TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

 Жоспар - www.topreferat.com.kz

Кіріспе

І-тарау. Бағалы қағаздардың теоритеко әдістемелік негіздері.

1.1 «Бағалы қағаздар» категориясының құқықты – экономикалық мазмұны

1.2 Бағалы қағаздардың классификациялық белгілері

ІІ-тарау. ҚР мемлекеттік бағалы қағаздар нарығына (БҚН) сипаттама.

Бағалы қағаздар туралы түсінік. Мәні және қызметі

ҚР мемлекеттік БҚН-ның пайда болуы

ҚР бағалы қағаздар нарығының құқықтық негіздері және қазіргі заңдар

ІІІ-тару. Мемлекеттік БҚН-ның өміршеңдік қуаты.

Бағалы қағаздар нарығындағы мемлекеттік менеджменттің

ролі

Екіншілік деңгейдегі бағалы қағаздар нарығына талдау

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Қаржы

-----------------------------------------------------------------------------------

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ


Кіріспе

І-тарау. Бағалы қағаздардың теоритеко әдістемелік негіздері.

1.1 «Бағалы қағаздар» категориясының құқықты – экономикалық мазмұны

1.2 Бағалы қағаздардың классификациялық белгілері

ІІ-тарау. ҚР мемлекеттік бағалы қағаздар нарығына (БҚН) сипаттама.

Бағалы қағаздар туралы түсінік. Мәні және қызметі

ҚР мемлекеттік БҚН-ның пайда болуы

ҚР бағалы қағаздар нарығының құқықтық негіздері және қазіргі
ІІІ-тару. Мемлекеттік БҚН-ның өміршеңдік қуаты.

Бағалы қағаздар нарығындағы мемлекеттік менеджменттің

ролі

Екіншілік деңгейдегі бағалы қағаздар нарығына талдау

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Ни одна наука не находится в

настоящее время в столь

шатком положений, как

политическая экономия.

С.Ю.Витте

Мемлекетімізде нарықтық дамуы қиыншылықпен баяу дамып келе
1) ол нарықтық экономиканың классикалық негізінде қалыптасады,

2) оның іске асуында алғашқы капитал жинағы дәуірінің
3)қазақстандық қызметтің спецификасына септігін тигізеді.

БҚН қолда бар ақша нарығы мен басқада қысқа
Қазіргі таңда ҚР-ның экономикалық дамуына, қаржылық тұрақталуына БҚН
Бұл курстық жұмысты жазудағы басты мақсат:

Қазақстан Республикасының БҚН-ның қалыптасуы мен қызметіне
- «бағалы қағаз»категориясының маңызын анықтау, классификациясын көрсету;

- ҚР-ның БҚН-ның даму деңгейін, белгілерін, құрылымын және
- БҚН-н мемлекеттік реттеуге және менеджменттің тиімділігіне баға
- Екінші деңгейдегі БҚН-ң дамуына, қор биржасында пайда
Курстық жұмыстың құрылымына тоқталсақ, жұмыс үш бөлімнен тұрады.
І-тарау. Бағалы қағаздардың теоритеко әдістемелік негіздері.

1.1 «Бағалы қағаздар» категориясының құқықты – экономикалық мазмұны.

Бағалы қағаз түсінігі экономикалық және заңдық қатынастарда өте
Ал В.М. Гордон, бағалы қағаздар түсінігі анықтамаса да,
Сонымен, бағалы қағаздар дегеніміз – толығымен құқығы белгіленген,
Бағалы қағаздар туралы көпеген ғалымдардың тұжырымдары бар. Негізінен
Ал келесі «Курс экономической теорий» атты оқу құралында
Тағы да басқа әдебиеттерді қарастыратын болсақ, «бағалы
Міне, осындай көптеген авторлардың ікірлері мен
1.2 Бағалы қағаздардың классификациялық белгілері

Бағалы қағаздар жүздеген жылдар бұрын қалыптасқанымен, қазіргі кезде
Бағалы қағаздың төмендегідей негізгі белгілері бар:

Бағалы қағаз, ол – құжат.

Бұл құжаттар реквизиттердің формасы мен міндеттемесі негізінде құрылады

Меншік құқын куәлнндырады

Меншікті іске асыру немесе басқа қолға беру тек
Бағалы қағаз құрамына ресурстардың сәйкестігіне және қолдана алатын
Міне, осындай бағалы қағаздардың алуан-түрлі құрамын одан
Жоғарыда аталған қасиетерімен қатар мынадай қасиеттері бар: ликвидтілік,
Басқа да нарық секілді, бағалы қағаздар нарығы да
Әлемдік тәжірибе, сондай-ақ республикадағы нарықтық қатынасы даму барысы
Бағалы қағаздардың осындай көптеген қасиеттерін қарастыра келе,
1. Бағалы қағаздарды құқықтық иелерінің белгілері бойынша бөлу
А) бағалы қағазды ұсынушының иелігіне;

В) бағалы қағазда аталған тұлғаға;

С) осы құқықты іске асыра алатын, бағалы
Осыған сәйкес бағалы қағаздарды былай бөлуге болады:
Атаулы бағалы қағаз - бағалы қағазды иеленушіің аты-жөні
Ұсынушыға арналған бағалы қағаз – иеленушінің құқықтық идентификациясын
Ордерлік бағалы қағаздармен куәландырылған құқықтар онда аталған
2. Шығару мақсатына байланысты бағалы қағаздар, қысқа мерзімді
Кейбір бағалы қағаздар бір жылдан кем қолданыс мерзіміне
3. Бағалы қағаздар жасалатын келісімге байланысты қорлық
Қорлық бағалы қағаздар эмиссияның көптігімен ерекшеленеді және
Ал, саудадық бағалы қағаздар коммерциялық бағытта жүреді. Олар
Эмитенттің мәртебелік құқығын, тәуекелділіктің инвестициялық және несиелік дәрежесін,
4. Бағалы қағаздардың міндеттемелерді өтеу мерзіміне байланысты
Жалпы бағалы қағаздардың алуан-түрлілігімен жан-жақтылығын қарастыра келе, олардың
1-КЕСТЕ

1 2

Экономикалық жаратылысына қарай Үлестік (акция); қарыздық (облигация),
Бағалы қағаздарға құқық беру

әдістеріне қарай Атаулы бағалы қағаздар (құқық сәйкес ресстрге
Ордерлік (бағалы қағаздар келесі бетінде алдыңғы иесінің табыстау
Ұсынбалы

Шығару нысанына қарай Құжатты (қағаз)

Құжатталмаған (дематериалданбаған)

Айналыс мерзіміне қарай Ұақ мерзімді (5-25жыл)

Қысқа мерзімді (1жылға дейін)

Мерзімсіз

Айналыс аумағына қарай Аймақтық (облыс, қала, аудан аймағында)

Ұлттық (республика аймағында)

Ұлтаралық (ұлтаралық нарықта)

Элементтеріне қарай Үкіметтік (ГККО, НСО, қысқа мерз.ҰБ) жергілікті
Шетелдік (шетел инвестрлерінің бағалы қағаздары)

Табыстылықты алу әдісіне қарай Тұрақты табысы бар бағалы
Бір рет келетін және тұақты келетін табысы бар
Эмиссиялау формасына қарай Эмиссионды

Эмиссионды емес

Сондай-ақ қазіргі нарықтық қоғамда кең түрде қолданылатын бағалы
Акция – үлесті немесе меншікті куәландыратын бағалы қағаз.
Облигация – бұл оның иесінің облигация щығарушы компания
Вексельдер – қарызды өтеудегі заңды түрде бекітіленген төлем
Опцион – шартқа енгізілмеген мерзімдік талапты көрсететін бағалы
Қазыналық вексельдер – қаржы министрлігі шығаратын қысқа мерзімді
Депозиттік сертификат – ол элементтің мерзімді салымын алғандығын
Чек – заңды түрде бекітілген ақшалы құжат. Ол
Фьючерс – мерзімді келісім. Алдағы уақытта жабдықтау үшін
ІІ-тарау. ҚР мемлекеттік бағалы қағаздар нарығына (БҚН) сипаттама.

Бағалы қағаздар туралы түсінік. Мәні және қызметі

Бағалы қағаздар нарығы басқа нарықтардан өзінің айрықша тауарларымен
Жалған капитал – нақты капиталдың қағаздық белгісі, яғни,
Бағалы қағаздар ақша капиталының немесе басқа материалды құндылықтардың
Бағалы қағаздар нарығы негізі екі бөлікке бөлінетін көптеген
Жалпы нарықтық қызметке мыналар қатысты:

коммерциялық қызмет (берілген нарықтағы операциялардан табыс алу қызметі)

бағалық қызмет (нарықтық бағаның қосылу процессін және оның
ақпараттық қызмет (нарық сауданың қатысушыларынасауда обьектісі туралы нарықтық
реттеуші қызмет (нарық сауданың ережесін қалыптастырады).

Спецификалық қызметке мыналар жатады:

қайта бөлу қызметі

бағалық және қаржылық тәуекелділіктен сақтандыру қызметі (хеджирование). Хеджирование
Бағалы қағаздар нарығы нарықтың экономикада күтпеген кездейсоқ болған
Кәсіпорынның қосымша капиталға мұқтаждығы көптеген жағдайларға байланысты. Олардың
Экономикасы дамыған мемлекеттерде бағалы қағаздар көмегімен капитал алу
ҚР мемлекеттік БҚН-ның пайда болуы

БҚН-ның кейбір элементтері 20-шы жылдары КСРО-да жаңа экономикалық
1990-1991 ж.ж

АҚ

құрушылардың «нарықтық» инициат-

ивасы бойынша бірінші акциялар шығарыла бастады
«Бағалы қағаздар мен қор биржасы туралы «Бағалы қағаздар»
тауар биржасы туралы жарлық шығарылды.Соны

мен, қатар, «Бағалы қағаздар және қор биржасы» жарлық
ҚР азаматтық кодексі (жалпы бөлім), шетел
1994ж

Үш қор биржасы құрылды

Бағалы қағаздар айналысы уақытша ережелер арқылы іске асты

ҚР бағалы қағаздар жөніндегі ұлттық комисия құрылды, қазыналық
Алғаш биржа саудалары өтті

Дегенмен, Қазақстанда НБҚ-ң нормативті-құқықты базасының қалыптасуы біраз
Осыған байланысты, біздің елдегі БҚН-ның қалыптасуын талдап, қазақстандық
даму сатысында бағалы қағаздар жоғары қарай жылдамдықпен көтеріле
Соңғы болған жаңалықтардың ішінде қор нарығын мемлекеттік басқарудағы
Елде дамыған БҚН қалыптасуы үшін оның құрамдас бөліктері
сұраныс пен ұсыныс;

делдалдар мен басқа қатысушылар;

нарықтық инфрақұрылым яғни коммерциялық банктер,қор биржасы; инвестициялық
нарықты реттейтін және өзін-өзі реттейтін жүйелер;

Нарықтың осы құрамдас бөліктері қазіргі уақыттан негізінен құрылып
Дегенмен, Қазақстан экономикасының дағдарысы жағдайында толыққанды БҚН-ның болуы
Қазақстандағы БҚН-ның құрылымы және бағалы қағаздардың өтімдісі қандай?
Біріншіден, мемлекеттік бағалы қағаздар элементі – қаржы министрлігі;

Екіншіден, Ұлттық банк –оның (қаржы министрлігінің) қаржы агенті
Дегенмен, БҚН-на бұл қатысушылар мемлекеттік бағалы қағаз шығару
мемлекеттік қазыналық вексельдер;

мемлекеттік қазыналық облигациялар;

Қазақстанда Ұлттық Банкінің қысқа мерзімді ноталары;

Жекешелендіру купондары.

Мемлекеттік вексельдер мен мемлекеттік қазыналық облигациялар ішкі мемлекетік
БҚН-ның дамуының басты мақсаты – ҚР экономикасының тиімді
а) нарықты реттейтін механизмнің жоқтығы;

ә) БҚН-н дамытатын бірыңғай көзқарас жүйесінің жоқтығы;

б) заңдардың мүлтіксіз орындалмауы;

в) салымдарды тіркеу жүйесінің жоқтығы;

г) БҚН-ның материалдық-техникалық негізінің аздығы;

д) нарық инфрақұрылымы өсу деңгейінің төмендігі жатады.
Ал, әлеуметтік-психологиялық мәселелерге БҚН-да маман кадрлардың аздығы мен
БҚН-на мамандарды БҚҰК-ның осы іспен шұғылдануға рұхсат берген
Брокер – басқа адамның атынан товарларды, ақша номиналдарын
Дилер – көбінесе өз атынан, не өз есебінен
І. Банктік үлгі – онда БҚН механизмі арқылы
ІІ. Нарықтық немесе банктік емес үлгі – онда
ІІІ. Аралас үлгі – онда БҚН механизмі арқылы
ҚР-дағы БҚН-ның ерекшелігі кіші және жалпы жекешелендіру механизмі
БҚН-ның нарықтық үлгісінің банктік үлгіден айырмашылығы мыналар:

Нарықта акционерлік капитал үлгісінің көптігі;

Үлестік бағалы қағаздардың қарыздық қағаздардан көптігі;

Өндірісті қаржыландырудағы тура банктік несиенің аздығы;

Нарықтағы банк емес мекемелердің көптігі.

Бұлардан басқа мемлекеттің БҚН-ның нарықтық үлгісін таңдап
1) Өндірісті өркендету үшін шығарылып сатылған акциядан түскен
ақша – ол «арзан ақша». Өнеркәсіп өндірісін
2) Әлі көп уақытқа дейін ҚР нарығында өндіріс
3) Саясат факторы – дүние жүзіндегі сияқты ҚР-да
ҚР бағалы қағаздар нарығының құқықтық негіздері және қазіргі
Халық шаруашылығын дамытудың кеңестік үлгісінен эканомиканың еркін өркендеуінің
Бағалы қағаздар туралы ҚР заңдары орыстың азаматтық құқықтарына
1917ж. Қазан революциясына дейін Қазақстан Ресей империясының бір
1937ж. 7 тамызда Ресей Федеративтік республикасының Орталық атқару
1929 ж. 6 қарашада РСФСР-ң Орталық атқару комитеті
Заң шығарудың келесі кезеңі – 1977ж. шыққан КСРО
Қазақстан 1990-1999ж.ж. бағалы қағаздарды шағарып және оларды кейбір
Жоғарыда айтылған азаматтық заңдардың негіздері;

1991ж. 21 маусымдағы «Шаруашылық серіктестіктері және акционерлік қоғамдар
1991ж. 11 маусымдағы «Бағалы қағаздар айналымы және қор
1991ж. 13 қарашадағы ҚКСР-ң Министрлер кабинетінің қаулысы бекіткен
Мүлікті мемлекет меншігінен алу және жекеменшіктендіру арқылы акцияларды,
Вексельдер, сертификаттарды шығаруды және оларды айналымға түсіруді, банктік
Өз тәжірибеміз БҚН-да мемлекеттің атқаратын ролін көрсетті. Бір
Заңсыз ешбір қоғам тіршілік ете алмайды. Әсіресе, нарықтық
1. 1995ж. 21 сәуіріндегі «Бағалы қағаздар және қор
2. 1995ж. 2 мамырындағы «Шаруашылық серіктестіктері туралы
№ 2255 Президенттің заң күші бар жарлығында шаруашылық
3. 1995ж. 30 наурызындағы «Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі
4. 1995ж. 31 тамызындағы «ҚР-ң банктері және банк
№ 2444 Президенттің заң күші бар жарлығы екінші
5. 1995ж. 24 сәуіріндегі «Салықтар және басқа бюджетке
6. Басқа заңдар және нормативтік құқықтық актілер. Оған
• БҚН-ның кейбір мәселелерін реттейтін ережелері бекіткен
• Бағалы қағаздар жөніндегі ҚР-ның Ұлттық комиссиясының
• басқа орталық атқару органдарының бағалы қағаздар
ІІІ-тару. Мемлекеттік БҚН-ның өміршеңдік қуаты.

Бағалы қағаздар нарығындағы мемлекеттік менеджменттің

ролі

Бағалы қағаздар нарығының негізі тек қатысушылардың профессионалды
БҚН-да осындай қызмет ететін қаржы институттардың әрекеттерін бағыттау
Жалпы нарыққа қарай бет бұру күрделі де мақсатталған
Біріншіден, нарықты құқықтық қамтамасыз ету, заңдарды шығару және
Екіншіден, мемлекеттің нарықтағы экономикалық субьектісі ретінде орны
Үшіншіден, мемлекет нарық жағдайына Ұлттық банктің несие
ҚР-ның үкіметі тәуелсіздік алғанға дейінгі мемлекеттің экономиканы шамадан
ҚР-да БҚН-да заң шығару, қадағалау, қаржы институттарының ісін
Бағалы қағаздар жөніндегі Ұлттық комиссия (БҚҰК)

1991-1995 ж.ж. сәйкес жекешелендіру кезінде бағалы қағаздардың генерация
БҚҰК оның төрағасы және оның төрт комиссия мүшелерінен
ҚР-ның қаржы министрлігі БҚН-да мемлекеттік бағалы қағаздар
БҚН-нреттеуге қатысатын ішкіминистрлік бөлімдер мыналар:

қаржы-валюта қадағалау комитеті

қазыналық

басты салық инспекциясы

мүлікті басқару жөніндегі мемлекеттік комитет

жекешелендіру жөніндегі мемлекеттік комитет.

ҚР Ұлттық банкінің БҚН-на ерекше өзіндік қызметі бар.
ҚР Костиция Министрлігі – бағалы қағаз аймағын реттеуде
Жоғарыда атап өткен министрліктер мен ведомстволар тікепей немесе
Дүние жүзі практикасында бағалы қағаздарды мобилизациялау және қаржы
Ал, нарық экономикасының табалдырығын жаңа аттаған Қазақстан
Еліміз жаңадан көк жалауын көтеріп, қанатын қатайта бастаған
Ресей Федерациясында БҚН-н бірнеше мемлекеттік басқару органдары
Екіншілік деңгейдегі бағалы қағаздар нарығына талдау

БҚН-ның негізгі екі формасы бар:бағалы қағазды сату арқылы
Дамыған елдерде екінші деңгейдегі нарықтың белгілі бір нысанды
2-КЕСТЕ

Мәмілелер көлемі
млрд тг
1997 1998 1999 2000 2001 1997 1998 1999
Барлық мемлекеттік бағалы қағаздар саны

141932

309305

237297

629228

1218656

29708

80330

98174

139451

128402

Қазыналық міндеттемелер, барлығы 129669 278319

195586

432204

729990

21426

70189

90581

67161

69111

МЕККАМ 124609 255276 55637 167971 109894 20556
МАИКАМ - - 5796

1915 - - 100 692 3084

МЕКАВМ - - 41678 128034 10728 - -
АВМЕКАМ - - 16575 6344 - - -
МЕОКАМ - 2949 2247 25097 368384 870
МЕАКАМ - 20094 73653 104788 239069 - 36892
Ұлттық жинақ облигациялар 416 1148 1153 173
ҚР Ұлттық банкінің нотасы 16847 28456 14021 73467
ҚР Ұлттық банкінің валюталық нотасы

-

-

257

-

-

-

-

28

-

-

Еврооблигациялар - 1382 23355 122872 331641 - 1276
Жергілікті орындаушы органдардың МБҚ

-

-

925

512

22736

-

-

982

650

5725

Тағы да басқалар - - - - 863
Кестеге қарап отырып, екіншілік БҚН-дан 2001ж. мемлекеттік бағалы
Екінші деңгейдегі нарықтың дамуына белсенді қатысушы қор биржалары
Жеке құқықтық сипаттағы қор биржалары жеке
Топтық құқықтық сипаттағы биржалар мемлекеттік мекемелер болып
Ал екінші деңгейдегі нарықта құрылымына қарай, сауданың биржалық
Ал, биржалық нарыққа тоқталсақ, биржаны өзін-өзі реттеудің әрекет
Қор биржасының бағалы қағаздармен жедел операция жасауға
Қазақстандағы БҚН-ның дамуында қор биржаларының орны ерекше. Қазіргі
Қазіргі кезде қор биржасындағы айналыстағы бағалы қағаздардың дамуы
Қорытынды

1 «Бағалы қағаз» категориясының мазмұны мен динамикасын зерттеп,
2 Бағалы қағаздар әртүрлі әдістемелік аспектерде талдануы мүмкін.
3 Қазақстандық бағалы қағаздар нарығы жекешелендіру және мемлекетсіздендіру
4 Бағалы қағаздардың нарығының міндеті – бағалы қағаздарды
5 Қазіргі заманғы нарық шаруашылығының мемлекеттің қатысуынсыз
6 Қазақстандық экономикадағы екінші деңгейлі нарықтың экономикалық функциясы
7 Екінші деңгейлі нарықтың дамуына белсенді қатысушы қор
8 Қазақстандық БҚН-ның даму болашағы үшін, нарыққа өту
Бүгінгі таңда Қазақстанның БҚН құрал –жабдықты және
Дегенмен, бұл жеткен жетістіктерге қарамастан, ҚР-ң БҚН-ның дамуы
Қолданған әдебиеттер тізімі

1. Көшенова «Бағалы қағаздар нарығы»
2. Гордон В.М. «Система советского права»
3. Карагусов С.Ф. «Правовой режим цен.бум.врк»
4. «Рынок ценных бумаг» под.ред. В.А.Галанова
5. «Ценные бумаги» под.ред. В.И.Колесникова
6. Шайкова С.С., Айтбаев С.М. «РЦБ в Республики
7. Сейітқасымов Г.С. «Ценные бумаги и фонд.биржа»
8. Кенжеғалиев К. «Операций с ценными бумагами и
9. Миркин Я.М. «Ценные бумаги и фондовый рынок»
10. Дабиденко Н.Б. Десертация – «Формирование и
- А -1997ж.

11. Федоров Б.Т. «Современные валютно – кредитные рынки»
12. Muller –Schwerin Eberhard “Der Boer senterminhandel mit
13. Сейітқасымов Г.С. «Ақша ,несие, банктер»

14. Қазақстан Республикасының азаматтық кодексі

15. Қазақстан Республикасының Заңы «Бағалы қағаз туралы»

16. Жатқанбаев «Становление рынка государственных цен. бумаг»-А-1997ж.

17. Лякин А.Н., Лапинскас А.А. «Рынок ценных бумаг»
18. Сейтказина Г.С. «Банковское дело»
19. Жексенбаева «Инвестиционный портфель ценных бумаг»
20. Агарков М.М. «Учение оценных бумагах»
21. Астаханов В.П. «Ценные бумаги»
22. журналдар: 1) «Рынок ценных бумаг РК» №
№ 1,2,7,(2000ж), № 5,9,10,12(2001ж), № 8(2002ж);

2) «Қаржы-қаражат» № 6,7,10(1996ж), № 10,12(1997ж);

3) «КазНУ Вестник» № 8,10(1998ж); №5(2001ж);

23. ҚР Президентінің «Бағалы қағаздар және қор биржасы
24. Кашаев В.Д «Рынок ценных бумаг».

25. Мельников Д.И., Ильясов «Рынок ценных бумаг».

26. Автоманов В. «История экономических учений».

27. Статистич. показаетель (1991 – 2000ж).