Алгоритмдеу. Блок схемалар курстық жұмыс
Жоспар
КІРІСПЕ ..................................................................................................3
1.АЛГОРИТМДЕУ НЕГІЗДЕРІ ............................................................4
1.1. Алгоритім түсінігі
1.2. Алгоритімнің қасиеттері
1.3. Алгоритімді жазу тәсілдері
2. БЛОК - СХЕМАЛАР .........................................................................6
2.1. Орындаушы түсінігі, орындаушының жарлықтар жүйесі
2.2. Алгоритмінің түрлері
2.3. Көмекші алгоритм түсінігі
ҚОРЫТЫНДЫ.......................................................................................19
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...........................................22
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 30 бет
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
КІРІСПЕ ..................................................................................................3
1.АЛГОРИТМДЕУ НЕГІЗДЕРІ ............................................................4
1.1. Алгоритім түсінігі
1.2. Алгоритімнің қасиеттері
1.3. Алгоритімді жазу тәсілдері
2. БЛОК - СХЕМАЛАР .........................................................................6
2.1. Орындаушы түсінігі, орындаушының жарлықтар жүйесі
2.2. Алгоритмінің түрлері
2.3. Көмекші алгоритм түсінігі
ҚОРЫТЫНДЫ.......................................................................................19
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...........................................22
Кіріспе
Алгоритмдегі жарлықтардың, нұсқаулардың берілу түріне қарай алгоритмді
Мысалы, цирктегі құстар мен жануарларға алгоритмдер арнайы дауыстар,
Орындаушы – адам болатын жағдайда алгоритм көбінесе сөзбен
Алгоритмді кез келген басқа жазулардан мына мағаналық қасиеттері
Алгоритім – информатика пәнінің негізі ұғымдарының бірі. Компьютерді
«Алгоритм» сөзі мағанасы жағынан нұсқау, жарлық, рецепт, ереже,
1.Алгоритімдеу негіздері
1.1. Алгоритім түсінігі
Алгоритім – информатика пәнінің негізі ұғымдарының бірі. Компьютерді
«Алгоритм» сөзі мағанасы жағынан нұсқау, жарлық, рецепт, ереже,
Анықтама. Алгоритм деп алдын – ала анықталған мақсатқа
1.2. Алгоритімнің қасиеттері
Алгоритмді кез келген басқа жазулардан мына мағаналық қасиеттері
Дискреттілігі – деп алгоритм жарлықтарының тізбектелген ретпен орындалуын
Алгоритм – шектеулі қадамдарды орындап болған соң нәтижеге
1.3. Алгоритімді жазу тәсілдері
Алгоритмдегі жарлықтардың, нұсқаулардың берілу түріне қарай алгоритмді
Мысалы, цирктегі құстар мен жануарларға алгоритмдер арнайы дауыстар,
Орындаушы – адам болатын жағдайда алгоритм көбінесе сөзбен
Енді сөзбен жазылған алгоритмге мысалдар қарастырайық.
1 – есеп. Екі бүтін санның ең үлкен
Бастапқы берілген екі бүтін санды М және N
Бөлуді қайталанып отыратын азайту амалымен алмастырайық. Онда алгоритмді
Басы
(M,N) енгізіндер.
Егер M = N болса, онда 4 пунктке,
Егер M >N болса, онда 5 пунктке, әйтпесе
M:=M – N; 3 пунктке өтіңдер.
N; =N – M; 3 пунктке өтіңдер.
ЕҮОБ:=М
EYOБ:=М жауапқа шығару.
Соңы.
2. Блок – схемалар
Блок – схема – арнайы геометриялық фигуралар, нұсқамалар
Алгоритмді блок – схема түрінде жазғанда арнайы қабылданған
Блоктардың атқаратын қызыметіне байланысты олардың ішінде және жанына
Блок – схема алгоритмді сипаттаудың графикалық тәсілі. Блок
Блок – схема пайдаланатын геометриялық фигуралар блоктық –
Әрбір блок – схеманың басы және соңы болады.
«басы», «соңы» - немесе екі шығу сызықтары болады.
Алгоритмді блок – схема түрінде жазуда қолданылатын
геометриялық фигуралар
N Таңбаның аталуы
1. Басы – соңы
( кіру – шығу) Алгоритімнің басы
2. Есептеу блогы
( процесс) Есептеулер
( ақпаратты өңдеу )
3. Логикалық блок
4. Енгізу – шығару
блоктары Берілген деректерді ендіру және нәтижені
5. Нұсқама
Байланыс бағытын көрсету
1 – есеп. Екі бүтін санның ең үлкен
2 – есеп.Герон формуласы бойынша ұшбұрыштың ауданын есептеу
______________
S = √p(p-a)(p-b)(p+c)
P= 2
Есептеу алгоритмін блок – схема түрінде
2.1. Орындаушы түсінігі, орындаушының
жарлықтар жүйесі
Есепті шешуалгоритмі деп жазбаша жарлықтардың тізімі аталады, яғни
Алгоритм түсінігі есепті есепті шешу әдісі түсінігімен тығыз
Ал, алгоритм есепті шешу және практикада қолдану әдісін
Алгоритмнің қасиетті салаларының бірі – орындаушыдан шешу әдісін,
Орындаушы алгоритмдерді қағида – жарлықтардың ізімен механикалық түрде
Алгоритм әрқашанда орындаушы үшін жазылады. Ол адам, ЭЕМ
Қосымша толықтырушы түсінік енгізейік. Жеке жазбаларды (сөйлемдерді) –
Мысалы: ЭЕМ үшін жарылықтар жүйесі – қосу, азайту,
Сондықтан, алгоритм әр кезде де орындаушының жарылықтар жүйесінің
Алгоритмнің манандай түрлері белгілі – есептеу алгоритмдері, диологтық
Алгоритмді жазудың бірнеше тәсілдері қалыптасқан: формула, кесте, сөз,
Программалау тілі деп, орындаушы ЭЕМ үшін жазылған алгоритмді
Программалардың мынандай түрлері бар: ЭЕМ – ге арналған
Келесі порагрофтарда бірнеше есептерді шешу алгоритмдерін сөз жүзінде
Алгоритмдерді сөз жүзінде сипаттағанда, жазғанда, әрбір жарлықты нөмірлеп
2.2. Алгоритмінің түрлері
Алгоритмдер үш түрге бөлінеді. Олар: сызықты, тармақталушы және
1 – мысал. Формула бойынша есептеңдер: x =
a) Алгоритімді сөз түрінде жазайық:
Мұндағы a.b.c – аргументтер
x – соңғы натиеже
P,S – аралық айнымалылар
Басы
P:=a*y
S:=b*z
S:=S+c
X:P+s
Жауабы:х
Соңы
ә) алгоритімді блок – схема түрінде жазайық:
Бұл алгоритм сызықты түрдегі алгоритм болып табылады. Себебі,
2 мысал. Үш санды өсу реті бойынша орналастырыңыздар.
А) алгоритмді сөз түрінде жазайық.
Шешуі; қатар орналасқан кез келген үш санды –
Мұндағы: АВС – аргументтер;
АВС – нәтижелер;
S – қосымша аралық айнымалы.
1. Басы
2. Егер А3. S: = a; A: = B; B:
4. Егер В5. Егер C6. S: = C; C: = B; B:
7. 9п өтіңдер
8. S: =C; C: = B; B: =
9. жауабын шығару
10. Соңы
Алгоритмнің орындалу барысында алғашқы екі сан реті бойынша
3 жарылықта А,В мәндерін алмастыру үшін S аралық
S: = A
A: = B
B: = S
Ары қарай алгоритм С мәніне байланысты үш бағытта
Ә) блок – схема түрінде жазу
3 мысал. Сандардың қосындысын есептеу.
Шешуі. Белгілеулер енгізейік, п – тізбектегі сандардың саны,
Қосындыны есептеу үшін сызықты алгоритімді пайдалануға болатын еді:
басы
S:=x1
S:=S+x2
S:=S+x3
….
N. S:=S+xⁿ
N+1. Соңы
Дегенмен, бұлай жазу өте көп жарлық жазуды қажет
Бұл жағдайда i индексі қосылған сандарды санаушы болып
Дегенмен, сандарды қосуды кері санаушы арқылы жүргізуге де
4 – мысал: Алгоритмнің блок – схемасы. Һ
2.3. Көмекші алгоритм түсінігі
Алгоритмдерді жазу барысында кйде алгоритмдегі әрекеттердің кейбір бөліктері
Көмекші алгоритмді пайдаланғанда, негізгі алгоритмнің көлемі кішірейеді. А)
Б) көмекші алгоритм шақырусыз өздігінен орындалмайтын болуы керек.
Енді көмекші алгоритмге 2 мысал қарастырайық.
1 – мысал. Берілген фигураның ауданың табыңдар. Трапецияның
T = a + b .h
2
Мұндағы x,y,z,t,hl,h2,h3 – аргументтер
S – нәтиеже
S1,S2,S3 – аралық
басы
a:=x; b:=y; h:=h1.
10п. өтімдер: S1:=T.
a:=y;b:=z;h:=h2.
10п. өтімдер: S2:=T
a:=z: b:=t: h:=h3.
10п. өтімдер: S3:=T
S=S1+S2+S3.
Соңы
10) Басы
11) T=(a+b)-h/2.
12) Соңы
2 – мысал. Берілген дөңес ұшбұрыштың ауданын табыңдар.
P = a + b + c
2
____________________
S = √P(P – a) (P – b)
a, b, c – аргументтер;
S – нәтиже;
S1, S2, P - аралық шамалар;
Басы
а: = AB; b: = BD; c: =
8п. өтіңдер: S1: = S
a: = BD; b: = BD; c: =
8п. өтіңдер: S2: = S
S: = S1 + S2;
Соңы
Басы
P = a + b + c;
2
__________________
S = √P(P – a) (P – b)
10. Соңы.
Қорытынды
Кез келген есепті ЭЕМ – де шешу бірнеше
есептің қойылуын ұғу (түсіну);
формалдау деңгейі (есептің математикалық түрде қойылуы);
шешу әдісін таңдау (немесе құрастыру);
алгоритмін жазу (құру);
программасын құру;
программаның дұрыстығын тексеру;
есептеу және нәтижелерді өңдеу.
Жалпы айтқанда аталған кезеңдері орындау – программаны құру,
Есептің қойылымын түсіну.
Есептің қойылымын ұғыну барысында алдымен соңғы нәтижені (мақсатты
Формалдау.
Формалдау қарастырып отырған құбылыстың ережеге сай математикалық моделін
Көптеген күрделі есептердің толық қойылуы есептеу техникасы құралдары
Шешу әдісін таңдау.
Есптің математикалық тұжырымдалуы анықталған соң оны шешу әдісін
Алгоритмді құру.
Аталған кезеңде есептеу процесін бірімен – бірі байланыстағы
Көптеген жағдайда қанағаттанатын нәтиежені тез ала алмаймыз, сондықтан,
Програмасын жазу.
Алгоритмді машинаға енгізу мүмкіндік беретін және келесі кезекте
Программаны тексеру, орындау.
Программаны құру орындаушыдан қатаң көңіл бөлуді қажет ететін,
Программа есепті дайындалған және программалаған адаммен тікелей тексеріледі.
Нәтижені есептеу және өңдеу.
Программа дұрыс нәтиже беретігінде толық сенімді болған
Есептеулер аяқталған соң оның нәтижелерін өңдеу кезеңі келеді.
Есептің нәтижелерін өңдеу – есеп пайда болған пән
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1) Беркінбаев К.М. Информатика «Заң әдебиеттері» Алматы 2005ж.
2) Е.Қ. Балапанов «Жаңа информатикалық технологиялар» Алматы 2003ж.
3) Н.Ермеков «Информатика» Алматы 2002ж. 24-31 бет.
31
Соңы
ЕҮОБ
Жауапқа шығару
EYOБ: = М
Басы
M: = M – N
N : = N – M
M > N
M = N
(N,M) ендіру
басы
a, b, c – енгізіңіз
Р: = ay
S: = bz
S: = S+c
X: = p+c
X – шығару
Соңы
басы
А,В,С, енгіз
АS;=A;A:B;B;=S
BCS:=;C; C:=B
B:=A; A:=R
S:=B; B=C; C=S
A, B, C
Соңы
Басы
Енгіз: Һ,х
S: = 0
i: = n
S: = S + Xi
i: = i - 1
i > 0
S – ті шығару
Соңы
Басы
Енгіз: а,b,c
P: = (a+b+c)/2
________________
S:=√ p(p-a)(p-b)(p-c)
Жауабы
Соңы
