Корпоративтік табыс салығы диплом жұмысы
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
Кіріспе………………………………………………………………….………….6
1 САЛЫҚТАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ МЕН МАҢЫЗЫ ЖӘНЕ ҚҰРЫЛУ ДЕҢГЕЙЛЕРІ.
1.1 Салықтардың пайда болуы мен дамуы….………………………………….... 8
1.2 Салықтардың мәні мен маңызы және экономикада алатын орны…………14
1.3 Салық салудың құрылу деңгейлері…………………………………………...19
2 Корпоративтік табыс салығын анықтау жӘне талдау.
2.1 Корпоративтік табыс салығының салық салу объектілері………………….26
2.2 Корпоративтік табыс салығын есептеп шығару тәртібі мен төлеу мерзімдері………………………………………………………………….…...37
2.3 Корпоративтік табыс салығының кәсіпорын қызметіне әсер етуін және бюджетте алатын орнын талдау………………………………………………43
3 Корпоративтік табыс салығын жетілдіру жолдары: шетелдік тӘжірибе……………………………………………………51
Қорытынды……………………………………………………………….63
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ………………………………..67
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Салық
-----------------------------------------------------------------------------------
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
МАЗМҰНЫ
Кіріспе………………………………………………………………….………….6
1
1.1 Салықтардың пайда
1.2 Салықтардың мәні
1.3 Салық салудың
2
2.1 Корпоративтік табыс
2.2 Корпоративтік табыс
2.3 Корпоративтік табыс
3 Корпоративтік табыс салығын жетілдіру жолдары:
Қорытынды……………………………………………………………….63
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ………………………………..67 КІРІСПЕ
Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болады және мемлекеттің өмір
Нарықтық жағдайда мемлекеттік кірістердің қайнар көзі болып салықтар табылады.
Мемлекет өзіне ақша қаражаттарын әр түрлі тәсілдермен табады.
Кейбір жағдайларда, ол иемденушіден мемлекетке ерікті түрде ақшаны беруде
Салықтар, іскері пайдамен қатар, мемлкет өзіне ақша табудың ең
Қазақстан Республикасының Салық Кодексіне сәйкес елімізде салықтардың
Осы мақсатқа жету үшін келесі тапсырмалар қойылады:
-салықтардың мәнін қарастырып, экономикалық маңызын ашу;
-корпоративтік табыс салығын өндіріп алу механизмін қарастыру;
-корпоративтік табыс саллығының шаруашылық субъект қызметіне әсер етуін талдау;
-корпоративтік табыс салығының мемлекеттік бюджеттегі орнын қарастырып, талдау;
-корпоративтік табыс салығын жетілдіру үшін шетелдік тәжірбиені қарастыру.
Дипломдық жұмыстың бірінші тарауында салықтардың пайда болуы қарастырылып, экономикалық
Дипломдық жұмыстың үшінші тарауында корпоративтік табыс салығын жетілдіру мақсатымен
Дипломдық жұмыстың әдістемелік негізі болып Қазақстан Республикасының заңдары
1 САЛЫҚТАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ МЕН МАҢЫЗЫ
1.1 Салықтардың пайда болуы
Салықтардың экономикалық категория ретінде пайда болуы мен қызмет атқаруы
Қандай да бір мемлекет тек қана белгіленген меншік
Мемлекет өзіне ақша қаражаттарын әр түрлі тәсілдермен табады.
Кейбір жағдайларда, ол иемденушіден мемлекетке ерікті түрде ақшаны беруде
Салықтар, іскері пайдамен қатар, мемлкет өзіне ақша табудың ең
Мемлекеттік ұйымдастырудың ең басты кезеңдерінде
Қазақстан аймағында салық салудың өзгеше жүйесі қалыптасқан.
Бұл жерде, салықтар, бұрынғы заманнан бастап зекет (жер рентасы
Сонымен қатар, сот талабының сомасынан 1/10 мөлшерінде, сот бажы
XVIII ғасырда Тәуке хан адат жүйесін құрастырған. Бұл тарихта
Сұлтанды немесе хаджаны ренжіткен үшін айып алынған, яғни айып
1841 жылы Жәңгір ханның нұсқауы бойынша «Зекетті алу туралы»
Жоғары аталған алымдардан басқа, ішкі орданың қазақ тұрғын
Сонымен қатар, бұрынғы заманда салық салуда әр түрлі қарсы
Бұрынғы заманнан келіп жатқан салық
Алғашқы рет мемлекет Рим қаласынан және оның қасындағы аймақтардан
Соғыс уақытта Рим азаматтары өздерінің
Салықтың сомасын (ценз) анықтау әр – бір бес жылда
Кейіннен, Риммен жаңа қалаларды – отарларды жаулап алуға қарай,
Римнен тыс тұратын Рим азаматары мемлекеттік және сол сияқты
Рим провинцияларында кірістердің негізгі көзі болып жер салығы табылады.
Меншіктің басқа да түрлеріне салық салынған: жылжымайтын мүлікке, малға,
Тікелей салықтардан басқа, Рим империясында
Бұндай төленудің критерийі болып тұтынушыларға салықты аудару табылады.
Жанама салықтар, толық мөлшерде тұтынушыларға тұрақты түрде аударылу мүмкін
Римдагы көптеген шаруашылық дәстүр Византияға көшкен.
Бастапқы Византиялық ғасырда VII г. дейін тікелей салықтардын 2
Византияда көп көлемде төтенше салықтар болған, мысалы: флотты
Кейінгі ғасырларда Ресейдің қаржы жүйесі қалыптаса бастаған. Қазынаның
Жанама салық салу сату немесе сот баждары түрінде болған.
«Мыт» бажы - тау күзетінен тауарды өткізген үшін
Қазіргі мемлекет Еуропада, XVI – XVII ғасырларда, жаңа тарихтың
Алайда, салық төлеушілері болып үшінші
Салық құқығы, тұрақты түрде, салықтық ауыртпашылықты бөлу, әрбір дискуссияның
Тек қана XVII ғасырдың аяғында – XVIII ғасырдың басында,
Салық алудың мөлшеріне қандайда бір ғылыми дәлелдеме болған жоқ.
Тұтыну заттарына салық – ірі кірістердің көзі, бірақ, олар
Олардан дворяндар мен рухани мекемелері босатылған. Бірақ, буржуазия мен
Салық салу теориясының жоқтығы, практикалық шаралардың дәлелсіздігі көбінесе ауыр
А. Смит ұсынған салық салудың классикалық принциптері бүгінгі салық
1.2 Салықтардың мен мәні маңызы
Салық дегеніміз – мемлекеттік бюджетке
Салықтар – шаруашылық жүргізуші субъектілердің,
Салықтардың экономикалық мәні мынада: салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер
Салықтардың мәнін толық түсіну үшін, олардың экономикалық маңызын
- реттеушілік;
- фискалдық;
- қайта болу.
Енді осы қызметтеріне қысқаша тоқталайық. Реттеушілік қызметі – салықтың
Салықтардың екінші қызметі бұл фискалдық немесе бюджеттік қызметі. Бұл
Қайта болу қызметі арқылы түрлі субъектілер табысының бір бөлшегі
Салықтардын осы үш негізгі қызметі арқылы маңызды көре отырып,
Ал фискалды қызметі тауар – ақша қатынастары мен өндіріс
Үшінші қайта болу қызметіне келсек мемлекет мүддесі үшін орталықтанған
Мемлекетте салықтардың әсіресе заңды тұлғалардың кірістерінен түсетін
Келесіні айтып кеткеніміз дұрыс
Заңды тұлғаларға салынатын салықтар заңды тұлға болып табылатын кәсіпорындар,
Кәсіпорындар, өнеркәсіптер,
Елбасы 2030 стратегиялық жолдауында кәсіби мемлекет болуға шақырады. Сонымен
2001 жылы Қазақстан Республикасында шағын кәсіпкерліктің 348 мың субъектілері
Мемлекет нарықтық жүйеге көшкеннен бері мемлекеттің меншігіндегі кәсіпорындарды, өндірістерді,
Екіншіден заңды тұлға болып табылатын ұйымдар мен мекемелер көптеген
Үшіншіден бұл саланың дамуы Ғылыми Техникалық Прогресс пен экспорттын
Себебі, дамыған мемлекеттердің барлығының да экспорты импортынан жоғары. Сонымен
Екіншіден салықтың реттеушілік
Сонымен қатар келе заңды тұлғаларға салынатын салықтардың экономикадағы маңызды
Нарықтық жағдайда, мемлекет, салық саясатын және салық механизмінің өзгерте
Салықтық реттеу, экономикаға әсер еткен кезде әмбебап құрал болғандықтан
1.3 Салық салудың құрылу деңгейлері
Шаруашылық практикасында салық қатынастары әртүрлі нақты салықтар арқылы көрінеді.
Салық элементтері деп мемлекеттің заңдылық актілерімен анықталатын салықтың міндетті
Салық элементеріне салық субъектісі немесе салық төлеушісі, салық объектісі,
Салық салынушы бұл соңғы кезде салық ауыртпашылығын өзіне алып
Салық объектісі – салық салушыга тиіс (мүлік, табыс, тауар)
Салық салушыға тиісті объектіге заңмен анықталған салық кезеңінде тек
Салық сомасын есептеу үшін салық өлшемін тандау қажет. Салық
Салық көзі – салық төленетін субъектінің табысы. Салық көзі
Салық салынатын табыс – салық салынуға тиіс заңды және
Қазіргі заңдылыққа сай, табыстың кейбір түрлеріне салық салынбайды. Салық
Заңды тұлғалардың арасында Ұлттық банктің кірістеріне салық салынбайды.
Салық ставкасы (салық салудың нормасы) – салық салынатын бірліктің
Қазіргі кезде отандық салық практикасында осыған ұқсас патентті сатып
Проценттік ставкалар – салық салу объектінің 1/100 көлемде белгіленеді.
Пропорционалды ставкалар – салық объектінің мөлшерінен тәуелсіз жалпы процент
Прогрессивті ставкалар – табыс немесе мөлік мөлшерінің өсуіне қарай,
Қаржылық практика прогрессияның екі түрін өзірлеген: жай және күрделі.
Регрессивті ставкалар – табыс өскен сайын азаяды.
Салықтық женілдік – заңылыққа сай салық төлеушінің салықтан толық
1) салық салынбайтын объектілерді анықтау.
2) салық төлеуден босатылу. Мұнда
3) салық ставкаларын төмендету. Оларды
4) мақсатты салық жеңілдіктерді ұсыну.
Салықтар бойынша женілдіктер жүйесі экономиканы дамытуға, тұрғын халықтың әл
Жеңілдіктерді анықтаған кезде табыстың мөлшері мен көзі, меншіктің нысаны,
Салық кезеңі – сәйкес объектіге салық салынатын уақыт. Мысалы,
Салық заңдылыққа қайшылық келтіретін салық төлеушілерге ықпал шаралар қолданылады.
Салық практикасында салықты есептеудің бірнеше тәсілдері қалыптасқан. Кадастрлық (тізімдеме)
Декларациялық тәсілмен қолданған кезде төлеуші декларация негізінде салық сомасын
Салық декларациясы мен салық ставкалары арқылы салық органдары төлеуге
Салықты алудың бірнеше тәсілі бар. Табысты төлеу көзінен салықты
Классикалық мысал болып азаматтардың еңбек ақысына салынатын жеке табыс
Табысты қолдану кезде салықты алу – яғни қандай да
Тұтыну процессінде салықты алу, мысалы автокөлік құралдардың иелерінен жол
Дербес түрде салықты төлеу декларация, салықтық хабарлама негізінде, салық
Салық декларациясы – салық төлеушінің салық салу объектісі туралы,
Салықтың хабарлама салықты төлеу үшін негіз болып табылатын, салық
Салық төлемді дербес есептеу және табыстау көлік құралдарына салық
Салық салыудың механизмі салықтың ішкі құрылымымен, салыққа мемлекеттің және
Классикалық принциптерди А.Смит өзінің кітабында (1776 ж.) «Исследование о
Бұл принциптер:
1) әділет принципі, яғни азаматтардың
2) анықтылық принципі, яғни салық
3) ыңғайлық принципі, салықтар салық
4) экономия принципі, яғни салық
Классикалық принциптердің кейбір баптары қазіргі отандық салық жүйесіне енгізілген.
Міндеттілік принципі, яғни салық төлеуші заңдылыққа сай өзінің салық
Анықтылық принципі, яғни салық тізімі Салық кодексімен нақты анықталады.
Салық жүйесінің бірыңғайлығы принципине сай Қазақстанның барлық аумағында салық
Салық заңдылықтың жариялығына сай Қазақстан Республикасының салық салуды реттейтін
2 КОРПОРАТИВТІК ТАБЫС САЛЫҒЫН
2.1 Корпоративтік табыс салығының салық салу объектілері
Корпоративтік табыс салығын төлеушілерге Қазақстан Республикасының Ұлттық банк пен
Салық салу объектілері болып мыналар табылады:
1) Салық салынатын табыс;
2) Төлем көзінен салынатын
3) Қазақстан Республикасында қызметін
Салық салынатын табыс жылдық жиынтық табыс пен шегерімдер арасындағы
Резидент заңды тұлғаның жылдық жиынтық табысы салық кезені ішінде
Жылдық жиынтық табыста салық төлеуші табыстарының барлық түрлері,соның ішінде
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7) Борышты талап етуді
8) Кәсіпкерлік қызметті шектеуге
9) Шығып қалған тіркелген
10) Кен орындарын игеру зардаптарын жою жөніндегі нақты
11) Ортақ үлестік меншіктен түсетін табысты бөлу кезінде
12) Бұрын негізсіз ұсталып,бюджеттен қайтарылған айыппұлдардан басқа, борышкерге
13) Бұрын жүргізілген шегерімдер бойынша алынған өтемақылар;
14) ¤теусіз алынған мүлік, орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер;
15) Дивидендтер;
16) Сыйақылар;
17) Бағамдық оң айырма;
18) Ұтыстар;
19) Роялти;
20) Әлеуметтік сала объектілерін пайдалану кезінде алынған табыстардың
Тауарларды, жұмыстарды, қызмет көрсетулерді өткізуден түсетін табыс:
1)
2)
-тауарлар толық немесе ішінара қайтарылған
-мәміле шарттары өзгерген
-өткізілген тауарлар үшін келісілген өтемдер өзгерген
-теңгемен төлеген кезде өткізілген тауарлардың құнындағы айырма алынған жағдайларда
Үйлерді, ғимараттарды, құрылыстарды, сондай-ақ амортизациялауға жатпайтын активтерді өткізу кезіндегі
.Құн өсімінен түсетін табыс үйлерді, ғимараттарды, құрылыстарды, сондай-ақ амортизациялауға
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
Міндеттемелерді есептен шығарудан түсетін табыстарға жататындар:
1)
2)
3)
Міндеттемерді есептен шығару нәтижесінде алынған табыс сомасы есептен шығарылған
Күмәнді міндеттемелер бойынша түсетін табыстар.
Иемденіп алынған тауарлар бойынша, сондай-ақ қызметкерлерге есептелген табыстар мен
Борышкер банктің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
Салық төлеушінің негізгі борышты талап етуі бойынша борышкер төлейтін
Егер ішкі топтың шығып қалған тіркелген активтерінің құны салық
Кен орындарын игеру салдарын жою жөніндегі нақты шығыстар сомасының
Егер кен орындарын игеру салдарын жою жөніндегі нақты шығыстар
Егер жер қойнауын пайдаланушы тиісті мемлекеттік орган бекіткен кен
Бұрын жасалған шегерімдер бойынша алынған өтемдер.
Бұрын жасалған шегерімдер бойынша өтем түрінде алынған кірістерге жататындар:
1)
2)
3)
Алынған өтем ол салық кезенінің табысы болып табылады.
Салық төлеуші өтеусіз алған кез келген мүлік, сондай-ақ жұмыстар
Жарғылық капиталға салым ретінде алынған мүлік және мемлекеттік бюджетқаражатынан
Жылдық жиынтық табысты түзету қарастырылған. Салық төлеушілердің жылдық
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
Салық кодексіне сәйкес шегерімге жатпайтын шығыстарды қоспағанда, салық төлеушінің
1)
2)
3)
4)
Сыйақылар бойынша шегерімдер болып мыналар табылады:
1)
2)
3)
4)
Егер салық төлеуші бұрын табыс деп танылған күмәнді міндеттемелерді
Күмәнді талаптар – Қазақстан Республикасының резидент заңды тұлғалары мен
Резервтік қорларға аударымдар бойынша шегерімдер:
1)
2)
Сақтандыру сыйлық ақылары бойынша шығыстарды шегеру:
1) Жинақтаушы, сақтандыру шарттары
2) Жеке тұлғалардың салықтарын
Әлеуметтік төлемдерге жұмсалатын шығыстарды шегеру. Салық төлеушілердің қызметкерлердің уақытша
Табиғи ресурстарды геологиялық зерттеуге және оларды өндіруге әзірлік жұмыстарына
Салық төлеушілердің жылдық жиынтық табыс алуына байланысты теріс бағамдық
1) Жалпы жиынтық табыс
2) Қазақстан Республикасының аумағы
3) Үстеме пайдаға салынатын
Салық кодексінде шегерімге жатпайтын шығыстар қарастырылған:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
Тіркелген активтер салық төлеушілердің бухгалтерлік балансында ескертілетін және жылдық
Амортизациялауға жатпайтын тіркелген активтер:
1) -жер
2) -өнім беретін мал;
3) -мұражай құндылықтары;
4) -сәулет және өнер
5) -жалпыға ортақ пайдаланылатын
6) -аяқталмаған күрделі құрылыс;
7) -фильм қорына жатпайтын
8) -Қазақстан Республикасының 2000
9) -берілген негізгі құралдар;
10) -инвестициялық жоба шеңберінде пайдалануға берілетін негізгі құралдар.
Тіркелген активтердің әрбір ішкі топ бойынша амортизациялық аударымдар салық
Егер ішкі топтың құн балансының сомасы салық кезенінің соңында
2.2 Корпорациялық табыс салығын есептеп шығару тәртібі мен оны
Корпорациялық табыс салығы салық кезеңі үшін белгіленген ставканы залалдар
Салық төлеушілер белгіленген тәртіппен аванстық төлемдерді енгізу жолымен салық
Корпорациялық табыс салығы бойынша декларация тапсырғанға дейінгі кезендегі аванстық
Салық төлеуші төлеуге тиіс аванстық төлемдер сомалары салық кезеңі
Корпорациялық табыс салығы бойынша декларация тапсырғаннан кейін төленуге тиіс
Салық кезенінің қорытындысы бойынша залал шеккен немесе салық салынатын
Салық төлеуші салық органдарына негізделген жазбаша өтініш берген кезде
Салық төлеушілер корпорациялық табыс салығын төлеуді өзінің тұрып жатқан
Құрылымдық бөлімшелері бар салық төлеушінің корпорациялық табыс салығын төлеу
Құрылымдық бөлімшелері бар салық төлеушілер құрылымдық бөлімшелерді олрдың тұрған
Салық төлеушілер Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен өзінің құрылымдық
Шетелдік салықты есепке жатқызу тәртібіне көңіл аударайық.
Салық төлеушінің Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде төлеген табыс
Салық салуда жеңілдігі бар мемлекеттерде алынған табыс қарастырылған.
Егер резидентке резидент емес заңды тұлғаның жарғылық капиталының 10
Төлем көзінен салық салынатын табыстарға мыналар жатады:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Төлем көзінен салық салуға жатпайтындар:
1)
2)
Ұтысты, сыйақыны төлеу кезінде ұсталған салық сомасы осы салықтың
Салық агенттері төлем жүзеге асырылған ай аяқталғаннан кейін бес
Салық төлеушінің шеккен залалдары сомасына азайтылған салық салынатын табысы
Күнтізбелік жыл корпорациялық табыс салығы үшін салық кезеңі болып
Арнайы салық режимін қолданатын заңды тұлғаларды қоспағанда, корпорациялық табыс
2.3. Корпоративтік табыс салығының кәсіпорын қызметіне әсер
Қазақстанның қазіргі салық жүйесінің негізгі деңгейлерінің бірі болып 24.04.1995
Заңды тұлғалар төлейтін салықтардың арасында ең маңызды және үлесті
“Нұр” ЖШС өзінің қызметін пайдалы жүргізеді. Пайда ие болып
1Кесте.
“Нұр” ЖШС табыстайтын салықтар құрылымы (2003 ж)
№
Көрсеткіштер Салық
мың.тг. %
1 ҚҚС 1948,6 37,5
2 Әлеуметтік салық 750,1 14,5
3 Корпоративтік табыс салығы 2050,3 39,4
4 Мүлік салығы 210,5 4
5 Жер салығы 198,8 3,8
6 Көлік құралдарына салық 40,7 0,77
7 Қоршаған ортаны ластағаны үшін төлем 1,7 0,03
Барлығы 5200,7 100
Кестенің берілгендері ең жоғары салмаққа корпоративтік табыс салығы ие
“Нұр” ЖШС салықтарының құрлымы
1 сурет
Корпоративтік табыс салығының әсері компанияның қызметіне өте елеулі екенін
2 кесте “Нұр” ЖШС төлейтін корпоратитвік табыс салығы
(2001-2003 жыл).
Көрсеткіштер 2001 2002 2003
млн.тг. % млн.тг % млн.тг. %
Корпоративтік табыс салығы
1951,3 34,3 2035,6 38,3 2050,3 39,4
Кестенің берілгендері көрсеткендей соңғы үш жыл компания тиімді жұмыс
Кестеде көрсетілген сандарды келесі түрде бейнелеуге болады (2 сурет).
“Нұр” ЖШС төлейтін корпоративтік табыс салығының өсуі
2 сурет
Сурет көрсеткендей компания төлейтін корпоративтік табыс салығы жыл сайын
Салық салмағының қиыншылығы мәселесін әр түрлі шаруашылық қызмет агенттерін
1) Мемлекет - өз аймағында шаруашылық қызметтің басқару субъектісі
2) Ұйымдар мен кәсіпорындар – мемлекеттің басқарылатын объектісі ретінде
3) Кәсіпкерлік қызмет қатысушылары ретінде – жұмыскерлер, өздерінің өмір
Жоғарыда айтылған субъектілердің әрқайсысын салық салу бойынша сұрақтары толғандырады,
Бұл ретте ағымдағы салық салмағының түрлі
“Сыртқы әділеттілік” - бұл кәсіпкерлікке, субъектілерге әсерін тигізуші мемлекеттің
“Ішкі әділеттілік” - шығындардың түрлі экономикалық құрылымдары бар кәсіпорындар
Мысалы, Батыс елдерінде салықтар экономиканы реттеудің маңыздысы болып табылады.
Салықтық қысымның жоғарлауы “көлеңкелі” экономиканың өсуіне әкеледі. Эксперттердің бағалауынша
Салықтардың реттеушілік қызметі көзқарасынан олардың “сыртқы” әділеттілігі өзін-өзі
Шаруашылық субъектілер төлейтін салықтар мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлігін қалыптастырады.
Мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлімін қалыптастыратын салық түсімдерінің құрылымы [1].
2
Мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлімін қалыптастыратын салық түсімдерінің ішінде
3 кесте
1997 -2003 ж. Мемлекеттік бюджеттегі салықтардың үлестік салмағы
Көрсеткіштер 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Кірістер – барлығы 100 100 100 100 100 100
қосымша құн салығы 22,2 21 28,2 26 21,7 20,8
Корпоративтік табыс салығы 17,1 14,4 13,4 16 30 30,2
Басқа да түсімдер 60,7 64,4 58,4 58 48,3 49
1997-2003 ж Қазақстан Республикасының статистикалық жинағы.
Кесте көрсеткендей 1997-2000 ж. Бюджеттің маңызды көзі болып қосымша
Салық жүйесінің басты мәселесі – салық ставкасы мәселесі емес,
қорпоративтік табыс салығының динамикасы
4 сурет
есебінен, табыс көзі және салықтарды төлеу қайнар көзі болып
3 КОРПОРАТИВТІК ТАБЫС САЛЫҒЫН ЖЕТІЛДІРУ
Корпоративтік салық немесе компаниядан табыс салығы Ұлыбританияда 1965ж енгізілді.
Резиденттік компониялардың жалпы салық жылындағы пайдасына корпорациялық салық қолданылады.
1) Компания корпорациялық салықты барлық пайдадан
2) Табыс салығы дивиденттер көздерінен алынбайды.
3) Егер компания дивиденттер төлесе, онда
4) Дивиденд алатын Ұлыбритания резиденті табыс
5) Есептік кезең аяқталғанда компаниямен төленген
Резиденттік емес корпорациялардың кірісіне корпорациялық салық салынады келесі жағдайларда,
Ұлыбританияда бөлімшелер арқылы саудамен айналысатын резиденттік емес компанияларға корпоративтік
а) бөлімше немесе бөлімше аты арқылы тікелей немесе жанама
б) осы бөлімшемен қолданатын меншік немесе меншік құқығының кірісі
в) осы бөлімшемен қолданатын капиталдық активтердің өсімімен.
Резиденттік емес компания Ұлыбританияда пайда болған бірақ капитал өсіміне
Резиденттік емес компанияның қайта бөлінген табысына корпоративтік аванстық салық
Кейбір жағдайларды есептемесе резиденттік емес компанияларға корпоративтік салық резиденттер
Компанияның салық салатын кірісі ағымдағы салықтың жылда жүргізілген компанияның
Жалпы кірістен шегерімге жатады:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
10) Жәрдемақы қорларына
11) Коммерциялық және
12) Компанияның кіріс
13) .Мерзімі өтіп
Арнайы салықтық режим. Солтүстік теңізде мұнай өндіретін компанияларға бекітілген.
Сонымен қоса Ұлыбританияның компаниялары капитал өсуіне салық төлейді.
Италияда корпоративтік табыс салығын өндіріп алу механизмін қарастырайық. Бұл
Кәсіпорынның жалпы табысынан алынатын артылып қалулар мен шығыстар балтық
Сонымен қатар кәсіпорын табысы арқылы салық салынуға жатпайтын қорлар
Жаңа салықтық заңдылықтарға сәйкес кәсіпорындар жәрдемақы жөнінде қорларды құрай
Заңды тұлғалардың табыс салығы. Салық – бұл капиталистік корпорациялардың
Салыну объектісі компанияның бөлінбеген табысы түріндегі таза табысы болып
Жалпы табысқа кіретіндер: негізгі қызметтен (тауарды сатудан немесе қызмет
Компания қызметінің қаржылық қорытындысы салынатын табысты анықтау үшін қойма
Қоймалық қалдықтар кәсіпорынмен біркелкі категорияда топтасады, ал бұл категория
Сонымен қатар шетел валютасы бағамдарының ауытқуларымен байланысты қорларды құруға
Негізгі қаражаттар түрлері Баланстық құнға жыл сайынғы амортизация
1. Ғимараттар
2. Құрал–жабдықтар
3. Машиналар
4. Инвенторь
5. Ұйымдық құрал-жабдықтар
6. Авто көліктер
7.Электр құралдары 3-6
10
10-16
40
12
20
18
Салыстыру шаралары 1988.ж осы қорлардың қалыптасуына маңызды өзгерістер енгізді.
Жоғарыда айтылғандай, амортизациялық аударымдар бекітілген норма бойынша есептелінеді, бірақ
Сонымен қатар тездетілген амортизация тәртібі де өзгерді, ескі заң
Мысал ретінде келесіні көрсетейік, егер құралдарға азайту коэффиценті қолданылса,
Италияның салық заңдылықтары кәсіпорынның техникалық жабдықталуын ынталандыру үшін және
Заңды тұлғалардың табыс салығындағы реттеуші ролі басқа да жағдайларда
Арнайы ережелер шетелден алынған табысқа салынатындарды реттейді. Ондағы төленген
1983 ж бастап салық 36% көлемінде алынады. Оған
Корпорацияның табыс салығы 80-90 жылдарда жүргізілген салық реформалар нәтижесінде
Салық салу кірісін есептеу бірнеше этаптардан тұрады. І этапта
Фермерлік шаруашылықтар аса ірі жеңілдіктер алады. Осы жеңілдіктердің арасында
Салық арқылы, АҚШ үкіметі бюджетке түсімдерді қадағалап қана қоймай,
Францияда акционерлік компаниялардың табыс салығы (impot sur les societes)толенеді.
Бұл салық анонимді, командиттік, жауапкершілігі шектеулі компанияларға, кооператив пен
Компанияға салынатын салық таза пайдадан алынады. Бірақ пайда табу
Негізгі ұжым немесе кәсіпорын орналасқан жеріне қызметтің алуан түрлері
Жылдық баланстың жабылу кезіндегі жаңа салым
Компанияға салық және жеке тұлғалардың кірістеріне салық төлеу шығындары
Бұрынғы акционерлермен өндірілген жаңа қосымша капиталды салу, компанияның лимит
Жалпы алынатын шығындардан кәсіпорынның өкілдік шығындары алынып тасталынады. Кәсіпорындарға
Кәсіпорынның резервтік қор сомасы, компанияның салық салуына жатпайтын, кәсіпорын
Францияда және шетел кәсіпорындарына екі рет табысқа салық салуды
Жылжымайтын мүлікке пайда болған елде ғана салық салынады. ¤ндірістік
Елде алынған саудаланбайтын табыс мына жағдай да алынады, егер
Кейбір келісімдер мемлекет территориясында табылған табыс, аванс нысанында алынады
Франция теңіз және әуе тасымалдауымен шұғылданатын кәсіпорындары, сол елде
Акционерлік компаниялардың табысына салық салу 4 мерзімде жүргізіледі: әр
Компанияны қосқандағы кәсіпорын табысына салық Францияда сондай-ақ еңбек ақы
ҚОРЫТЫНДЫ
Салықтардың экономикалық категория ретінде пайда болуы мен қызмет атқаруы
Қандай да бір мемлекет тек қана белгіленген меншік қаржылық
Мемлекет өзіне ақша қаражаттарын әр түрлі тәсілдермен табады. Кейбір
Салықтар әскери пайдамен қатар, мемлекет өзіне ақша табудың ең
Мемлекеттік ұйымдастырудың ең басты кезеңдерінде
Қазақстан аймағында салық салудың өзгеше жүйесі қалыптасқан.
Бұл жерде, салықтар, бұрынғы заманнан бастап зекет (жер рентасы
Сонымен қатар, сот талабының сомасынан 1/10 мөлшерінде, сот бажы
XVIII ғасырда Тәуке хан адат жүйесін құрастырған. Бұл тарихта
Салықтар дегеніміз – мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан
Салықтар – шаруашылық жүргізуші субъектілірдің, жеке тұлғалардың мемлекетпен екі
Салықтардың экономикалық маңызын фискалдық, реттуші және қайта болу қызметтері
Елдегі материалдық базада пайда болатын қаржыны заңды тұлғалар қамтамасыз
Жанама салықтар болып қосылған құн салығы мен акциз табылады.
Заңды тұлға салықтың әр бір түрін дербес түрде есептеп,
Салықтарды есептеу және төлеу тәртібі Қазақстан Республикасының салық кодексінде
Салық төлемдерін дұрыс есептеу және өз уақытымен бюджетке табыстауды
Белгіленген мулікке, көлік құралдарына ие болып «НҰР» Жауапкерлігі Шектеулі
Практика көрсеткендей, мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлімін 80% мөлшерде заңды
Сонымен осы дипломдық жұмысты аяқтай отырып, заңды тұлғаларға салынатын
Кез келген елдің экономиасының дамуына өндіріс факторларын: табиғи ресурстарды,
Дамыған елдердің өндіріс салаларын дамытудағы негізгі бағыттары болып:
- әлеуметтік – экономикалық да процесін жылдамдату;
- елдің барлық аймақтарын ортақ ұлттық нарыққа біріктіру;
- біртұтас нарық кеңістігін қалыптастыру;
- ауыл мен қала арасындағы қарама - қайшылықтарды
- халықтың және экономикалық өмірдің ірі қараларға шоғырлануы
- ұлттық табиғи және еңбек ресурстарын анағұрлым толық
- жаңа өнеркәсіп орындарын рационалды орналастыру.
Осы шараларды қолға алсақ мемлекеттің эконмикасындағы ең басты өнеркәсіп
Салық ставкаларын реттеу, салық органдары қызметтерін реттеу, аймақтық -
ҚОЛДАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы.
енгізілген өзгертулер мен толықтырулармен. Алматы: 2002 – 40 б.
2. Послание
3. Қазақстан Республикасының Азаматтық
Ерекше бөлімдері) – А : Юрист. 2002 – 329
4. Қазақстан Республикасының салық
5. Бабич А.М., Павлов
6. Ван Хорн Дж.К.
7. Дюрнберг Р.Л. Международное
8. Налоги в развитых
9. Налоги и налогооблажение
10. Сейдахметов Ф.С. Налоги в Казахстане. – А.:«LEM»-
11. Статистический ежегодник Казахстана: Статистический сборник / Под
12. Худяков А.И., Бродский Г.М. Теория налогооблажения. –
13. Худяков А.И., Наурызбаев Н.Е. Налоги: понятия, элементы,
14. Юткина Т.Ф. Налоги и налогооблажение. – М.:ИНФРА
15. // Қаржы – қаражат, №6 –
16. // Аль-Пари, №1, - 2003, 136 бет
17. // Егемен Қазақстан 2002 ж. 7 маусым,
18. // Жас Алаш 2003 ж. 9 қыркүйек,
19. // Егемен Қазақстан 2003 ж. 22 қаңтар,
20. // Егемен Қазақстан 2003 ж. 10 қазан,
21. // Егемен Қазақстан 2003 ж. 1 қараша,
22. // Егемен Қазақстан 2003 ж. 12 қыркүйек,
23. // Файл Бухгалера 2003 г. 8 сентября,
24. // Қаржы-қаражат 2003,№1,«Финансовые инструменты
25. // Қаржы-қаражат 2003,№6,«Влияние
26. Манапов Н. Проблемы налоговой системы. // Каржы-Каражат. №6.
26. Хажалиев А. Проблема регулирования НДС. //
27. Шиликбаев С. Модель для расчета оптимальной
[1] 1997-2003 ж Ќазаќстан Республикасыныњ статистикалыќ жинаѓы
