Коммерциялық емес ұйымдардың қаржысы курстық жұмыс
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
Кіріспе...............................................................................................................3
1 ШАРУАШЫЛЫҚ ЖҮРГІЗУШІ СУБЪЕКТІЛЕРДІҢ ҚАРЖЫСЫ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК…..…………………………………………………….…....4
1.1 Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының мазмұны…......…4
1.2 Кәсіпорындардың, ұйымдардың және мекемелердің сыныптамасы...8
1.3. Негізгі ұйымдық-құқықық нысандардың шаруашылық жүргізуші субъектілері қаржысының ерекшеліктері...........................................................13
2 КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС ҰЙЫМДАР МЕН МЕКЕМЕЛЕРДІҢ ҚАРЖЫСЫ..........................................................................................................20
2.1. Коммерциялық емес ұйымдар мен мекемелер қаржысының мазмұны және оны ұйымдастыру................................................................................................. 19
2.2. Коммсрциялық емес қызметтің ұйымдары мен мекемелерін қаржыландырудың көздері.............................................................................................24
2.3. Коммерциялық емес ұйымдар мен мекемелердің шығыстары...…….26
Қорытынды...…………………………............................……….....……….30
Қолданылған әдебиеттер ....………………………………….……...…….31
2
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Қаржы
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
Экономика және бизнес факультеті
Қаржы кафедрасы
Курстық жұмыс
Тақырыбы: КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС ҰЙЫМДАР МЕН МЕКЕМЕЛЕРДІҢ ҚАРЖЫСЫ
Мазмұны
Кіріспе...............................................................................................................3
1 ШАРУАШЫЛЫҚ ЖҮРГІЗУШІ СУБЪЕКТІЛЕРДІҢ ҚАРЖЫСЫ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК…..…………………………………………………….…....4
1.1 Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының мазмұны…......…4
1.2 Кәсіпорындардың, ұйымдардың және мекемелердің сыныптамасы...8
1.3. Негізгі ұйымдық-құқықық нысандардың шаруашылық жүргізуші
2 КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС ҰЙЫМДАР МЕН МЕКЕМЕЛЕРДІҢ ҚАРЖЫСЫ..........................................................................................................20
2.1. Коммерциялық емес ұйымдар мен мекемелер қаржысының мазмұны
2.2. Коммсрциялық емес қызметтің ұйымдары мен мекемелерін қаржыландырудың
2.3. Коммерциялық емес ұйымдар мен мекемелердің шығыстары...…….26
Қорытынды...…………………………............................……….....……….30
Қолданылған әдебиеттер ....………………………………….……...…….31
Кіріспе
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің экономикалық қызмет сферасындағы өндірістік қатынастардың
Коммерциялык, шаруашылык жүргізуші субъектілер табыс (пайда) алу максатында
Қаржы қорларында кәсіпорындар мен үйымдар мүлкінің қозғалысы бұл
Өндірістік емес сферада коммерциялық негізде жұмыс істейтін тұрғын
Бұл жұмыстың мақсаты мемлекеттік жалпы республикалық деңгейдегі коммерциялық
1 ШАРУАШЫЛЫҚ ЖҮРГІЗУШІ СУБЪЕКТІЛЕРДІҢ ҚАРЖЫСЫ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
1.1 Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының мазмұны
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысы – бірыңғай қаржы жүйесінің
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің айтарлықтай бөлігі қоғамның тіршілігін қамтамасыз
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының болуы, жалпы мемлекеттің қаржысы
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысы ақша нысанында ұлғаймалы ұдайы
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысы өзіне қоғамдық-пайдалы қызметтің сан
Меншік нысандарының дамуы кәсіпорындардың жаңа тұрпаттарының: жекеше, кооперативтік,
Экономикалық реформалар барысында пайда болған мемлекеттік меншіктің республикалық,
Ұлттық шаруашылықтың әрбір саласы қаржысының бұл саланың техникалық-экономикалық
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысы жалпы қаржылар сияқты бөлу
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының бөлгіштік функциясының ерекшелігі қаражаттардың
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы сонымен бірге бөлгіштік функция
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының бақылау функциясы кәсіпорын экономикасында
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы сферасындағы сан алуан қатынастар
Басқа әр түрлі кәсіпорындармен және ұйымдармен (олар: өнім
өзінің еңбек ұжымымен (бұл қатынастар еңбекке ақы төлеуді,
өз ішіндегі бөлімдермен (олардың арасында қаржы ресурстарын бөлу
мемлекетпен – бюджетке салықтар төлеу, бюджеттен қаржыландыру кезінде,
банктермен (қаржы қатынастарының бұл тобы банк кредиттерін алу,
сақтық органдармен – мүлікті, қызметкерлерді, коммерциялық және коммерциялық
жоғары ұйымдармен – ішкісалалық қайта бөлу шегінде (пайданы,
құрылтайшылармен (бұл қатынастар құрылтайшылардың жарғылық капиталды қалыптастыру үшін
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысына, бір жағынан, жалпы қаржылардың
қаржы қатынастарының көпқырлылығы, олардың нысандары мен мақсатты арналымының
өндірістік құралдардың міндетті болуы және оларды қалыптастырумен, көбейтумен
жоғары белсенділік, кәсіпорындардың шаруашылық қызметінің барлық жағына әсер
шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы бүкіл қаржы жүйесінің айқындаушы
1.2 Кәсіпорындардың, ұйымдардың және мекемелердің сыныптамасы
Шаруашылық жүргізуші субъектілер – кәсіпорындар мен ұйымдар (фирмалар,
Айырудың ең жалпы белгісі кәсіпорындар мен ұйымдарды қызмет
Бұл сферада жасалған өнімнің бір бөлігі оның салалары
Қоғамдық өндірістің екі сферасының аталған қағидалы айырмашылықтары бұл
Қаржы қатынастарының мазмұны мен шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржылық
Материалдық өндіріс сферасының кәсіпорындардың қаржысының өзгешелігі едәуір дәрежеде
Қаржының салалық ерекшеліктері өндірістің сипатымен, түрлі салалардың технологиясымен,
Сыныптаманың келесі ірі белгісі кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің қаржылық
Коммерциялық қызметтің мақсаты табыс алу болып табылады. Коммерциялық
Өндірістік емес сфера мекемелерінің едәуір бөлігі: мемлекеттік басқару,
Коммерциялық және коммерциялық емес қызмет болып межелену Қазақстан
Өз қызметінің негізгі мақсаты ретінде пайда келтіруді көздейтін
Коммерциялық ұйым болып табылатын заңды тұлға мемлекеттік кәсіпорын,
Коммерциялық емес ұйым болып табылатын заңды тұлға мекеме,
Коммерциялық емес үйым кәсіпкерлік қызметпен өзінің жарғылық мақсаттарына
Сыныптаудың бұл белгісіне қатысты қаржыны ұйымдастыру қызметті қамтамасыз
Шаруашылық жүргізуші субъектілерді сыныптаудың маңызды белгісі меншіктің белгілі
Ұйымдардың меншігі болады.
Мемлекеттік меншік республикалық және коммуналдық меншік болып ажыратылады.
Меншікгің аталған нысандарының ішінде шаруашылық жүргізудің үйымдық-құқықтық нысандарының
1. Мемлекеттік меншікке негізделген мемлекеттік кәсіпорындар,
соның ішінде:
республикалық — Қазақстан Республикасының экономикалық және әлеуметтік дамуының
коммуналдық меншіктегі көсіпорындар — тиісті аумақтың халқының әлеуметтік-экономикалық
Заңды түлғалардың жеке меншігіне негізделген көсіпорындар:
әр түрлі тұрпаттағы шаруашылық серіктестіктері, соның ішінде
акционерлік қоғамдар, кооперативтік кәсіпорындар мен үйымдар.
Қоғамдық бірлестіктердің меншігіне негізделген көсіпорындар.
Құрылтайшылардың, соның ішінде шетелдік занды түлғалар мен азаматгардың
Азаматтардың меншігіне негізделген жеке меншікті кәсіпорындар.
Меншіктің жоғарыда келтірілген әр түрлі нысандарының
қатысуындағы аралас көсіпорындар.
Меншіктің барлық нысандарының тендігі мен меншік субъектілерінің құқығын
Шаруашшық жүргізудің ұйымдық-құқықтық нысаны Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексімен
Кәсіпорындардың ұйымдық-құқықтық нысандары мен олардың мөлшерін ажырата білген
Жалпы меншіктің әр түрлі нысандары кәсіпорындарының қаржысы ортақ
Бұл ең алдымен жарғылық капиталды қалыптастыру көздеріне, табысты
Шаруашылық жүргізудің ұйымдық-құқықтық нысаны жарғылық капиталды жасаудың процесіндегі
Кәсіпорындардың ұйымдық-құқықтық нысандарын жіктеудің критерийлері мыналар болып табылады:
Экономиканы реформалау, нарықтық қатынастардың дамуы мемлекеттік, жекеше немесе
Кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің әр түрлі сыныптамалық сипаттамаларының сан
1.3. Негізгі ұйымдық-қүқыктык нысандардың шаруашылық жүргізуші субъектілері қаржысыныц
Кәсіпорын экономиканың негізгі буыны ретінде меншік нысандары мен
Кәсіпорындарды ұйымдық-құқыктық нысандары бойынша межелеу олардың қаржысын үйымдастырудағы
Меншік нысандарына қарай шаруашылық жүргізуші субъектілердің қорларын қалыптастырудың
Кәсіпорындар мен үйьшдардың мүлкін жалға бергенде айрықшалықты төлем
Өндірістің бастапқы қорларының қалыптасуына сәйкес шаруашылық қызметінің мынадай
Үлестік жарна негізінде жұмыс істейтін кәсіпорындардың — шаруашылық
.Қазақстан Республикасы Президентінің; "Шаруашылық серіктестіктері туралы" заң күші
толық серіктестік;
сенім серіктестігі;
жауапкершілігі шектеулі серіктестік;
қосымша жауапкершілігі бар серіктестік;
акционерлік қоғам.
Толық серіктестіктің пайдасы мен залалдары қатысушылар арасында, егер
Акционерлік қоғамдар туралы Қазақстан Республикасының заңына сәйкес өзінің
Қаржы катынстарынын акционерлік қоғамға сәйкес белгілі бір ерекшеліктері
Акционерлік қоғамның баланстық таза табысы заңнамамен қарастырылған тәртіппен
Акционерлік қоғамның мынадай жағдайда жай акциялар бойынша дивидендтер
қоғамның жағымсыз меншікті капиталы кезінде;
егер қоғам төлеу қабілетсіздігі немесс дерменсіздігі нышан-
дарына жауап берсе.
Қоғам жарғыға сәйкес салықтарды төлегеннен кейін қызметтілер ішінде
Меншіктің акционерлік нысаны экономикалық жағынан дамыған елдерде тиімді
Нарық жағдайында акционерлік қоғамдардардың басқа үйымдық-құқықтық нысаңдарға қарағанда
Экономикада едәуір орынды мемлтекеттік сектор алады. Бүл секторда
шаруашылық, жүргізу құқығына негізделген кәсіпорындар;
бұл құкық мүлікті мемлекеттен меншік иесі ретінде алған
осы мүлікті иелену, пайдалану және оған билік ету
заңнамада белгіленген шекте жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорынның заттық
жедел басқару құқығына негізделген (қазыналык кәсіпорын)
кәсіпорындар. Бұл құқық қазыналық кәсіпорынның меншік
иесінен алған және өз қызметінің мақсатына, меншік иесінің
белгіленген шекте сол мүлікті иелену, пайдалану және оған
ету құқығын жүзеге асыратын заттық құқық болып табылады.
Мемлекеттік меншіктің түріне қарай кәсіпорындар:
республика меншігіндегі кәсіпорындар—республикалық
мемлекеттік кәсіпорындар;
коммуналдық меншіктегі кәсіпорындар—коммуналдық
мемлекеттік кәсіпорыпдар болып бөлінеді;
Басқа мемлекеттік кәсіпорын құрған мемлекеттік кәсіпорынмен еншілес мемлекеттік
Мемлекеттік кәсіпорын үшін мемлекеттің тапсырмасын орындау міндеті болып
1) мемлекеттің қорғаныс қабілетін материалдық жағынан қамтамасыз ету
экономиканың жеке меншік секторы қамтыған немесе
жеткіліксіз қамтылған коғамдық өндірістің сфералары мен салаларында бірінші
қызметтер көрсету);
мемлекеттік монополияға жатқызылған немесе мемлекеттің функциясы болып табылатын
асыру.
Кәсіпорынға қатысты уәкілді орган меншік иесінің және мемлекеттік
Меншік иесі кәсіпорыңды құру, оның қызметінің предметі мен
Меншік иесіне аударуға жататын пайданың үлесі уәкілді органның
Мемлекеттік кәсіпорындардың мүлкін негізгі құрал-жабдықтар мен айналым қаражаттары,
Шаруашшық жүргізу қүқығындағы мемлекеттік кәсіпорын қызметтің сан алуан
Кәсіпорынның жарғылық капиталының мөлшері кәсіпорынға берілетін мүліктің жалпы
Кәсіпорын оның жарғысында көрсетілген мөлшерде резервтік капиталды қалыптастыруға
Кәсіпорын өңдіретін тауарлардың (атқарылатын жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бағалары
Мемлекеттік тапсырысты орындау ессбіне кәсіпорын өндіретін және өткізетін
Кәсіпорын мемлекеттік тапсырыстан тыс өндіретін және өткізетін тауарлардың
Кәсіпорын өз қызметінен алған мсншікті табыстар есебінен ұсталады.
Кәсіпорын иесіне аударылуға тиіс пайданың үлесі жыл сайын
Жедел басқару қүқығындағы мемлекеттік мүлікке ие косіпорын қазыналық
Қазыналық кәсіпорындар заңнамада белгіленген тәртіппен:
төтенше және авариялық жағдайларда кен-құтқару және
өзге де арнаулы жұмыстарды орындау, еріген, су тасқынынан
басқа сұрапыл апаттардан қорғау;
заңнамада қаржыландырудың арнаулы тәртібі белгілснген
мемлекеттік автомобиль жолдарының және басқа инфрақүрылым
объсктілерінің жүйесін ұстау мен дамыту;
пошта байланысы мен телекоммуникация, жалпыреспубликалық және халықаралық байланыс
топографиялық-геодезиялық және картографиялық жұмыстар жүргізу;
денсаулық сақтау, табиғатты қорғау, білім беру, әлеуметтік
қоргау, ғылым және мәдениет сферасынша өндірістік-шаруашылық қызметті жүзеге
Қазыналық кәсіпорын өндіретін және өткізетін тауарлардың (атқаратын жүмыстардың,
Қазыналық кәсіпорынның сметадан тыс алған табыстары тиісті бюджетке
Еншілес көсіпорын — өз мүлкінің есебінен басқа мсмлекеттік
Еншілес кәсіпорындар негізгі кәсіпорынды, соның ішіндс монополияға қарсы
Кәсіпкерлік қызметті жүргізудің тиімді ұйымдық-кұқықтық нысандарының бірі шетелдік
Қызметтің түрлі сипатындағы — өндірістік, сауда-саттық, сервистік бірлескен
Экономиканың кооперативтік секторы бірыңғай ұлттық шаруашылық кешені буындарының
Қазіргі кезде кооперация жүйесінде кооперативтердің екі негізгі түрпаты—
"Өндірістік кооператив туралы" заңда өндірістік кооператив азаматтардың бірлесксн
Өндірістік кооператив коммерциялық ұйым және заңды тұлға болып
Өндірістік кооператив мүмкін жарғы салымдары, оның қызметінен алынған
Өдірістік кооператив меншігіндегі мүлік коопсратив жарғысына сәйкес оның
Кооперативтің құрылтай құжаттарында несие берушілердің мүдделерінс кепілдік беретін
Кооператив жыл сайынғы пайдасынан аударымдар жасаудың есебінен резервтік
Өндірістік кооперативтің пайдасы жыл қорытындысы бойынша анықталады. Салықтар
Тұтыну кооперапшві сауда-саттық және тұрмыстық қызмст көрсету арқылы
Қазақстан Республикасының 1999 жылғы шілденің 21-індегі заңына сәйкес
Занды тұлға да селолық тұтыну кооперативзіне мүше бола
Селолық тұтыну кооперативтері коммерциялық емес үйымдар болып табылады
Селолық тұтыну кооперативтері сауда, дайындау, өткізу, өңдеу, қызмет
Пәтерлер иелерінің тұтыну кооперативтері — ПИК өзгеше ұйымдық
Коммерциялық емес ұйымдар мен мекемелердің қаржысы
2.1. Коммерциялық емес ұйымдар мен мекемелер қаржысының мазмұны
Кіріс түсіру негізгі мақсаты болып табылмайтын және алынған
Коммерциялық емес ұйымдар туралы Қазақсган Республикасының 2001 жылғы
Коммерциялық емес ұйымдар қызметінің мақсаттары құрылтай құжаттарымен айқындалады.
Коммерциялық емес үйымдар мекеме, қоғамдық бірлестік, акционерлік қоғам,
Коммерциялық емес ұйымдардың қаржысы деп материалдық емес игіліктер
Коммерциялық емес ұйымдардың қаржысын ұйымдастыруға негізінен олардың ұйымдық-құқықтық
Құрылтайшысы басқару, әлсуметтік-мәдени немесе коммерциялық емес сипаттағы өзге
Меншік нысанына байланысты мекемелер мемлекеттік және жеке меншік
Мексмелердің жекелеген түрлерінің құқықтық жағдайының ерекшеліктері заңнамалық актілермен
Қазақстан Республикасының Копституциясына және заңдарына сәйкес мемлекет құрған
Мемлскеттік мекеменің мүлкі оған оралымды басқару қүқығымен бекітіліп
Басқарушылық, әлеуметтік-мәдени немесе коммерциялық емес сипаттағы өзге де
Жеке меншік мекеменің мүлкі оған оралымды басқару қүқығымен
Жеке меншік мекеме өз міндеттемелері бойынша өзінің бөлігіндегі
Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келмейтін ортақ максаттарға жету
Қоғамдық бірлестіктер мүшелерінің (қатысушыларының) сол бірлестіктергс өздері берген
Қоғамдық бірлестіктердің құқықтық жағдайының ерекшеліктері "Қоғамдық бірлестіктер туралы"
Азаматтар және (немесе) заңды тұлғалар ерікті мүліктік жарналар
Қорға оның қүрылтайшылары берген мүлік кордың меншігі болып
Мүшелік негізде қатысушылардың материалдық және өзге де қажеттіліктерін
Селолық тұтыну кооперативтері тек өз мүшелерінің ғана емес,
Тұтыну кооперативтерінің мүшелері оның міндеттемелері бойынша кооператив мүшелерінің
Тұтыну кооперативі алған кірістерді оның мүшелері арасында бөлуге
Тұтыну кооперативінің мүшелері жинақталып қалған шыгынды жыл сайыңғы
Тұтыну кооперативтерін, соның ішінде селолық кооперативтерді кұқықтық реттеу
Өзінің қызметін жүзеге асыру үшін каражаттарту мақсатымен акциялар
Коммерциялық емес акционерлік қоғамдардың артықшылықты акциялар, туынды және
Коммерциялық емес акционерлік қоғамның құрылтай шарты осы шартқа
Жоғарыда аталған коммерциялык. емес қызметтің үйымдарын, мскемелерін және
Бірінші топқа материалдық өндіріске өте жақын шығындары материалдық
Ұйымдардың екінші тобына олардың толық емес шаруашылық есептегі,
Ұйымдардың үшінші тобына бюджет қаражаттары есебінен ұсталатын мекемелер
Бюджет мекемелерінің шығындарын қаржьшандырудың негізі смета болып табылады.
Коммерциялық емес сфера мекемелеріндегі қызметтер көрсету (жасау) ақша
Бұл қатынастардың бастапқы табыстар мен қорларды алғашқы бөлу
Коммерциялық емес қызмет түрлері мен салаларында мынадай қаржы
сала мен бюджет арасындағы қаржыландыру ретінде қаражаттарды алумен
қаржы ресурстарын болумен және орталықтандырумен байланысты жоғарғы және
шаруашылық жүргізуші субъекгілердің, яғни олардың бөлімшелері арасындағы қаржы
салааралық — түрлі салалардың ұйымдары арасындағы ақша қатынастары;
еңбекке ақы төлеу жөніндегі ұйымдар мен олардың қызметкерлері
ұйымдар, мекемелер және олардың тұтынушылары арасындағы (көрсетілген қызметтерге
Қызметтің айрықшалықты түрлеріндегі өзара байланыстардың тым қысаң анықтықты
қоғамдық ұйымдар мен олардың мүшелері арасында жарналарды —
коммерциялық ұйымдар мен олардың демеушілері арасында ұйымның, қызметін
сактық компанияларында ұйымдардың белгілі бір контингентінің (әскери қызметшілердің,
сондай-ақ белгілі бір шарттардағы кредит қатынастарының болуы мүмкін.
Аталынған қаржы катынастары ақша қорларын қалыптастыру, болу және
ұйымдар мен мекемелердің пайдалану қызметін камтамасыз ететін қорлар;
күрделі жұмсалымдар қорлары;
көтермелеу жәнс ынталандыру сипатындағы қорлар;
қызметкерлер мен контингенттерге (мысалы, оқу орындарындағы оқушыларға, емдеу
негізгі қызметі дамыту к.орлары.
2.2. Коммсрциялық емес қызметтің ұйымдары мен мекемелерін қаржыландырудың
Коммерциялық емес ұйымдар қызметін қаржыландыру көздері әр түрлі
Коммерциялық емес ұйымдарды каржыландырудың маңызы жағынан екінші көзі
Қызымет көрсетуден алынған түсім-ақша ұйымның оларды орындауға жұмсаған
Меншікті көздердің қатарына сонымен бірге ғимараттарды, кұрал-жабдықты және
Қаржыландырудың үшінші көзі — банктердің кредиттері. Бұл көзді
Қоғамдық бірлестіктер мен ұйымдарды (саяси партиялар, кәсіптік, шығармашылық
Материалдық өндіріс сферасының кәсіпорындары мен ұйымдары тарапынан болатын
Ғылыми зерттеулерді қаржыландырған кезде гранттар —- жеке адам,
Коммерциялық емсс қызмет ұйымдары мен мекемелерін ұстау және
Қаржыландырудың аталған көздері коммерциялық емес қызмет үйымдарьг мен
2.3. Коммерциялық емес ұйымдар мен мекемелердің шығыстары
Коммсрциялық емес ұйымдар мен мекемелердің шығыстары қағидада, жарғыға
Шаруашылық есеп пен өзін-өзі өтеу негіздерінде іс-әрекет ететін
Коммерциялық емес қызмет жүргізетін ұйымдар мен мекемелер өздерінің
Коммерциялық негізде жүмыс істейтін кәсілорындардың қаржы жоспарларынан сметаның
Жеке мекемелер мен үйымдар бойынша өтпелі кезеңнің жоспарлы
Экономикалық жіктеме бойынша сметаларда шығындар әдетте санаша, сыныпқа,
"Ағымдағы шығыстар "санаты мына сыныптарды қамтиды:
1. Ішкі сыныптардың құрамыңда тауарлар мен қызметтер керсетуге
өзгешелігі бар жалақы: негізгі жалакы, қосымша ақшалай төлемдср,
жүмыс берушілердің жарналары: әлеуметгік салық, автокөлік құралдары иелерінің
тауарлар мен қызметтерді сатып алу (өзгешсліктері:тамақ өнімдері, дәрі-дәрмек
коммуналдық қызметтерге, көлікке, электр қуатына, жылуға ақы төлеу;
басқа ағымдағы шығыстар (өзгешелігі: жабдық псн кұралсаймандарды, үймереттерді
басқадай ағымдығы шығыстар.
2. Сыйақылар (мүдделер) төлеу, ішкі сыныптардың құрамын-
дағы басқадай ағымдығы шығыстар:
ішкі қарыздар бойынша сыйақылар (мүдделер) төлеу; сыртқы қарыздар
3. Ішкі сыныптардыц құрамындағы субсидиялар * және басқа
ағымдағы трансферттік төлемдер:
субсидиялар;
жеке тұлғалар беретін ағымдағы трансферттер (міндеггі әлеуметтік қамсыздандыруға
басқадай субсидиялар;
өзгешелігі бар трансферттер: мемлекеттік емес коммерциялық емес үйымдарға,
мсмлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін басқадай трансферттер, езгешілігі:
шет жаққа берілетін трансферттер;
әр түрлі басқадай трансферттер.
"Күрделі шығыстар "санаты мына сыныпты қамтиды:
ішкі сыныптардың құрамындағы негізгі капиталды сатып алу;
өзгешелігі бар негізгі капиталды сатып алу: активтерді, үймереттер
негізгі капиталды жасау, соның ішінде өзгешеліктері: үй мен
босалқы қорлар жасау үшін тауарлар сатып алу; жерді
шет жаққа берілетін күрделі трансферттер, соның ішіңде халықаралық
"Кредит беру, үлескерлікпен қатысу " санаты мына сыныптарды
ішкі сыныптар қүрамындағы кредиттср беру және акционерлік капиталға
ерекшелігі бар ішкі несиелендіру: мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлерін,
ерекшелігі бар сыртқы несиелендіру: әр түрлі сыртқы несиелендіру;
ерекшеліктері бар шет елдік акционерлік капиталға үлескерлікпен қатысу;
халықаралық үйымдар мен басқадай шетелдік үйымдардың акцияларын сатып
ерекшеліктері бар заңды тлғаның акционерлік капиталына салынған басқару
"Қаржыландыру " санаты мына ішкі сыныптарды қамтиды: өзгешеліктері
кәсіпорындар мен халықтың арасыңда орналастырылатын ішкі қарыздарды өтеу;
сыртқы борышты өтеу.
Коммерциялық емес қызметтің жеке бағыттары мсн түрлері үшін
Денсаулық сақтаудың емдеу мекемелерінде сипатты шығыстар дәрі-дәрмек пен
Қорғаныс жүйесінде әскери арналымдағы тауарлар мен әскери техниканы
Кәсіподақ, партия, қоғамдық қозғалыстар сияқты қоғамдық үйымдар шығыстарының
Мәдени-ағартушылық мекемелерде (кітапханаларда, мүражайларда, тұрақты көрмелерде) едәуір қаражаттар
"Күрделі шығыстар" санаттарына жұмсалатын шығыстар күрделі құрылыс, негізгі
"Кредит беру және үлескерлікпен қатысу" санаты бойынша шығыстар
"Қаржыландыру" санаты бойынша шығыстарды ішкі және сыртқы берешектерді
Өндірістік емес сфера салаларына бағытталған қаражаттардың көлемі олардың
Қорытынды
Сөйтіп, шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы деп өнім өндіріп,
Нарықтық экономика жагдайында кәсіпорындардың қаржысын үйымдастыруда елсулі өзгерістср
Кәсіпорындардың ұйымдық-құқықтық нысандары мен олардың мөлшерін ажырата білген
Нарықтык экономика жәнс меншіктің әр түрлі турлерінс негізделген
Қолданылған әдебиеттер
2
