Ағылшын тілінен көркем шығарманы аудару теориясы курстық жұмыс
Тақырыбы Ағылшын тілінен көркем шығарманы аудару теориясы
Жоспар - www.topreferat.com.kz
І Көркем шығармалардың аударылу ерекшеліктері
1.1 Көркем шығармалар мәтінінің ерекшеліктері
1.2. Аударма теориясының негізгі ұғымдары
1.3 Аударманың жалпы, жеке және арнайы теориялары
ІІ . Көркем шығармаларды ағылшын тілінен қазақ тіліне аударылу ерекшеліктері
2.1 Көркем шығарманы аударудың лингвистикалық сипаты
2.2. Көркем шығарманы аударудың стилистикалық сипаты
2.3 Аударманың психолингвистикалық классификациясы
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 38 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Тақырыбы Ағылшын тілінен көркем шығарманы аудару теориясы
Жоспар
І Көркем шығармалардың аударылу ерекшеліктері
1.1 Көркем шығармалар мәтінінің ерекшеліктері
1.2. Аударма теориясының негізгі ұғымдары
1.3 Аударманың жалпы, жеке және арнайы теориялары
ІІ . Көркем шығармаларды ағылшын тілінен қазақ тіліне
2.1 Көркем шығарманы аударудың лингвистикалық сипаты
2.2. Көркем шығарманы аударудың стилистикалық сипаты
2.3 Аударманың психолингвистикалық классификациясы
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
КІРІСПЕ
Жұмыстың жалпы сипаттамасы. Адамзат аударма арқылы араласып -
Көркем аударма – аударматанудағы ең бір күрделі де
Олай дейтініміз – көркем аудармада шығармашылық белгі-сипаттарының лингвистикалық
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Ағылшын тілінде жазылған көркем
Зерттеу нысаны. Тіл табиғатын, сөз мағынасы мен қызметін
Зерттеудің мақсаты мен міндеттері. Зерттеудің мақсаты –
ағылшын тіл біліміндегі аударматану теориясының даму ерекшелігін
шетел ғалымдарының тілдік тұлғасын ағылшын тілі
ағылшын тілінен көркем шығарманы аударудың концептуалды және
аударматану теориясының танымдық негізде қалыптасып даму бағытын уәждейтін
көркем шығарманы аударудың әдіснамалық негізі мен когнитивтік
Зерттеудің ғылыми жаңалығы мен нәтижелері.
Зерттеу дереккөздері. Ағылшын тілінен көркем шығарманы
Зерттеудің теориялық маңыздылығы. Көркем шығарманы аудару
Зерттеудің практикалық мәнділігі. Курстық жұмыста ұсынылған көзқарастар мен
Зерттеудің әдістері мен тәсілдері. Зерттеу барысында
Қорғауға ұсынылатын тұжырымдар.
көркем шығарманы аударудың даму тарихы ХХ ғасырдың
Зерттеу жұмысының құрылымы. Курстық зерттеу кіріспеден, әрқайсысы бірнеше
Теориялық бөлім
І Көркем шығармалардың аударылу ерекшеліктері
1.1 Көркем шығармалар мәтінінің ерекшеліктері
Көркем шығармаларды аудару мәселелерінің қалыптасып, дамуы диалектика мен
Көркем шығармаларды аударудың тарихи қалыптасуы мен
«Көркем шығарманы аудару теориясы аясында байқалар ағымдық және
аударма нақты ғылым саласында қол жеткізген нәтижелерге сүйенеді;
ол ғылыми қауымдастықтың сол нәтижелерді қабылдауын негізге алады;
көркем шығарманы аудару белгілі бір үлгі бойынша нақты
«Тілдің тарихын білу деген сөз – оның өңіп-өскен
1.2. Аударма теориясының негізгі ұғымдары
Қоршаған әлемді тану, оның тілдік бейнесін жасау міндеттерін
ағылшын лингвистикасындағы когнитивтік парадигманың даму сипаты
тілдік құралдардың танымдық қызметіне орай бес түрлі кезеңнің
танымның күрделі заңдылықтарын пайымдауға, оның тілдік бөлшектермен ажырамас
ағылшын тіл біліміндегі аударматану теориясының даму ерекшелігін
шетел ғалымдарының тілдік тұлғасын ағылшын тілі
көркем шығарманы аударудың әдіснамалық негізі мен когнитивтік
көркем шығарманы аудару теориясының әлеуметтік негіздерін қоғамдық факторлардың
көркем шығарманы аудару теориясының халықтық танымнан бастау алар
1.3 Аударманың жалпы, жеке және арнайы теориялары
Қазақстанда ағылшын тіл білімінің сан салалы теориялық
Демек, бүгінгі көркем шығарманы аударудың атқарар қызметі
Көркем шығармаларды аударудың ерекшеліктері – лингвистика заңдылықтарына арқа
Қойылған мақсатқа жету үшін төмендегідей міндеттер белгіленді:
– тәржіменің
– көркем шығармаларды
– қазақ
– көркем
– аударманың
– аударманың
– аударманың
- тәржіме
Практикалық бөлім
ІІ . Көркем шығармаларды ағылшын тілінен қазақ тіліне
2.1 Көркем шығарманы аударудың
лингвистикалық сипаты
Ұлттық мәдениеттердің бетбұрысты белестерінде аударманың алар орны арта
Төл әдебиетімізде аударма арқылы дүниеге келген шығармалардың
Ағылшын жазушысы Эрнест Хемингуэй шығармасының қазақша
Бұл тараушада пішін мен мазмұн бірлігіне қол жеткізу,
Кезкелген тәржіме тіліне қарап сол кезеңдегі ұлттық әдеби
Тілдің өзіндік сипатына байланысты тәржіменің түпнұсқадан да асып
Ол әрбір халықтың тарихының, тұрмысының, сенім-нанымының, әдет-ғұрыптарының, үйренген
Эрнест Хеменгуэй «Шал мен теңіз »көркем шығармасының мазмұны
Эрнест Хеменгуэйдің «Шал мен теңіз» көркем шығармасында суреткердің
Автор шындық құбылыстарды типтендіре жинақтау арқылы суреткер
Эрнест Хеменгуэйдің «Шал мен теңіз» көркем шығармасында автор
Сөйтіп, ұлы жазушы адам мінезін даралауға асқан жауапкершілікпен
The old man dropped the line and put
Қария қармақбауды тастай беріп, табанымен басты да, қолына
Эрнест Хеменгуэйдің шығармасынан эпикалық образ — кескін-кейпі, мінез-құлқы,
The old man felt faint and sick and
Шал әлсіреп, есеңгіреп қалды, көзіне түк көрінбеді. Гарпунның
Эрнест Хеменгуэйдің шығармасын зерттей отырып, шығармадағы сөздің
The old man felt faint and sick and
Then it spread like a cloud. The fish
Шал әлсіреп, есеңгіреп қалды, көзіне түк көрінбеді. Гарпунның
Осы бір үзіндіден Эрнест Хеменгуэйдің шығармасында айқындау, яғни
Көркем шығарманың авторы идеялық, эстетикалық, мақсатына жету
1. First it was dark as a shoal
2. Then it spread like a cloud. The
1.Қан әуелі қошқылданып, тереңде қаптай жүзген қалың балық
2.Аппақ күмістей жайын балық толқында акырын ғана тербетіліп
Шығармада автор да, аудармашы да «аппақ жайын
2.2. Көркем шығарманы аударудың стилистикалық сипаты
Э. Хемингуэйдің «Шал мен теңіз» шығармасын
The old man looked carefully in the glimpse
Шал қашан көзі бұлдырағанша, одан жанарын тайдырмады. Көзінің
Осы үзіндіде тайдырмады етістігі метафоралық тәсілмен өзінің тікелей
The fish had turned silver from his original
Енді балықтың құйрығын қайыққа тақап байлау үшін жіптен
Көркем шығармада автордың тарапынан тілдің морфологиялық тұлғаларының стильдік
Э. Хемингуэйдің «Шал мен теңіз» шығармасында түйдек-түйдек,тілім-тілім, күмп
Сондай-ақ эмоционалдығы оған қоса адамның бір затқа, құбылыскқа
“Don’t think, old man,” he said aloud. “Sail
- Мұны ойлап басыңды қатырма, шалым, — деді
Көркем шығармада экспрессивті-эмоционалды лексика әртүрлі жолмен пайда болған.
The old man felt faint and sick and
Э. Хемингуэйдің «Шал мен теңіз» шығармасының стильдік қызметі,тәсілдері
The old man felt faint and sick and
Then it spread like a cloud(теңеу ұқсас емес
Шал әлсіреп, есеңгіреп қалды, көзіне түк көрінбеді. Гарпунның
Жоғарыдағы үзіндіде айтылу мақсатына қарай хабарлы сөйлемдер. Автор
Мысалы, The old man felt faint and sick
Шал әлсіреп, есеңгіреп қалды, көзіне түк көрінбеді,- деген
Көркем шығармада экспрессивті-эмоционалды лексика әртүрлі жолмен пайда болған.
Бейнелі сөздердің қайнар көзі еліктеуіш, одағай сөздерде
Көркем шығармада экспрессивті-эмоционалды лексика әртүрлі жолмен пайда болған.
Бейнелі сөздердің қайнар көзі еліктеуіш, одағай сөздерде
Фразеологизмдердің жоғарыда көрсетілген төрт белгісі негізінен тұрақты сөз
Автордың түсіндіруінше, фразеологиялық түйдекке де, фразалық тіркеске де
В. В. Виноградов пен Н. М. Шанскийдің қолданылуы
Көркем шығарманы аудару кезінде синтаксистік құрылыстың ойды айтып
Аударма мәдениеті үздіксіз өсіп келеді. Сонымен бірге, қазіргі
Курстық жұмыстың тақырыбын аша отырып, үндестік табиғатта да,
Тәржіме тарихын түзетін тұста қазақ аудармасының шежіресіне орай
Ағылшын көркем аудармасының тарихын жазу үшін біз міндетті
2.3 Аударманың психолингвистикалық классификациясы
Ғылымның психолингвистикалық негіздерінен жоғары тұратын пәлсапалық рефлекстер
Белгілі бір лингвистикалық тұжырымды түсінуді, оның ішкі идеялық
Көркем шығармадағы қос сөздердің қолданылу ерекшеліктері:
1. The old man was thin and gaunt
deep-creased - қос соз, scars-тыртық.Мұндағы қос сөз кейіпкердің
2. They picked up the gear from the
hard-braided - қос сөз соз. Автор да, аудармашы
3. The boy had brought them in a
two-decker – қос сөз, сын есім.
4. “He used to come to the Terrace
harsh-spoken - қос сөз, сөйлемде дөрекі
5. Each line, as thick around as
green-sapped - қос сөз, оңып рең жасыл
6. Just then he saw a man-of-war bird
man-of-war bird –соғыс кемесі, қазақ тілінде еркін сөз
7. But the bird was almost out of
sun-bleached (weed) - қос сөз, қураған сөз деген
8. He loved green turtles and hawk-bills with
Бұл сөйлемде екі қос сөз берілген, hawk-bills, armour-plating,бұлар
9. lay in the stern in the sun,
fast-moving - қос сөз, тез, шапшаң
10. They talked at night or when they
storm-bound - қос сөз, алай-түлей қатты дауыл
11. Everything that shows on the surface today
north-east – қос сөз, солтүстік-шығыс деген ұғымды білдіреді
12. He held the line against his back
north-west - қос сөз, солтүстік батыс деген
13. He shipped his oars and brought a
medium-sized - көлемі орташа, ағылшын тілінде қос
14. He remembered the time he had hooked
panic-stricken қос сөз, үрейлі арпалыс (өлім мен
Шығармада көптеген жоғарыда келтірілген мысалдарда қос сөздерді тауып,
Көркем шығармадағы біріккен сөздердің қолданылу ерекшеліктері:
1. The shack was made of the tough
budshields -лашық, біріккен сөз.
2. The newspaper lay across his knees and
The boy left him there and when he
was barefooted-жалаңаяқ, біріккен сөз.
3. Some of the younger fishermen, those who
Motorboats - моторлы қайық. Ағылшын тілінде біріккен
4. It is a big school of dolphin,
widespread - кең таралған, ағылшын тілінде біріккен сөз,
5. But these poisonings from the agua mala
Whiplash - қылыштай осып өтті , ағылшын тілінде
6. He was sorry for them all, even
heartless - тас жүрек, ағылшын тілінде біріккен сөз
7. Once he stood up and urinated
Phosphorescent–біріккен сөз, аудармасы (фосфорландыратын) фосфор+иіс
8. Some time before daylight something took
daylight - таңсәрі, ағылшын тілінде де, қазақ
9. Maybe if I can increase the tension
Backbone – негіз деген аудармаға ие, ағылшын тілінде
Фразеологиялық және еркін сөз тіркестерінің қолданылуы
“I am not religious,” he said. “But I
Our Fathers and ten Hole Marys – сүттен
Н.Ғабдуллин аудару кезінде қазақ оқырманына ағылшын тілінің ерекшелікерін
Қорытынды
Аудармашы ғалымдардың қабілеті, мүмкіндігі, ішкі сезімі, өзіндік
ғылымдар тоғысын құраған алғашқы кезеңдердің өзара сабақтасқан сипатымен
таным нысанын құрайтын заттар мен құбылыстардың универсалды табиғаты
қазақ тілінің ғылыми негізде қалыптасуының жалпы теориялық ілімдердің
алғашқы қазақ зерттеушілерінің Ресей лингвистикалық мектебінде дәріс ала
Тіл философиясы ұстанымдарының үстем болуымен, соның арқасында
Адамзат тіршілігінің ең басты құралы деп танылатын
Курстық жұмысымызды қорытындылай келе, лексикалық және стилистикалық қолданыстардың
Пайдаланылған әдебиеттер
Комиссаров В.Н. Теория перевода (лингвистические аспекты).М.:1990.,
І.Кеңесбаев, Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі, А., 1977
Жақыпов Ж. А. Аударматануды аңдату. – Алматы, 2005
Г.Жұмайқызы, Аударма ісі Алматы 2004
А.В.Федоров, Основы общей теории перевода Санкт-Петербург
Н.К.Гарбовский, Гарбовский Н.К. Теория перевода . -
Т.А Казакова Художественный перевод. Учебное пособие Санкт-Петербург
2
