Аратұмсық акула курстық жұмыс
12Мазмұны
Кіріспе---------------------------------------------------------------------------------- -----3
1.Шеміршекті балықтар класы.
1.1 Шеміршекті балықтардың жалпы сипаттамасы --------------------------- ----5
1.2 Акуланың тіршілік ортасы--------------- ----------------------------------- --- ---7
2. Аратұмсықты акулалар отряды
2.1. Аратұмсық акуланың дене құрылысы------------------------------------- -- --12
2.2Аратұмсықтың акуланың қаңқа құрылысы---------------------------------- --13
2.3Аратұмсық акуланың тыныс алуы, сезім мүшелері----------------------- ---15
2.4.Аратұмсықтың акуланың тері жамылғысы--------------------------------- ---16
2.5Аратұмсық акуланың көбеюі--------------------------------------------------- ---18
3. Аратұмсық акуланың шаруашылық маңыздылығы--------------------------- -20
Қорытынды.--------------------------------------------------------------------------------23
Пайдаланылған әдебиеттер------------------------------------------------- ------ -----26
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 25 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
12Мазмұны
Кіріспе---------------------------------------------------------------------------------- -----3
1.Шеміршекті балықтар класы.
1.1 Шеміршекті балықтардың жалпы сипаттамасы --------------------------- ----5
1.2 Акуланың тіршілік ортасы--------------- ----------------------------------- --- ---7
2. Аратұмсықты акулалар отряды
2.1. Аратұмсық акуланың дене құрылысы------------------------------------- -- --12
2.2Аратұмсықтың акуланың қаңқа құрылысы---------------------------------- --13
2.3Аратұмсық акуланың тыныс алуы, сезім мүшелері----------------------- ---15
2.4.Аратұмсықтың акуланың тері жамылғысы--------------------------------- ---16
2.5Аратұмсық акуланың көбеюі--------------------------------------------------- ---18
3. Аратұмсық акуланың шаруашылық маңыздылығы--------------------------- -20
Қорытынды.--------------------------------------------------------------------------------23
Пайдаланылған әдебиеттер------------------------------------------------- ------ -----26
Кіріспе
Балықтар – жер шарының суларын мекен еткен және бiрте-бiрте
Ихтиология (лат. ichthys - балық және логия) - балықтар
Ихтиология балықтардың сыртқы белгілері мен ішкі құрылысын (морфологиясы мен
Ихтиология мынадай салалардан тұрады: балықтар физиологиясы, балық өсіру, өндірістік
Жұмыстың мақсаты: Қазіргі заманның басты проблемалары, ашық мұхитпен ішкі
Балықтар туралы толық ақпарат алу.
Жұмыстың міндеті: балықтар туралы толық мәлімет беру.
Республикамыздағы Ихтиологиялық зерттеулердің нәтижелері республикалық ғылым-зерттеу институттарының, Қазақстан Ұлттық
Жұмыспен танысу: балық шаруашылығымен, ихтиология саласы бойынша толық мәлімет
Жұмыстың меңгеруі: Аратұмсық балықтар туралы толық ақпарт алып, оларды
Қарыстыру: Қазақстанда балық шаруашылығын маңызын білу. Сирек кездесетін балықтар
Жұмыстың бақылауы: Аратұмсық балықтың суда тіршілік етуін бақылау. Балықтың
Жұмыстың салыстыруы: Аратұмсық балықтар мекендеу аймағы бойынша басқа мемлекеттерде
Жұмыстың анализдік талдауы: Балық шауашылығының маңызы, балықтың тіршілік ортасы,
Жұмыстың зерттеу обьектісі: Ихтиология саласы бойынша аратұмсық балықтың ерешілігін
Жұмыстың маңызы: Акулалар адамзатқа бірінші тамақ ретінде маңызы бар.
Шеміршекті балықтар класы
1.1 Шеміриекті балықтардың жалпы сипаттамасы
Шеміршекті балықтардың силур дәуірінде тіршілік еткендігін бұдан бұрын да
Қазіргі кезде акулалардың жаулары да көп емес, достары да
Нағыз шеміршекті балықтар (Сһопdrісһthуеs) девон дәуірінен бастап белгілі болған.
Алғашқы акулалардың (Ргоsеіасһіі) девонның соңғы кезіне дейін тіршілік еткен
болып келген, оны бүйір қатпарының қалдығы деп қарауға болады.
Тақта желбезектілер (ЕІаsтоЪгапсһіі) қалдығын тас көмір дәуіріндегі казындылар арқылы
Шеміршекті балықтар (Chondrichthyes) — омыртқалылар класы. Қазба қалдықтары девонның
Балықтардың жыныс жүйесі. Ұрықтану. Шеміршекті балықтар. Жыныс бездері әдетте
Аналықтарында жұп жұмыртқа безі болады. Пісіп-жетілген жұмыртқа-фолликула қабырғасын жарып
Шеміршекті балықтардың жұмыртқалары ірі (10-20см), сарыуызы көп. өсімталдығы төмен.
Көптеген акулалар мен скаттар үшін тірі жұмыртқа тән, яғни
1 – суре.т шеміршекті балықтар
3- сурет. Скат.
1.2 Акуланың тіршілік ортасы.
Акула (Selachіoіdeі, көне норвегше haccal — балық) —тақтажелбезектілер класы
Қазір акуланың 350-дей түрі бар: олар 6 отрядқа, 20
Акуланың көру қабілеті жақсы жетілмеген, ал иіс сезу қабілеті
Акуланың орталық нерв жүйесі бас миы мен жұлынға жақсы
(4- сурет ).
4- сурет. Акуланың нерв жүйесі.
Акуланың бас миы дөңгелек ауыздылардікімен салыстырғанда жақсы жетілген. Ол
Ортаңғы миы (4)-көлемі үлкен және оның екі көру аймағы
Акуланың мишығы (5) өте жақсы жетілген, дөңгелек пішіндес, көлемі
Акуланың бас миынан 10 жұп аймақтың нервтері таралады. Олар
1. Иіс сезу нервісі
2. Көру нервісі
3. Көз қимылы нервісі –III
4. Шығыр нерв
5. Үшкіл нерв
6. Әкетуші нерв
7. Бет нервісі
8. Есту нервісі
9. Тіл жұтқыншақ нервісі - IX жұп
10. Адасқан нерв
Акуланың көпшілігі тропикалық сулардан ауланады, бауырынан май алынады, етінен
Акулалар мен скаттар барлық теңiздер мен мұхиттарда мекендейдi. Акулалар
Акулалардың көпшiлiгi — ашық мұхиттың екпiндi жыртқыштары. Каспий теңiзiнде
Мұхитта акулалардың көптеген түрлерi мекендейдi: көк, ақ, рифтiк, алты
Акулалар тыныс алғанда жұтқыншақ аймағы кеңейіп, ауыз тесігінен және
Аса ірі акула
5- сурет. Акула
Аса ірі акула (лат. Cetorhinus maximus) - ламнотектес балықтар
Сипаттама.Сигаратәрізді, денесінің ұзындығы 14-15 м-ге дейін, ұзындығы 9 м
Кездесуі.ТМД-да Мурманск жағалауларында сирек кездеседі.
Салыстырғанда аз қозғалмалы. Аталық жыныстығын жойып, тереңдікте қыстайды [10].
Акулалар бәрін көреді...
Балықтар туралы әлемде қаншама ертегіге бергісіз аңыздар мен аңыздарға
Биологтардың бұл зерттеуі жемісті аяқталды. Олар балға-балықтардың (акулалардың) басы
Ғалымдар балықтардың бірнеше түрлеріне зерттеу жасады. Оның ішінде балға-балықтардың
Балға-балықтардың яғни акулалардың вертикальды басы балықтың 360 градус бойына
Біз ойлағандай, екі көз арасындағы алшақтық оларға кедергі емес.
Балықтың бинокулярлық көз көруі көз алдарындағы кескінді немесе қос
Осы уақытқа дейін балға басты акулаларды көптеген зерттеушілер көзі
Бір айта кетері, балықтың осылай өсуінің себебін зерттеушілер жер
Қоректенуі.Планктофаг, тамақтану жолы мұртты киттерді еске түсіреді, (суды желбезек
Қалқыма су ағзалардың топталуы 20-30 тұратын даралықтар тобырын құрайды.
6- сурет
8- сурет
Аратұмсықты акулалар отряды
2.1. Аратұмсық акуланың дене құрылысы
Бұл отрядқа 4 түрі бар бір тұқымдас жатады. Екі
Бұл акулаларға ұзарған әрі жалпақ , екі жағында ірі
Ара-балықтар , аратұмсықты скаттар (Pristiformes) – шеміршекті балықтардың бір
Жапон аратұмсықты акуласы. Майда жануарлармен қоретенеді, оларды топырақтың ұзын
9- сурет. Жапон аратұмсықты акуласы
Өкілдері: Атлант аратұмсығы, Австралия аратұмсығы. ( 10, 11- сурет)
10- сурет. Атлант аратұмсығы
Аратұмсық балықтар Австралия материгінде де кездеседі. Ылғалды сулы аймақта
Бұлардың салмақ ұзындығы 120 – 135 см болып табылады.
Атлантикалық суда, солтүстік Кубада және оңтүстік Флорида да
2.2Аратұмсықтың акуланың қаңқа құрылысы
10- сурет. Скелет акулы, схематично :
1 — позвонки, 2 — верхние дуги, 3 —
Аратұмсық акуланың сүйегi болмайды және олардың iшкi қаңқасы түгел
Омыртқа жотасынан және бас сүйегінен тұрады. Омырткаларын дене және
Бас сүйегі — ми сауытынан, сезім органдарының капсуласы-нан және
Бас сүйегінін, алдыңры бөліміяен тараған үш шыбық тәрізді шеміршектерден
Аяқ скелеттері екі бөлімнен тұрады. Бірінші — аяқтарға ті-реу
Алдыңғы қос қанатының скелеті үш бөлімнен тұрады. Қана-тының түбінде
Артқы аяқ яғни құрсақ қанаттарының белдеуі клоаканың алдыңғы жағында
Дара қанаттардың скелеті радиалиялардан және серпілімді жіпшелерден құралады (11-сурет).
11- сурет. Акуланың қаңқасы
12- сурет. Көк акула.
2.3Аратұмсық акуланың тыныс алуы, сезім мүшелері
13- сурет. Акуланың ішкі құрылысы.
Тыныс органдары. Әрбір желбезек саңылауларының бір ұшы жұтқыншақка, ал
Қан айналу системасы. Бұл акуланың жүрегі екі камерадан: жүрекше
Артериялық конустан құрсақ қолқасы басталады Құрсақ қолқасынан желбезекке бес
Желбезек жапырақшаларына дейін қан алып келген артерияларды қан алып
Өйткені, көзінің қасаң қабығы (роговица) жалпақ, ал хрусталигі шар
Есту органы ішкі құлақтан ғана тұрады. Оның үш жарты
Зәр шығару органының қызметін — мезонефрос деп аталатын алғашқы
2.4.Аратұмсықтың акуланың тері жамылғысы
14- сурет. Аратұмсық акуланың тері жамылғысы
Аратұмсық акуланың терісі көптеген маңызды қызмет атқарады. Осы терісі
Аратұмсық акуланың тері жамылғысы қатты қабыршақ түрінде болғандықтан механикалық
Көптгене теңіз балықтарының терісі уларды синтездейтін жасуша бездерімен қамтамасыз
Терінің пигменттік жасушалары (хроматофор, лейкофор) балықтарға түс беріп, бояуларын
Акуланың терісі газ алмасуға қатысады (терімен тыныс алу). Терінің
Сонымен қатар, арнайы тіректік-қимылдық аппарат қызметін атқарады. Терінің ішкі
Кілегей жасушалары химиялық құрамы мен қызметі бойынша ерекшеленетін секреттер
Кілегейдің химиялық құрамы бойынша оншалықты айырмашылығы жоқ. Тығыздығы 1,01-1,03
Дерма (кутис) 3 қабаттан: жұқа (дәнекер ұлпасы), коллагенді және
2.5Аратұмсық акуланың көбеюі
Жыныс бездері әдетте жұп, кейбір скаттарда тек сол жақ
Жұп сопақша аталық безі өңештің екі жағында бауыр үстінде
Аналықтарында жұп жұмыртқа безі болады. Олар өңештің екі жағында
Аратұмсық акула 12-ге дейін тірі жас акуларлар туады. Бір
15- сурет. Аратұмсық акуланың көбеюі
Аратұмсық акуланың шаруашылық маңыздылығы
Балықтардың адам өміріндегі маңызы өте зор. Балықтан тамақтық продуктылар
Балық шаруашылығы – халық шаруашылығының балық аулау, тасымалдау, қорғау
Балық шаруашылығы бағалы тұқымдық балықтарды өсіріп, көбейтетін балық питомниктері,
Қазіргі кезде дүниежүзі бойынша ауланатын балық пен өндірілетін теңіз
Исландияның балық аулау флоты бір мың кемеден тұрады, ал
Балық аулау теңіз жағалық елдерінің барлығында таралғанымен, дүниежүзінде ауланатын
Дүниежүзіндегі ауланатын балық пен теңіз өнімдерінің 15 млн т-сы
Балық еті - дәмділігі мен бойға жұғымдылығы жағынан еттен
Бас сүйек, шеміршек, шарбы тамаққа пайдаланылады. Басты, сүйекті, ішек-қарын,
Балық салмағына шаққанда бұлшық еті 45-55 пайызды (тунец, кефаль,
Балық етінің химиялық құрамы оның тағамдық құндылығы мен дәмдік
Балық етінің химиялық құрамы тұрақты емес. Ол тек балықтың
Балық етінде негізгі заттардың мөлшері келесідей шекте ауытқуы мүмкін:
Акуланың 50-дей түрі қатерлі жыртқыш болып саналады. Олар көп
Қорытынды
Балық аулау дегеніміз – өзен және теңіз балықтарын алу.
Қазақстан балық шаруашылығының су қорына бай, сонымен қатар елімізде
Балықтардың қорек ететін тағамдар құрамына түрлі мөлшерде балық ұны,
Өсірілген балықты супермаркеттерге өткізуге болады. Тірі балықты мейрамханалар мен
Балық өңдеу — балықты сақтау және балықтан дайын өнім
Балық өсіру — балық шаруашылығының балықтарды жерсіндіретін, олардың жаңа
Ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргiзудi жетiлдiру, сирек кездесетiн және жойылып бара
Жоғары сапалы және бәсекеге қабiлеттi өнiмдердi шығару үшiн қазiргi
Осы Тұжырымдаманы iске асыру нәтижесiнде су биологиялық ресурстарын басқару
Саланың, соның iшiнде балық өсiру және балық аулауды реттеуге
Пайдаланған әдебиеттер
1,↑ Қазақ ұлттық энциклопедиясы
2,↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған
3,↑ Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су
↑ a b География: Дүниежүзіне жалпы шолу. ТМД елдері.
adilet.zan.kz/kaz/docs/P060000963_
6,↑ Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі.
7,↑ Балалар Энциклопедиясы, II- том
8,↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған
9,↑ Қазақ энциклопедиясы, 7 том 6 бөлім
10,referaty-v.kz/акула-туралы-реферат
11. kk.wikipedia.org/wiki/Акула
12. goszakup.gov.kz › ... › Сатып алудың тізбесі ›
13. www.zamana.kz/component/content/article/1.../2139-akula.html
14. kk.wikipedia.org/wiki/Балық_шаруашылығы
15. kk.wikipedia.org/wiki/Балықтар
16. kk.wikipedia.org/wiki/Шеміршекті_балықтар
17. referaty-v.kz/шеміршекті-балықтар
18. www.kitaphana.kz/ka/downloads/referatu-na.../3018-baliktar.html
19. Қ.Б.Олжабекова, Б.Е.Есжанов. Омыртқалылар зоологиясы. Алматы 2007 ж. т1.
20. К.Ә.Дәуітбаева. Омыртқалылар зоологиясы. ҚазМУ Алматы – 1986ж.
21. С.М.Махмұтов. Зоология, ІІ бөлім. Алматы – 1995ж.
22. Қ.С.Қайым, Р.Б.Сәтімбекұлы. Жануартану. Алматы – 1998ж.
23. К.А.Жаңабердиева. Қысқаша анықтамалық. Алматы, «Алматыкітап» – 2004ж.
24.. Қ.Қайымов. Қызықты зоология. Алматы – 1995ж.
25. shkola-isatai.at.ua › Рефераттар
3
