TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар



МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz

КІРІСПЕ 5

I ЛЕГИТИМДІЛІК БИЛІК ТИІМДІЛІГІНІҢ ФАКТОРЫ РЕТІНДЕ 10

1.1 Әлеуметтік - саяси ойдағы биліктің легитимділік принциптерін түсіну 10

1.2 Конституционализм – билікті легитимациялаудың ең жоғарғы деңгейі 21

II ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБИЛКАСЫНДАҒЫ БИЛІКТІҢ ЛЕГИТИМАЦИЯСЫ 24

2.1 Қазақстандық конституционализм билік легитимациясының негізі ретінде 24

2.2 Қазақстан Республикасындағы жоғарғы билік қызметінің легитимділік принципі. 30

2.3. Қазақстан Республикасындағы адам құқықтары мен бостандықтарының кепілі легитимділіктің факторы ретінде 44

Қорытынды 53

Қолданылған әдебиеттер тізімі 56

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Саясаттану

-----------------------------------------------------------------------------------

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ



МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 5

I ЛЕГИТИМДІЛІК БИЛІК ТИІМДІЛІГІНІҢ ФАКТОРЫ РЕТІНДЕ 10

1.1 Әлеуметтік - саяси ойдағы биліктің легитимділік принциптерін түсіну
1.2 Конституционализм – билікті легитимациялаудың ең жоғарғы деңгейі 21
II ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБИЛКАСЫНДАҒЫ БИЛІКТІҢ ЛЕГИТИМАЦИЯСЫ 24

2.1 Қазақстандық конституционализм билік легитимациясының негізі ретінде 24
2.2 Қазақстан Республикасындағы жоғарғы билік қызметінің легитимділік принципі. 30
2.3. Қазақстан Республикасындағы адам құқықтары мен бостандықтарының кепілі
Қорытынды 53

Қолданылған әдебиеттер тізімі 56

КІРІСПЕ

Зерттелетін тақырыптың өзектілігі. Билік қоғам және саясаттың фундаменталдық басталуының
Билікті ұстап тұру үшін үш бірыңғай маңызды зат өмір
Биліктің легитімділік мәселесін зерттеудің өзектілігі, барлық бұрынғы социалистік елдердегі
Президенттің Қазақстан мемлекетінің халқына үндеуінде, “Қазақстан-2030” сондайлық “ трансформацияның
Тақырыптың өзектілігі тағы мәселені зерттеудің жеткіліксіздігімен байланысты, политолог, құқықтанушы,
Негізгі деректер.

Зерттеудің деректік базасы ретінде
Посткоммунистік қоғамдағы демократиялық қайта құру кезеңіндегі
Шығарма, сөз, және қоғамда болып жатқан
Едәуір маңызды деректер тобы заңдық
Елдің құқықтық дамуы мен Конституциялық
Саяси ғылымда тұрған қандайда
Зерттеудің мақсаты мен міндеті.

Зерттеудің мақсаты биліктің легитимділік принципінің мағынасын түсінуді ұғыну, оны
Біріншіден, биліктің легимділігік принципін зерттеудің концепуталдық тәсілі және методологиялық
Екіншіден, биліктің легитимділік принципінің қосылған сипатын ашу;

Үшінішіден, Қазақстан Республикасындағы легитимділеу мәселесін талдау шығу.

Саяси билік легитимділігінің принципі болып табылатын зерттеу пәні қойылған
Зерттеу әдістемесі жалпы ғылыми әдістемеге сүйенеді және үш деңгейде
Фундаменталдық әдістемелік негіздеу;

Жалпы ғылыми танымдық әдісі;

Арнайы ғылыми-зерттеу тәсілі және әдісі.

Бұл қазақстандық және шетел
Ғылыми әдіс сапасында: құрылымды-функционалдық, тарихи және диалектикалық тәсілдер пайдаланылды.
Жұмыстың теоретикалық және практикалық маңыздылығы жұмыстың ғылыми-теоретикалық және қолданбалы
Жұмыстың құрылымы.
Жұмыс кіріспеден, екі тараудан бес бөлімнен және қорытындыдан тұрады.
I ЛЕГИТИМДІЛІК БИЛІК ТИІМДІЛІГІНІҢ ФАКТОРЫ РЕТІНДЕ

1.1 Әлеуметтік - саяси ойдағы биліктің легитимділік принциптерін түсіну

Билік әлеуметтік қатынас ретінде адамдардың, әлеуметтік топтардың, және класстардың
Легитимділік термині (legitimus-законный) тап осы билік өзінің бағыныштылығындағы көпшілікке,
Күрделі саяси шиеленісудің осы түсінігі саяси кризис жағдайында билік
Барынша билік өзінің легитимділігі туралы уайымдайды. Әйтсе де “биліктің
Саяси ой тарихында легитимділік идеясы мемлекеттің және халықаралық тәртіптің
Біріншіден, легитимділік көне және орта ғасырда “Құдайдың мейірімді” қожалығын
Заңмен бірге бұл жерде басқа мемлекеттің дана адамдарының азаматтар
Бұл мәселенің жоғынан аттап өтпей, XI-XIV ғасырда дамыған мұсылмандық
Жекеменшік қатынастары қалай дамыды, сол кезде биліктің легитимдлігін түсіндіруде
Легитимді болсын тек тарихи мұраланған династияның үстемдік ету құқығы
Үшінші мәселе қандай да болса да мемлекетке шекаралық иеленуде
Легитимділік – адамдардың санасына әсер ететін, оған қатынасы бар
Біз мүлде түрлі екі көзқараспен легитимділік туралы айта аламыз.
Жоғары көрсетілгеннен шыға реалды және ресми легитимділікті белгілеуге болады.
Сөйтіп легитимділікті анықтау мәселесі қиындайды. Оны анықтау үшін әйгілі-неміс
Бірінші кезекте, традициялық легитимділік. Ол дәстүрлердің жиынтығына негізделеді. Қазіргі
Франциядағы көне режим, 1789 ж дейін корольдік биліктің легитимділігін
Екінші “идеалды түр” – харизматикалық легитимділік. Оны түсіндіру осы
Үшінші тип – рационалды легитимділік. Ол саяси биліктің енді
Алайда, М.Вебердің бұл идеалды типінің практикада еместік араластыру екенін
Барлық айтылғандардан мынадай қорытынды шығаруға болады: саяси биліктің легитимділігі
Егер, бұл саяси билік тіршілігінің мәні – оның легитимділік
Легитимділік, саяси актормен байланысты.

Билік феноменін анықтаушы элемент – жарлық және бағыну; осы
Демократиялық легитимділік түсінігі XVII ғасырдағы ағылшын революциясынан (мұнымен, халық
1933 жылы Германиядағы билікке Гитлерді бекіту мемлекеттік төңкерістің нәтижесі
Әділдігі кем емес сонда да, коллегиалдық жеке өзінің билікті
Олай болса, демократиялық легитимділік біршама: ол легитимділіктің басқа типіне
Технократиялық легитимділік саясатты өнер, талап етуші деп атаған классикалық
Бұл аймақтағы ХХ ғасырдың екпінімен ендірілген, жаңа тәртіп, мемлекет
Легитимділік, саяси әрекет шеңберімен байланысты.

Саясат актор билікті сайлауда, шығармашылығымен иеленеді. Адам, бұл шындылықтың
Идеологиялық легитимділік түсінік арқылы шындылықты түсінуге бағытталған адам ақылының
Бұл идеологиялық функция монопольдық түсіндіру және билікті тоталитарлық жүзеге
70 жылды аса саяси билік “реалды социализм СССР-де және
Онтологиялық легитимділік саяси билікті объекивтік тәртіпке сәйкес адамдық және
Онтологиялық легитимділік – бірқатар тарихи жағдайларда детерменизм формасы сапасын
Барлық баяндаулардан кейін легитимділікті анықтаудың екі түріне – материалдық
“Сана” түсінігі басшылар кең мағынада қабылдануы керек; бұл қасиет
а) басқарушылардың ішкі қасиеті және кім билікке ұмтылады:

Адамгершілік мінез, өмірге лайық және тұлға әрекеті әйгілі түрде
Компетенция, іске кіретін негізінен мына факторлар, технократиялық легитимділік түсінігімен
Харизма, қалыптасқан сөз, грекиялық түп тамыры оны “қайырымдылық”, деп
Б) басқаратындардың сыртқы қасиеті және билікке жетуге кім көзделді:

Басқарылатындардың өмірін қамтамасыз етуге қабілеттілік: бірінші кезекте қандай да
Коллективтік ерікті көрсету және теңестіруге қабілеттілік; осы қасиет жарым-жартылай
Идея және саяси бағдарлама: бұл өлшеу тек қайта құру
Сонымен барлық жоғары да айтылғанның негізінде қорытындыға келеміз, биліктің
Документке ешқандай сүйенусіз, мақсатқа лайықтылық немесе дәстүрлі әзірге дейін
Саяси билікті легитимділеудің бірнеше факторлары өмір сүреді. Оның өміріндегі
Билік легитимділігі психологиялық көзқарспен өзімен бірге субъективті заңдылықты көрсетеді
1.2 Конституционализм – билікті легитимациялаудың ең жоғарғы деңгейі

Саяси жүйенің демократиялық сипаты сонымен немесе басқа негізге алатын
Контитуциялық қоғамда легитимация екі деректен шығады: жеке адамның бостандығынан
Индивидуалдық бостандық конституция тілінде бастапқыдан (либералды табиғи құқық ілімінде
Халық еркі құқықтың жасындылық шығармасымен негізсіз алға шығады. Халық
Халық өзінің еркін анықтау үшін және білдіру үшін құқықтық
Демократиялық легитимация күрделі құқықтық арна жүйесінде болады, неғұрлым күшті
Жеке адамның статусы түрліше көрсетіледі. Сондықтан біз оны демократиялық
Демократиялық көзқарас бойынша жеке адамның яғни жеке адам мемлекеттік
Либералдық бостандыққа не тиісті, ұждан бостандығы, пікір бостандығы жүзеге
Индивидуалдық бостандық көпшілік принципіне бағынбайды және дауыс бермейді. Егер
Индивидуалдық бостандық пен коллективтік билікті татуластырудың философиялық әрекеті мемлекеттік
XVIII ғасырда жариялаған адам құқығының ерекшілігі “ажыратылмайтын” табиғи құқық
Демократияның жоғары теориясы либералдық және демократиялық бостандық арасында,ы айырмашылыққа
Жоғары Руссолистік демократиялық бұлдыршылыққа, либералдық демократияның қарапайым конституциялы құқықтық
Мемлекеттік билік өзін индивидке қарама-қарсылықта көрсетеді, ол конституциялық бостандықтың
Демократия мемлекеттің еркін формасы болып мына жағдайда, қашан ол
Конституциялық құқық жеке адамның тіршілік әрекетін қорғайды. Ол сонымен
Қоғамдағы негізгі құқықтық легитимділігін білдіретін конституцияның ең жоғарғы белгілеуі
Тап осы кеңейту негізгі заңның мәніне сайма-сай келуі тиіс.
Негізгі құқықты іске асыру мемлекетке оның мәнін қайшы қояды.
Жеке кәсіпорындар, одақтар және бірлестіктер, баспасөз негізгі құқық аймағына
Демократиялық принципте жеңілдетуші және шектеуші басқару сондай-ақ, бостандықты
Демократиялық үкіметтің азаматқа толық жақындығы қауіп тудырып тұрған болса,
Бұл басты демократиялық қауіптілік жүгенделген болады., әзірге негізгі құқық
Қоғамдық жағынан қайта бағалау, алайда қарама-қарсылық қателесуге келмеуі тиіс:
Негізгі құқықты пайдаланудың алдындағы кез-келген іс, жеке саланың шеңберінде
Ненігзі құқық әр азаматтың саяси өмірге тікелей қатысу мүмкіншілігін,
Конституциялық қоғам легитимацияның екі қайнарынан, негізгі құқық және демократиядан
Формальды, демократиялық процедура және институт өкілдік жүйесінің тәртіптелген құқықтық
Ақпараттық жүйемен дауыс беру, негізгі құқықты жан-жақты активтендіретін “күн
Билікті легитимациялаудың бірден-бір тәжірибесі АҚШ-тың конституциясы болып табылады. Ол
АҚШ-тың конституциясы үш қайнарға негізделген: бірінші XVIII ғасырдағы Француз
Алайда, Конституция құралы автоматты түрде жұмыс істемейді. АҚШ Конституциясының
Қазіргі конституция негізгілік ретінде келесі принициптерді ұйғарады:

халық билігінің үстемдігі;

биліктің бөлінуі;

адам құқығы мен бостандығын қорғау.

Кең көлемде біз оны екінші тарауда Қазақстанды мысалға ала
II ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБИЛКАСЫНДАҒЫ БИЛІКТІҢ ЛЕГИТИМАЦИЯСЫ

2.1 Қазақстандық конституционализм билік легитимациясының негізі ретінде

Қазақстанның тәуелсіздікке жету жолын қазақ халқының тағдырындағы аянышты іркілістер
Мұнда алдыңғы қатарлы рөлге биліктің легитимділігі, яғни оның заңдылығы,
Осы тұрғыдан келісім, шыдамдылық, түсіністік орын алып, ортақ қызығушылықтар,
Алайда, көп жағдайда биліктің легитимділігіне қол жеткізу оңай нәрсе
Бұл тұрғыдан В.В. Ильиннің келесі ой-тұжырымдары өте орынды: «Билікті
Қоғамның бүкіл мемлекеттік, саяси өмірінің орталығында заң, ал оның
Қазақстан Президенті Н.Ә. Назарбаев өзінің 2000 жылдың қараша айындағы
Конституциялық дамудың тарихы парадокстарға толы. Мәселен, мемлекеттің конституциясы бар
Қазақстанның конституционализмдік эволюциясы дерлік XX ғасырды толығымен қамтиды. Бүгінгі
Көптеген мемлекеттердің саяси тарихы көрсетіп отырғандай неғұрлым әлеуметтік реформалардың
Қазақстандағы конституциялық құрылымның қалыптасу кезеңі, басқа сөзбен айтқанда, конституция
Қазақстандағы конституция мен конституционализмнің жақындай түсуіндегі маңызды тарихи белестердің
Ең маңыздысын атап өтелік. Қазақстан Республикасы адам және адамның
Конституция Қазақстан халқымен қабылданды, ал халықтың өзі Негізгі Заңды
Осылайша, Конституцияның қабылдануы, оның рухы мен ұрпақтан ұрпаққа жалғасуы
1995 жылғы Конституция – бұл ең алдымен қазақстандық қоғамның
Жаңа Конституцияның Қазақстан Республикасындағы «кеңестік мемлекеттік жүйенің элементтерін толығымен
1995 жылғы Конституция заңи тұрғыдан дұрыс және қалыптасып келген
Конституцияның 10-шы бабы Қазақстан Республикасының азаматтығы бірыңғай екендігін нақты
Нәтижесінде осы құқықтар мен бостандықтар, олардың кепілдері мен міндеттері
Көпшілік өркениетті елдердің, сонымен қоса Қазақстанның, ішінде конституционализмнің мемлекеттің
Тиісінше, өзінің өзекті, басты конституционализм идеясына негізделген конституциялық құқық
Конституционализм ұғымының жалпы (өркениетті) мазмұнына қарамастан, ең алдымен, қоғамның
Қазақстандық конституционализм – бұл тек 1995 жылғы Конституцияның мемлекет
ҚР Конституциясының күшіне енгеніне міне 10 жыл толып отыр.
Әдетте конституциялық билік жеке бір билік тармағы ретінде емес,
«Конституциялық билік, - деп жазады А. Матюхин, - мемлекеттен
Осылайша, Конституциялық билік Конституцияға сүйене отырып, белгілі бір дағдарыстар
Қазақстан Республикасы конституционализмды мойындауы – республикадағы саяси биліктің
2.2 Қазақстан Республикасындағы жоғарғы билік қызметінің легитимділік принципі.

Қазақстанның шынайы мемлекеттік егемендікке қол жеткізуі, саяси, экономикалық және
Президенттік институттың саяси-заңгерлік және ресми мәртебесінің алуан түрлі проблемаларының
Қазақстандағы биліктің постсоциалистік трансформациясы екі сатыда өтті: ескі билік
Бірінші кезең салыстырмалы түрде ұзаққа созылған жоқ, шамамен 1991
Мемлекеттің тағдырының келешегі жөніндегі шешім қабылдау кезінде Қазақстан алдында
Қоғамдық пікірді қалыптастыратын мықты саяси партиялардың, қоғамның тиісті әрекетін
Қазақстандағы президенттік республиканың түрі мемлекет тарихында әлі де болса
Алдағы уақытта әдеттегідей Н.Ә. Назарбаевтың саяси әрекетіндегі лидерлік қырлар
Егер 1991-2000 жылдары мемлекеттік биліктің «президентиализациялану» процесін моделдеуге тырысатын
1991-1993 ж.ж. – мемлекет Президентінің биліктің атқарушы тармағының басшысы
1994-1995 ж.ж. – ҚР Президентінің таза атқарушы қызметтен, өкілеттікті
1995-1996 ж.ж. – Қазақстанды мемлекеттік басқару жүйесінің «президенттік» сипатын
Конституцияда (40 бап) Президент мемлекеттің басшысы, оның ең жоғарғы
Жаңа кезең 1997 жылғы президенттік басқарудың конституциялық принципіне байланысты
демократияландыру процесі барысында қол жеткізілген нәтижелердің қайтымдылығын бекіту мен
мемлекеттің басқару жүйесін қоғам мен экономиканы реформалаудағы қол жеткізілген
функциялардың қайталампаздығы мен көпсатылы қадағалауды жою арқылы мемлекет органдарының
биліктің атқарушы органдарымен субъектілердің экономикалық саладағы қызметінің шекараларын анықтау
тұрақтанып келе жатқан жеке меншік секторға бірқатар мемлекеттік функцияларды
Менің көзқарасым бойынша, Ел басы мен атқарушы органдардың өкілеттілігі
Уақыт көрсетіп отырғандай, ҚР Президенті, Үкімет пен Парламент тізбегіндегі
Қазақстандағы мемлекеттік биліктің басты ерекшелігі болып 1995 жылы ҚР
1996 жылы президенттік билік құрылымындағы ҚР Президентінің көмекшісі лауазымының
Аталған екі лауазым Ел басының қоғамды демократизациялау жөніндегі мемлекеттік
Қазақстанның басты ерекшелігі – ондағы жаңартулардың көзі мен басты
Көрініп отырғанындай, осындай лауазымды институттарды мемлекеттік басқаруға енгізу демократиялық
Реформациялардың қазақстандық мемлекеттік саясаты қалыптастырылып, жүзеге асырылатын саяси кеңістік
Атақты отандық саясаттанушы Машан М.С. «Қазақстанның саяси жүйесінің посттоталитарлы
Енді жалпы билік ұғымына кіретін маңызды өкілеттіліктері бар жалпы
Президент өкілеттілігінің көлемі мен түрлері кейін биліктің үш тармағы
Алайда, заң шығару мәселесі секілді Президентке де, Парламент пен
Қайткенменде, осы тұрғыдан Қазақстандағы заң шығару процесіне қатысты А.Матюхиннің
Әлем елдерінің конституцияларында бекітіліп жиналған президенттік өкілеттіктерді жүзеге асыру
Қазақстан Конституциясы мемлекетті жаңғыртудың алғашқы қадамдары жасала бастаған кезде
Президент Республика Парламентіне кезекті және кезектен тыс сайлауын тағайындайды;

Парламенттің бірінші сессиясын шақырады және оның депутаттарының Қазақстан халқына
Парламент Палаталарының кезектен тыс біріккен отырыстарын шақырады;

Парламент Сенаты ұсынған заңға он бес жұмыс күні ішінде
Заңды халыққа жария етеді не заңды немесе оның жекелеген
Парламенттің келісімімен Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Төрағасын қызметке тағайындайды,
Парламент Сенатының келісімімен Республиканың Бас Прокурорын және Ұлттық қауіпсіздік
Республика дипломатиялық өкілдіктерінің басшыларын тағайындайды және кері шақырып алады;

Республикалық бюджеттің атқарылуына бақылау жөніндегі есеп комитетінің Төрағасын және
Республика Премьер-Министрінің ұсынуымен Республиканың мемлекеттік бюджеті есебінен ұсталатын барлық
Республикаға қарсы агрессия жасалған не оның қауіпсіздігіне сырттан тікелей
Өзіне бағынышты Республика Президентінің Күзет қызметін және Республикалық ұланды
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Хатшысын қызметке тағайындайды және қызметтен босатады,
Республика Президентінің Әкімшілігін құрады.

Енді Президенттің кейбір өкілеттіктерін тереңірек қарастырайық. Президент өкілеттілігінің маңызды
Президент Үкіметке, оның құрылымы мен құрамын анықтауға қатысты бірқатар
Президенттің маңызды құқықтық өкілеттілігінің бірі болып оның сыртқы саясат
Президент құқықтық өкілеттілігінің ең басты элементтерінің бірі болып мемлекеттік
3 бапқа сәйкес халық пен мемлекет атынан билік жүргізу
қазақ халқына елдегі жағдай мен Республиканың ішкі және сыртқы
халықтың билікті тікелей республикалық референдум және еркін сайлау арқылы
Президенттің маңызды құқықтық өкілеттілігі болып адам құқықтарымен байланысты құқықтар
Ақырында, Президенттің тағы бір құқығы – ішкі және сыртқы
Президенттің құқықтық өкілеттігінің талдауы келесі қортындылар жасауға мүмкіндік беріп
Президентке бүкіл билікті оның қолында шоғырландыру мақсатында емес, табиғатынан
ҚР Президентіне берілген құқықтар көптеген дамыған елдердің президенттерінің прерогативасы
Бұл құқықтардың өміршеңдігіне Ел басының Конституцияда бекітілген құқықтарының халық
ҚР Президентіне берілген құқықтар биліктің басқа тармақтарының мәртебесін мүлдем
Мемлекетіміздегі Конституцияның 47-ші бабына сәйкес ҚР Президенті науқастануына байланысты
Республиканың Президенті өзінің міндеттерін атқару кезіндегі іс-әрекеті үшін тек
Республика Президентін қызметінен кетіру туралы мәселе ол Республика Парлмаентінің
ҚР Конституциясының 48-ші бабына сәйкес, Қазақстан Республикасының Президенті қызметінен
Қазақстан Республикасы Президентінің өкілеттігін өзіне қабылдаған тұлғаның Қазақстан Республикасының
Жоғарыда көрсетілгендей, ҚР Конституциясы Президенттің өз өкілеттігін ағымдағы және
Билікті алып жүрушілер әрдайым халықтан қолдау табуға ұмтылады. Алайда,
1999 жылдың 10-шы қаңтарында өткен президенттік сайлаудағы Н.Ә. Назарбаевтің
Осылайша, соңғы президенттік сайлаудың нәтижелері Қазақстанда бекітілген саяси жүйенің
Билік легитимациясының ең басты құрамдас бөлігі болып, биліктің өз
Қазақстандық парламентаризмнің қалыптасу тарихы өте ұзақ. 1995 жылғы Конституцияның
Унитарлы мемлекеттердегі екіпалаталы жүйенің екі артықшылығы бар, біріншіден, бір
Заңнамалық жұмыс екі палатада да екі қайтара жасалатын жағдайда
Қазақстан Республикасы Парламентінде өзінің ішінде де (екіпалаталы құрылым, заңнамалық
Парламентті билікті бөлу жүйесіндегі заңнамалық орган ретінде сипаттай отырып,
Негізгі Заңда Парламенттің Қазақстан Республикасының заң шығару қызметін жүзеге
Ең алдымен, Парламенттің мемлекеттік бюджетті бекітетін орган екендігін айтып
Парламенттің заңнамалық өкілеттігін қарастыра отырып, кешенді түрде заңнамалық өкілеттіктер
Парламенттың заң шығаруға қатысты өкілеттігін қарастыра отырып, Конституцияда негізгі
ҚР өмірінің кейінгі демократизациясы барысында Парламенттің Үкіметке қарағандағы маңызы
Парламентің мемлекеттік органдарды құру жөніндегі өкілеттігі ерекше орынды иеленеді.
Қазіргі заманғы демократиялық басқарудың шешуші белгісі болып үкіметтің режим
1999 жылдың қазанында өткен парламенттік сайлаудың адамдардың өткізіліп жатқан
Бұл сайлаудың насихаттаушылық қызметінің ауқымдығы бойынша, өз кандитарусын ұсынушыларды
Жалпы айтқанда, сайлаушылар мемлекеттік саясаткерлерді қолдады. Бұл белгілі бір
Парламенттік сайлаудың кемшіліктеріне келесілерді жатқызуға болады:

1 – елдің осыған дейінгі Парламентінің жұмысының жеткілікті дәрежеде
2 – Қазақстан халқының политизациясының төмен дәрежесі есебінен болған
ОБСЕ Парламенттің төменгі палатасына сайлау процесін бағалай отырып, өкілді
2.3. Қазақстан Республикасындағы адам құқықтары мен бостандықтарының кепілі
«Үрей мен мұқтаждықтан азат болу...» – бүгінде адам құқықтарының
Адам құқығы заңгерлік ұғымдар қатарына жатқызыла алмайды деген пікір
Халықаралық құқықтың маңызды құрамдас бөлігі болып адам құқықтары мен
1948 жылы адам құқықтарының Жалпыға ортақ Декларациясының қабылдануынан кейінгі
Жаңа қазақстандық заңнаманың негізі адам мен азаматтың құқықтары мен
Осы жаңадан енгізіліп жатқан заңдардың барлығы Қазақстандағы адам және
Азаматтардың жеке меншікке деген ажырамас құқықтарының заңнамалық бекітілуінің бастамасы
Жаңа нарықтық экономикаға көшу бағытымен байланысты республикадағы құқықтық реттеудің
Заңнамалық реттеуде сталиндік режимнің саяси репрессияларын, КСРО тарихының басқа
1997 жылы қылмыстық және қылмыстық іс жүргізу заңнамаларының қабылдануымен
Адам құқықтары жөніндегі халықаралық-құқықтық актілер біздің Республикамыздағы заңнаманың маңызды
Конституцияда Қазақстан Республиасының халықаралық құқықтың принциптері мен нормаларын құрметтейтіні
Адам және азамат құқықтарын қамтамасыз етуде Қазақстан Республикасының Президенті
Конституцияның көптеген ережелері адам және азамат құқықтары мен бостандықтарына
Мемлекет адамдарды жынысы, әлеуметтік, лауазымдық жағдайына, нанымына және т.б.
Жоғарыда айтылғандай, Конституцияда азаматтардың негізгі құқықтары мен бостандықтары жазылған.
Конституцияда көрсетілген бүкіл құқықтар мен бостандықтарды тек Қазақстан Республикасының
Азаматтық жөніндегі заңда азаматтық ұғымына түсініктеме берілген: Қазақстан Азаматы
Қазақстан заңдары Қазақстанның басқа мемлекеттермен арасындағы азаматтық мәселесі бойынша
Құқықтар мен бостандықтар теориясы белгілі бір топтарға жіктеледі:

Жеке құқықтар мен бостандықтар. Бұл өмір, жеке басының бостандығы,
Адам және азаматтың экономикалық және саяси құқықтары мен
ҚР Конституциясында меншікке, оның ішінде мұрагерлік құқығына заңмен кепілдік
Әлеуметтік құқықтарға денсаулық сақтау, білім алу, еңбек еркіндігіне және
Жаңа Конституция адамның еңбек саласындағы құқығын басқаша түсіндіреді. 1993
Мемлекет әрбір азаматты жұмысқа орналастыру міндетін өз мойнына алмағанымен,
3) Саяси құқықтар мен бостандықтар. «Мемлекет» ұғымының өзінде азаматтар
Азаматардың саяси құқықтарына олардың саяси сипаттағы қоғамдық бірлестіктерді –
Қазақстан Республикасының Конституциясымен жарияланған саяси плюрализм, баяу болғанымен, бірте-бірте
Саяси құқықтарға мемлекеттік органдарда қызмет ету мүмкіндігі жатады.

Республика азаматтарының мемлекеттік қызметке орналасу мүмкіндіктері тең. Президенттің «Мемлекеттік
Қазақстан Республикасы азаматтарының саяси құқықтарына бейбіт әрі қарусыз жиналыстар,
Азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының маңызды кепілі болып, оларды шектеуге
Билік легитимділігі мен демократия принциптерін ары қарай дамыту бағытындағы
Джовани Реале мен Дарио Антисеридің пікірлері бойынша, әрдайым қазіргі
Қорытынды

Легитимділік принципінің талабы биліктің күштеп ауыстырылуына, биліктің құқыққа қайшы
Легитимділік берілген мемлекеттік биліктің мойындалуы ғана емес, сонымен бірге
Легитимділік – сенім белгісі, азаматтардың санасында қалыптасқан түсінік.

Биліктің легитимділігі прнципінің басты теоретигі М. Вебердің пікірі бойынша,
дәстүрлер, билікке бағыну дағдысы, бұрыннан келе жатқан тәртіптің мызғымастығы
кейде тіпті құдайға теңеп, жеке басқа табынушылықты құратын жетекшінің
басты көзі адамдарды жалпымен қабылданған ережелері бойынша, яғни демократиялық
Саяси ой тарихындағы легитимділік принципінің мәнін, мазмұнын зерттей отырып,
Бірінші тараудың «Конституционализм – легитимацияның ең жоғарғы деңгейі» атты
«Қазақстан Республикасының жоғарғы билігі легитимділігінің принципі» деп аталатын екінші
Қазақстандық парламентаризмнің қалыптасу тарихы ұзақ емес. Жалпы, қазіргі парламентке
Билік қызметінің ерекшелігі болып, өтпелі кезеңде президент функцияларын күшейту
Қайта сайлау – бұл халықтың өз қолдауын көрсету мен
«ҚР-дағы адам құқықтар мен бостандықтарының легитимділік факторы ретіндегі кепілдері»
Сонымен, Қазақстанның тәуелсіз дамуының он бес жылдық тәжірибесі конституционализмнің,
Алайда, басқа мемлекттерге сияқты, Қазақстанға биліктің легитимациясын жүзеге асырудағы
Қазақстандық қоғам ең алдымен өзінің ұлттық ерекшелігін түсіну мен
Қазақстандық элита кемшіліктерінің бірі болып, оны құрайтын көптеген топтардың
Қолданылған әдебиеттер тізімі

Монографиялық әдебиеттердің тізімі

Абен.Е.М. Тасмағамбетов И.Н. К-н: Эволюция государства и общества-
Агаев М.Б. Президентская власть системе государственной власти. М: Луч,
Алексеева Т.А. Выборы как средства легитимации власти // Гражданское
Аяганова Б. Государство Казахстан: Эволюция общественных систем. Алматы.,1993ю-148с.

Байдельдинов Л.А. Республика Казахстан как политическая реальность: Перспективы демократии
Байбеков С.Н. Выбор Президента РК. –Алматы: Санат, 1999.-96с.

Баймаханов М.Т. Вайсберг Л.М. Котов А.К. Становление
Балнимбаев А.С. Пути достижения духовного согласия // РК: политика
Бижанов А.Х. РК: демократическая модернизация общества переходного периода. Алматы.
Биекенов К.У. Политическая кулбтура и ее требование к руковадителью.
Вебер М. Избранные произведения. М.,1990.

Власть и демократия: зарубежные ученые о политической науке: Сб.
Власть. Очерки совр. Политической философии. М: Наука,1989.

Голосов Г.В. Сравнительная политология. - Новосибирск: 1995. - 207с.
Гвидон Д. Паралич власти. М.,1993.

Джанаркулов Н.Б. Конституционные принципы разделения и взаимодеиствия ветвей власти
Джунусов М. Мансуров Т. Лики суверенитета, суверенитет в призме
Джунусов Ж.Х. РК: Президент. Институты демократий. Алматы.-Жеты Жаргы. -1996.-206с.
Демкратизация в Казахстане. 1999-2000 годы. Выступления, статьи и исследования.-Алматы:Атамура,
Жуйков В.М. Права человека и власть закона. М.,1995.

Зиманов А. Конституция и парламент. Алматы,1996.

Ильин В.В. Панарин А.С. Философия политики.-М: Изд-во Моск.унив-та.1994.С.283.

Игнатов В.Г. Проблемы легитимация власти и социального управления. Ростов-на-Дону.
Ильин В.В. Философия власти. М., 1993.

Ишмухамедов А.Ш. Некоторые гос. проблемы укрепления единства и стабильности
Камкия Б.А. Проблема легитимностивластив полиэтническом государстве. М.,1997

Кадыржанов Р.К. Консалидация полит системы Казахстана? Проблемы и перспективы-Алматы:
Касенов У.Т. От тоталитаризма к демократии: особенности и перспективы
Котов А.К. Суверенитет Казахстана. Алматы,1996.

Мансуров Т.А. Казахстан и Россия: суверенизация, интеграция, опыт стратегического
Молдабеков Ж.Ж. Проблема демократизации общества: идеологич.аспект //РК: политика и
Мустафин Т.Т. Выборы как демократический институт формирования професс. Парламента
Назарбаев Н.А. Стратегия становления и развития Казахстана как суверенного
Назарбаев Н.А. Идейная консолидация общества как условие прогресса Казахстана.
Назарбаев Н.А. Осмысление пройденного и дальнейшее демократическое реформирование общества
Назарбаев Н.А. На пороге ХХІ века – Алматы: Өнер.
Назарбаев Н.А. В потоке истории – Алматы. Атамура, 1999-296с.

Назарбаева Д.Н. Демократизация полит. Систем СНГ.-Алматы: Білім, 1997-304с.

Назарбаева Д.Н. На пути к демократизации. – Алматы: Білім,
Нурпеисов Е.К., Котов А.К., Государство Казахстан: от ханской власти-к
Огнева В.В. Вхождение в демократию. Алматы. 1996. 276с.

Разделенная демократия: сотрудничество и конфликт между Президентом и Конгрессом.
Сартаев Р.С. Проблема центризма в обществе переходного типа //
Сапаргалиев К.С. Конституционное право. Алматы, 1998.

Сахаров Н.А. Институт президентства в современном мире. М.1994.

Социально-экономические, идеологические и политические проблемы модернизации в Казахстане: Сб.Алматы,
Сыроежкин К.Л. Роль полит.партий и учений в транзитных обществах//
Сыроежкин К.Л. Специфика социально-политических реформ в переходный период //
Тажин М.М. Национальное движение и социально-политическая модернизация в Казахстане
Тасмаганбетов И.Н. Социально-политическое обновление Казахстана: тенденции и приоритеты. Алматы.
Тасмаганбетов И.Н. Технологии политической власти. Зарубежный опыт. – Киев.
Тасмаганбетов И.Н. Социальная политика и полит. трансформация-Алматы: ИРК, 1997-250с.

Философия власти / Под ред. Ильина В.В., М.: Изд-во
Хасанов М.Ш., Бурова Е.Е. Методологические аспекты теоретической модели общества
Авторефераттар тізімі:

Бурханов К.Н. Эволюция социально-политической системы Казахстана в
Джанаркулов Н.Б. Конституционные принципы разделения и взамодействия ветвей
Машан М.С. Прсттоталитарная трансформация политической системы Казахстана: Автореферат
Нурпеисов Д.К. Конституционно-правовые основы становления независимости РК. Автореферат
Сапарбаев Д.С. Конституционно-правовые основы защиты прав и свобод
Чжан В.И. Трансформация политической системы обществ переходного типа:
Заңдар және нормативтік актілер:

Закон Каз ССР от 24 апреля 1990г. «Об учреждении
Закон Каз ССР от 24 апреля 1990г. «О выборах
Декларация «О государственном суверенитета Каз ССР» от 25 окьтября
Конституционный закон «О государственной независимости РК» от 16
Указ Президента РК «О Президенте РК» от 26 декабря
Анықтамалар, оқу құралдары және буклеттер:

Толковый словарь Конституции РК. Алматы: Жеты Жаргы, 1996. 368с.

Права человека. Основополагающие принципы (буклет). 1995-48с.

Политология. Энциклопедический словарь, М:, Изд-во Московского Коммерческого Университета,
Современная Западная Социология. Словарь. М:, Изд-во полит.лит-ры. 1998-285с.

Казахстанская политологическая энциклопедия: Алматы, 1998.

Политология: учебное пособие (для студентов ВУЗов, аспирантов, преподавателей).-Алматы:
Белов Г.А. Политология: курс лекций. М., 1996.

Политология. Учебные пособия. Под.ред. Д.С.Клементьева. М., 1997.

Пугачев В.П., Соловьев А.И. Введение в политологию. М., 1995.

Основы науки о политике. В 2-х частях. М., 1993.

История политических и правовых учений. М., 1997.

Джилас М. Политология ХХ века. Хрестоматия. Саранск, 1994.

Джунусова Ж.Х., Акимова А.М. Введение в политологию. Алматы,
Политология. Под ред. Л.А.Байдельдинова. Алматы, 1995.

Сапаргалиева Г. Основы государства и права Казахстана. Алматы,
Периодты басылымдар:

Абенов Е.М. Основные принципы государственного устройства современного Казахстана
Абенов Е.М. Правовое регулирование государственно-властных отношений в переходный
Абельдинов А., Конабаев О. Президент республики-символ и гарант
Арын Е.М., Абен Е.М., Галямова Д.Р., Жоламан Р.К., Машан
Алехинов В. Власть – как общественное явление // Социально-
Байдельдинов Л.А. Представит. демократия как социально – обоснованная
Бабакумаров Е.Ж., Машан М.С., Шоманов А.Ж. Возможные варианты
Банс В. Элементы неопределенностии в переходный период //
Болл Т. Власть. // Полис. 1993. №5.

Вебер М. Харизматическое господство // Социс. 1998. №5.

Выборы и демократия; сущность и основое содержание // Спектр,
Васович В. Переход к демократии в посткоммунистических странах.
Джунусова Ж.Х. На пути к институту президентства: эволюция совр.
Жансугуров Ж.А. Полномочия парламента РК в условиях президентской
Закон РК о политических партиях от 2 июля 1996г.
Зуев В.И. «Власть в системе пол. Категорий // Государство
Ильин В. Власть // Вестник Москв. Университета. Сер.12. 1992-
Имидж Президента // Каз Правда. 9 января 1996г.

Исмагамбетов Т.Т. Институт выборов и системы представительства: происхождение,
Керомнн Ж.Л. Легитимность // Полис. 1993. №5. с.137.

Кекилбаев А. Без полной мобилизации нет всеобновления // мысль.
Кекилбаев А. Горизонты духовного возрождения // Каз Правда. 5
Краснов Б.И. Власть как явление общественной жизни //
Куртов А. Авторитарная модернизация. Демократия выборов в странах
Кунхожаева Г. Республика Казахстан как суверенное государство //
Лаврентьев А.И. Парламент. Ассамблея ОБСЕ и парламент РК //
Лукпанова С. Институты президентства Франции и Казахстане (опыт.
Машанов М. Понятие и сущность политического плюрализма //
Модернизация в Казахстане и проблема легитимности власти //
Назарбаев Н.А. Конституция начинает жить. // Вести Казахстана,
Назарбаев Н.А. Инаугурационная речь 20 января 1999 года //
Назарбаев Н.А. Демократия – наш выбор. Демократия – наша
Назарбаев Н.А. Демократизация общества, экономической и политической реформы
Некоторые аспекты президентских избирательных компаний в Казахстане// Центральная
Панарин А.С. Политология на рубеже к-р. // Вопросы философии.
Политические преобразования и особенности избирательного процесса в постсоциалистических
Семенова Л. Конституция как зеркало полит. решения. // Мысль.
Серебряков В. Ответственность власти. // Диалог, 1997. №8.

Славный Б. Проблемы власти: новое измерение. // Полис. 1992.
Тажин М.М. Национальное движение и социально-политическая модернизация в
Тажин М.М. Вызовам времени – правильные ответы. // Каз
Тасмагамбетов И.Н. Основные тенденции политической трансформации казахского
Цапф В. Теория модернизации и различие путей обществ развития
Шабо Ж.Л. Государственная власть: Конституционные пределы и порядок
Шабо Ж.Л. Легитимность // Полис. 1993. №5. с.37.

6