Қылмыстық құқық бойынша қылмыстың құрамы курстық жұмыс
Жоспар - www.topreferat.com.kz
Кіріспе 1
Қылмыс құрамының түсінігі мен, маңызы 4
Қылмыс құрамының түрлері 8
Қылмыс құрамы және қылмысты дәрежелеу 10
Қылмыс объектісі туралы түсінік және оның мәні 12
Қылмыс объектілерінің түрлері 15
Қылмыстың заты 19
Қылмыстық объективтік жағы 20
Қоғамға қауіпті іс-әрекеті 21
Қоғамдық қауіпті салдар 23
Себепті байланыс 24
Қылмыстың субъектісі 26
Жасқа толу – қылмыс субъектісі белгілерінің бірі 29
Қылмыстық арлаулы субъектісі 30
Қылмыстың субъективтік жағы 31
Қасақаналық және оның түрлері 32
Абайсыздық және оның түрлері 35
Қылмыстық ниет және мақсат 37
Қате және оның түрлері 38
Қылмыскерді ұстау кезінде оған зиян келтірудің құқықтық негізі 40
Қорытынды 41
Қолданылған әдебиеттер 43
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Құқық
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Қазақстан Республикасының қылмыстық құқық бойынша қылмыстың құрамы.
Жоспар
Кіріспе 1
Қылмыс құрамының түсінігі мен, маңызы 4
Қылмыс құрамының түрлері 8
Қылмыс құрамы және қылмысты дәрежелеу 10
Қылмыс объектісі туралы түсінік және оның мәні 12
Қылмыс объектілерінің түрлері 15
Қылмыстың заты 19
Қылмыстық объективтік жағы 20
Қоғамға қауіпті іс-әрекеті 21
Қоғамдық қауіпті салдар 23
Себепті байланыс 24
Қылмыстың субъектісі 26
Жасқа толу – қылмыс субъектісі белгілерінің бірі 29
Қылмыстық арлаулы субъектісі 30
Қылмыстың субъективтік жағы 31
Қасақаналық және оның түрлері 32
Абайсыздық және оның түрлері 35
Қылмыстық ниет және мақсат 37
Қате және оның түрлері 38
Қылмыскерді ұстау кезінде оған зиян келтірудің құқықтық негізі
Қорытынды 41
Қолданылған әдебиеттер 43
Кіріспе
Қазақстан Республикасында 1998ж. бастап ҚР ҚК заңды
Әр заман талабына сай заң қабылданса, әр адамның,
Осы орайда қазақтың бір нақыл сөзінің орны келіп
«Заманына қарай – заңы,
Орманына қарай – аңы.»
Демек, тақырыпты ашпай отырып жаңа заңдағы қылмыс құрамы
Сөйтіп назар аударсақ, қылмыс құрамы – қылмыстық жауаптылықтың
Тағы бір айта келетін жайт – ол қылмыс
Қылмыстық құқық теориясында (тек қана Қазақстан емес, басқа
Осы мәселенің кейбір сұрақтары Г.Р. Рустемова, Е.Т. Абілезов,
Жоғарыда аталған заңгерлердің ғылыми негізгі зерттеулеріне, сот және
Сөйтіп, қылмыс құрамы болып қылмыстық заңда көрсетілген қылмыс
Қылмыс құрамын дұрыс түсіну деп қылмысты заңда тұрғыда
Қылмыс құрамының түсінігі мен, маңызы
Қылмыстық анықтамасы кез келген қылмысқа тән құқықтық және
Көптеген қылмыстардың ішінен нақты бір қылмыстарды бір–бірінен ажырату
Қылмыстық құқық теориясында қылмыс құрамы деп, қылмыс болып
Қылмыстың объективті жағы – қылмыс объектісіне зиян тигізетін
Қылмыс субъектісі болып, дені сау қылмыс жасаған және
Кейбір шет ел мемлекеттерінің қылмыстық заңдарында жеке тұлғалардың
Айталық, Нью-Йорк штатының ҚК-де кейбір қылмыстардың субъектісі болып
Европа кеңесінің жанындағы қылмыс мәселелері жөніндегі комитет 1978
Қылмыс құрамының субъективтік жағы қылмыскердің қоғамға қауіпті әрекетіне
Қылмыс құрамы – бұл көрсетілген объективті және субъективті
Қылмыс құрамының белгілері екі топқа бөлінеді:
Қажетті және факультативті. Ешқандай құрамның сол белгілерінсіз сипаты
Сондықтан олар кез келген қылмыс құрамының белгісі болып
Мұндай белгілердің жоқтығы кез келген қылмыс құрамының жоқтығын
Факультативті белгілер деп қылмыс құрамы үшін міндетті, ал
Қылмыс құрамының бар ма, жоқ па екеніне әсер
ҚР ҚК-нің 3-бабында, қылмыс жасау, яғни
Ал қылмыс құрамының жоқтығы деп біз жеке тұлғаның
Қылмыс құрамының түрлері
Қылмыстың құқық теориясында барлық нақты қылмыс құрамы, елеулі
Қылмыс құрамының мынадай белгілерді қолдану арқылы топтастырлады:
1. Іс-әрекеттің қоғамға қауіптілік дәрежесі;
2. Қылмыс құрамын суреттеу тәсілі;
3. Қылмыс құрамының құрылымы.
Қылмыстың қоғамға қауіптілік дәрежесін сипаттайтын жағдайларға байланысты қылмыс
Негізгі қылмыс құрамы деп, қылмыстық іс-әрекетің белгілі бір
Қылмыс құрамының белгілерін суреттеу тәсіліне байланысты жәй және
Жәй қылмыс құрамы деп - қандай да
Мысалы: бөтеннің мүлкін жасырын ұрлау ҚК-ң 175-б. Демек,
Күрделі қылмыс құрамы деп, - қандайда болмасын қылмыс
Қылмыс құрамын олардың құрылымына қарай бөлудің тәжірбиелік маңызы
Осы құрылымына байланысты қылмыс құрамы материалды, формалды, қысқартылған
Жасалынған қылмыстық іс-әрекеттің салдарынан заңда көрсетілген белгілері бір
Формалды қылмыс құрамы деп, жасалынған қылмыстық іс-әрекеттен, әрекетсіздіктен
Мұндай құрамдағы қылмыстар белгілі бір зардаптық түскен–түскенін қажет
Кейде заң шығарушы қылмыстық аяқталу кезеңінен қылмыстық іс-әрекеттің
Қылмыс құрамы және қылмысты дәрежелеу
Қылмысты дәрежелеу деп қылмыс жасаған адамның әрекетін немесе
Жасалынған қылмыстың шынайы жағдайларын дәл және толығымен анықтау
Қылмыстық іс-әрекетті дұрыс дәрежелеу қылмыстық құқық қағидаларын сонымен
Әділділік, жазаның мақсаты тек қылмысты дұрыс дәрежелеуге ғана
Мысалы: кінәлі адам өзінің жеке бас араздықтарына байланысты
Қылмысты дұрыс дәрежелеу қылмысты жасаған адамның құқықтарының сақталуына
Қылмысты дұрыс дәрежелеу дегеніміз – бұл қоғамға қауіпті
Қайсібір әрекеті дұрыс дәрежелеу үшін ең алдымен кінәлінің
Қылмыс объектісі туралы түсінік және оның мәні
Қылмысты іс-әрекет жасаушының қиянаты бағытталған, қылмыстың салдарынан зиян
Қылмыс объектісінің заңды тізімі ҚР Қылмыстық кодексінің 2-
Кеңестік заң әдебиеттерінде қылмыс объектісі, әдетте, қылмысты қиянаттан
Бұл жағдайда, шынында да қылмыс объектісі ретінде ұрланатын
Кейбір жағдайларда қылмыс объектісін қоғамдық қатынастар ретінде тұжырымдайтын
Кейбір мүдделерді қылмыс объектілерінің қатарына қосуымыз бұл мүдделердің
Меншікке қарсы бағытталған қиянат аса қауіпті болмаған жағдайда
Қазақстан Республикасының жаңадан шыққан Қылмыстық кодексінде қылмыстық–құқықтық қорғау
Адам бостандығы мен негізгі құқықтары ешбір ескертілмеген, мемлекеттік
Қылмыс объектілерін анықтаудың қылмыстық іс-әрекетті саралаудағы маңызы үлкен.
Жасалынған қылмыс объектісін дұрыс анықтау қылмыстық іс-әрекетті дұрыс
Қылмыс объектілерінің түрлері
Қылмыстық құқық теориясында қылмыс объектісінің ролі мен маңызына
Объектіге қол сұғушылықты одан әрі айқындау қылмыстардың меншік
Тектік объект – бұл жалпы объекттің бөлігі. Ол
Қылмыстық кодекстің ерекше бөлімінің әрбір тарауында өзінің тектік
Айталық Қылмыстық кодекстің 1-ші тарауына біріктіріліп, баптарында қарастырылған
Тектік объектілер бір қатар тараулардың атауларында да көрсетіледі.
Кейбір жағдайларда тектік объект қылмыстық кодекстің ерекше бөлімінің
Қылмыстардың тектік объектісін анықтаудың қылмыстарға, әсіресе сырттай ұқсас
Мұндай жағдайлар адамның жеке басына қарсы қылмыстар мен
Тікелей объект – бұл тектік объектінің бөлімі, яғни
Тікелей объект кейбір реттерде әртүрлі қылмыс құрамында бірдей
Мысалы: Қылмыстық кодексінің 96–бабының 1, 2 – бөліктері,
Әр қылмыстың өзінің тікелей бір объектісі болады. Алайда
Ал тікелей объектінің қайсысы негізгі, қайсысы – қосымша
Мысалы: Сот төрелігін жүзеге асыруға немесе алдын ала
Факультативті объект – қылмыс жасау барысында белгілі бір
«Қылмыстық негізгі объектіні анықтау іс-әрекетке әлеуметтік–саяси сипаттама
Қылмыстың заты
Қылмыс объектісінен қылмыстың затын ажырата білу керек. Қылмыс
Материалдық заттарға – қылмыстар қандайда бір белгілі қылмыстық
Қылмыстық объектісі қылмыстық заңмен қорғалатын мүдделі, қоғамдық қарым-қатынас
Қылмыстық қол сұғу кезінде зат, әдетте, зиян шегуі
Ол жоғарыда айтылғандай, қылмыс объектісіне жасалатын қол сұғушылық
Қылмыс затының қылмыс жасау құрамдарынан, яғни қылмыскердің қылмыс
Ұрланған пистолет – қылмыстың заты, ал оны шабуыл
Қылмыстық объективтік жағы
Қылмыс құрамының объективтік жағы дегеніміз – қылмыстық заңда
Қылмыстың объективтік жағы – қылмыстық жауаптылықтың маңызды алғы
ҚР Қылмыстық кодексі қылмыс деп адамның жүзеге асырылған
Қылмыстық объективтік жағы қылмыскердің ойы мен мақсатын бағалауға
Қылмыстық іс-әрекетті саралауда қылмыстық объективтік жағының маңызы зор.
Мысалы: ҚР күші бар қылмыстық заңдары бөтеннің мүлкін
Қоғамға қауіпті іс-әрекеті
Қылмыстық іс-әрекет (әрекет немесе әрекетсіздік) объективтік жақтың ең
Іс-әрекет әрекет немесе әрекетсіздік арқылы болады. Қоғамдық қауіпті
Егер әрекет қоғам үшін қауіпсіз болса, ол қылмысты
Әрекеттену кезіндегі қарсы тұра алмайтын күшпен мәжбүр қылған
Адамның қарсы тұра алмайтын табиғат күшінің әсерінен жасаған
Қарсы тұра алмайтын күш қылмыстық жауаптылықпен ұласпайды, себебі
Қоғамдық қауіпті салдар
Қылмыстық заң қылмыс құрамын белгілі бір әрекеттің (әрекетсіздіктің)
Қылмыстық салдар деп тұлғаның әрекетінің (әрекетсіздігінің) себебін қоршаған
Қауіпті салдар деп қылмыстық құқықтық қорғау объектілеріне қоғамдық
Мысалы: өлтіру, денсаулыққа қасақана зиян келтіру болып бөлінеді.
Заңда көрсетілген салдарынан болмауы мұндай жағдайда тек қылмыс
Себепті байланыс
Қылмыстық құқықта себепті байланыстың нақты мәселелерінің шешілуін
Себеп дегеніміз: бір құбылыстың заңдылықты түрге, ішкі қажеттілікпен
Себептілік – құбылыстардың арасындағы объективті байланыстардың бір бөлігі
Іс - әрекет пен зиянды салдар арасындағы себепті
Бұл жағдайда адамның іс-әрекеті мен ауыр зардаптың арасында
Адам белсенді қылық, белгілі бір әрекеттер жасауға міндетті
Қылмыстың субъектісі
Қылмыстық заң арқылы тыйым салынған іс-әрекет (әрекет немесе
Көптеген қылмыстарда кінәлінің жынысы, оның кәмелеттік жасқа толу
Осы белгілер ескеріле отырып мысалы, тиісті қылмыстардың алдын
Қылмыс субъектісінің қажетті белгілерінің бірі – қылмыс жасаған
Есі дұрыстық – қылмыстық заңда көзделген қоғамға қауіпті
Заң есі дұрыс еместіктің екі критерийін белгілейді. Медициналық
Адамды есі дұрыс емес деп тану үшін медициналық
Есі дұрыс еместіктің медициналық критерийі. Ол ҚР–ң
1) Созылмалы психикалық ауру.
2) Психикалық уақытша бұзылуы.
3) Кешақылдылық.
4) Психикалық өзге де дертке шалдығуы.
Жоғарыда көрсетілген медициналық критерийдің төрт белгілеріне тоқтала кетіп
Созылмалы психикалық ауру – жазылуы қиын психикалық ауру:
Мысалы: шизофрения, қояншық, үдемелі сал, ми мерезі т.б.
Психикалық уақытша бұзылуы – уақытша болатын кейбір жағдайлары
Кемақылдылық – туа біткен немесе ерте жаста 2
Психикалық өзге де дертке шалдығуы – психиканың бұзылуының
ҚР-ң ҚК–тің 16 – бабына сәйкес есі дұрыс
Интелектуалдық бөлігі заңда мынадай сөздермен келтірілген өз іс-әрекетінің
Заңды критерийінің ерікті белгісі – адам өз іс-әрекетіне
Еріктік қызметтің психикалық дерт салдарынан бұлайша бұзылуын, мысалы:
Есі дұрыс еместіктен заңдық критерийі үшін оның интелектуалдық,
Жасқа толу – қылмыс субъектісі белгілерінің бірі
Кез келген жеке тұлға есі дұрыс болса да,
ҚР–ң ҚК–нің 14 –бабының бірінші бөлігінде есі дұрыс,
ҚК-тің 15–бабының бірінші бөлігінде көрсетілген қылмыс жасалған кезде
Заңда анық көрсетілген кейбір қылмыстар үшін ғана қылмыстық
Қылмыс жасаған кезде он төрт жасқа толған адам
Он төрт жастан бастап қарастырылған қылмысты жасағаны үшін
Кәмелетке толмаған адам қылмыс жасағанда оның жасы дәл
Кәмелетке толмағанның жасын сот–медициналық сараптама анықтаған жағдайда оның
Қылмыстық арлаулы субъектісі
Қылмыстық заң белгілі бір жасқа толған есі дұрыс
Бұл қылмыстардың ерекшелігі сонда, бұларды тиісті белгілері
Қылмыстық арнаулы субъектісі дегеніміз субъектінің жалпы белгілерімен қоса
Арнаулы субъектілердің жауаптылығы қарастырылған қылмыс құрамдары арнаулы субъектісі
Арнаулы субъектілер тек қылмыстың орындаушылары ғана болады. Арнаулы
Қылмыстың субъективтік жағы
Қылмыстың субъективтік жағы дегеніміз – адамның өзі жасаған
Қылмыстың субъективтік жағына мыналар жатады: Кінә, қылмыс жасаудағы
Кінәсіз қылмыстың құрамы да болмайды, сәйкесінше қылмыстық жауаптылықта
Кінә - адамның қасақана немесе абайсызда өзі жасаған
Қылмыстық-құқықтық ұғым бойынша қылмыс жоқ жерде кінә да
Кінә мен психологиялық қана емес, сонымен қатар әлеуметтік-саяси
Кінәнің психологиялық мазмұны адамның өзі жасаған әрекетінің және
Кінәнің әлеуметтік–саяси мағынасы – адамның өз әрекетінің және
Қылмыстың заңда кінәнің екі негізгі нысаны көзделген
Қасақаналық және оның түрлері
Қасақаналықтың мазмұны ҚК–тің 20-бабының бірінші бөлігінде ашылған. Тікелей
Егер адам өз іс-әрекетінің (әрекетсіздігінің) қоғамға қауіпті екенін
Егер адам өз іс-әрекетінің (әрекетсіздігінің) қоғамға қауіпті екенін
Қоғамға қауіпті зардаптардың болуын тілеу немесе оған саналы
Ерікті жағдай дегеніміз қоғамдық қауіпті зардаптардың болуы тілеу.
Қоғамдық қауіпті зардаптардың болуы мүмкін екендігін алдын ала
Қоғамдық қауіпті зардаптардың болмай қоймайтындығын алдын ала білу
Өз іс-әрекетінің немесе әрекетсіздігінің қоғамға қауіптілігін ұғыну интеллектуалдық
Тікелей қасақаналықта адам қоғамға қауіпті зардаптардың болуын тілейді.
Зиянды зардаптарға саналы түрде жол беру дегеніміз –
Қасақана қылмыстардың көпшілігі мен тікелей қасақаналықпен жасалады, мысалы,
Қылмыстар құқық теориясы мен сот практикасы қасақаналықты басқа
Пайда болу уақытына қарай қасақаналық алдын ала ойластырылған
Алдын ала ойластырылған қасақаналық қылмыстық пиғыл туындағаннан бастап
Кенеттен пайда болған қасақаналықта қылмыс және ол тез
Кенеттен пайда болған қасақаналықтың бір түріне аффектіленген қасақаналық
Абайсыздық және оның түрлері
ҚР–ң ҚК–тің 21–бабының бірінші бьөлігіне сәйкес, менмендікпен немесе
ҚХ – тің 21 – бабының екінші бөлігіне
Мнмендіктің интеллектуалды жағдайы, адам өз іс-әрекетінің (әрекетсіздіктің )қоғамға
Менмендіктегі еріктік жағдайда адам өз іс-әрекетінің (әрекетсіздігінің)
Өз іс-әрекетінің зиянды зардаптарын болғызбаймын деп ойлағанда айыпкер
Субъект арқа сүйген жағдайлар әртүрлі сипатта болуы мүмкін.
ҚР–ң ҚК–тің 21–бабының үшінші бөлігіне сәйкес, егер адам
Қылмыстық немқұрайлықтың интелектуалдық жағдайы адамның өз іс-әрекетінің (
Кінәнің басқа нысандарымен – қасақаналықтан және менмендіктен –
Заң немқұрайлыққа субъективтік және объективтік критерийлерді қосып анықтама
Немқұрайлықтық объективтік критерийі - өз іс-әрекетінің (әрекетсіздігінің) қоғамға
Немқұрайдылықтың субъективтік критерийі - әрбір нақты жағдайда нақты
Қылмыс немқұрайлықты кездейсоқ жағдайдан немесе казустан, яғни жазықсыз
Қылмыстық ниет және мақсат
Қылмыстық субъективтік жағы қылмыс жасаған адамның айыптылығына байланысты
Қылмыстық ниет – субъекті қылмыс жасаған кезде басшылыққа
Қылмыстық ниет жасалған әрекеттің зияндылық дәрежесінде сипатайды. Ол,
Қылмыстың мақсаты – зиянды әрекет жасағанда субъектінің қол
Айта кетсек, мақсат қылмыстың қоғамға қауіптілік өлшемін көрсетеді,
ҚК–тің кейбір баптарында мақсат қылмыс құрамының міндетті белгісі
Мақсат әрбір қылмыста емес, тек тікелей қасақаналықпен
Ниет пен мақсат - өзара шарттас, үйлесімді ұғымдар.
Қате және оның түрлері
Адамның қылмыс жасар алдындағы ойлану процесі көп қырлы
Қазақстан Республикасының қылмыстық заңында қате жөніндегі мәселелерді реттейтін
Қате – адамның өзі жасаған іс-әрекеттің заңдық қасиетін
Қылмыстық құқықтың теориясында қате заң жүзіндегі және іс
Заң жүіндегі қате – адамның өзі жасаған әрекетінің
Заң жүзіндегі қатенің бір түрі – адамның жаза
Осыған байланысты іс жүзіндегі қателер мынадай түрлерге бөлінеді.
а) қол сұғу объектісіндегі қате.
б) субъектінің әрекеті мен келген салдар арасындағы себептік
в) әрекеттің сипатындағы қате.
Мысалы: 4 қателесіп А. екен деп ойлап А–ны
Көрсетілген бойынша, қасақана өлтіруге оқталғандық ретінде сараланады, себебі
Құралды пайдалануға қателік басқа да сипатта болуы мүмкін.
Қылмыскерді ұстау кезінде оған зиян келтірудің құқықтық негізі
Қылмыскерді ұстау кезінде зиян келтірудің құқықтық негізі –
Қылмыскерді ұстау кезінде оған зиян келтірудің құқықтық шарттарының
Қылмыскерді ұстау кезінде оған зиян келтіру шарттарын 2
1 Ұстаудың негізіне қатысты;
2 Ұстау іс - әрекетіне қатысты.
Ұстаудың 1 шарты: зиян келтіре отырып ұстауды тек
Қылмыскерді ұстау құқығы қылмыс болғаннан бастап оның ескіру
Сонымен қатар келтірілген зиянды қылмыс істеген тұлғаның өзіне
Қылмыскерді ұстау кезінде оған зиян келтірудің екінші шарты
Үшінші шарты – қылмыскерді ұстау кезінде оған зиян
Қылмыскерді ұстау кезінде оған әртүрлі дәрежеде зиян келтірілуі
Қылмыскерді ұстау кезінде оған зиян келтірудің құқықтық негізі
Қорытынды
Жұмысымызды тамамдай отырып келесі түйіндерді көрсету керек деп
1. Қылмыстың құрамы – қылмыстық кодексіне көздеген қылмыс
2. Қылмыс құрамының қылмыстық жауаптылықтың негізі екендігі
3. Қылмыс құрамының белгілерін дұрыс анықтау қылмысты заңды
4. Қылмыс құрамы мынадай белгілерді қолдану арқылы топтастырылады:
а) іс-әрекеттің қоғамға қауіптілік дәрежесі бойынша;
б) қылмыс құрамын суреттеу тәсілі бойынша;
в) қылмыс құрамының құрылысы бойынша;
5. Қылмыс жасаған адамның әрекетін еркеше әрекетсіздігін Қылмыстық
6. Қылмыс құрамы негізінде төрт элемнттерден тұрады: объект,
7. Әр элемент қылмыс құрамының негізгі бөлігі бола
8. Қылмысты іс-әрекет бағытталған әлеуметтік қатынастар жиынтығы, сол
9. Қылмыс заты болып қылмыс объектісімен тығыз байланыста
10. Қылмыстық объективтік жағы дегеніміз – қылмыстық заңда
11. Қылмыс құрамының субъективті жағы дегеніміз қылмыскердің өзі
12. Қылмыс субъектісі болып қылмыстық жауаптылыққа тарту дұрыс
Сөйтіп, қылмыс құрамын зерттеу жұмысы өте көп еңбекті
Қолданылған әдебиеттер
1. ҚР Конституциясы.
2. ҚР Қылмыстық құқығы.
3. Рахметов С.М., БалановТ.А. Қылмыс құрамы. Алматы 1999.
4. Никифоров Б.С. Объект преступления М. 1960.
5. Қайыржанов Е. Интересы трудящихся и уголовный закон.
6. Лазарев А.М. Субъект преступления.
8. Молдабаев.С. Проблемы субъекта преступления в уголовном праве
9. Трухин.А.М. Вина как субъективное основание уголовной ответственности.
10. Орынбаев.Р. Специальный субъект преступления. Алматы 1997. с.
11. Сергиевский В.А., Рахметов В.С. Квалификация преступлений. Алматы.
Е.И. Қайыржанов Уголовное право Р.К. ( общая часть
