Жазаның жүйесі курстық жұмыс
Жоспар - www.topreferat.com.kz
КІРІСПЕ............................................................................................................................3
1. Жазаның жүйесі және олардың түрлері
1.1. Жазаның жүйесінің ұғымы және маңызы............................................4
1.2. Жазаның түрлері....................................................................................9
2. Жаза тағайындаудың бастамасы
2.1. Жауаптылықты жеңілдететін және ауырлататын жағдайлар............14
2.2. Кәмелетке толмағандарға жаза тағайындау.......................................19
3. Қылмыстардың көптілігі жағдайында жаза тағайындау
3.1. Қылмыстардың жиынтығы бойынша жаза тағайындау.....................24
3.2. Қылмыстардың қайталануы жағдайында жаза тағайындау...............26
ҚОРЫТЫНДЫ...........................................................................................27
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР............................................................28
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 27 бет
Пәні: Құқық
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
ЖОСПАР
КІРІСПЕ............................................................................................................................3
1. Жазаның жүйесі және олардың түрлері
1.1. Жазаның жүйесінің ұғымы және маңызы............................................4
1.2. Жазаның түрлері....................................................................................9
2. Жаза тағайындаудың бастамасы
2.1. Жауаптылықты жеңілдететін және ауырлататын жағдайлар............14
2.2. Кәмелетке толмағандарға жаза тағайындау.......................................19
3. Қылмыстардың көптілігі жағдайында жаза тағайындау
3.1. Қылмыстардың жиынтығы бойынша жаза тағайындау.....................24
3.2. Қылмыстардың қайталануы жағдайында жаза тағайындау...............26
ҚОРЫТЫНДЫ...........................................................................................27
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР............................................................28
Кіріспе
Біздің елімізде ХХ ғасырдың 90-жылдарының басынан бастап болып
Қазіргі таңда Қылмыстық құқықтарға жаза жүйесінің түсінігі
Осы жұмыстың әдебиет тапшылықтарына келетін болсақ соңғы шығарылып
осы курстық жұмыс кіріспеден, үш тараудан және қорытындыдан
Жазаның жүйесі және олардың түрлері.
1.1. Жазаның жүйесінің ұғымы және маңызы.
Жазалар жүйесі дегеніміз – ауырлығы ескеріліп белгілі
Әділқазылық мәселелерін шешуде жазалар жүйесін белгілеудің методологиялық және
Оның методологиялық маңызы сол - әрбір жазаның қолдану
Заңмен белгіленген жазалар жүйесінің маңыздылығы сонда - ол
Жалпы жаза түрлерінің жүйесі және жазаның әрбір жеке
Сонымен, жаза түрлерінің біршама көптігі қылмыстың да, оны
Жазаның түрлері мен жүйесі, сонымен қатар, қылмыскерлікпен күресу
Қылмыстық жаза қоғамдағы үстем көзқарасқа және оның өмір
Керісінше, егер заңдарға қоғам саяси да, сана жағынан
Қылмыстық заң мен жаза адамдардың қалыптасқан өміріне, қоғамдық
Егер жаза түрлерінің қоғамның және қоғамдық қатынастардың даму
1532 жылы кабылданған Карл V-нің қылмыстық жинағы «Каролина»
Қылмыскерлікпен күрестің барлық формалары мен әдістері тек қатаң
Бірақ, қатаң жаза қолданудың өзі қатыгездікті тудыратынын өмір
Қазіргі тарихи кезең жағдайды жазамен түзетуге болмайтындығын көрсетіп
Қоғамның әлеуметтік өміріндегі жазаның орыны, бәрінен бұрын, адамгершіліктен,
Қазақстан Республикасының жаңа Қылмыстық кодексінде бұл принциптер ескерілген
Сонымен қатар, қоғамдық жұмыстар, бостандықты шектеу, тағы басқадай
Өлім жазасы жаза түрлерінің тізіміне кіргенмен, ол ерекше
ҚР ҚК-нің 39-бабында қарастырылған қылмыстық жазалар тізімінде мыналар
Тиімділігі өте төмен
Бұрын кәмелетке толмағандарға тағайындалатын жазалар түрінің арнайы тізімі
Жаңа ҚК-те жазалар жүйесі басқаша құрылған: олар (жаза
ҚР-ның қылмыстық заңындағы жазалар жүйесінде адамды масқара ететін,
«1. Адамның қадір-қасиетіне қол сүғылмайды.
2. Ешкімді азаптауға, оған зорлық-зомбылық жасауға, басқадай қатыгездік
Сондықтан да бұл қылмыстық заңда жаза түрлерінің толық
Жаза түрлері өздерінің мазмұны, сотталғанға ықпал жасау тәсілі
Кейбір жазаларды соттардың міндетті түрде қолдану шарты, шегі
Осы күшіндегі ҚК бойынша жаза жүйесі туралы айтқанда,
Жүйеге кіретін жазаның барлық түрлері үш топка бөлінеді:
Жазаларды негізгі және қосымша деп бөлудің практикалық маңызы
1.2. Жазаның түрлері
Жазаның негізгі түрлеріне тек өзінше бөлек тағайындалатын жазалар
Қоғамдық жұмыстарға тарту. ҚР ҚК-нің 42-бабына сәйкес, қоғамдық
Қоғамдық жұмыстар Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі белгілеген жазаның
Қоғамдық жұмыстар ҚК-тің Ерекше бөлімінің баптарында 64 санкцияда
1997 жылғы 16 шілдедегі «Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексін
Жоғарыда аталып кеткендей, қоғамдық жұмыстардың түрлерін жергілікті атқарушы
Испекция сотталғандарды жұмысқа жібереді. Сотталғандар қоғамдық жұмыстарды өздері
КР ҚК-нің Ерекше бөлімінің айыпкер сотталған бабының санкциясында
Қоғамдық жұмыстар, сонымен қатар, жасалған қылмыс үшін қарастырылған
Бұл жаза мерзімді жазалар қатарына жатады. Ол сотталған
Жазаны бөлшектеп өтейді – демалыс күндері және сотталған
Қоғамдық жұмыстарды өтеуден әдейі қашқақтаған жағдайда сотталған адам
ҚР ҚАК-нің 34-бабына сәйкес қоғамдық жұмыстарды өтеуден әдейі
Түзеу жұмыстары. Түзеу жұмыстарының мазмұны сонда — сотталған
Бұл жазалау шарасы қылмыстық заңдарда орын алып отырған
Ол кішігірім және орташа ауырлықтағы қылмыс жасаған, бірақ
Әскери қызмет бойынша шектеу. Қызмет бойынша шектеу —
Әскери қызмет бойынша шектеудің мәні — көндіру және
Келісім-шарт бойынша қызмет атқарып жүрген әскери қызметкерге немесе
Әскери қызмет бойынша шектеу келісім-шарт бойынша әскери қызмет
Бас бостандығын шектеу. Бас бостандығын шектеу — сотталған
Жазаның бұл түрі жазалар жүйесіндегі жаңалық болып табылғанмен,
Бас бостандығынан айыру. Бас бостандығынан айыру — сотталған
Негізгі жаза ретінде бас бостандығынан айыру, ҚР ҚК-нің
Кез-келген жаза — белгілі бір субъектіні кандай да
Өлім жазасы. Өлім жазасы — ең бір адамды
ЖАЗАНЫҢ ҚОСЫМША ТҮРЛЕРІ
Қосымша жаза — негізгі жазамен салыстырғанда қосалқы сипаттағы
Қосымша жазаны қолданғанда мынадай талаптар сақталуы тиіс:
— қосымша жазаның өзінше тағайындалуы мүмкін емес,
— қосымша жазалар неғүрлым ауыр қылмыстар жасалғанда,
— қосымша жаза негізгі жазадан қатаң
— қосымша жазаның түрі негізгі жаза сияқты
— басты жазалау элементтері негізгі
Арнаулы, әскери немесе құрметті атақтан, сыныптық шеннен, дипломатиялық
жеңілдіктерден, артық құқықтардан айырады, соттылықтың өзіне қарағанда үзақ
Мүлікті тәркілеу. Мүлікті тәркілеу — сотталған адамның меншігі
Қосымша жазалардың ішіндегі ең қатаңы болып табылатын бұл
ЖАЗАНЫҢ БАЛАМА ТҮРЛЕРІ
Балама жазалар қатарына айыппүл салу және белгілі бір
Айыппұл салу. Айыппүл — ҚР ҚК-нің 40-бабында көзделген
Басқаша айтқанда, қылмыстық жаза ретінде айыппүл салу тағайындалған
Белгілі бір лауазымды атқару немесе белгілі бір қызметпен
2. Жаза тағайындаудың бастамасы
2.1. Жауаптылықты жеңілдететін және ауырлататын жағдайлар
Әрбір нақты қылмыс үшін жаза тағайындағанда соттар қылмыстың
Жауаптылықты жеңілдететін немесе ауырлататын мән-жайлар қылмыстық заң арқылы
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 53-бабында қылмыстық жауаптылық пен
а) мән-жайлардың кездейсоқ тоғысуы салдарынан алғаш рет кішігірім
б) айыпкердің кәмелетке толмауы;
в) жүктілік;
г) айыпкердің жас балалары болуы;
д) қылмыс жасағаннан кейін зардап шегушіге тікелей медициналық
е) жеке басындық, отбасылық немесе өзге де ауыр
ж) күштеп немесе психикалық мәжбүрлеу салдарынан не материалдық,
з) қажетті қорғаудың құқықтық дұрыстығының шартын бұзу, аса
и) қылмыс жасау үшін түрткі болып табылған жәжбүрленушінің
к) шын жүректен өкіну, айыбын мойындап келу, қылмысты
2. Осы баптың бірінші бөлігінде көзделмеген мән-жайларда жаза
3. Егер жеңілдетілетін мән-жай осы Кодекстің Ерекше бөлімінің
Осы баптың бірінші бөлігінің д) және к) тармақтарында
Қазақстан Республикасы жаңа Қылмыстық кодексінде қылмысты мәжбүрлік қажеттілікте,
Қылмыстық кодекстің 54-бабына сәйкес мыналар қылмыстық жауаптылық пен
а) қылмыстарды әлденеше рет жасау, қылмыстардың қайталануы;
б) қылмыс арқылы ауыр зардаптар келтіру;
в) адамдар тобының, алдын ала сөз байласқан адамдар
г) қылмыс жасағанда айырықша белсенді роль атқару;
д) айыпкер үшін психикасы бұзылуының ауыр түрінен зардап
е) ұлттық, нәсілдік және діни өшпенділік немесе араздық
ж) жүктілік жағдайы айыпкер үшін алдын ала белгілі
з) белгілі бір адамның өзінің қызметтік, кәсіби немесе
к) қару, оқ дәрі, жарылғыш заттар, жарылғыш немесе
л) төтенше жағдайды, табиғи немесе өзге де қоғамдық
м) алкогольдық, есірткілік немесе уытқылық еліту жағдайында қылмыс
н) адамның өзі қабылдаған антың немесе кәсіби антың
о) қылмыскердің қызмет жағдайын немесе шарттқа байланысты өзіне
п) өкімет өкілінің нысанды киімін немесе құжатын пайдаланып,
2. Егер баптың бірінші бөлігінде көрсетілген мән-жай осы
3. Жаза тағайындау кезінде сот осы баптың бірінші
Жауаптылықты ауырлататын мән-жайлардың мазмұны төмендегідей:
Қылмыстарды әлденеше рет жасау, қылмыстардың қайталануы. Бұл қылмыстардың
Қылмыс арқылы ауыр зардаптар келтіру. Зардап материалдық емес,
Адамдар тобының алдын ала сөз байласып, адамдар тобының
Қылмыс жасағанда айырықша белсенді роль атқару. Адамның қылмысты
Айыпкер үшін психикасын бұзылуының ауыр түрімен зардап шегетіні
Ұлттық нәсілдік және діни өшпенділік немесе аразылық себебі
Жүктілік жағдайы айыпкер үшін алдын ала белгілі әйелге
Жас балаға кәрі немесе дәрменсіз халдегі адамдарға я
8. Белгілі бір адамның өзінің қызметтік, кәсіби немесе
Қоғамдық борышын атқарған адам деп қоғам, мемлекет, жеке
9. Аса қатігездікпен, садизммен, қорлаумен, сондай-ақ жәбірленушіні қинай
10. Қару, оқ дәрі, жарылғыш заттар немесе оны
11. Төтенше жағдайды, табиғи немесе өзге де жағдайларды
Жұртшылыққа келген ауыртпалық жағдайына жер сілкіну, су тасқыны,
12. Алкогольдік, есірткілік немесе уытқұмарлық елігу жағдайында қылмыс
13. Адамның өзі қабылдаған атын немесе кәсіби атын
14. Қылмыскердің қызмет жағдайын немесе шартқа байланысты өзіне
15. Өкімет өкілінің нысанды киімін немесе құжатын пайдаланып
2.2 Кәмелетке толмағандарға жаза тағайындау
Қылмысты заңнамалар, қылмыстық іс-жүргізу, сондай-ақ азаматтық іс-жүргізу заңнамалары
Толық көлемдегі іс-қимылға қабілеттілік 18 жасқа толғаннан кейін
Мұндай ұстаным құқық бұзушыларды жас шамасына қатысты түрлі
Сөйтіп, ҚР ҚК-нің жаңа VІ бөлімі кәмелетке жасы
Біріншіден, тек кәмелетке толмағандарға ғана (қылмыстық жазадан басқа)
Екіншіден, кәмелетке толмағандарға ересектер үшін көзделген жаза түрлерінің
Үшіншіден, бірқатар жазалардың жасөсірімдер үшін қолданылуының өзіндік шарттылықтары
Төртіншіден, кәмелетке толмағандар үшін қылмыстық жазаны, оның ішінде
Бесіншіден, олар үшін жазадан босатудың нақтылы және шартты
Ақыр соңында, алтыншыдан, қылмыстық заңда кәмелетке толмағандар үшін
Е.В. Благовтың «жаза тағайындаған кезде келтірілген факторлардың кез
Кәмілетке жасы толмаған адамға жаза тағайындауға арналған ҚК
Біздің ойымызша, егер бұл жерде сөз кәмелетке жасы
Құқық қолдану тәжірибесінде проблемалық мәселелердің бірі «кәмелетке толмағандық»
Соттардың ҚР Жоғарғы Сотының нормативтік қаулыларын қатаң сақтау
Кәмелетке жасы толмағандардың негізсіз бас бостандығынан айыру фактілеріне
Кәмелетке толмағандарға жаза тағайындау туралы мәселені талқылаған кезде
Сондай-ақ ҚР ҚК 80 және 81-баптарында көрсетілген мән-жайларды
Бірінші рет үш жылға дейін бас бостандығынан айыруға
Шартты түрде соттауды қолданған кезде соттар сотталушыға, оның
Кәмелетке жасы толмаған адамға тәрбиелік әсері бар мәжбүрлеу
Жоғарыда айтылғандар кәмелетке толмағандарды соттаған кезде өте байыпты,
ҚР Президентінің «Сот жүйесі және соттар мәртебелері туралы»
Ювеналық соттарды құрудың мынадай өміршең мұраттары бар:
Балалар мен кәмелеттік жасқа толмағандардың құқықтары мен мүдделерінің
Істерді қарауда арнайы ережелердің қолданылуы;
Құқық бұзушы тараптың ерекшелігін және құқық бұзушылық жағдайды
Құқық бұзушылықтың алдын алуға ықпал ету.
Ювеналдық сот кәмелеттік жасқа толмағандардың қалыптасып үлгермеген қарым
Қазіргі уақытта ювеналдық сот АҚШ-тың барлық штаттарында қолданылады.
3. Қылмыстардың көптілігі жағдайында жаза тағайындау
3.1 Қылмыстардың жиынтығы бойынша жаза тағайындау
Сот тәжірибесінде бір адамның қылмыстық заңның әр түрлі
Бір адамның бірнеше қылмыстарды істеуі оның істеген әрбір
Осы заңның талабына сәйкес сот әрбір қылмыс үшін
Қылмыстардың жиынтығы бойынша сот жаза тағайындағанда жаза тағайындаудың
Тағайндалған жазаларды түгелдей қосып жаза белгілеу дегеніміз әрбір
Қылмыстардың жиынтығы бойынша жаза тағайындағанда соттың қайсы принципты
Егер іс бойынша үкім шығарылғаннан кейін сотталған адамның
Қылмыстар жиынтығы бойынша тағайындалған негізгі жазаға жиынтықты құрайтын
3.2. Қылмыстардың қайталануы жағдайында жаза тағайындау
Қылмыстардың қайталануының түсінігі қылмыстық кодекстің 11-бабында белгіленген. Қылмыстық
Қылмыстық кодекстің 59-бабының екінші бөлігінде қайталанып жасалған қылмыс
Қорытынды
Сонымен жоғарыда айтылғандарды қорыта келе жаза деген сөз
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Нормативтік құқықтық актілер
Қазақстан Республикасының Конституциясы 30.08.1995ж. (өзгертулер мен толықтырулар 07.10.98ж.
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі (өзгертулер мен толықтырулар 31.05.2002
Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексі (өзгертулер мен
Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу кодексі (өзгертулер мен
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі. – Алматы: Жеті-Жарғы, 1995.
Қазақстан Республикасының 19.02.2002ж. №294-ІІ «Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің он
Қазақстан Республикасының 05.05.2000ж. «Қазақстан Республикасының кейбір заң актілеріне
Арнайы әдебиеттер
Ағыбаев А. Көптік қылмыстар // Тураби, 1998 /
Алауханов Е. Жаза. 1. Жаза және оның мақсаты.
Гальперин И.М. Наказание. Социальные функции, практика применения. М.,
Жұмағұлов Ш. Қылмыстық жазаның мәні мен маңызын анықтау
Жүнісов Б. Қазақстан Республикасы Қылмыстық құқығы (Жалпы бөлім).
2
