Ағылшын және қазақ тілдеріндегі себеп-салдарлы жалғаулықтардың негізгі қызметі курстық жұмыс
Мазмұны.
Кіріспе …………………………………………………………………………… 3
І. Тіл біліміндегі сөйлем мәселелері
1.1. Құрмалас сөйлемдер туралы жалпы түсінік …………………...…………. 6
1.2. Тіл біліміндегі шылаулы жалғаулықтар мәселесі ……………..……….. 13
ІІ. Ағылшын және қазақ тілдеріндегі себеп-салдарлы жалғаулықтардың негізгі қызметі
2.1 Ағылшын тіліндегі себеп-салдарлы жалғаулықтар және олардың негізгі қызметі ……………………………………………..…………………………… 14
2.2. Қазақ тіліндегі себеп-салдарлы жалғаулықтар және олардың негізгі қызметі ………………………………………………………………………….. 25
Қорытынды …………………………………………………………………….. 40
Қолданылған әдебиеттер тізімі ……………………………………………….. 43
Қосымшалар.
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 44 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны.
Кіріспе …………………………………………………………………………… 3
І. Тіл біліміндегі сөйлем мәселелері
1.1. Құрмалас сөйлемдер туралы жалпы түсінік …………………...…………. 6
1.2. Тіл біліміндегі шылаулы жалғаулықтар мәселесі ……………..……….. 13
ІІ. Ағылшын және қазақ тілдеріндегі себеп-салдарлы жалғаулықтардың негізгі қызметі
2.1 Ағылшын тіліндегі себеп-салдарлы жалғаулықтар және олардың негізгі
2.2. Қазақ тіліндегі себеп-салдарлы жалғаулықтар және олардың негізгі қызметі
Қорытынды …………………………………………………………………….. 40
Қолданылған әдебиеттер тізімі ……………………………………………….. 43
Қосымшалар.
Кіріспе.
Зерттеу жұмысының тақырыбы.
Дипломдық жұмысымыздың негізгі тақырыбы – Ағылшын және қазақ
Тақырыптың өзектілігі.
Таңдалған тақырып өзекті деп санаймыз, өйткені бүгінгі таңда шет
Бір-бірінің тілін білмегендіктен болған кедергі – «Бабыл (Вавилон) у
Шетел тілін үйренуші ол тілдің сөздік қорын игеріп, грамматикалық
Құрмалас сөйлем мәселесі жай сөйлемнен бұрын қарастырылған мәселе болып
Осындай мәселелердің салдарынан дипломдық жұмыстың тақырыбын жөн деп таптық.
Зерттеу жұмысының мақсаты.
Зерттеу жұмысының мақсаты – Ағылшын және қазақ тілдеріндегі құрмалас
Жұмыстың міндеттері.
Алға қойылған мақсатқа жету үшін келесі міндеттерді орындауымыз керек:
- құрмалас сөйлемдер табиғатына жалпы шолу жасау;
- салалас құрмалас сөйлемдердегі жалғаулықтарға тоқталу;
- ағылшын тіліндегі себеп-салдарлы шылаулардың негізгі қызметін анықтау.
- қазақ тіліндегі себеп-салдарлы шылаулардың негізгі қызметін анықтау.
Зерттеу объектісі.
Зерттеу объектісі – ағылшын және қазақ тілдеріндегі құрмалас сөйлемдер
Зерттеу нысаны.
Зерттеу нысаны – себеп-салдарлы жалғаулықтар және олардың сөйлемдегі негізгі
Ғылыми болжам.
Ғылыми болжамымыз – бұл ағылшын және қазақ тілдеріндегі құрмалас
Зерттеу әдістері.
Зерттеу барысында біз төмендегі әдістерді қолдандық – сипаттау, талдау
Зерттеу жұмысының теориялық маңызы.
Дипломдық жұмысты орындау кезінде біз көптеген белгілі лингвист, грамматистердің
Зерттеу жұмысының практикалық маңызы.
Әр тілдердегі күрделі сөйлемдердің жасалу тәртібін, аудару тәсілдерін, олардың
Дипломдық жұмыстың құрылысы.
Дипломдық жұмыс кіріспеден, теориялық және практикалық бөлімдерден, қорытындыдан, қолданылған
І. Тіл біліміндегі сөйлем мәселелері.
1.1. Құрмалас сөйлемдер туралы жалпы түсінік.
Қазіргі синтаксисте сөйлем табиғатын зерттеудің үш жағы бар –
Морфология сияқты синтаксис те грамматиканың құрамына кіреді. Былайша айтқанда,
Сөз тіркестері синтаксисі сөйлем ішіндегі сөздердің өзара тіркесіп, байланысу
Сөйлемдер синтаксисі жай сөйлемдер мен құрмалас сөйлемдердің құрылымы, олардың
Яғни синтаксис – грамматиканың сөз тіркесін, сөйлем жүйесін құрылысын
Тіл білімінде құрмалас немесе күрделі сөйлемдерді зерттеудің әр түрлі
Қазақ тіл білімінің негізін қалаушы А.Байтұрсынов өзінің «Тіл тағылымы»
Енді жалпы құрмалас сөйлемдерді қарастырмай тұрып, біз алдымен сөйлемге
Қазіргі уақыттағы синтаксисте сөйлем табиғатын зерттеудің үш тәсілі бар:
Сөйлем – тіл бірлігі деген ғылыми түсінік XIX
Құрмалас сөйлем айтылу тұрғысындағы тіл бірлігі ретінде құрылымдық дербестігін
Мағыналық тұрғыдан алып қарағанда, құрмалас сөйлем бір-бірімен байланысқан екі
Соңғы онжылдықтарда осы заманғы синтаксис теорияларында тіл білімі
Өткен ғасыр аяғында бұл салада көптеген істер атқарылды, бірақ
Екінші көзқарасты алдымен В.А.Богородицкий алға қойған, ейін оны
циясы бірдей тұтас синтаксистік құрылым деп түсінеді. [8;96]
Қазіргі уақыттағы синтаксис теориясында В.А.Белошапков құрмалас сөйлемге анықтама берген.
Тіпті түркі тілдерінде де орыс тілі сияқты құрмалас сөйлемнің
Демек, құрмалас сөйлем дегеніміз аталған оқиғалар арасындағы байланысты көрстеуге
Ал түркі тілдерінде болса, предикативті бөліктер арасындағы байланыс септік
Тіл білімінде құрмалас немесе күрделі сөйлемдерді зерттеудің әр түрлі
А.А.Шахматов, А.Федоров сияқты лингвистер құрмалас сөйлемді құрамына енген екі
1 – сыйысулы құрмалас және қиысулы құрмалас сөйлемдер. Сыйысулы
Ал екінші түр – қиысулы құрмалас сөйлемдер – бұлар
Енді жалпы құрмалас сөйлемдерді қарстырмай тұрып, біз алдымен сөйлемге
Ленинград. Нева. Мәдени-демалыс паркі. Қалың көк парктің іші гүлдерге
It is summer. The central park is full of
Келтірілген сөйлемдер әр түрлі дәрежеде болғанымен, біршама аяқталған ойды
Сонымен кез-келген сөйлемде мынандай үш түрлі қасиет болуға тиіс.
1) предикаттылық;
2) модальділік;
3) интонация.
Енді осылардың әрқайсысын жеке-жеке қарастырып көрейік.
Предикаттық дегеніміз – сөйлем ішінде бірдеңе жайлы қостаудың немесе
Олардың не айтқанын мен ұққаным жоқ. (Ә.Нұрш.)
- деген сөйлемде болуға тиісті жайды теріске шығару
Модальділік деп сөйлем мазмұнының шындыққа қатынасын айтады. Осындай қатынас
- Вокзалдан жамырай шыққан көп жұрт топ-топқа бөлінсе де,
- Білімдіден шыққан сөз, Талаптыға болсын кез. (қажеттілік) (Абай).
Сөйлемдегі ауызша айту кезіндегі дауыс ырғағы интонация деп
Мектептің қасында мұнайшылар клубы бар (З.Қабд.) - деген
Сөйлем құрылысына қарай екі түрге бөлінеді:
1) жай сөйлем және
2) құрмалас сөйлем.
Бір предикаттық орталығы бар сөйлемді жай сөйлем деп атайды.
Екі немесе одан да көп предикаттық орталығы бар
Сонымен, мағыналық жағынан, интонациясына байланысты, грамматикалық тұлғаларына қарай екі
Құрмалас сөйлемнің әр бөлігі бастауыш пен баяндауыштан кейін, кейде
1. Қыстың басы тақау болғанмен, әлі қар түсе қойған
2. Біреулер мені шетелден келгеніммен құттықтауға келсе, екінші біреулер
Бірінші мысалда құрмалас сөйлемнің алғашқы алғашқы бөлігінде айтылған ойға
Екінші мысалдың мазмұнында сәл айырмашылық байқалса да, құрылымы жағынан,
1.2. Тіл біліміндегі шылаулы жалғаулықтар мәселесі..
Жалғаулықтар өзара тең бірыңғай сөздердің, бірыңғай сөз тіркестерінің және
Жалғаулықтардың тағы бір қасиеті олар жеке өзі тұлғаланып өзгермейді.
Құрмалас сөйлемнің синтаксистің екі жақтық бірлігі ретіндегі анықтамасы кейін
Мағыналық тұрғыдан алып қарағанда, құрмалас сөйлем бір-бірімен байланысқан екі
ІІ. Ағылшын және қазақ тілдеріндегі себеп-салдарлы жалғаулықтардың негізгі қызметі.
2.1 Ағылшын тіліндегі себеп-салдарлы жалғаулықтар және олардың негізгі
Ағылшын тілінің жалғаулықтар тарихы өте әріден басталады, яғни
Жалғаулықтар – көмекші сөздер болып табылады, олар сөйлем мен
Келесі лингвист Е.Т.Черкасова жалғаулықтарды лексикалық та, грамматикалық та мағынасы
Академик А.А.Шахматовтың пікірінше, жалғаулықтар дегеніміз – синтаксистік бірлік, олардың
Сонымен жалғаулықтар дегеніміз – лексикалық және грамматикалық мағыналардың бірлігі,
Дегенмен барлық жалғаулықты шылаулардың мағынасы бір ғана – ол
Жалғаулықтардың грамматикалық мағынасы – бұл олардың сөйлем элементтерін, яғни
Сонымен ағылшын тіліндегі жалғаулықты шылаулардың екі қызметі бар екен,
Жалғаулықтар байланыс құралы болып табылады.
Жалғаулықтар сөйлемдегі компоненттер арасындағы байланысты білдіреді.
Сонымен жалғаулықтар – бұлар өзінше жеке лексикалық бірлік, олардың
Жалғаулықтар сонымен сөз табына жатады да, байланыстың синтаксистік
Лингвист М.И.Черемисина скрепа терминіне мынадай анықтама береді: «Жалғаулық скрепа
Енді осы анқтамалардың негізінде жалғаулықты скрепаны жай жалғаулыққа қарағанда
Термин - бұл арнаулы колданыс саласындағы ғылыми немесе өндірістік-технологиялык
Кәсіби терминология әдетте белгілі практикалық мұқтаждыққа, күнделікті қажеттілікке орай
Дегенмен барлық жалғаулықты шылаулардың мағынасы бір ғана – ол
Ал жалғаулықтардың грамматикалық мағынасы – бұл олардың сөйлем элементтерін,
Ағылшын тіліндегі себеп-салдарлы жалғаулықтар негізінен мыналар – because,
Suturing should be removed because of wound every thing.
As night came on, the track grew narrower (Ch.
We’ve come a long way since this committee started
I love because you brought me up to something
He offered to accompany her, as the distance was
At first they were shy, and since Charley
When you rang up this morning, they must have
Бірақ біздің зерттеу жұмысымызда қарастыратынымыз негізінін қазақ тіліндегі жалғаулықтарға
Себеп-салдарлы жалғаулықтардың ішіндегі ең көп қолданылатыны және ең негізгісі
- He wrapped Langdom up well, because it
Жазуда because жалғаулығы үтірмен айқындалмайды. Мысалы:
I love you because you brought me up to
Ағылшын тілінде қазақ тіліндегідей себеп жалғаулықты шылаулары салдарлы
He came to see me because he felt happy.
Suturing should be removed because of wound every thing
He offered to accompany her, as the distance was
At first they were shy, and since Charley
Сонымен ағылшын тіліндегі себеп- салдарлы жалғаулықты шылаулардың негізгі
- байланыстыру қызметі;
- фразааралық байланыс қызметі.
Басқа тілдердегі сияқты ағылшын тілінде жалғаулықты скрепалар бар дедік,
Кей жағадайларда құрмалас сөйлемдерде жалғаулықты шылаулар үтірмен немесе үтірсіз
- “I was only trying do you a favour
Ал кейбір жағдайларда, яғни егер өйлем алдыңғы сөйлеммен белгілі
- - I hope you do not think that
Берілген мысалдардан көріп отырғандай, барлық жалғаулықтардың ішінде because
- He came so late. Why? Because today
I love Matisse’s works because he uses color so
Because he loved acting, he refused to give up
I hastened as well as I was able to
She made no answer, because she could think of
Now, because Carrie was pretty, the gentleman who made
Келесі қарастыратынымыз – since жалғаулығы. Бұл жалғаулық негізінен әр
He had not heard himself called that name since
Everything has gone wrong since that night.
He had his last meal in the restaurant car
He took the long light swift from the cook
Енді қарастыратынымыз – as жалғаулығы. Бұл жалғаулық негізінен түсіндірмелі
He winked at me as he passed.
Келесі бір жалғаулық – so. So жалғаулығы құрмалас
Josephine’s family went on the reception, so she dined
Сонымен қазіргі кездегі ағылшын тілінің себеп-салдарлы жалғаулықтары құрмалас сөйлем
Аталған жалғаулықтардың сөйлемдегі орын тәртібіне келетін болсақ, because жалғаулығы
Сонымен, жалпы себеп-салдарлы жалғаулықтарды қарастырғанда біз олардың сөйлемдер арасындағы
Себепті шылаулар Салдарлы шылаулар
because since
By reason of So
On account of As
For the benefit of In order
On he ground of
- A man of this method Mr. Marsh. See
Берілген сөйлемдегі жалғаулық – салдарлы жалғаулық болып табылады.
- Amongst various other minor jobs, they had taken
So жалғаулығы құрмалас сөйлемнің құрамындағы сөйлемдерді бағындырып, салдарлы мағынаны
Берілген келесі бір сөйлемдерде because жалғаулықты шылауы арқылы себеп
- I hope you do not think that it
- She was shut up with him for an
- ‘Never mind’, said Mary. ‘It happened. When we
Себеп-салдарлы жалғаулықтардың ішіндегі ең көп қолданылатыны және ең негізгісі
- Midwifery advocates argue that home births are safer
Because he loved acting, he refused to give up
Because e-mail now plays such a huge role in
Себеп-салдарлы жалғаулықтардың ішіндегі ең көп қолданылатыны және ең негізгісі
Сонымен себеп-салдарлы жалғаулы шылаулар негізінен сөйлемде жалғаулық қызметімен қатар,
Жалғаулықтардың грамматикалық мағынасы – бұл олардың сөйлем элементтерін, яғни
Сонымен ағылшын тіліндегі жалғаулықты шылаулардың екі қызметі бар екен,
жалғаулықтар байланыс құралы болып табылады.
Жалғаулықтар сөйлемдегі компоненттер арасындағы байланысты білдіреді.
Сонымен жалғаулықтар – бұлар өзінше жеке лексикалық бірлік, олардың
Жалғаулықтар сонымен сөз табына жатады да, байланыстың синтаксистік
Сонымен зерттеу жұмысымыздың бірінші бөлімін аяқтай отырып, келесі
Ағылшын тілінің себеп-салдарлы жалғаулықты шылаулары.
себепті салдарлы
because On account of By reason of For the
2.2. Қазақ тіліндегі себеп-салдарлы жалғаулықтар және олардың негізгі қызметі.
Енді біз қазақ тіліндегі себеп-салдарлы жалғаулықты шылауларға тоқталамыз. Басқа
Көптеген тілдерде құрмалас сөйлемдердің құрамындағы предикаттық бөліктер арасындағы байланыстың
Қазақ тілінде басқа да түркі тілдері сияқты, басқа тілдердің
Өзінің нақты грамматикалық қызметіне қарай түркі тілдері жалғаулықтары
Қазақ тілінде де басқа тілдер сияқты жалғаулық скрепалары бар.
Егер себеп-салдарлы жалғаулықтар сөйлем басында келетін болса және олар
Алдағы уақытта әсіресе аударма мәселесі жөнінде біраз жұмыс істесем
Кейбір сөйлемдерде жалғаулықтар үтірмен ажыратылмайды, яғни берілген сөйлемдегі
- Әнші үшін гастроль деген тілеу, марқаю, шеберлік шыңдау
- Ал мына хаттар басынан аяғына дейін өлеңмен жазылыпты.
- Бірақ бұл ойын айтса да, Құнанбай тағы да
- Сондықтан алтынмен, не күміспен қапталған белдік бай адамдыкі
Кей жағдайларда фразааралық скрепалар үтірмен ажыратылмайды, бұндай жағдайларда жалғаулықты
- Маған бұл кісі өте таныс, неге десең бұдан
- Тереңге балық уылдырық шаша алмайды, неге десең, онда
Морфология сияқты синтаксис те грамматиканың құрамына кіреді. Былайша айтқанда,
Сөз тіркестері синтаксисі сөйлем ішіндегі сөздердің өзара тіркесіп, байланысу
Енді жалпы құрмалас сөйлемдерді қарастырмай тұрып, біз алдымен сөйлемге
Қазіргі уақыттағы синтаксисте сөйлем табиғатын зерттеудің үш тәсілі бар:
Сөйлем – тіл бірлігі деген ғылыми түсінік XIX
Құрмалас сөйлем айтылу тұрғысындағы тіл бірлігі ретінде құрылымдық дербестігін
Мағыналық тұрғыдан алып қарағанда, құрмалас сөйлем бір-бірімен байланысқан екі
Қазақ тіліндегі жалғаулықты шылауларды қарастырғанда да біз жалғаулықты шылау
Қоғам дамуы арқылы тіл де дамиды дейміз. Бірақ тілдің
Тілдің осылайша толығуы, оның қоғамдық қызметін күшейтіп, бұрынғыдан әлдеқайда
Терминнің күнделікті өмірде араласпайтын жері жок. Тіпті қазіргі кезеңде
Термин мәселесімен тікелей айналысқан қазақ ғалымы, белгілі лингвңст Қ.
«Термином называется специфический вид определенных словесных обозначений, передающих определенные
Қазақ тіліндегі себеп-салдарлы шылауларды қарастыру үшін алдымен біз қазақ
- Гүлсарының бойы жылынды, қалшылдағаны басылды. (Ш.А.)
Салаластың құрамындағы бөліктер бір-бірімен жалғаулықтар арқылы да, жалғаулықсыз да
Басқа түркі тілдері сияқты қазақ тілінде де полипредикативті конструкциялардағы
Қазақ тілінде басқа да түркі тілдері сияқты, басқа тілдердің
Өзінің нақты грамматикалық қызметіне қарай түркі тілдері жалғаулықтары
Қазақ тілінде де басқа тілдер сияқты жалғаулық скрепалары бар.
Құрамындағы сыңарларының бір-бірімен мағыналық қатынастарына қарай салалас құрмалас сөйлем
ыңғайлас салалас
Қайсыбірі бұралаңдап жүріп атқылайды, екіншісі танктің артын тасаланады. (Т.Ахт.)
түсіндірмелі (іліктес) салалас
Майор бәсекелі атыстың шарттарын түсіндірді: тай тұяғындай бақыр жамбыны
қарсылықты салалас
Шаңғымен сонарға шығып, қырғауыл аулау қызық та шығар, дәл
себеп-салдар салалас
Әні ұзққа созылды.Жұрттың бәрі қорқа бастады: төрт тараудың біреуінен
талғаулы салалас
Көктемдегіше қызыл-жасыл киінген қала тұрғындары не ерсілі-қарсылы серуендеп жүреді,
кезектес салалас
Жантайдың қасында тұрған Ыдырыстың қаракөк биесі қамалып, омыраулап итремелеген
Біздің зерттеу нысанымыз – себеп-салдарлы жалғаулық шылаулары болғандықтан, біз
Құрамындағы бөліктері бір-біріне себеп-салдар, түрткі-нәтижелі қатынаста келетін салаластардың түрін
Басқа үйге жиналмай, Сегізбай үйіне жиналамыз, себебі мұнда көңілді
Қазақ тіліндегі себеп-салдар жалғаулықты шылауларының да әрқайсысының өзіндік пайда
Себеп-салаластар жалғаулықсыз да (бірінші мысал), жалғаулықты да (екінші мысал)
Себеп-салдар салаластың басты-басты жалғаулықтары: өйткені, себебі, неге десең, сондықтан,
Себеп-салдар салаластағы жай сөйлемдердің бірі себепті білдірсе, бірі сол
Себеп-салдар салалас жалғаулықсыз байланысқанда, құрамындағы бөліктердің арасына қос нүкте
- Алда жақсы кездесулер, сый-құрмет көп болар деген жақсы
Себеп-салдар салаластың бөліктері жалғаулық арқылы байланысса, жалғаулықтың алдына үтір
Жеке сөздер мен сөйлемдерді байланыстыру қабілеті мен мағынасына қарай
Ыңғайластық жалғаулықтар: -пен, -бен,, сонда, -да, -де, -және т.б.
Қарсылықты жалғаулықтар: дегенмен, сонда да, алайда, бірақ т.б.
Талғаулықты жалғаулықтар: кейде, мейлі, әлдене т.б.
Себеп-салдар жалғаулықтар: өйткені, сол себепті, сол үшін т.б.
Шартты жалғаулықтар: егер, егер де, әйтпесе, онда т.б.
Олардың сөз бен сөзді, сөйлем мен сөйлемді байланыстыру қабілеті
Жалғаулықтар – көмекші сөздер болып табылады, олар сөйлем мен
Дегенмен барлық жалғаулықты шылаулардың мағынасы бір ғана – ол
Жалғаулықтардың грамматикалық мағынасы – олардың сөйлем элементтерін, яғни
Енді қазақ тіліндегі себеп-салдарлы жалғаулықтарды төмендегідей көрсетуге болады.
Себепті шылаулар Салдарлы шылаулар
өйткені Сол себепті
Себебі Сол үшін
Неге десең сондықтан
- Поэзия жігіттің бір осал жері болу керек, себебі
Берілген сөйлемдегі жалғаулықты шылау – себепті шылау болып саналады
- Қонақтар тағы да жалына бастады, неге десең ол
Берілген сөйлемдегі жалғаулықты шылау – себепті шылау болып саналады
Бұл күні алматылықтар еліміздің бірінші скрипкасымен сағыныса көрісетін болған,
Берілген сөйлемдердің басқа сөйлемдерден ерекшелігі – іс-әрекет нысаны себебі
Келесі сөйлемдегі жалғаулықты шылау – себепті шылау болып саналады
- Ол сатыдан құламайды деп ойлаймын, өйткені, оның беліне
- Бұған бір зұлымдықты әзірлеп жүр деп ойлаймын, өйткені
Берілген сөйлемдегі өйткені жалғаулықты шылау – себепті шылау болып
Себеп-салдар салаластың бөліктері жалғаулық арқылы байланысса, жалғаулықтың алдына үтір
- Үйдегі жұрт бізден бұрын шайға қанып алған сияқты,
- Барлық бәленің бәрі колхоздың ұсақтығынан. Енді ірілендіреді. Жақында
- Сақманшы кемпір бір жылы қойларды қораға тал түсте
- Ойлап отырсаңыз, мынау Ұлы жеңіс – барша халықтың,
Себебі, өйткені, неге десеңіз (не үшін десеңіз) деген жылғаулы
- Ендігі мәселе үй санын көбейтіңкіреуде, себебі он мың
Берілген сөйлемдердің басқа сөйлемдерден ерекшелігі – іс-әрекет нысаны себебі
- Бұл жерде тарихи романдардың оқиғалары мен қамтитын уақытын
- Кошкиннің бұлай асығу себебі – қолтығында сургучпен печаттап
- Күннің кешкіруін Асқардың тілеу себебі – бүгін қалаға
Берілген сөйлемдердің басқа сөйлемдерден ерекшелігі – іс-әрекет нысаны себебі
Себебі - жалғаулығы ағылшын тіліндегі because – жалғаулығы
- Менің сіздің қызыңыздың қасына жоламағанымның себебі, қызыңыз
-Тұлпардың аман қалған себебі, маңына ешкімді жібердім.
- Мезгілсіз азан шықырған себебім – сол бақыт құсы
Ендігі қарастыратынымыз - өйткені жалғаулы шылауы және оның құрмалас
- Жәмшік айдағанда мен көбінесе Байдан үйіне баруға тырысам,
- Бұған бір зұлымдықты әзірлеп жүр деп ойлаймын, өйткені
Кей жағдайларда фразааралық скрепалар үтірмен ажыратылмайды, бұндай жағдайларда жалғаулықты
- Маған бұл кісі өте таныс, неге десең бұдан
- Тереңге балық уылдырық шаша алмайды, неге десең, онда
- Баян мен Қозы трагедиясы бұдан гөрі аянышты-ақ, себебі
- Алдағы уақытта әсіресе аударма мәселесі жөнінде біраз жұмыс
- Шығып кете жаздады, өйткені оның қолына түскен ыдыс
Ендігі талдайтынымыз – сондықтан жалғаулы шылауы.
- Әнші үшін гастроль деген тілеу, марқаю, шеберлік шыңдау
- Ал мына хаттар басынан аяғына дейін өлеңмен жазылыпты.
- Бірақ бұл ойын айтса да, Құнанбай тағы да
- Сондықтан алтынмен, не күміспен қапталған белдік бай адамдыкі
- Бесси Хамбургер еркектердің өз отбасынан кетуін ең басты
Жалғаулықты себеп-салдар салаласта жай сөйлемдердің қайсысы бұрын тұрғаны шылауларынан
Мен физика ғылымына пісен адам емеспін, сондықтан инженерлер берген
Жалғаулықтардың лексиалық мағынасы тар немесе осал десек те болады,
Жалғаулықтардың грамматикалық мағынасы – олардың сөйлем элементтерін, яғни
Сонымен зерттеу жұмысымыздың екінші бөлімін қорыта келгенде, құрмалас
Себеп- салдар салалас да жалғаулық шылау арқылы және жалғаулық
1. Себеп жалғаулықтары: Өйткені, себебі, неге десең, не үшін
2. Салдар жалғаулықтары: сондықтан, сол себепті. Бұлар тек
Қазақ тілінің себеп-салдарлы жалғаулықты шылаулары.
себепті салдарлы
себебі өйткені Неге десең сондықтан Сол үшін Сол себепті
Жалғаулықты шылаулардың сөйлемдегі қызметін төмендегі таблица арқылы көрсетуге болады.
Тілдер Сөйлемдегі қызметі
Жалғаулы қызмет Фразааралық қызмет
Қазақ 40 60
Ағылшын 70 30
Қорытынды
Жалпы құрмалас сөйлемдер жүйесінің, соның ішінде себп-салдарлы шылаулармен
Дипломдық жұмысты орындау кезінде біз көптеген белгілі лингвист, грамматистердің
Сонымен жалғаулықтар дегеніміз – лексикалық және грамматикалық мағыналардың бірлігі,
Дегенмен барлық жалғаулықты шылаулардың мағынасы бір ғана – ол
Жалғаулықтардың грамматикалық мағынасы – бұл олардың сөйлем элементтерін, яғни
Сонымен ағылшын тіліндегі жалғаулықты шылаулардың екі қызметі бар екен,
Қазақ тіліндегі себеп-салдар салаластың басты-басты жалғаулықтары: өйткені, себебі, неге
Негізінде, құрмалас сөйлем мәселесі барлық салыстырылатын тілдерде қарастырылады. Біздің
Құрмалас сөйлем айтылу тұрғысындағы тіл бірлігі ретінде құрылымдық дербестігін
Мағыналық тұрғыдан алып қарағанда, құрмалас сөйлем бір-бірімен байланысқан екі
Қолданылған әдебиеттер тізімі.
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. А., 1992. 190б.
2. Аманжолов С. Қазақ әдеби тілі синтаксисінің қысқаша курсы.
3. Балақаев М.Б., Қордабаев Т.С. Грамматика английского языка. М.Высшая
4. Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. А., 1992. 175б
5. Бархударов Л.С., Штеллинг Д.А. Грамматика английского языка. М.Высшая
6. Бектұров Ш., Бектұрова А. Қазақ тілі грамматикасы. А.,
7. Беляева М.А. Грамматика английского языка. М. Высшая школа.
8. Белошапкова А. Синтаксис. М. Высшая школа. 1977.
9. Бектұров Ш., Серғалиев М. Қазақ тілі. А., 1994.
10. Есенов Қ. Сабақтас құрмалас сөйлемнің құрылысы. А., 1982.
11. Есенов Қ. Қазіргі қазақ тіліндегі синтаксистік қатынастар.
12. Качалова К.Н., Израилевич Е.Ее Практическая грамматика английского языка.
13. Кобрина Н.А., Корнеева Е.А., Оссовская М.Н., Гузеева К.А.
14. Корнеева Е.А. Грамматика английского языка в теории и
15. Қордабаев Т. Құрмалас сөйлем синтаксисі. А., 1994.
16. Қордабаев Т. Қазақ тіліндегі құрмалас сөйлемдер синтаксисі. А.,
17. Қазақ тілі грамматикасы. ІІ том. 1975.
18. Қисықова Б. Ағылшын тілінің практикалық грамматикасы. (оқу-әдістемелік
19. Мұстафин Ғ. Дауылдан кейін. А., 1967.
20. Мұстафин Ғ. Қазақ солдаты. А., 1957.
21. Сауранбаев Н.А. Еще раз о сложном предложении. А.,
22. Тәжібаева С.Ж. Каузальные полипредикативные конструкции казахского языка.
23. Шахматов А.А. Синтаксис русского языка. М., 1972.
24. Черемисина М.И. Некоторые вопросы теории сложного предложения в
25. Gurme G.O., A Grammar of the English
26. Fries Ch.C., The structure of English., N-Y., 1981
27.Fitzgerald S. Selected stories.
28. Ganchina M.A., English Grammar, Moscow., 1966
29. Hill A.A., Introduction to Linguistic Structures., N-Y., Birmingham.,
30. Iliysh B.A., The Structure of Modern English., Moscow.,
31. Isashchenco A., The English we Use., Moscow., 1992
32. Jesperson O., A Handbook of English Grammar., 1967
33. Lofic L.L., Readings in the Theory of English
34. Maclin A., Reference Guide to English., Washington., 1981
35. Marcwardt A. H., Introduction to the English Language.,
36. Webster J. Daddy-Long-Legs.
Agatha Christie. Tales of Mystery. K. 1993.
Maugham Somerset. The man and the scar and other
Fitzgerald S. Selected short stories. 1968.
Steinbeck J. Stories. M., 1979.
Maugham S. Cakes and ale. M., 1980.
Аннотация
Дипломдық жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, әдебиеттер тізімінен және
Бірінші тарауда тіл біліміндегі сөйлемге, құрмалас сөйлемдерге жалпы сипаттама
Екінші тарауда қазақ тіліндегі себеп-салдарлы шылаулардың қызметі
Қосымша бөлімінде себеп-салдарлы құрмалас сөйлемдерге карточкалар жасалған.
Аннотация
Дипломная работа состоит из введения, двух глав, заключения и
В первой главе дается общее представление о сложном предложении
Во второй главе проводится практический анализ причинно-следственных союзов казахского
В заключении приводятся основные выводы и результаты работы.
Annotation
The given diploma project consists of the introduction, two
In the first chapter the general notion about complex
The second chapter contains practical analysis of causal-consecutive conjunctions
Conclusion includes the basic conclusions and results of the
45
