TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар



Жоспар - www.topreferat.com.kz

Кіріспе 3

1 Қосылған құнға салынатын салықтың теориялық негіздері 5

1.1 Қосылған құнға салынатын салық: экономикалық мәні мен мазмұны 5

1.2. Қазақстан Республикасында қосылған құнға салынатын салықтың қалыптасуы мен дамуының алғы шарттары. 12

2 Қосылған құнға салынатын салықты есептеу механизмі және қызмет етуі. 16

2.1.Қосылған құнға салынатын салықты бүгінгі таңда қолдану механизмі 16

2.2. Қосылған құнға салынатын салық түсімдеріне экономикалық талдау 26

Қорытынды 34

Қолданылған әдебиеттер 36

36

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Салық

-----------------------------------------------------------------------------------

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ



ЖОСПАР

Кіріспе 3

1 Қосылған құнға салынатын салықтың теориялық негіздері 5
1.1 Қосылған құнға салынатын салық: экономикалық мәні мен
1.2. Қазақстан Республикасында қосылған құнға салынатын салықтың қалыптасуы
2 Қосылған құнға салынатын салықты есептеу механизмі және
2.1.Қосылған құнға салынатын салықты бүгінгі таңда қолдану механизмі
2.2. Қосылған құнға салынатын салық түсімдеріне экономикалық
Қорытынды 34

Қолданылған әдебиеттер 36

Кіріспе

Қандай да болмасын мемлекеттің атқаратын қызметінің ең маңызды,
Салықтар мемлекеттің басқа да атрибуттары сияқты (мысалы, өкімет
Экономикалық категория ретінде салықтар - бұл шаруашылық жүргізуші
Салықтар дегеніміз, заңды және жеке тұлғалардан мемлекеттік бюджетке
Мысалы, Гуреев В.И. салықтарды “міндетті жарна” деп атайды
Белгілі ғалым Пепеляев С.Г. салыққа мынандай анықтама береді
Қазақстандық белгілі экономист - ғалым Қарағұсова Г.Ж. “салықтар
Ең қысқаша берілген ұғым Мельников В.Д. мырзанікі болуы
Салықтар - өркениет үшін төленетін төлемдер. Сондықтан оның
Бұған дейін республика бойынша салық салудың 41 түрі
Маңызды бір мәселеге тоқталсақ, күнделікті тауар айналымында және
Қазір қолданып жүрген “Салық және бюджетке төленетін басқа
Бұл бітіру жұмыстың мән, мағынасы да осы қосылған
Жалпы, бұл бітіру жұмысын жазудағы мақсат - қазіргі
1 Қосылған құнға салынатын салықтың теориялық негіздері

1.1 Қосылған құнға салынатын салық: экономикалық мәні мен
Жалпы, салық жүйесінде негізгі рөльді жанама салықтар алады.
Жанама салықтарды сатушы емес сатып алушы, яғни тұтынушы
Жоғарыда аталған салықтардың ішінде және бюджет кірістерінің көздері
Тұтыну салықтары жанама салықтардың маңызды тобы ретінде дамыған
Айналымға салынатын салық- өзінің табиғатына сәйкес тауар айналымының
Сатуға салынатын салық- тауарды соңғы өткізу кезінде тауар
Айналым салығын сату салығынан ерекшелендіретін белгілер:

барлық сатылар өндіріс сатыларына қарамастан, соңғы тұтынуға тәуелсіз.
Барлық немесе соңғы тұтынудың бөлігінен түрлі тауар топтарына
Салықтарды тұтыну мемлекеттік кіріс бөліктерін қандайда бір алынған
1950 жылға дейін Батыс елдерінде осы екі жанама
Айналымға салынатын салық Батыс елдерімен бірінші дүниежүзілік соғысы
Айналым салығы келесі негізгі қағидалар негізінде құрылды.
Салықтан бөлінетін айналымды анықтауда тек тауар айналымы ұғымы
Бір ұйымның кәсіпорындары арасында жасалатын тауарларды сату айналымдары
Әр ұйымдық сала бойынша өнім айналымы процент есебінен
1931 жылы І - жарты жылдығында салық айналым
Жалпы маңызға ие кәсіпорынның салық айналымын жұмылдыру республикалық
Салық реформасы кезінде елеулі кемшіліктер жіберілді, бірінші кезекте
Салықты кәсіпорын немесе шаруашылық ұйымдар өндірушілері емес, тұрғылықты
1931 жылы жалпы сипатқа ие ұйымдар барлық салық
Салық айналымының салалық ставкасы деп аталатын иесізденген ставкалар
Салалық ставкалардың көптігі 1929–1930 жылдары баға құрылымы мен
Салық айналымын орталықтан алу кері әсерін тигізді және
Салық айналымын алу тәртібі орталықтандырылған салалық ұйымдарда біртіндеп
1932 жылдың бірінші қаңтарынан бастап салық айналымының салалақ
Айналым салығының ставкалары өзгертілді, ол жеке салалар пайдалылығының
Айта келе, айналым салығының жетіспеушілігі ол тауар өндірісі
Сондықтан, көптеген мемлекеттерде бірінші дүниежүзілік соғыс бітуімен бұл
Екінші дүниежүзілік соғыс басталғанда, әскери және фискалдық шығындарды
Бүгінгі таңда қосылған құн салығы салыстырмалы түрде ең
Жоғарыда айтып өткендей, жанама салық салудың алғашқысы сатудан
Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін салықтың бұл түрі салық
Қосылған құн салығының осылайша дүние жүзінде кең тарауы
Біріншіден тікелей салықтарда болатын кемшіліктер. Олардың қатарына салық
Екіншіден, мәңгілік бюджет тапшылығы және салық салу базасын
Үшіншіден, салық жүйелерін экономикалық даму деңгейіне сәйкес өзгерту.

Кейбір елдерде қосылған құн салығын енгізу жақпады. Мысалы,
1990 жылы Халықаралық валюталық қор және Біріккен Ұлттар
Қосылған құн салығының кейбір мәселелеріне талдау жасап көрелік:

Біріншіден, салықтық жүйенің қалыптасу барысында қосылған құн салығы
“Бөлшек сауда салығы” айналыста қарапайым және тұтынушыға түсінікті
Егер салықтық жүйеде бөлшек сауда салығынан басқа салық
Сонымен қатар бұл салық бөлу жүйесіндегі ең нашар
Өндірістік шығындар жиынтығы мен және түсім арасындағы айырмаға
Мысал ретінде, алынған жалпы пайданы, өзіне және жұмысшыларына
Қосылған құн салығы көптеген тауарлар мен қызметтерді қоса
Қосылған құн салығы осыншама жұмыс бәсеңділігі басқа салықтарға
.Айта кететін жай қосылған құн салығының негізгі ерекшелегі:
Салықтың мәнін толық түсіну үшін, олардың экономикалық маңызын
Қосылған құнға салынатын салықтың негізгі 2 қызметтері бар:

1. Фискалдық

2. Реттеушілік

Бүгінгі таңда біздің елімізде, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығында бұл
Фискалдық немесе бюджеттік қызметі - бұл арқылы мемлекеттік
Реттеушілік қызметі - салықтың ең негізгі қызметі болып
Салықтық реттеудің ең басты мақсаты- өндірістің дамуына ықпал
Бір сөзбен айтқанда, салықтық реттеу қызметі арқылы, салықтар
Әрбір салық сияқты қосылған құн салығының да өзіне
Артықшылықтары:

Мөлшерлеменің өзгеруіне қарамастан салық түсімдерін бағаның өсуімен тікелей
Мөлшерлеменің дифференциациялау әдісі арқылы мемлекетке қосылған құн салығы
Фискальдық қызметті атқара отырып, мемлекеттің атынан бағаны еркіне
4. Әлемдік тәжірибеде өндірісті тоқтату, ұстап тұру
5. Мемлекеттің экономиканы реттеуші құралы ретінде қызмет атқарып,
6. Әлемдік тәжірибеде қосылған құн салығының мөлшерлемесі тек
Кемшіліктері:

Қосылған құн салығының жоғары мөлшерлемесі тұрғындардың сатып алу
Ең соңғы тұтынушыға салынғандықтан бұл белгілі бір деңгейде
Шикізат пен материалдарды жабдықтаушылардың қосылған құн салығын төлеу
Реттеу мүмкіндігін және ішкі мәнін дұрыс қолданбау кәсіпкерлік
Салық есебіндегі қаржы аудару әдісінің нәтижесінде салықты төлеу
Қосылған құн салығының жоғарғы мөлшерлемесі өзін-өзі қаржыландыру үрдесін
1.2. Қазақстан Республикасында қосылған құнға салынатын салықтың қалыптасуы
1970–1980 жылдары шет мемлекеттерінің салық саясатындағы аса маңызды
Қосылған құнға салынатын салықты ең алғаш 1954 жылы
Қазіргі кезде қосылған құнға салынатын салық өзінің жалпы
а) Европадағы 17 мемлекет: Австрия, Бельгия, Греция, Дания,
ә) Латын Америкасының 14 елі: Аргентина, Боливия, Бразилия,
б) Африканың 2 елі: Мадагаскар, Нигер.

в) Азидағы 2 ел: Корей Республикасы, Тайвань.

г) Кариб бассейніндегі 2 ел: Доминикан Республикасы және
д) Шығыста бір ел: Израиль.

ж) Океанияда бір ел: Жаңа Зеландия.

Ең алғаш қосылған құнға салынатын салықты жалпы формасында
1967 жылдың келесі айларында Данияда қосылған құнға салынатын
1968 жылы Германия бұл салықты дұрыс деп көріп
Бұл елдерде қосылған құнға салынатын салық сатуға салынатын
а) өндірушілерге салынатын қосылған құнға салынатын салық, қызметке
ә) айналымға салынатын салық (Германия);

б) көтерме саудаға салынатын салық (Дания).

Швецияда 1969 жылы және Норвегияда 1970 жылы қосылған
Америка Құрама Штаттарында қосылған құнға салынатын салықты 1975
Жоғарыда аталған мемлекеттерде бұл салықтың үлесіне орташа мөлшерде
Мемлекеттік қаржы тарихында бұрын соңды мұндай тез өсу
Қосылған құнға салынатын салықтың осылай кең таралуының себептері
Тұтынуға салынатын салық арқылы кіретін мемлекеттік кірістерді ұлғайту
өндірушілердің тауар мен қызмет өндіруге байланысты шығындарына емес
басқару мен қадағалау шығындарының аздығы;

бұл салықтан жалтарудың қиындығы;

Европалық Экономикалық қауымдастыққа кіруге қойылатын талап, ол мемлекеттің
Әлем елдерінде таралып, осыдан келіп қосылған құнға салынатын
1991 жылы Қазақстан Республикасының салық жүйесіне енгізілген элементтің
Салықтың айналымға ену барысын талдауға келсек, бұл төлем
Салықтар айналымын біріктіретін барлық төлемдер жеке қайнар көз
30 жылдары салық реформасы кеңестік шаруашылық кәсіпорындары мен
2 қыркүйек 1930 жылғы “Салық айналымы туралы” Ережеде
Салықты төлеу сатылған тауарға мемлекеттік банк мекемесінің есебі
Айналым мен төлемдер арасында қайшылық пайда болды. 1931
Айналымға енген контингент тауарлар бағасы, оны төлеу көлемдері
Салық реформасымен қоғамның таза кіріс бөліктерін айналым қабілеті
1931 жылы қаржылық бақылауды жетілдіру мақсатында салық айналымына
Нарық қатынастарының дамуы шаруашылық субъектілерінің меншік нысандарының түрлерін
Осындай негізде салық айналымын қолдану аймақтар арасында қайшылықтарға
Қосылған құн салығын алудың елеулі артықшылықтары: барлық өндіріс
Қосылған құнға салынатын салықты көбінесе “Европалық салық” деп
“Қосылған құнға салынатын салық” Қазақстан Республикасында 1 қаңтар
Сонымен айта келе, қосылған құнға салынатын салық -
Салық салынатын айналым бойынша бюджетке төленуге тиісті
2 Қосылған құнға салынатын салықты есептеу механизмі және
2.1.Қосылған құнға салынатын салықты бүгінгі таңда қолдану механизмі

Қосылған құнға салынатын салықтың объектілері мыналар:

салық салынатын айналым;

салық салынатын импорт болып табылады.

Салық салынатын айналым - өнімдерді, тауарларды өндіру немесе
Тауарларды (жұмыстарды, қызмет көрсетулерді) өткізу бойынша айналым:

Тауарға қатысты өткізу бойынша айналым: тауарға меншік құқығын
Жұмыстарды, қызмет көрсетулерді өткізу бойынша айналым кез
Мыналар: бірлігінің құны екі айлық есептік көрсеткішпен аспайтын
Салық салынатын импорт - Қазақстан Республикасының аумағына әкелінетін
Импортталатын тауарларға салықты 2 түрлі әдіспен салады: тауар
Салық салынатын айналым мөлшері, оған қосылған құн салығын
Салық салынатын импорт мөлшеріне Қазақстан Республикасының кеден заңдарына
Қосылған құн салығын төлеушілер - Қазақстан Республикасында қосылған
Тауарлар импорты кезінде қосылған құн салығын төлеушілер Қазақстан
Қосылған құнға салынатын салықтан мынандай айналымдар

босатылады:

почта маркаларын(коллекциялық маркадан басқа);

акциздік алым маркалары;

уәкілетті органдар жүзеге асыратын, соларға байланысты мемлекеттік баж
адвокаттық қызметті, нотариаттық іс- әрекеттерді жүзеге асыру бойынша
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі өткізетін тауарлар (қызметтер, жұмыстар);

мемлекеттік меншікті жекешелендіру тәртібімен өткізілетін мүлікті;

Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мемлекеттік мекемелердің пайдасын өтеусіз
жарғылық капиталға жарналарды;

жарғылық капиталға жарна ретінде алынған мүлікті қайтарып алуды;

жерлеу бюроларының әдет- ғұрыптық қызмет көрсетулерін, зираттар мен
оларды өткізу жөніндегі қызмет көрсетулерді қоспағанда, лотереялық билеттерді
банк карталарымен операциялар бойынша есеп-қисаптарға қатысушыларға жинау, өңдеу
өткізу бойынша айналымдар:

тұрғын үй қорындағы ғимаратты өткізу және осындай ғимаратты
Жер учаскесін иелену және пайдалану құқығын беру және
мүлікті қаржы лизингіне беру, лизинг беруші алуға тиіс
коммерциялық емес ұйымдар жүзеге асыратын қызметтерді көрсету бойынша
геологиялық барлау және геологиялық-іздестіру жұмыстарын өткізу бойынша айналымда
мәдениет, ғылым және білім беру саласындағы қызмет көрсетулер,
медициналық және мал дәрігерлік қызмет көрсетумен байланысты тауарларды
Қосылған құн салығынан мынандай тауарлардың импорты босатылады:
ұлттық валюта, шетел валютасы, бағалы қағаздар импорты;

жеке тұлғалардың Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен тауарларды бажсыз
акцизделетін тауарларды қоспағанда, мемлекет, мемлекеттердің үкіметтері, халықаралық ұйымдар
салық төлеуден босатуды белгілейтін кеден режімдерінде Қазақстан Республикасының
дәрі-дәрмектік заттардың, оның ішінде субстанция-дәрілер (протездік- ортопедиялық және
пошта маркаларының (коллекциялық маркалардан басқа) импорты;

ақша белгілері өндірісі үшін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі
төлем карточкалары мен қызмет көрсетуге арналған құрал-жабдықтар импорты;

мемлекеттердің, мемлекеттер үкіметтері мен халықаралық ұйымдардың желісі бойынша
шетелдің дипломатиялық және оларға теңестірілген өкілдіктерінің ресми пайдалануы
Қазіргі “Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті
қосылған құн салығының ставкасы 15 процентке тең болады
тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізу бойынша айналымдарға қосылған құн
салық салынатын импорт бойынша қосылған құн салығының ставкасы
Қосылған құн салығы бойынша салық кезеңдері мынандай:

Егер алдыңғы тоқсан үшін бюджетке төленуге тиіс қосылған
Ауыл шаруашылық өнімін өндіруші заңды тұлғаларға арналған арнаулы
Жоғарыдағы көзделген жағдайларды қоспағанда, қосылған құн салығы бойынша
Қосылған құн салығын төлеуші қосылған құн салығы бойынша
Импортталатын тауарлар бойынша қосылған құн салығы кеден төлемдерін
Ал, бұрынғы «Салықтар және бюджетке төленетін басқа да
10 күн сайын төлейді, егер де қосылған құнға
Бір ай сайын төлейді, егер де қосылған құнға
Квартал сайын төлейді, егер де қосылған құнға салынатын
Бюджетке төленетін қосылған құнға салынатын салықтың сомасы-сатылған тауардан
Төленетін қосылған құн салығы сомасы көбінесе есептеу әдісіне
Жеткізу немесе есептеу әдісі – бұл әдіске сәйкес
Төлем немесе кассалық әдіс – бұл әдіске сәйкес
Аралас әдіс – бұл әдісте қосылған құн салығы
Бұл әдістердің ішінде ең көп тарағаны жеткізу немесе
Қосылған құнға салынатын салық бойынша декларация тапсыру мынандай
Қосылған құн салығын төлеуші әрбір салық кезеңі үшін
Ауыл шаруашылық өнімін өндіруші заңды тұлғаларға арналған арнаулы
Шот- фактура барлық қосылған құн салығын төлеушілер үшін
шот- фактураның реттік нөмері мен толтырылған күні;

тауарларды(жұмыстарды, қызмет көрсетулерді) беруші мен алушының тегі, аты,
өткізілген тауарлардың (жұмыстар мен қызмет көрсетулердің) атауы;

салық салынатын айналымның мөлшері;

қосылған құн салығының ставкасы;

қосылған құн салығының сомасы;

қосылған құн салығы ескерілген тауарлар (жұмыстар, қызмет көрсетулер)
Қосылған құн салығы бойынша есепке қоюға қойылатын талаптар:
1. Кез-келген (он екі айдан аспайтын) кезеңнің қорытындысы
2.Өткізу бойынша айналымды анықтау кезінде салықтан босатылатын өткізу
Заңды тұлғалардың құрылымдық бөлімшелері болған жағдайда, өткізу бойынша
Өткізу бойынша айналымның ең төмен деңгейі кезеңнің соңғы
Қосылған құн салығы бойынша есепке қойылуға жатпайтын, бірақ
Тұлға қосылған құн салығы бойынша ол есепке қою
Тұлға мемлекеттік тіркеуденөткеннен кейін он жұмыс күнінен кешіктірмей
Уәкілетті мемлекеттік орган қосылған құн салығын төлеушінің өтініші
Құрылымдық бөлімшелері қосылған құн салығын дербес төлеушілер деп
Тұлғаны қосылған құн салығы бойынша есепке қойған кезде,
Салық органы жоғарыдағы көзделген жағдайлар анықталған кезде, тұлғаның
Қосылған құн салығы бойынша есепке қойған кезде салық
тұлғаның атауы және оның деректемелері;

салық төлеушінің тіркеу нөмері;

қосылған құн салығын төлеуші болған күн көрсетіледі.

Қосылған құн салығы бойынша есепке қою туралы куәліктің
Қосылған құн салығы бойынша есепке қою туралы куәліктің
Қосылған құн салығы бойынша есептен шығару:

Егер қосылған құн салығын төлеушінің соңғы он екі
Қосылған құн салығын төлеуші мұндай құқықты өзін қосылған
2. Егер қосылған құн салығы төлеуші болып табылатын
Салық органы қосылған құн салығы төлеуші болып табылатын
3. Қосылған құн салығын төлеуші болып табылатын заңды
4. Тұлға осы баптың ережелеріне сәйкес келетін, қосылған
Тұлғаны қосылған құн салығы бойынша есептеп шығару кезінде
Есепке жатқызылатын қосылған құн салығы:

Егер осы тарауда өзгеше көзделмесе, тауарларды (жұмыстарды, қызмет
1. тауарларды (жұмыстар мен қызмет көрсетулерді) алушы қосылған
өнім беруші өткізілген тауарлардың (жұмыстардың, қызмет көрсетулердің) шот
тауарлар импорты жағдайында - қосылған құн салығы
қосылған құн салығы іс жүзінде бюджетке енгізілген болса,
Мыналар:

қосылған құн салығы бөліп көрсетілген шот – фактуралар
Қазақстан Республикасының кеден заңдарына сәйкес ресімделіп, кедендік жүк
қосылған құн салығының төленгенін растайтын төлем құжатында көрсетілген
темір жол немесе әуе көліктерінде берілетін жол жүру
есеп айырысулары банктер арқылы жүргізілетін коммуналдық қызметтер көрсетуші
қосылған құн салығы бойынша есепке қойылған күнге жасалған
тауарларды (жұмыстарды, қызмет көрсетулерді) қолма-қол есеп айырысу арқылы
Халықаралық шартқа сәйкес оларға қатысты тауарлардың экспорты мен
Есепке жатқызылмайтын қосылған құн салығы:

1) қосылған құн салығын төлеушінің кәсіпкерлік қызметіне жатпайтын
2) қонақ үй ретінде пайдаланылатын ғимараттарды қоспағанда, тұрғын
3) негізгі құралдар ретінде сатып алынған жеңіл автомобильдерді;

4) жалдау шартына сәйкес жөндеу шығыстарын жалға беруші
5) өтеусіз алынған мүлікті (тауарларды, жұмыстарды, қызметтерді), осындай
Жоғарыдағы айтылған жағдайларды айта келе, қосылған құн салығын
Кесте - 1

№ “Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті
1 2 3

Салық төлеуші Айналым минимумның болмауы 12 000 айлық
Салық салу объектісі Айналым қабілеттігі және айналым импорты
Айналым қабілетінің шеңбері Нақты шығыннан төмен емес тауарлар
Нөльдік ставка бойынша айналым қабілеті Қазақстан Республикасында экспорт
Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы елдерінен басқа халықаралық тасымалдаумен байланысты
Жеке тігін, тері – аяқ киім өндіріс өнімдері.

Қазақстан Республикасының резиденттерімен жүзеге асырылатын тазартылма асыл метал
Қосылған құн салығының ставкалары 20(

15(

Қосылған құн салығы бойынша 10( ставкасы бойынша импорт
* 2001-2004 жылдар арасындағы толықтырулар мен өзгертулерді 24.04.1995.жылғы
2.2. Қосылған құнға салынатын салық түсімдеріне экономикалық
Қосылған құнға салынатын салық кіріс көздерін алушылардан алынатын
Сондықтан жоғарыдағы мәліметтерді қарастыра отырып, енді қосылған құн
Ендігі кезекте қосылған құн салығының жергілікті және республикалық
Кесте - 2

2001 жылы қосылған құн салығының мемлекеттік бюджеттегі үлесі.

Атауы Бір
2001 жыл үшін атқарылуы (млн.теңге) Біржылға(2000ж.) нақтыланған бюджеттің
Түсімдер 731 937 743 550 101,6 124,2

Кірістер 711 936 730 597 102,6 124,5

Салықтық түсімдер 599 945 635 792 106,0 121,3

Қосылған құн салығы 143 332 159 913 111,6
* ҚМ Статистикалық бюллетені, 2002ж.

Кесте - 3

2001 жылы қосылған құн салығының республикалық бюджеттегі үлесі

Атауы Бір жылға нақтыланған бюджет 2000ж. (млн.теңге) 2001
%

Түсімдер 488 975 487 651 99,7 127,7

Кірістер 391 244 391 189 100,0 123,1

Салықтық түсімдер 294 759 313 432 106,3 117,9

Қосылған құн салығы 134 204 150 824 112,4
* ҚМ Статистикалық бюллетені, 2002ж.

Жоғарыдағы кестені алдын – ала болжау деуге де
Ал, республикалық бюджет бойынша бір жылға нақтыланған бюджеттің
Кесте – 4

Мемлекеттік бюджеттегі ҚҚС бойынша түсімдер

(млн.тг)

Атауы 2002 жыл 2003 жыл Атқарылуы, %

Түсімдер 598 746 743 550 124,2

Кірістер 587 043 730 597 124,5

Салықтық түсімдер 524 058 635 792 121,3

Тауарларға және

қызметтерге салынатын

ішкі салық 161 582 213 675 132,2

қосылған құн салығы 115 159 159 913 138,9

Қазақстан Республикасының

аумағында өндірілген

тауарларға, көрсетілген

қызметтерге салынатын

қосылған құн салығы 75 625 85 333 112,8

Қазақстан Республикасының

аумағына импортталатын

тауарларға, қызметтерге

және көрсетілген

қызметтерге қосылған құн

салығы 39 534 74 428 188,2

Қазақстан Республикасының

Үкіметі белгілеген тізбе

бойынша шикізат секторы

ұйымдарының өндірген

шикізат тауарларына,

көрсетілген қызметтерге

салынатын қосылған

құн салығы - 152

* ҚМ статистикалық бюллетені, 2003 ж.

Бұл кестеде, 2002 және 2003 жылдардағы мемлекеттік бюджеттігі
Ең күрделі, Қазақстаннның салық жүйесінде бұрын қолданылу тәжірибесі
Кесте - 6

Мемлекеттік бюджет түсімдерінің алдыңғы жылмен салыстырғанда салыстырмалы түрде
Атауы Мемлекеттік бюджет

Бір жылға нақытыланған бюджет (млн.тг.) 2003ж. атқарылуы (млн.тг.)
%-бен

2003ж.

Түсімдер

Кірістер

Салықтық түсімдер,

оның ішінде:

Корпоративтік табыс салығы

Жеке табыс салығы

Әлеуметтік салық

Қосылған құн салығы

Акциздер

Салықтық емес түсімдер

Капиталмен жасалған операциялардан түсетін алынатын кірістер 997453

979061

909203

269312

88410

150765

218017

25220

57647

12211 1022256

1004566

947251

272632

93281

157676

231338

26986

44813

12502 102,5

102,6

104,2

101,2

105,5

104,6

106,1

107,0

77,7

102,4 124,5

124,4

126,2

131,5

120,5

117,8

131,5

106,1

94,2

131,7

*ҚМ статистикалық бюллетені, 2003ж.

Соңғы жылы мемлекет 1004566 млн. теңге кіріс жасайтын
Ал,қосылған құнға салынатын салықтардың орындалуы 2002 жылмен салыстырғандағы
Енді, салықтардың әрқайсысының салыстырмалы түрде мемлекет кірісіндегі үлесіне
Кесте – 7

ІЖӨ көлеміндегі жеке салықтардың үлесі*

2001-2003жж.

Түсімдердің түрлері 2001 жыл ІЖӨ %-бен 2002
ҚР Кіріс Министрлігі СК-і өкілеттілігіне жататын жалпы кірістер
987256

Салықтық түсімдер 635792 19,05% 752785 19,9% 947251

Корпоративтік табыс салығы 236 825 7,21% 209054 5,53%
Жеке табыс салығы 68 574 2,09% 77381 2,13%
Әлеуметтік салық 124 284 3,78% 133852

3,50%

157676

Заңды тұлғалардың мүлкіне салынатын салық 19 846 0,60%
0,67%

25835

Жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салық 1 099 0,03%
0,03%

1353

Жер салығы 5 856 0,18% 5387

0,17%

5497

Көлік құралдарына салынтын салық 6 365 0,19% 5054
0,13%

5098

Ішкі өндіріс тауарларына салынатын ҚҚС 85 502 2,60%
2,26%

64118

Ішкі өндіріс тауарларына салынатын акциз 19 690 0,60%
0,63%

26986

Салықтық емес түсімдер 44 149 1,34% 38412 0,91%
44818

*Статистикалық бюллетень,1999-2003ж.ж. №12

Жоғарыда келтірілген мәліметтерден байқап отырғанымыздай, әрбір салықтың бюжет
Әрбір салықтардың жалпы мемлекеттік түсімдердегі алатын орнына келетін
Кесте - 8

Мемлекеттік бюджеттегі салықтық түсімдердің, оның ішінде ҚҚС үлесі*

млн.теңге.

Түсімдердің түрлері 2001

жыл Жалпы түсімге %-бен 2002 жыл Жалпы түсмге
Жалпы түсімдер 746612 100 821160 100 1022256 100

Корпоративтік табыс салығы 169048 22,6 209054 25,5 272632
Жеке табыс салығы 68574 9,1 77381 9,4 93281
Әлеуметтік салық 124284 16,6 133852 16,3 157676 15,4

Қосылған құнға салынатын салық 159913 21,4 175936 21,4
акциздер 21830 3,0 25443 3,09 26986 2,6

мүлікке салынатын салық 20945 2,8 24495 2,97 27189
Жер салығы 5 856 0,7 5387 0,6 5497
Көлік құралдарына салынатын салық 6 365 0,8 5054
* ҚМ Статистикалық бюллетень, 2001-2003жж, №12

Жоғарыдағы кестеден көріп отырғанымыздай, мемлекеттік бюджетке жалпы
Корпорациялық табыс салағанан кейінгі екінші орынды алатын, қосылған
2001-2003 жылдар аралығындағы салықтардың негізгі түрлерінің бюджет түсімдеріндегі
Жоғарыда келтірілген 3-суреттен байқап оытрғанымыздай, ҚҚС үлесі 1999
Енді, соңғы 2002-2003 жылдардағы қосылған құнға салынатын салықтардың
Төмендегі суреттен байқап отырғанымыздай, 2002 жылмен салыстырғанда 2003
4-сурет

2002-2003 жж. ҚҚС мемлекеттік бюджетке түсу серпіні
салық бойынша салық базасының күннен – күнге кеңейіп
Қорытынды

Мемлекетпен нарықтық экономиканың қалыптасуына әсер ете алатын экономикалық
Қазақстанда нарықтың экономикалық аяқтан тұру шарттарында кәсіпкерлік қызметке
Осыған байланысты Қазақстан Республикасының заңнамасы бойынша қосылған құнға
Жұмыста біз қосылған құнға салынатын салықтың экономикалық мазмүнын,
Қорыта келе, кез келген жағдайда мемлекет салық аумағында
ҚР салық жүйесі мемлекетте жүргізілетін түбегейлі түрлендірулердің ең
Салықтық реттеуді жүргізуде пайда болатын проблемалардың бірі салықтарды
Осылайша бірінші бөлімді талдау шеңберінде қосылған құнға салынатын
Екінші бөлімде қосылған құнға салынатын салықтың қызмет
Үшінші бөлімде қосылған құнға салынатын салықтың жетілдіру жолдары
Қосылған құнға салынатын салықтың орны ерекше, бұл салық
Қосылған құнға салынатын салық шет елде әр тауар,
Қазақстан Республикасында алғашында бұл салық екі ставка бойынша
Артықшылығы тұрмысқа қажет заттарға ставка жеңілдеді, ал кемшілігі
Осы 2004 жылдан бастап 15%-ды ставкамен қосылған
Қолданылған әдебиеттер

Қазақстан Республикасының “бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
“Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
“Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
“Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
А.Алипов “Проблемы налогообложения малого и среднего бизнеса в
Баймурзаев Р, Аносов Л, Жарилгасимова Г “ Налоги
Ермекбаева Б.Ж. “Жалпы мемлекеттік салықтар” Оқу құралы “Экономика”
Ермекбаева Б.Ж, Зейнельгабдин А.Б, Ильясов К.К. “Налоги и
Ермекбаева Б.Ж. “Салықтар және салық салу” Алматы, “Қазақ
Ермекбаева Б.Ж., Лесбеков Ғ.А. “Налоги и налогообложение” Алматы,
“Егеменді Қазақстан” Үсенова Н “Салық халық несібесі –
“Егеменді Қазақстан”: “Салықтың жеңілдетілуі – реформаның жарқын жетістігі”
“Егеменді Қазақстан” Қалманбетова Г “Салық жеңілдіктері: кемшілігі мен
Ильясов К.К., Идрисова Э.К. Налоги развитых зарубежных стран.-Алматы,
Мельников В.Д, Ильясов К.К “Финансы” / “Экономика” 2001
“Налоги и налогообложение” Под. ред. Т.Ф. Юткина Москва:
“Налоги и налогообложение” Под. ред: И.Г Русакова, В.А.Кашина
36