Сарматтар археологиясы курстық жұмыс
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
Кіріспе 2
Сарматтардың тарих сахнасына шығуы 4
Жерлеу ғұрыптары 5
Батыс Қазақстан жеріндегі ескерткіштер 10
мен мәдени кезеңдері 10
Прохоров мәдениеті 18
Ново-Филипповка жеріндегі ескерткіштер 22
Керамикалық ыдыстар 24
Қорытынды 27
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 28
1
1
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Қазақстан тарихы
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
тақырыбы:
“САРМАТТАР АРХЕОЛОГИЯСЫ”
Мазмұны
Кіріспе 2
Сарматтардың тарих сахнасына шығуы 4
Жерлеу ғұрыптары 5
Батыс Қазақстан жеріндегі ескерткіштер 10
мен мәдени кезеңдері 10
Прохоров мәдениеті 18
Ново-Филипповка жеріндегі ескерткіштер 22
Керамикалық ыдыстар 24
Қорытынды 27
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 28
Кіріспе
Менің осы курстық жұмысты жазу үшін тақырып таңдау
Сарматтар б.э.д. VII-IV ғасырлар аралығында скифтердің шығысында көршілес
Жалпы, сарматтар мәдениеті оның кезеңдеріне қарай алдыңғы сармат,
Осынау кең даланы мекендеген ірі тайпалардың бірі-сарматтардың өзіне
Сарматтарда обаларда кезеңіне қарай үш топқа бөлінген: а)
Сарматтардың тарих сахнасына шығуы
Тарих атасы Геродоттың айтқанындай «скифтердің» көршілері Еділ-Орал жазықтарын
Савроматтар өлген адамның денесін шұңқырға көміп, бетінен шыбықтармен,
Б.з.д. IV-III ғғ. шығыстан туыстас тайпалардың келуіне байланысты
Жазбаша деректерде сармат тайпаларының кейбіреулері ғана келтіріледі.
Жерлеу ғұрыптары
Жалпы, сарматтар археологиада көбінесе обаларды қазу арқылы зерттелген,
Мүліктік қатары мен басқа да белгілер сарматтарда мемлекеттік
Сармат керамикасы әлі де гончар дөңгелегінсіз жасалатын, кейбір
Сарматтардың қаруларының скифтерге қарағанда өзіндік ерекшклігі болды: олардың
Сарматтар метал сауыт-саймандар қолданды. Темір қынапқа салынған қару
Қара теңіз жағалауындағы, Кубань жағалауындағы, Еділ бойындағы сармат
Қара теңіздің солтүстік жағалауындағы грек қалаларына сарматтардың ықпалы
«Сарматтар» деген халықтың аты антиктік деректерде б.з.д. ІІІ
Сарматтар өздері басып алған жерлер халықтарының саяси өміріне
Б.з. ІV ғасырдың бас кезінде савроматтар Доннан Ембіге
Сармат тайпалары (Прохоров мәдениеті) марқұм болған кісілерін тек
Савроматтардан қабылдап алған кебін мен қабықтан басқа, оларда
Екінші кезеңде (Суслов мәдениеті) б.з.д. ІІ ғасырдың аяғынан
Әктастан жасалып, обалар астындағы қабырға қойылатын, өте сирек
Кейінгі сарматтар Орал өңірі мен Еділ бойын, Дон
Батыс Қазақстан жеріндегі ескерткіштер
мен мәдени кезеңдері
Сармат халқының жазық дала жағдайындағы басты және анықтаушы
Климаты аса қатал континенталды келетін аймақтың қысқы күндерінде
Ертедегі темір ғасырының ескерткіштері Батыс Қазақстанның ұлан-байтақ жерінде
Батыс Қазақстанның тарихи савроматтармен байланыстырылатын ең жарқын әрі
Електе көне ескерткіштер өте сирек. Олардың біреуі 100-ден
Електегі обалардың басым көпшілігі осы мәдениеттің гүлдену кезеңіне
Сынтас қорымының бір обасында ертедегі жер бетінде, бөренелерден
Бесоба қорымының үш обасының қабірі едәуір бай болып
Нагорный қорымында көп адам жерленген дромостық қабірлер тобы
Батыс Қазақстан облысында мұндай алып жерлеу құрылыстары әлі
Савромат кезеңінің аяғына таман Батыс Қазақстан облысында үңілген
Батыс Қазақстан савроматтарының жерлеу ғұрпы Оңтүстік Орал өңірі
Жерлеу саймандары заттарының негізгі топтары үлгілерінің тұрақтылығымен сипатталады.
Жалпы сарматтар ескерткіштері оның кезеңдеріне қарай алдыңғы, орта
Фаларлар эллин дәуірі торэвтикасының тамаша үлгілері болып табылады.
Прохоров мәдениетінің жерлеу ғұрпында өліктердің басы батысқа қаратып
Прохоров мәдениеті
Ертедегі сарматтар тарихының проблемаларымен айналысушы археологтардың көпшілігі прохоров
Соңғы жылдарда алдыңғы сармат мәдениетінің хронологиясы туралы
Екінші кезең-ортаңғы сармат дәуірінде өлке дамуының жалпы ыңғайы
Басқа көп жағынан алғанда ортаңғы сармат ескерткіштері алдыңғыларына
Осы тұрғыдан алғанда сармат кезеңіндегі Батыс Қазақстан ескерткіштері
Лебедевка қорымының №1 отбасы топырақ үйіндісінің диаметрі 27м,
Қабірдің шығыс жағынан ұңғылы темір ұшты найза, екі-екіден
Шұңқырдың оңтүстік жағынан біреуінің жүзі тура, екіншісініңкі иіліңкі
Екі обаның үйіндісі топырақтан тұрғызылған, диаметрі 21-22 м
1,8 м тереңдікте ағаш тақтай үстінде әйелдің қаңқасы
Молаға салынған мыс құмыраның жоғарғы жағынан Дионистің басы
Қабірден тағы да бірнеше керамика ыдыс пен екі
Ново-Филипповка жеріндегі ескерткіштер
Сарматтар обаларының тағы бір көп кездесетін жері –
Ново-Филипповка селосы мен Ақкермен совхозынан барлығы 42 сармат
Одан басқа Доминовка селосының оңтүстік маңайынан 1951 жылы
Қазылған молаларға қарап үш түрлі обалар болғанын білеміз
Кең етіп қазылған тікбұрышты, шаршы етіп жасалған және
Тар етіп қазылған тікбұрышты немесе сопақша етіп жасалған12
Жандама етіп тікбұрыш немесе сопақша етіп жасалған обалар.
Қабірде адам шалқасынан керіліп жатқызылған. Бір жағдайда жерленген
Мүрдені оба диогоналымен жатқызу, жалпылық ереже бойынша басын
Кейбір қабірлерден бата етілген қойдың жауырыны мен сирақтары,
Кейбір шаршы етіп жасалған қабірлерден бөренелерден жасалған тақтайшаның
Керамикалық ыдыстар
Қазылған обалардан көп мөлшерде әр түрлі саздан жасалған
Жапсырылып жасалған ыдыстардың ертерегіне жататын Молочан молалар тобынан
Иегі төмен болып келетін ыдыстар – жайпақ табанды,
Осы табылған ыдыстарды сараптай келе оларды екі хронологиялық
Айналдырмалы ыдыстар құрамына қарай- сұрғылт саздан жасалған ыдыстар
Қорытынды
Қазақ халқының қалыптасуына жоғарыда айтқандай, ұйытқы болған ертедегі
Жалпы сарматтар археологиялық жағынан көбінесе обаларды қазу және
Б.э.д.ІІ ғ сармат атауын сармат тайпаларының бірі-аландар ығыстырып
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Сарматы и их соседи на Дону. Материалы и
2.Смирнов К.Ф. Проблема происхождения ранних сарматов//
СА, №3,1957.
Смирнов К.Ф. Сарматы на Илеке.М,1975.
Вайнберг Б.И. Левина Л.М. Чирикрабатская культура в низовьях
Зуев Ю.А. Сармато-аланы Приаралья //культура кочевников нарубеже веков
Итина М.А. Саки Приаралья. М.,1992.
Кадырбаев М.К. Курганные некрополи верховьев реки Илек.//Древности Евразии
Археология ССР, 20-т. М.,1989.
Смирнов К.Ф. Сарматы иутверждение их политического господства вСкифии.
Смирнов К.Ф. Сарматы Поволжья и Южного Урала М.,1984.
1 Қадырбаев М.К., Курманкулов Ж.К. Захоронения войнов
2 Қадірбаев М.К., Курманкулов Ж.К., Коронцова Г.Г. Ермалаева
3 Кушаев Г.А. Роскопки Уральской области. – АО
4 Смирнов К.Ф., Савроматы, 286 және келесі бет;
5 Жилов Ф.П. Очерки по истории древних племен
6 Скрипкин А.С. Нижнее Поволжье в первые веки
7 Ковпаненко Г.Т. Сарматское погребение І в. н.э.
8 Акишев К.А.; Байпаков К.М. Вопросы археологии Казахстана.,
9 В восточной группе 1-14 и в западной-1-3,
10 Раскопан научным сотрудником Института археологии АН УССР
11 Ауданы: ұз. 2,00-2,40м, ені-1,90-2,00м. тереңдігі-0,65-1,75м.
12 Өлшемі: ұз:1,00-2,30м; ені:0,55-1,48м; тереңдігі: 0,30-2,30м;
13 Өлшемі: ұз:1,45-2,55м; ені:0,45-1,35м; терңдігі: 0,43-1,65м.
14 Ново-Филипповка, вост.окраина, круг.№4
15 Ак. ІІ, зап. Гр., погребение 3.
16 Ново-Филипповка. Вост. Окр., круг .№2, погр2.
17 Тиритака, склеп V; МИА,№4, 81-б.
18 И.В. Синицын. К материалам по сарматской культуре
19 Курган №26 в Запорожье, раскопки на Днепросрое.
1
1
