстерде
Тапсырма:

Алдыларыңда жатқан қағазда және тақтада ілінген үлгілерде бірнеше
Осы пішіндерден қандай бейне құрап жасауға болатыны ойланыңдар.

Осы және басқа фигураларды құру арқылы баланың бейнелік,
Заттар мен құбылыстардық ара қатынасы, олардың кеңістікте орналасуы
Осы жерде мысалы ретінде балалардың құрған фигуралы үлгісінде
Осы сияқты көптеген фигураларды жасау арқылы балалардың сәйкестіктерді
Шығармашылық тапсырмаларды қолдау арқылы балалардың ойлау қабілетін дамытуға
Шығармашылық тапсырмалар ата-аналарының шаруашылық жұмыстарымен, орындайтын қызметімен, отбасында
Мысал ретінде балалар орындаған бір жұмыстың үлгісін келтіріп
Бұл тапсырма арқылы балалар заттың құрамды бөліктің кеңістікте
Қорытынды

«Бастауыш сынып оқушыларының ойлау қабілеті н зерттеу әдістері»
Қазіргі мектептегі дамыта оқыту бағдарламасы танымдық қабілеттерді дамытуға,
Ойлау процесін, басқа таным процестеріндей, арнайы жаттығулар көмегімен
Сондықтан оқу барысында балалардың ойлау қабілетін дамытуға арналған
Ойлау қабілетті дамытуға шығармашылық тапсырмалардық қосатын үлесі өте
Шығармашылық тапсырмалардың түрлері өте көп. Оларды жүйелі түрде
Сондықтан ойлау процессін дамытуға әсерін тигізетін дидактикалық материалдарды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

Айтмамбетова Б.Р., Керимов Л.К. Оқыту әдістері. Алматы, 1992.

Абрамова Г.С. Практическая психология. М., 2001.

Битянова М.Р. Практическая психология. М., М., 1997.

Бірмағамбетов Э. Бастауыш сынып пәндерін оқыту. «Бастауыш мектеп».
Венгер А.Л. Схема индивидуального обследования детей школьного возраста.
Базыкеева Г. 10 санның құрылымын оқыту. «Бастауыш мектеп»,
Гильбух Ю.З. Внимание: одаренные дети. М., 1991.

Гатаулин Г.Ф. Сабақ түрлері және оның құрылымы. «Бастауыш
Крутецкий А.В. Жас және педагогикалық психология. Алматы, 1979.

Қоянбаев Ж.Б. , Қоянбаев Р.М. Педагогика. Астана, 1999.

Қыдыршаев А. Балалардық жас ерекшеліктерін ескеру. «Ұлағат», 2000,
Немов Р.С. Психология. В 3 томах. М., 1995.

Махмутов М.И. Развивающее обучение. М., 1976.

Мухина В.С. Детская психология. М., 1990.

Мухина В.С. Изучение особенностей детской психологии. М., 1990.

Психологические тесты . М., 2002.

Психологические методы. Под ред. А.А.Бодалева. Ленинград, 1997.

Рогов Е.И. Настольная книга практического психолога в образолвании.
3

Ерекше есте сақтау

Байқағыштық

Танымдық қажеттілік

Икемділік

Оқушының логикалық ойлау қабілетін арттыру субъект ретінде дамуының
Ақыл-ой

Шығармашылыққ

Мотивация

Субъект-субъектілік

Білімге құштарлық

Еңбексүйгіштік

Мақсатқа жету

Субъект ерекшелігінің мүмкіндік ұстанымы

Мен концепциясы

Құзырлық

Өзін-өзі басқару

Басқа адамды субъект деп тану

Дарындылық

Өзін -өзі дамыту

Ассоциативті есте сақтау

Эмоцианальді белсенді