Алғашқы кауымдық мәдениет курстық жұмыс
МАЗМҰНЫ
Қіріспе 4
1.Ежелгі тас дәуір мәдениеті 6
1.1 Адам қоғамындағы көне, орта және соңғы тас дәуір мәдениеті 6
2.Қола дәуір мәдениеті 9
2.1 Қола дәуіріндегі Қазакстан жеріндегі Андронов мәдениеті 9
2.2 Орталық Қазақстанда қола дәуірінің соңғы кезеңіндегі Дәндібай-Беғазы мәдениеті 14
3.Темір мәдениеті 19
3.1Темір дәуіріндегі Қазақстандағы тайпалар мен одақтар мәдениеті 19
Қорытынды 24
Қолданылған әдебиеттер тізімі 25
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 24 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
МАЗМҰНЫ
Қіріспе
1.Ежелгі тас дәуір мәдениеті
1.1 Адам қоғамындағы көне, орта және соңғы тас дәуір
2.Қола дәуір мәдениеті
2.1 Қола дәуіріндегі Қазакстан жеріндегі Андронов мәдениеті
2.2 Орталық Қазақстанда қола дәуірінің соңғы кезеңіндегі Дәндібай-Беғазы
3.Темір мәдениеті
3.1Темір дәуіріндегі Қазақстандағы тайпалар мен одақтар мәдениеті
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Қазіргі заманғы сөзддіктерде мәдениетке төмендегідей анықтамалар берілген: а) мәдениет
Алғашқы қауымдық мәдениет - тарихи-мәдени типология бойынша адамзат
Осының негізінде мифтік сана пайда болды. Алғашқы қауымдық мәдениет
Алғашқы қауымдық мәдениеттен ежелгі өркениеттерге өту мүмкіндігін туғызды. Алғашқы
Мәдениет ұғымы тарихи қалыптасудың ұзақ даму жолын өтті. Алғашқы
Дүние жүзінде жүргізіліп жатқан археологиялық жұмыстардың нәтижесінде алғашқы адамдардың
Көне тас дәуірі (палеолит) «Палеолит» термині гректің «палайос» —
Дүние жүзінде жүргізіліп жатқан археологиялық жұмыстардың нәтижесінде алғашқы адамдардың
Зерттеу жұмысының мақсаты: Бұл курстық жұмыстың мақсаты алғашқы
Зерттеу жұмысының міндеті:.
- Ежелгі тас дәуір мәдениетінің ерекшеліктерің анықтау;
- Қола дәуір мәдениетіне сипаттама беру;
- Темір дәуіріндегі Қазақстандағы тайпалар мен одақтар мәдениетінің ерекшеліктерін
Курстық жұмыстың құрылымы: Курстық жұмыс кіріспеден, үш тараудан,
1.Ежелгі тас дәуір мәдениеті
1.1 Адам қоғамындағы көне, орта және соңғы тас дәуір
Өз кезегінде тас дәуірінің өзі үш кезеңге бөлінеді: бірінші
Адамзат тарихы өзінің әлеуметтік-экономикалық дамуына ұзақ-ұзақ кезендерге бөлінеді. Ол
Батыс Еуропаның материалдары негізінде құрылған классикалық схема бойынша ежелгі
Соңғы жылдары бұл схемаға кейбір өзгерістер енгізіледі. Бірқатар авторлардың
Ежелгі палеолиттің одан кейінгі екі дәуірі – шелль мен
Ағашқы адам тақылеииес тіршілік иелері мен оның қарапайым шаруашылығының
Еңбекке бейімі бар, адам тақылеттес ең әуелгі тіршілік иесі
Адамзаттың дамуындағы тас дәуірінің орта және соңғы кезеңдеріне сәйкес
Бірінші питекантроп 1891 жылы Ява аралында табылды. Питекантроп бұдан
«Homo erectus» - тің екінші бір түрі синантроп болды.
Қазақстан жерінде ежелгі адамның қазынды қалдықтары әзірге кездесе қоймағанына
Қаратаудың алғашқы тұрғындары от жағып, оны сөндірмей ұстай білген.
Соңғы палеолит дәуірінде адамдардың рулық қауымы мен топтық ұжымдары
Тас дәуірінің тарихында мезолит пен неолит біздің заманымыздан бұрынғы
Біздің заманымыздан бұрынғы V мың жылдықта басталған неолит тас
Біздің заманымыздан бұрынғы екі мың жылдықта мал және егіншілік
2 Қола дәуір мәдениеті
2.1 Қола дәуіріндегі Қазакстан жеріндегі Андронов мәдениеті .
Тас ғасырынан кейін қола дәуірі келді. Біздің
Адамзат баласының ой-санасы, өмір сүру тәжірибесі заман өткен сайын
Сонымен жер жүзінде адамзат баласы металды қай
Металлургияның ең көне орталықтарына Қазақстан жері де кіреді. Оның
Қола табиғатта таза күйде кездеспейді. Ол, негізінен, мыс пен
Қазақстанның қола дәуірі, шамамен б.з.д. XVIII—VIII ғасырлар аралығын қамтиды.
Еуразия даласында қола дәуірінде өмір сүрген адамдардың қалдырған мәдениеті
Қола дәуірінде Қазакстан жерінде бірінен соң бірі жалғасып келетін
Қазақстан жері түгелімен кіреді. Қола дәуірінде Қазакстан жерінде бірінен
Орталық Қазақстанның қола дәуірі
Қазақстанның қола дәуірі ескерткіштерінің ең көп таралған және жақсы
Орталық Қазақстанды археологиялық жағынан жоспарлы, нысаналы зерттеу 1946 жылы
Нұра кезеңінін ескерткіштерін, негізінен алғанда, жерлеу орындары — көне
Жерлеу орындары кішігірім қазандай, жалпақ тастарды жерге жартылай батырып
Бұл дәуірде көбінесе өлген адамның сүйегін жартылай өртеп қойған.
Атасу кезеңінде бір қоршаудың ішінде бірнеше қабір болады. Бұл
Атасу кезеңінде корымдардың, қоныстардың маңайында өлгендерге мінәжат ететін арнаулы
Қазақстанда қола дәуіріндегі тайпалардан көптеген тұрақтар, кен ескерткіштер қалған.
Андровнов мәдениеті шығыстағы Минусинск шұнқырынан бастап солтүстік аса үлкен
Қола дәуіріндегі экономикалық басты-басты екі бағыттағы: мал шаруашылығы мен
Қола дәуірінде Сібірдің, Қазақстанның және Орта азияның кең-байтақ далаларын
Андронов мәдениетінің негізгі орталықтарының бірі-Қазақстан жері Археологиялық деректерге қарағанда,
Андронов мәдениеті дәуірінде адамдар металдан еңбек құралдарын, қарулар және
Қола дәуірінде Қазақстанды мекендеген тайпалар қыш ыдыстар жасаған. Бұл
Ыдысты жасау әдістері:
а) таспалық әдісі;
ә) қалыпқа салып пішіндеу әдісі.
Бұл әдістер б.з.б. XVII-XI ғасырларда қолданылған.
Андроновдықтарда үй кәсіпшілігі, әсіресе, тоқыма кәсібі жақсы дамыған. Киім
Қола дәуіріндегі Қазақстанның кен орындары: Жезқазғандағы мыс, Қалба мен
Кен өндіру әдістері:
а) опыру әдістері;
ә) отпен үгіту әдісі;
б) ұңгіп қазу әдісі.
Андронов тайпалары өндірген кенді суда жуған. Ол кендер балқыту
Андронов мәдениетінің алғашқы ескерткіштерін 1914 жылы А.Я. Тугаринов ашты.
2.2 Орталық Қазақстанда қола дәуірінің соңғы кезеңіндегі Дәндібай-Беғазы
Беғазы - Дәндібай мәдениеті - қола дәуірінің соңғы кезеңінде
Дәндібай мәдениеті қамтыған жерлер деген болжам жасалса, бертіндері бұл
Беғазы - Дәндібай мәдениетінің кесенелері күрделі сәулет өнері ескерткіштеріне
Атасу кезеңінде корымдардың, қоныстардың маңайында өлгендерге мінәжат ететін арнаулы
Андронов мәдениетінен Беғазы-Дәндібай мәдениетіне өтпелі кезең ескерткіштері. Беғазы-Дәндібай мәдениеті
Атасу кезеңінде халық саны біршама өскен болатын. Оған бұл
Осы кезде рудың ішінен ең жақын аталас туыстардың үлкен
Бұл кезеңде Андронов дәуірінің кейбір белгілері сақталғанымен, жаңа сипаттағы,
Қоныстар мен тұрақтардан табылған көзе ыдыстардың таяқшамен батыңқы сызылып
Ал қабірлердің ішіне қойылған ыдыстардың пішімдері мен өрнектері мүлде
Олардың орта тұсында немесе шетінде биіктеу етіп тастан салынған
Беғазы - Дәндібай мәдениеті жасаушы тайпалар да андрондықтар сияқты
Беғазы - Дәндібай мәдениеті тұрғындары — өздерінің әлеум. дамуында
Қазақстан жерінде мал шаруашылығымен қатар неолит дәуірінен бастап егіншілік
Қола дәуірінде адам қоғамының өндіргіш күштерінің дамуына мал өсіру
Қола дәуірінде Қазақстан жерінде мекен еткен тайпалардың қоныс жайларын
Қола дәуірінде Қазақстан жеріндегі тайпалардың өмірге керекті және үй
Қоныстарды мекендеушілерге керамика ыдыстарын жасау кеңінен дамыған. Оның бәрі
әйелдер екен. Күйдірген балшықтан ыдыс-аяқтардың бірнеше түрі жасалған. Ыдыстарға
Қола дәуіріндегі тайпалар жауынгерлік қару жасап, оларды үнемі жетілдіріп
Қоғамда азық-түліктің көбеюіне байланысты артық заттарды айырбастау, осындай айырбас
Патриархаттық отбасылық қауымның бірнеше сатыдан өткенін айту керек. Ерте
Отбасылық қауым отбасылық-өндірістік ұжым болды, ал ұжымдық еңбек тұсында
Кейін, әсіресе соңғы қола дәуірінде кейбір материалдық жағынан күшейіп
Қорытып айтқанда, қола дәуірінің соңғы кезінде отбасылық және қауымдық
3.Темір мәдениеті
3.1Темір дәуіріндегі Қазақстандағы тайпалар мен одақтар мәдениеті
Темір дәуірі - еңбек құралдары темірден жасалып, металлургияның таралуымен
Б.з.д. І мыңжылдықта Қазақстанды мекендеген тайпалардың ерте темір дәуіріне
Ежелгі темір дәуіріндегі Қазақстанды мекендегенб.з.д. II ғ. – б.з.
Темір дәуіріндегі Қазақстандағы тайпалар мен одақтар
I.Қазақстандағы сақ және үйсін тайпалары мәдениеті (Б.з.д. -VIII ғ.
1.Тасмола мәдениеті (Б.з.д. VIII –III ғғ.)А.Х.Марғұлан, М.К.Қадырбаев, Ж.Құрманқұловтар басқарғанОрталық
2.Е.И.Агеев, В.Ф.Зайберт басқарған Павлодар археологиялық экспедиция (1955 ж.).
Археологиялық ескерткіштері. Бұлар қорымдар, жартастағы суреттер, сақ бұйымдарының көмбелері.
Орталық Қазақстан. Бұл жерден Тасмола мәдениеті (б.з.д. 7-3 ғғ.)
Келтірілген деректер Еуразияда, соның бір бөлігі Орталық Азияда темір
Бастаулары осы металды қолданумен сәйкес келетін адамзат тарихының маңызды
Темір ерекше металл. Оның балқытылу температурасы мысқа қарағанда жоғары.
Ерте темір дәуірі басталысымен, Евразия далаларында ірі тайпалық бірлестіктер
Ерте темір дәуірінің далалық тұрғындары ерекше қарқынмен дамыды, металл
Қазіргі заман ғылымында ерте темір дәуіріндегі далалық тұрғындар қоғамының
Қазіргі уақытта шартты болса да, «мұртты» обалардың негізгі ауқымы
Жалпы алғанда тасмола мәдениеті обалар материалдары негізінде зерттелген куйінде
Бұл мәдениетке сипаттама беруші мәліметтер танымал үш бөлікті құрайды:
а) қару-жарақтар;
б) ат әбзелдері;
в) ғұрыптық заттар, әшекейлер, тұрмыс бұйымдары.
Тасмола коғамында кола кұю ісінін үздік шеберлері болды. Материалдық
Сатылар Бірінші саты Ерте сатының (б. з. б. VII-VI
Екінші саты
Екінші сатыда (б. з. б. V-IV-ғ.) заттық мәдениет кейбір
Үшінші саты
Үшінші корғантас сатысымең (б. з. б. III-I-ғ.) тасмола мәдениеті
Ерте темір дәуірінің Тасмола мәдениеті Қазақ ұсақшоқылығының барлық аумақтарына
Бұл ұланғайыр өңірде ерте темір дәуірінің тайпалары шашыраңқы орналасты.
Қорытынды
Тас дәүірі 3 кезеңге (ежелгі, орта, жаңа) бөлінеді. Шамамен
Тас ғасырынан кейін қола дәуірі келді. Біздің
Адамзат баласының ой-санасы, өмір сүру тәжірибесі заман өткен сайын
Қола ғасыры мен темір ғасыры — адамзат дамуындағы асқаралы
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Ақышев К.А., Байпақов К.М. Қазақстан тарихы көне заманнан бүгінге
Аманжолов К.Р. Қазақстан тарихының дәрістер курсы. 1-кітап. – Алматы
Байпаков К.М., Таймагамбетов Ж.К., Жумагамбетов Т. Археология
Маргулан А.Х. Бегазы-Дандыбаевская культура Центрального Казахстана.
Сәйден Жолдасбайұлы. Ежелгі және орта ғасырдағы Қазақстан. – Алматы
Аспендияров С. Қазақстан тарихының очерктері. – Алматы, 1994.
Маданов Х. Қазақ халқының арғы – бергі тарихы. –
Ширшов И.Е. Культурология – теория и история культуры: учебное
Культурология. Учебное пособие Под редакцией А.А. Радугина – М.,
Эренгросс Б.А. Культурология. Учебник для вузов / Б.А. Эренгросс,
5
