Артық жұмысбастылық курстық жұмыс
Мазмұны
Кіріспе...................................................................................................................3
Қысқартылған сөздер тізімі
Қазақстан Республикасындағы еңбекке сұраныстың теориялық қалыптасу негіздері
1.1. Еңбекке сұраныс ұғымы.........................................................................5
1.2. Еңбекке сұраныстың қалыпты факторлары..........................................7
1.3. Қазақстандағы артық жұмысбастылықтың шетелдік тәжірибесі.......9
Қазақстан Республикасындағы еңбекақы төлеу мәселелерін талдау
Еңбек ақы мен оның төлену динамикасын талдау.........................11
Еңбекақығы төлем қабілетсіздігін талдау.......................................16
Артық жұмысбастылық пен еңбекақы төлеудің көрсеткіштерін талдау..................................................................................................21
Қазақстан Республикасындағы еңбекке сұранысты арттыру мен еңбекақыға төлемқабілетсізігін жетілдіру
Еңбекақыны төлеуді мемлекеттік жетілдіру...................................23
Еңбекке сұранысты арттырудағы мемлекеттік шаралар................26
Қорытынды........................................................................................................28
Пайдаланылған әдебиеттер..............................................................................30
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 31 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны
Кіріспе...................................................................................................................3
Қысқартылған сөздер тізімі
Қазақстан Республикасындағы еңбекке сұраныстың теориялық қалыптасу негіздері
1.1. Еңбекке сұраныс ұғымы.........................................................................5
1.2. Еңбекке сұраныстың қалыпты факторлары..........................................7
1.3. Қазақстандағы артық жұмысбастылықтың шетелдік тәжірибесі.......9
Қазақстан Республикасындағы еңбекақы төлеу мәселелерін талдау
Еңбек ақы мен оның төлену динамикасын талдау.........................11
Еңбекақығы төлем қабілетсіздігін талдау.......................................16
Артық жұмысбастылық пен еңбекақы төлеудің көрсеткіштерін талдау..................................................................................................21
Қазақстан Республикасындағы еңбекке сұранысты арттыру мен еңбекақыға төлемқабілетсізігін
Еңбекақыны төлеуді мемлекеттік жетілдіру...................................23
Еңбекке сұранысты арттырудағы мемлекеттік шаралар................26
Қорытынды........................................................................................................28
Пайдаланылған әдебиеттер..............................................................................30
Қосымша
Кіріспе
Адамның физхоилогиялық және әлеуметтік қажеттіліктері еңбектенуге мәжбүрлейді. Э.
Әрбір еңбекке қабілетті индивид еңбек нарығында өз орнын
Курстық жұмыстың негізгі мақсаты-адамдық фактор басты фигура болып
Осы мақсатты басшылыққа ала отырып келесі міндеттер алға
1) еңбек нарығы түсінігіне анықтама бере отырып
2) еңбек нарығының түрлі модлеьдеріндегі экономикалық-әлеуметтік жағдайды қаарстыра
3) халықты жұмыспен қамтудағы экономикалық мемлекеттік тіркеу ролін
4) Қазақстан Республикасындағы еңбек нарығында қалыптасқан әлеуметтік-экономикалық ахуалға
Кез келген жұмыссыздықтың болуы қоғам үшін ең ауыр
Еңбекпен қаму мен жұмыссыздық өткір және күнделікті әлеуметтік
Жұмыссыздық қазіргі таңда бүкіл елде қалыптасып отырған дәлелді
Қазақстан Республикасындағы еңбекке сұраныстың теориялық қалыптасу негіздері
1.1. Еңбекке сұраныс ұғымы
Еңбек экономикалық құндылыққа жатқызылады, маңызды өндіріс факторы, осы
Сонымен еңбек нарығы нақты экономиканың маңызды бір элементі.
Ал жұмысшылар өз еңбегін сату арқылы өзінің өмір
Еңбек нарығы әсерінен әрбір жұмыс орнының бағасы өседі,
Еңбек нарығының құрамдас бөліктері немесе элементтері мыналар болып
нарықтық қатынас жақтары немесе нарық субьектілері / жұмысшы
Еңбек нарығы субъектілерінің қатынастарын реттейтін құқықтық актілер;
Еңбек нарығының конъюктурасы / еңбек нарығының сұранымдары мен
Халықты жұмыспен қамту қызмет орындары / еңбек биржалары/;
Еңбек нарығының инфрақұрылымы: кәсіби бағдар, жұмысшыларды дайындау және
Уақытша жұмыспен қамту формалары: қоғамдық жұмыстар, мерзімді жұмыстар
Еңбек нарығының қалыпты қызмет етуі үшін осы барлық
Еңбекті сатушылар мен сатып алушылардың кездесуін ұйымдастыру;
Нарық субьектілерінің әрбіреуінің ішінде бәсекелестік ортамен қамтамасыз етеді;
Еңбекақыны брідей ставкасын бекітеді;
Халықты жұмыспен қамту мәселелерін шешуге себепші болады;
Жұмыссыздарды әлеуметтік қолдауды жүзеге асырады.
Еңбек нарығында да сұраныс пен ұсыныс заңдары әрекет
1.2. Еңбекке сұраныстың қалыпты факторлары
Жұмыс күшіне сұраныс жалақы көлеміне, керісінше, тәуелдікте, жалақы
Қоғамдық жиынтық еңбек П. Самуэльсонның пікірі бойынша төрт
1. Халықтың жалпы саны
2. жалпы тұрғындардың еңбекке жарамдылардың орташа саны
3. Жыл немесе апта бойында еңбекке жұмсалған сағаттың
Тұрақты жұмыссыздар қатарының болуы да бір нәрсені
Соңғы он жылдықта жұмыссыздықтың көбеюі жалақының өсуіне әкелмеді
Сондықтан, еңбек нарығы механизмінің негізгі элементі-еңбек сұранымдары, еңбек
1. Еңбек нарығы конъюктурасы / жұмыс күші сұраным
2. Бәсеке. Кез келген нарықтың механизмінің ажыратылмас элементі
3. Еңбек нарығының инфрақұрылымы. Бұған жұмысшы күші сұранымдары
Еңбекпен қамту және жұмыссыздық мәселелерін Карл Маркс және
Тұрғындардың қарқынды өсуін Мальтус (әрбір 25 жылда екі
Қазіргі жағдайда адамзаттың өмір сүру әдісінің тұрғындар қарқынының
Ағылшын экономисі Джон Кейнстің баяндауынша, жұмыссыздық бұл тауарға
1.3. Қазақстандағы артық жұмысбастылық
Модель дегеніміз құбылысты, процесті құру схемасы немесе сипаттамасы.
Таза бәсекелестік еңбек нарығы келесідей сипатталады:
Белгілі бір еңбек түрін жолдағанда бір-бірімен бәсекелестік фирмалар
Бірдей квалификацияға ие көптеген жұмысшылар болады;
Жұмысшылар мен фирмалар жалақы мөлшерлмесін бақыламайды және бекітпейді.
Монополиялық еңбек нарығы-бір сатып адушының монополиясы бар нарық,
Белгілі бір еңбек түрімен шұғылданатын жұмысшылар бір фирмаға
Бұл еңбек түрі географиялық және басқа факторларға байланысты
Жалақыны фирма бекітеді, бірақ жалақы мөлшері қолданатын жұмысшы
Кіші қалалр мен аймақтарда ірі бір кәсіпорын болған
Дамыған нарықтық жүйе еңбек нарығының әртүрлі модельдерінің қалыптасуымен
Жапон
АҚШ
Швед
Жапон моделіне «Өмірлік жалдау» принциптеріне негізделген еңбектің қарым-қатынастар
АҚШ моделіне әрбір штатта көрсетілген жұмыссыздарға көмек және
Кәсіпорындарда жұмысшыларға қатаң қарым-қатынас орнайды.
Персоналды фирмашылық дайындауға аз назар аударылады. Бұл саясат
Швед моделі халықты жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттік белсенді
Қазақстан еңбек нарығының моделі ерекше, үш модельдің қосындысы
Қазақстан еңбек нарығының үлгісі халықаралық стандартқа сәйкес бар
Қазақстан Республикасындағы еңбекақы төлеу мәселелерін талдау
Еңбек ақы мен оның төлену динамикасын талдау
Еңбек нарығындағы жағдайды бағалайтын маңызды көрсеткіштер жұмыссыздық деңгейінің
Жастар үшін жасырын жұмыссыздық қаупі тіркелген жұмыссыздықтан қарағанда,
Жыл сайын елімізде оқу орындары түлектері есебінен жұмыс
Мемлекет пен қоғам жастардың еңбек нарығының өзіндігенен жол
25-29 жас аралығында жастарда негізінен белгілі біліктілігі, өмірлік
- үміткерге жалданып жұмыс істемей тұрғанда-ақ, болашақ еңбек
- жаңа келген жұмысшыға өзінің кәсіби қабілеттерін толық
- жаңа келген жұмысшының кәсіби талпынысына бағыт беретін
2011 жылғы шілдеде жұмыссыздар саны бағалау бойынша 461,7
Уәкілетті органдардың жолдамасымен 750 жұмыссыз кәсіби оқытудан өтті,
Өткен 2006 жылдың осы уақытысымен салыстырсақ бұл көрсеткіш
2008 жылы Ақтөбе қаласында 2005-2008жж. мерзімінде кедейшілікті
Еңбек нарығының басты тұлғасы жұмысшы күші. Біздің жүргізілген
Еңбек нарығының негізгі көрсеткіштері 2003
Экономикалық тұрғыдан белсенді халық 7479,1 1,7399 7,7657 3,7840
Жұмыспен қамтылған халық (мың адам) 6698,8 6708,9 6985,2
Жұмыссыз халық 780,3 690,7 672,1 658,8 640,7
Экономикалық тұрғыдан енжар халық 3175,8 3155,3 3278,6 3383,4
Оның қатарына экономикалық қызметтің барлық түрлерінде жұмыспен қамтылғандар
Бұған байланысты жыл сайын халықтың жұмыссыздық деңгейі біртіндеп
Еңбекақыға төлем қабілетсіздігін талдау
Статистикалық мәліметтер Қазақстанда әйел жұмыссыздығының ерлердікіне қарағанда жоғары
Жұмыссыздықтың негізгі себебі барлығына бірдей оқу бітіргеннен кейін
Жұмыссыздықтың негізгі себебі барлығына бірдей оқу бітіргеннен кейін
Еңбек рыногы саясатының балсенді шараларының басымдығы бар деп
Жұмыспен қамтамасыз ету органдарында
жұмыссыз ретінде тіркелген азаматтардың саны (адам)
2008 2012
барлығы әйелдер ерлер барлығы әйелдер ерлер
Қазақстан Республикасы 193722 113882 79840 75122 51363 23759
Ақмола 13036 8484 4552 4619 3506 1103
Ақтөбе 12265 6672 5593 3904 2697 1207
Алматы 16896 9202 7694 3890 2684 1206
Атырау 10165 4554 5611 2747 1924 823
Шығыс Қазақстан 24139 14463 9676 9776 7866 2510
Жамбыл 13854 6958 6896 4094 2594 1500
Батыс Қазақстан 9857 6211 3646 3724 2417 1307
Қарағанды 12282 7901 4381 3292 2316 976
Қостанай 18057 12390 5667 4933 3696 1237
Қызылорда 14186 8015 6171 3907 2407 1500
Маңғыстау 5270 2906 2364 2027 1461 566
Павлодар 11928 8591 3337 9024 6074 2950
Сотүстік Қазақстан 7759 4949 2810 5040 3576 1464
Оңтүстік Қазақстан 12318 4583 7735 8166 4640 3526
Астана қ. 2673 1738 935 2203 1505 698
Алматы қ. 9037 6265 2772 3776 2600 1176
Қазіргі заманға сай жұмысшы үшін өзін көрсету де
Әлеуметтік қорғауға мұқтаж тұрғындардың мақсатты топтарын еңбекпен қамтуды
әлеуметтік жұмыс орындарын құру;
қоғамдық жұмыс, біліктілікті жоғарылату және қайта дайындау, профессионалдық
кіші кәсіпкерлік субъектілерінде еңбеккеорналастыру;
кәсіби бағдар, мәлімет пен қамтамасыз ету, консультация беру;
екі-үш аралас мамандықтарға оқыту арқылы бәсеке қабілеттілігін жоғарылату;
мүгедектерді жұмысқа орналастыру бойынша квота бекіту;
оралмандарды жергілікті еңбек нарығының жағдайын есепке ала отырып
мақсатты топтарды еңбекпен қамтудың есебін жүргізу;
ваканттық жұмыс орындары туралы мәліметті БАҚ арқылы беру;
қылмыстық-түзетуші жүйе мен еңбекпен қамту орындарының өзара әрекеті.
Қосымша жұмыс орындарын қалыптастыратын кіші және орта кәсіпкерлікті
икемді еңбекпен қамту формалары мен қызмет көрсетудің жеке
материалдық көмек көрсету арқылы жұмыссыздарға өз ісін ұйымдастыруға
Қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру және жетілдіру бойынша негізгі бағыттар
жол құрылысы және оны жөндеу, орман отырғызу;
аймақтар мен тұрғындар мекенінің санитарлық-эжпидемиологиялық жағдайын жақсарту;
аймақтардың инфрақұрылымдарын дамыту;
транспорттық инфроқұрылымды дамыту және әлеуметтік қызмет көрсету.
Бағдарламаға сәйкес қаралған аймақтық еңбекпен қамту проблемасын шешудегі
ваканттық жұмыс орындары туралы мәлімет жинау жұмыстарының белсенділігін
тұрғындарға жұмыс іздеуге, жұмысқа орналасуға көмектесу және оны
жұмыс іздеуде қиындық көріп жүрген адамдарға консультация беру;
бос орындар жәрмеңкесін өткізу;
еңбек нарығында жұмыссыздардың бәсеке қаблеттілігін жоғарылату мақсатында оларды
еңбек нарығындағы белсенді саясатты жаңа жұмыс орындарын жүргізу,
Артық жұмысбастылық пен еңбекақы төлеудің көрсеткіштерін талдау
Біз дәстүрлі өңірлік бөлуді пайдаланып, бес ірілендірілген өңірге
2010 жылы еліміздің ЖІӨ-дегі өңірлердің үлесі төмендегідей қалыптасты:
Батыс өңірі – 29,6%; Алматы – 18,2%; Оңтүстік
Номиналды көрсеткіштегі жалпы өңірлік өнімінің (ЖӨӨ) орташа жылдық
Халықтың жаң басына шаққандағы ЖӨӨ өңірлер экономикасының даму
1-кесте. Жалпы өңірлік өнімнің халықтың жан басына
2003 ж. 2010 ж.
Солтүстік өңір 253 996
Батыс өңірі 596 2 824
Шығыс өңірі 229 909
Солтүстік өңір 160 657
Орталық өңір 334 1 367
Астана қаласы 597 2 668
Алматы қаласы 696 2 786
Ел бойынша 309 1327
Экономиканың жылына 7%-ға теңгерімді өсуі бюджет міндеттемелерінің оның
Бұдан басқа, экономиканың 2015 жылға дейінгі дамуының болжамды
Қазақстан Республикасындағы еңбекке сұранысты арттыру мен еңбекақыға төлемқабілетсізігін
Еңбекақыны төлеуді мемлекеттік жетілдіру
Еңбекпен қамтуға байланысты құзырлы органдармен жұмыс берушілер, қоғамдық
еңбекке орналыстыру бойынша үкіметтік есем ұйымдар жеке еңбекпен
ішкі өндірістік ұйым персоналын оқыту жүйесін дамыту;
білім беру ұйымдары мен жұмыс берушілер конференциясы, еңбекпен
Бағдарламаға сәйкес білім беру ұйымдарының түлектерін еңбекке орналастыру
Жоғарғы оқу орнында оқып жатырған студент пен жұмыс
Алдағы уақытта жұмысқа орналастыру мақсатымен еңбекпен қамту орталықтары
мемлекеттік ұйымдар мен мекемелер арқылы, жарғылық қоры 50%
аймақтық және орталық деңгейлерде түлектарді жұмысқа орналастыру мониторингісін
Жастардың өзін өзі жұмыспен қамту мәселелерін шешу әдістері
2010 - 2012 жылдары Кедейлiк пен жұмыссыздықты азайту
Жастардың кәсiби бiлiм алуына, жеке кәсiп ашуына, жастарды
Халықаралық Еңбек Ұйымдарының болжамы бойынша 2011 жылы жұмыссыздық
Сөйтіп, қазіргі күндері бүкіл әлем бойынша алғанда Қазақстан
Осыған орай жұмыссыздық күрес механизмі ретінде Елбасының тағы
Елімізде қазіргі күні халықты табысы жақсы тұрақты жұмыс
Бағдарламаны жүзеге асыру басталатын 2011 жыл – қанатқақты
Екінші кезең 2012-2015 жылдарды, үшінші кезең 2016-2020 жылдарды
Еңбекке сұранысты арттырудағы мемлекеттік шаралар
Биылғы Жолдауда халықтың әлеуметтік әл-ауқатын жақсарту мәселесіне ерекше
2015 жылы қазақстандықтардың өмір сүру ұзақтығын – 70
2011 жыл Президенттің Жарлығымен Тәуелсіздіктің 20 жылдығы деп
Әлемдік қаржы дағдарысының салдары банк секторындағы проблемаларды айқындап
Қорытынды
Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаевтың 2006 жылдағы Қазақстан
Қазақстанда еңбекпен қамтудың деңгейі жоғарылап отыр. Дегенмен шикізатқа
Адамзат тарихының тәжірибесі, адамның еңбекке деген ең жақсы
Еңбек нарығы бұл нарықтың ерекше түрі, онда жұмыс
Сонымен, еңбек нарығы нарықтардың ішіндегі ерекше екендігі дәлелденді.
Сондықтан, жұмыссыздықпен күресті қамтамасыз ету мақсатында келесідей белсенді
болашағы бар салалар мен өндірісте экономикалық тиімді орындар
қаржыландырудың әртүрлі көздерін тарту есебінен инвестициялық белсенділікті арттыру
қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру және оны көбейту;
кедейшілікке қарсы шараларды кеңейту;
жеке қосалқы шаруашылыққа, бау-бақша өсіруге жер бөлу,
жұмыссыздардың еңбек нарығы қажеттілігіне сай дайындау, жетілдіру;
жұмысбастылық сұраныстарымен байланысты жалпы республикалық ақпараттық-сараптамалық мәліметтер базасын
микронесиелеу жүйесін жетілдіру;
еңбек күшінің заңсыз миграциясына тоқталу;
қоғамдық ақылы жұмыстарды ұйымдастыру;
жұмыссыздарға қызмет көрсететін орталықтар ашу;
ауылдық жерлердің әлеуметтік-экономикалық жағдайын көтеру арқылы жаңа жұмыс
жыл сайын немесе тоқсан сайын «бос орындар жәрмеңкесін»
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Н.Қ. Мамыров., М.Ә.
2. Мамыров Н.Қ.,
3.С. Райымқұлұлы ., Г.
4.Әлжанова, Н. Шәріпқызы., “Экономикалық математикалық
5.Нұрғалиев, Ө. Қазақстанның экономикалық
6.Ж. Дильдебаева, “Экономикалық проблемаларды
7. А. Айтжанова., Н. Тілегенов., “Жаңа
8. Ө. Нұрғалиев., “Қазақстанға
9.К. А. Мадыханова., “Еліміздегі
10. Саясат //20 жылда Қазақстанның дамуы / №4
11. Қоғам және дәуір // Қазақстандағы еңбекақы төлену
12. Экономика негіздері // Қазақстандағы еңбекке сұраныстың артуы
13. Саясат журналы // Қазақстандағы еңбекақыны реттеудің мәселелері
Қосымша
Экономикалық қызмет түрлері бойынша еңбекпен қамтылған
тұрғындардың бөлінуі
(мың адам)
Көрсеткіштер 2008 ж 2009ж 2010 ж 2011 ж
Экономикада еңбекпен қамтылғандар, барлығы 6708,9 6985,2 7181,8 +472,9
Ауыл шаруашылығы, құс ату, орман шаруашлығы 2366,7 2446,8
Балық аулау, балық өсіру 13,5 15,8 18,1 +4,6
Өнеркәсіп 824,0 855,2 869,6 +45,6
Құрылыс 268,4 329,5 380,7 +112,3
Сауда және әр түрлі қызмет көрсету
1007,2 1015,1 1058,7 +51,5
Қонақ үй және ресторандар 56,5 70,2 82,0 +25,5
Транспорт және байланыс 503,7 503,9 519,7 +16
Қаржылық қызмет 50,1 53,5 60,7 +10,6
Қозғалмайтын мүлікке байланысты операциялар 203,4 207,1 233,6
Мемлекеттік басқару 280,4 318,2 334,7 +54,3
Білім беру 589,0 631,0 666,2 +77,2
Әлеуметтік қызмет көрсету және денсаулық сақтау 292,6 299,7
Жеке, әлеуметтік және комуналдық қызмет көрсету 186,3 196,3
Үй шаруашылығын жүргізуде қызмет көрсету 66,8 42,5 49,4
Экстерриториалық ұйымдардағы қызмет 0,3 0,3 0,5 +0,2
Дерек көзі: Статистикалық шығарылым 2011 ж
Ұлттық қор активтерінің серпіні
3
