Тәрбие өнері мен тәрбиелеу технологиясы диплом жұмысы
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
Кіріспе………………………………………………………………………….3-4
І. ТӘРБИЕ ӨНЕРІ МЕН ТӘРБИЕЛЕУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
1.1 Тәрбиелеудің жалпы сипаттамасы
1.2 Тәрбие өнері мен тәрбиелеу технологиясы
1.3 Тәрбиелік істер
ІІ.ЕҢБЕК ТӘРБИЕСІ ЕРТЕДЕН ҚАЛЫПТАСҚАН ТӘРБИЕ САЛАЛАРЫНЫҢ БІРІ
2.1 Әл-Фарабидің тәрбиенің, оның ішінде еңбек тәрбиесінің теориясы
2.2 Мұхаммед Хайдар Дулати тәрбие және еңбек тәрбиесі туралы
(1499-1551)
2.3 Иоганн Генрих Песталоццидің педагогикалық теориясы
ІІІ. ХАЛЫҚТЫҚ ПЕДЛАГОГИКАДАҒЫ ЕҢБЕК ТӘРБИЕСІ
3.1 Қазақтың ұлттық ойындарының зерттелуі
3.2 Қазақ мәдениетіндегі еңбек құндылығы
3.3 К.Д.Ушинскийдің педагогикалық жүйесі
ІV. ОҚУШЫЛАРҒА ЕҢБЕК ПРОЦЕСІНІҢ БАРЫСЫНДА АЗАМАТТЫҚ, ҚҰЛЫҚТЫЛЫҚ, ЭСТЕТИКАЛЫҚ АСПЕКТІЛЕР МЕН ҚҰРЫЛЫМДАР БОЙЫНША КӘСІПТІК БАҒДАР БЕРУ
4.1 Бала еңбегін қорғау пробемасы бойынша (бала құқықтары туралы Конвенция)
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Педагогика
-----------------------------------------------------------------------------------
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны
Кіріспе………………………………………………………………………….3-4
І. ТӘРБИЕ ӨНЕРІ МЕН ТӘРБИЕЛЕУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
1.1 Тәрбиелеудің жалпы сипаттамасы
1.2 Тәрбие өнері мен тәрбиелеу технологиясы
1.3 Тәрбиелік істер
ІІ.ЕҢБЕК ТӘРБИЕСІ ЕРТЕДЕН ҚАЛЫПТАСҚАН ТӘРБИЕ САЛАЛАРЫНЫҢ БІРІ
2.1 Әл-Фарабидің тәрбиенің, оның ішінде еңбек тәрбиесінің теориясы
2.2 Мұхаммед Хайдар Дулати тәрбие және еңбек тәрбиесі
(1499-1551)
2.3 Иоганн Генрих Песталоццидің педагогикалық теориясы
ІІІ. ХАЛЫҚТЫҚ ПЕДЛАГОГИКАДАҒЫ ЕҢБЕК ТӘРБИЕСІ
3.1 Қазақтың ұлттық ойындарының зерттелуі
3.2 Қазақ мәдениетіндегі еңбек құндылығы
3.3 К.Д.Ушинскийдің педагогикалық жүйесі
ІV. ОҚУШЫЛАРҒА ЕҢБЕК ПРОЦЕСІНІҢ БАРЫСЫНДА АЗАМАТТЫҚ, ҚҰЛЫҚТЫЛЫҚ, ЭСТЕТИКАЛЫҚ АСПЕКТІЛЕР
4.1 Бала еңбегін қорғау пробемасы бойынша (бала құқықтары туралы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Білім берудің кез-келген жүйесінің негізгі мақсаты - оқушы
Отандық психологияда Л.С. Выготский тұжырымдаған және зерттеушілердің көпшілігі кұптайтын
Адамның жан-жақты және үйлесімді дамуында еңбек шешуші факторлардың бірі.
«Нұр Отан» халықтық-демократиялық партиясының кезектен тыс ХІІ съезінде партия
Еңбек арқылы адамның денесі, көзқарасы, эстетикалық және ақыл-ой деңгейі
артады.
Балалар мен жастардың еңбек тәрбиесі ежелден-ақ ата-ана парызы, бүкіл
Халық еңбекті асыл мұрат деңгейінде қарады. Адам өзінің жан
Жас ұрпақты халқымыз жалпы еңбек сүйгіштікке тәрбиелей отырып, "он
Қоғамның ең басты талаптарының бірі - әр азаматтың өмірде
Мектепте еңбекке тәрбиелеу - тәрбиенің жалпы жүйесінің құрамды бөлігі.
Жасөспірімді, еңбекке тәрбиелеудің жалпы міндеттері бірнеше жеке міндеттерді орындау
Балаларды енбекке психологиялық және практикалық тұрғы-дан дайындау - бұл
Дипломдық жұмыстың мақсаты: Мектеп оқушыларының жеке басының азаматтығын
Бұл істе әр түрлі әдебиеттер, бұқаралық-ақпарат құралдарының
Зерттеудің міндеттері:
Мектептегі еңбек тәрбиесінің маңызы мен міндеттерін қарастыру.
Еңбекке үйрету және оған байланысты оқуды ұйымдастырудың ерекшеліктерін зерттеу.
– Оқушыларға еңбек процесінің барысында азаматтық, құлықтылық, эстетикалық аспектілер
Зерттеу объектісі: Мектеп оқушыларының жеке басының азаматтығын қалыптастырудағы қоғамдық
Зерттеу пәні: Педагогика.
Зерттеу әдістері: Ғылыми әдебиеттер, баспасөз материалдары, озат тәжірибеден.
Дипломық жұмыс: Кіріспеден, 4 бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған
І. ТӘРБИЕ ӨНЕРІ МЕН ТӘРБИЕЛЕУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
1. Тәрбиелеудің жалпы сипаттамасы
Адамды оқыту мен тәрбиелеу арасындағы байланыс -педагогикалық психологияның ең
а) дамытудың өзі күрделі инволюциялық-эволюциялық алға жылжушы қозғалыс болып
б) дамыту, әсіресе тұлғалық өмірдің өзі тоқтаған сәтіне дейін
Білім берудің кез-келген жүйесінің негізгі мақсаты - білім
Бұл сұрақты шешуде әр түрлі көзқарастар бар. Мысалы, олардың
Отандық психологияда Л.С. Выготский тұжырымдаған және зерттеушілердің көпшілігі кұптайтын
Оқыту осы дамытудың жетекші факторы бола алады, ол оқушыға
Дамудың карастырылған проблемалары бірқатар сұрақтардьщ жауабы болып отыр: тұлғаның
2. Тәрбие өнері мен тәрбиелеу технологиясы
Тәжірибеде теория технология көмегімен іске асады. "Технология" сөзі "техно"
Технология әзірге жасалынбаса, онда жеке шеберлік үстем алады. Бірақ
Соңғы кезге дейін "ой шығармашылығы", оның ішінде адам тәрбиесі
Мектеп тәрбиесі мен өндіріс түсініктері бір-бірінен алыс емес. Өндіріс
Мектептегі тәрбие жүйесі сонымен бірге өндіріс секілді қоғамдық мақсаттар
Бірақ адам тәрбиелеу технологиясының өзіндік ерекшеліктері болатынын ескеру қажет.
Тәрбие процесінің өндірістік процестен айырма-
шылығы оның біртұтас болуында. Тәрбие процесін жеке
операцияларға бөліп-жаруға, жеке қасиеттер қалыптастырып, педагогикалық ықпалдарды кішігірім қадамдар
Сапаларды қалыптастыру әдістемесін, яғни "технологиялық операцияларды" игеруші тұлғаларды тәрбиеге
аяғына дейін жүргізу қажеттілігі түрады, яғни тәрбие
жалпы технологияға негізделген жеке, шеберлікпен
үштасады.
Тәрбие технологиясы барлық тәрбиешілерге ортақ,
ол түлғаны жан-жақты қалыптастыру, оны дамыту жолындағы барша кезендерімен
Қазіргі тәрбие тәжірибесі өзінің өтпелі кезеңінде түр. Тәрбиешілердің көбі
Тәрбиенің комплекстігі. Тәжірибелік технологиядағы біртүтас тәрбие процесі оның қүрылым
Комплексті қажеттік тәрбие теориясы мен мектептегі тәрбие жүмысы тәжірибесінің
Қазіргі тәрбие технологиясы комплексті бағыт мәселесін шеше отырып мынадай
1. Тәрбиеленушілерге үш бағытта, яғни санасына, сезіміне және қылықтарына
Тәрбие және өзіндік тәрбие бірігуі арқылы дұрыс нәтижеге қол
Тәрбиеге қатысты барлық факторлардың бірлігі мен реттелуі тәрбиеге
Тұлғада берілген қасиеттер тәрбие істерінің жүйесі
арқылы қалыптасады. Бүл істер бір арнаға бағытталып, процестегі ой,
Тәрбиеге комплексті қарау тәрбие процесінің және оны
басқарудың жүйелілігін талап етеді. Тәрбиедегі сыртқы және ішкі факторлар
Тұлғаны толық қалыптастырудағы комплекстік осы жағдайлардың біріккен сипаты ретінде
Тәрбие комплекстігінің маңызды шарты - тәрбие мақсаттарының, мазмұнының, формалары
1.3 Тәрбиелік істер
Тәрбиенің жүйелілігі, комплекстілігі, бірізділігі, үздіксіздігі "тәрбие ісі" деген түсінік
Тәрбие процесі үздіксіз жалғасты ТІ нен тұрады. ТІ ұжымдық
ТІ өз құрамында адамгершілік, эстетикалық, саяси, ақыл-ой әсерлерін топтастырады.
Жоспарда ТІ дайындау мен өткізудің барша бағыт- бағдары ескерілген
Ұйымдастыру деңгейі көзделген мақсаттар мен міндеттерге жауап бере ме?
Мазмұн мақсаттарына сәйкес келе ме?
Жоспарланған істерге сәйкес қор жеткілікті ме?
Істің қай бөліктері жақсы нәтиже берді, не себепті?
ТІ жоспарлы уақыты сақталды ма?
Орындалу мерзімін кім және неліктен өзгертті, не бұзды?
ТІ жүйелі болды ма, әлде кездейсоқ байланысқан беліктермен шектелді
Жаңалықты енгізудің пайдасы қаншалықты болды?
ТІ-нің эмоциялық жағы оның бастау ниетіне сай ма?
ТІ-нің сапасы қанағатанарлық па, оқушылардың оған қатынасы қандай және
ТІ қатысқан ұжымның әрбір мүшесі қандай бағаға лайық?
Оқушылардың әрекет-қылығы ТІ-ге қаншалықты сәйкес болды?
Педагоггың кейбір әрекетіне оқушылар қарсылығы неліктен туындады?
Кезекті ТІ-де неден аулақ болған жөн?
Келесі ТІ-ге қандай жаңалықтар енгізу қажет?
Әлеуметтік бағдарлық тәрбие істері
Тәрбие ісі мақсаттарына қарай бірнеше түрге бөлінеді: этикалық, әлеуметтік
Тұлғаның негізгі қоғамдық сапаларының мазмұны қандай? Маңыздысы - қоғамда,
Тәртіп негізінде ғана әлеуметтік қатынасты ұғуға болады. Тәртіптілік әр
Саналы тәртіпті үйретудің негізгі жолы — Тәрбие істерін ұйымдастыру.
Бұл жұмыстың мақсаты — оқушылардың мінез-құлық ережесін, күн тәртібі
Оқушылардың өмірі мен іс-әрекетінің тәртібін күн ережесі деп атайды.
Қажет болған жерде ереже өзгереді. Ереже сипаты: 1) тәрбиеленушінің
Тәбие ісі табысты болуына арқау тәртіптілік бағытындағы жалпы талаптар:
Егер тәртіптілігін сапасы үнемі өзгеріп жатса, онда педагог мінез
Мектептегі оқу-тәрбие жұмыстарының нашар құрылуы.
Тәрбие жұмысының бір жақтылығы, яғни тәртіптілік басқа сапалардан бөлініп
Тәрбие жұмыстарында науқаншылдықтың жеңіп,бірізділіктің болмауы.
Тәрбиешінің оқушылармен қатынасындағы мәдениеттің кемдігі.
Формализм, педагогтың тек әсіре көрсеткішке көңіл бөлуі. Тәртіпке шақыру
Тәрбие ісінде әрекеттердің келісімді жүйелі болмауы, басты
проблема тасада қалып, елеусіздеріне үміт арту.
Өмірлік ұстаным (позиция) — бүл ішкі наным, тұлғаның қоғамға
Әлеуметтік белсенділігі бар түлға болып жатқан жағдайды түбегейлі шектемейді,
Енжар ұстаным мәні — жаңалықтан қорқу, өз белсенділігінен қашу,
Әлеуметтік бағдарлы тәрбие істері оқушылардың өмір позициясын қалыптастыруда қажетті
Этикалық тәрбие істері. Адамгершілік тәрбиесі — бұл тәрбиеленушінің қоғамдық
Адамгершілік тәрбиесінің құрамы: адам және қоғам байланысын қалыптастыру, өз
Қазіргі мектепте адамгершілік тәрбиесінің мазмұны жалпы адам құндылығын жоғарылату
Қазіргі тәрбие жүйесіңдегі ең маңызды да кекейтесті проблемалар -
Тәрбие ісінің этикалық бағыттағы құрылымына педагог адам моралі
Адамгершілік білімдер балаңың өмір тәжірибесіне өтіп, ой толғанысына еніп,
Этикалық тәрбие ісінің ең басты мақсаты - адамгершілік мінез-қүлықтарды
Тұлғаның адамгершілік қажеттігін қалыптастыру — оның түйсік жүйесіне моральдық
Адамгершілікті қажеттіктің көмегімен ізгілік мораль негізі - еркін таңдау
ТІ-ні орындау мақсатында мектеп тәжірибесінде тексерілген келесі ережелерді негізге
Адамгершілік тәрбие процесі адам үшін "күреске" айналмауы тиіс. Тәрбие
Тұлғаның ізгілікті қасиеттері өмір қажетінсіз қалыптаспайды.
Тұлғаны жақсылық жасауға ынталандыратын жағдайлар туындату қажет.
Бірнеше әдетті қатар бір мезетте дамытуға болмайды, оқушының жаңа
Жоғары адамгершілік қасиет қарапайым, жәйнәрселерге
негізделеді. Гуманизм, сыйластық, қылық мәдениеті дағдыларын дамытпай, адамды мейірімділікке
Ұжымдық, азаматтық тәртіпті түсіну сияқты адамгершілік қасиеттерді тәрбиелеу үшін
Мораль арқылы жаман әдеттерді айыра білу: өте қатты сөйлеу,
Арнайы мысалдар арқылы жастарға бір қарағанда еленбес әдеттердің салдарынан
Эстетикалық және дене шынықтыру тәрбие істері. Эстетикалық (әсем) істер
Дәстүрлі емес сабақ түрлерін жаңа сабақ ретінде ұсынып жүрген
И. П. Подласый "Педагогика" атты оқулығында "Дәстүрлі емес сабақ
Педагогтардың дәстүрлі емес сабақтар бойынша пікірлерінде қарама-қайшылықтар бар: біреулері
Әрине, дәстүрлі емес сабақтар қатаң құрылымы және қалыптасқан жұмыс
Қорыта айтқанда оқыту жұмысын үйымдастырудың қандайда формасын қолданбайық, сабақтар
І. ЕҢБЕК ТӘРБИЕСІ ЕРТЕДЕН ҚАЛЫПТАСҚАН ТӘРБИЕ САЛАЛАРЫНЫҢ БІРІ
1.1 Әл-Фарабидің тәрбиенің, оның ішінде еңбек тәрбиесінің теориясы
Әл-Фараби тәрбиенің, оның ішінде еңбек тәрбиесінің теориясы ғылымға негізделуі
Еңбек тәрбиесінің теориясын жасауда Аристотль негізін салған теорияның анықтаасына
Өз заманындағы білім-ғылым, өнерден, оқу-тәрбиеден әл-Фарабидің із қалдырмағаны жоқ
Әл-Фараби жас ұрпаққа және жеке адамдарға тәлім-тәрбие беріп, еңбекке
Еңбек пен еңбек тәрбиесінің ғылыми негізін қолдауда ХІІ ғасырда
Әл-Фараби жаратылыс тану ғылымының негізін салған тұңғыш ғұламалардың бірі.
Әл-Фарабидің еңбектерін, оның қоғамды дамытудағы ой-пікірлерін, тәрбие тағылымдарын Ибн-Сина,
1.2 Мұхаммед Хайдар Дулати тәрбие және еңбек тәрбиесі
Белгілі тарихшы, әдебиетші, Моғолстан мен Орта Азияға тарихы жөніндегі
Мұхаммед Хайдар Дулатидың балалық шағы Темір әулеті мемлекеттерінің күйреуі,
1541-1546 жылдары Кашмирде ''Тарихи Рашидиді'' жазды. Ол бұл еңбегінде
Мұхаммед Хайдар ''Тарихи Рашидиде'' еңбек пен еңбек тәрбиесін
1.3 Иоганн Генрих Песталоццидің педагогикалық теориясы (1746-1827)
И.Г.Песталоццидің педагогикалық қызметі.
17 жастың өзінде Песталоцци Жан-Жак Руссоның "Эмиль, немесе Тәрбие
Бір үйірменің жиналысында тарих, саясат, мораль, Руссоның рухында жаңа
1769 жылы ол өзінің әлеуметтік экспериментін бастайды. Өзінің қарызға
1774 жылы ол Нейгофте "Жарлы және панасыз балалар үшін”
Песталоцци балаларды оқуға, жазуға және санауға үйретті, олардың тәрбиесімен
Песталоцци өз мекемесінде оқытуды өнімді еңбекпен ұштастыру мәселесін іске
Келесі он сегіз жылын Песталоцци өзінің тәжірибесін және әдеби
1781 жылы Песталоцци өзінің "Лингард және Гертруда” атты белгілі
Бұл романда сол кезеңдегі Швейцариядағы ауыл өмірі бейнеленеді.
Песталоцци өз романында шаруалардың негізгі үш түрін көрсетеді: байыған
Романның басты қаһарманы, ақылды, шаруа әйелі Гертруда шаруашылық жүйесін
Роман үлкен жетістіктерге жетті. Ол бірнеше тілдерге аударылды. "Лингард
Француз республикасының заңдылық жиналысы 1792 жылы Песталоцциді "Лингард және
Швейцарияда буржуазиялық революция болған кезде (1798), Песталоцци жас өкіметтің
Көп кешікпей Песталоцци Бургдорфте мұғалім қызметіне орналасады, ал кейіннен
ХІХ ғ.басында Песталоццидің бірнеше еңбектері жарық көрді. "Қалай Гертруда
Бургдорфта орта мектеп интернатымен және жаңаша мұғалім даярлайтын бөлім
Тәрбиенің мақсаты мен міндеттері туралы.
Тәрбиенің негізгі мақсаты, Песталоццидің айтуынша, адамның табиғи қабілеттіктерін дамыту,
Тәрбиешінің балаға әсері оның табиғатымен сәйкестікте болуы керек. Педагог
Негізгі тәрбие қағидасы, Песталоццидің түсіндіруінше, бұл табиғатпен сәйкестік.
Песталоцци Руссо сияқты бала табиғатын асыра бағалаған жоқ.
Барлық тәрбиенің орталығы адамды оның адамгершілік бейнесін қалыптастыру болып
Песталоцци жанұя тәрбиесіне ерекше мәнберді. Балағасүйіспеншілік сезімі, оларға сене
Адамның табиғатынан берілген күштері мен қабілеттіктерін қалай дамытуға болады?
Песталоцци революционер болған жоқ, бірақ шаруалардың жағдайын жақсарту үшін
Біз жоғарда атап көрсеткендей, оқытуды өнімді еңбекпен ұштастыру Песталоццидің
Баланың дене тәрбиесінің мақсаты- Песталоццидің түсіндіруінше, оның барлық дене
Песталоцци адамды қалыптастыруда дене тәрбиесіне ерекше мән берді және
Песталоцци дене тәрбиесінде ерекше орынды әскери жаттығуларға, ойындарға арнады.
Песталоцци адамды қалыптастыруда еңбек тәрбиесінің мәнін ерекше атап өтті.
Бірақ осындай еңбек тәрбиесі механикалық түрде берілді, оқытудың өнімді
Песталоцци тәрбиенің негізгі міндеті – адамды жан-жақты және үйлесімді
Адамгершілік тәрбиенің қарапайым элементі, Песталоццидің пікірінше, баланың анасына махабаты,
Одан әрі балалардың адамгершілік күш-жігері мектепте іске асуға тиіс,
Дидактика негіздері элементарлық білім беру теориясы.
Бірақ Песталоццидің элементарлық білім беру теориясы бір ғана дидактикалық
Песталоцци сол мектепте үстемдік еткендогматизм, механикалық еске сақтау балалардың
Песталоцци мұғалімнің роліне ерекше мән берді. Мұғалім тек ғана
Песталоццидің педагогикалық теориясының маңызы.
Песталоцци буржуазиялық-демократиялық педагогиканың көрнекті тарстегі және практигі болды. Ол
Оны қанаттандырған, рухани күш-жігер берген, халыққа жақын болуға ұмтылуға
Тәрбиенің алдына Песталоцци програссивтік міндет адамның бүкіл табиғи күші
Песталоцци элементарлық білім беру теориясын жасады. Ол теория ХІХ-ғ.
Песталоцци алғашқы оқытудың жалпы негіздерін және бастауыш білім берудің
Коменскийдің және Руссоның табиғатқа сәйкестік ойларына сүйене отырып, Песталоцци
Песталоцциден бұрынғы ойшылдардың айтқан негізгі дидактикалық қағидалары мен ережелеріне
Песталоцци мектепті өмірге және еңбекке жақындату мәселесінде Руссодан әрі
Бірақ Песталоцци ұсынған оқытудың дамыта оқыту идеясы, сөз жоқ,
1.4 Ұлы адамдардың тәрбие жайлы
Ғылымсыз білім сыңар жақ: ғылым білімді ұлғайтады; ғылымсыз білім
Тәрбие сөзі «тәрбиә» араб-парсы тілдерінен енген, қазақ тіліне
Сондықтан оның көкейіне не жазам десең, соны жазуға болады.Баланың
Екінші пікір бойынша, баланың көкейіне не болса, соның бәрін
Ал тіл алу не алмау неге байланысты? Баланың тіл
Мұны С. Л. Рубинштейн детерминизм (латын сөзінен «acterminare» –
Сонымен балаға тіл алдыру – қиын мәселенің бірі. Бала
Ал кеңестер мен ескертпелердің баланың тәрбиеленуіне әсер ете алуы
Мұның себебі айтылатын сөздер мазмұнының тереңдігінде жатыр. Бірақ күнделікті
Бұл айтылған мәселелер тәрбие жұмысын толық қамти алмайды. Себебі
Ұлы адамдардың тәрбие жайлы жазған тағылымдарына тоқталсам, Х1 ғасырдың
Ғұлама Низами – адамды жетілдірудегі тәрбиенің рөліне ерекше мән
Низамидың тәрбие тағылымдарында – халықтық тәрбиенің әсерлі құралы
Низамидың тағылымдары, өзі өмір сүрген ой – пікірін, бүгінгі
Омар Хаям өмір сүрген дәуірде айнала ортаны, халықты, оның
«Еңбек, білім, тәрбие
Басын қоссаң мәнді де
Үшеуін бірдей меңгерсең,
Жібермес Сені - өлімге!»
Үшеуінің мәңгілік категория, адамгершілік, еңбек тәрбиесінің бірлікте жүзеге асырылуын
Абайдың педагогикалық мұраларының негізгі идеяларының бірі – жастарды еңбекке
ІІ. ХАЛЫҚТЫҚ ПЕДЛАГОГИКАДАҒЫ ЕҢБЕК ТӘРБИЕСІ
2.1 Қазақтың ұлттық ойындарының зерттелуі
1. Ұлттық ойындарды оқу және тәрбие үрдісінде пайдаланудың өзектілігі
Қоғамымыздың іргетасын нығайту үшін бүгінгі жастарға үлгілі, өнегелі тәрбие
Оқушыда жалпы адамзаттық құндылықтар мен адамның айналадағы дүниемен жеке
Бірақ оны жүргізуге арналған нақты әдістемелік құралдар жоқтың қасы.
Халық педагогикасының адам, отбасы, өскелең жас ұрпақты тәрбиелеу туралы
Ол тарихи даму барысындағы әлеуметтік мәні бар ақпаратта (білім,
Ең алдымен, халық педагогикасы өскелең ұрпақтың еңбек пен өмір
Халықтық педагогиканың ең бір көне тиімді құралдарының біріне ойын
Сөйтіп, өзінің өмірден байқағандарын іске асырып, қоршаған адамдардың іс-әрекетіне
Соның нәтижесінде өзі көрген жағдайларды отбасылық тұрмыс пен қызмет
Ойын дегеніміз – адамның ақыл-ойын дамытатын, қызықтыра отырып ойдан-ойға
Ұлы педагог В.И.Сухомлинский: «Ойынсыз, музыкасыз, ертегісіз, творчествосыз, фантазиясыз толық
Оқу үрдісінде ұлттық ойын элементтерін пайдалану сабақтың тақырыбы мен
Бабаларымыздың асыл қазыналарына деген көзқарасын құрметтеуге сөз әсемдігін сезінуге
Халқымыздың ұлы перзенттерінің бірі, аса көрнекті жазушы М.Әуезов: «Біздің
Е.Сағындықов өз еңбегінде: «Қазақтың ұлт ойындары тақырыпқа өте бай
Ә.Диваев «Игры киргизских детей» атты еңбегінде тарихта алғаш рет
Қазақ балаларының ұлттық ойынына тоқталғандардың бірі – орыс ғалымы
М.Жұмабаев ойындарды халық мәдениетінен бастау алар қайнар көзі, ойлау
Кеңес Одағы кезіндегі ұлттық ойындардың маңызы мен қажеттілігін көрегендікпен
Сабақта және тәрбиеде, яғни балабақшалар мен бастауыш мектептерде ұлттық
2. Қазақ халқының ұлттық ойындарының зерттелуі
Қай халықтың болмасын, оның ұлттық ойындарының белгілі бір мақсаты
Ұлттық дәстүрлі халық ойындарының ел арасындағы беделі, тарихи қоғамдағы
1. Орыстың отарлау саясаты кезеңіндегі алғашқы орыс әскери шенеуніктері
2. Кеңес заманы кезеңіндегі Орта Азия және Қазақстан халықтарының
3. Мектеп жасына дейінгі балаларды дене шынықтыруға баулу әдістерін
4. Тәуелсіз егеменді елдер кезеңіндегі (1992 жылдан бүгінге дейін)
Алғашқы топтама еңбектің тарихнамалық тізгінін Ә.Диваевтың еңбегін талдаудан бастайық.
Ә.Диваев алғашқы топтағы ойын түріне рулық-қауымдық құрылыс кезеңінде өмірге
Қазақ балаларының ұлттық ойынына тоқталғандардың бірі – орыс ғалымы
Автор бұл еңбегінде көшпенді қазақ халқының өмір сүру салтындағы
ХХ ғасырдың басында өмір сүрген этнограф М.Гуннер қазақтың ұлттық
1. Жалпы ойындар;
2. Қарсыласу мен күресу сипатындағы ойындар;
3. Ашық алаңқайдағы ойындар;
4. Қыс мезгіліндегі ойындар;
5. Демалыс ойындары;
6. Ат үстіндегі ойындар;
7. Аттракциондық-көрініс ойындар.
Қазақтың ұлттық қозғалыс ойындарын спорттық ойындардан ажыратып, алғаш рет
Ізденіс барысында автор Ферғана балаларының күнделікті ойнайтын ертеден келе
Кеңес дәуірі жылдарында қазақтың ұлттық дәстүрлі халық ойындары күн
Аталған автор қаламынан халықтың этнопедагогика мен ұлттық ойындар арасындағы
Д.Хухлаеваның пікірінше, дене шынықтыру жаттығуларын ойынмен ұштастырған сәтте баланың
М.Контарович, Л.Михайлованың авторлығымен жазылған еңбекте жыл мезгіліне сәйкес қыс
А.Быкованың басшылығымен баспадан шыққан «Физическое воспитание в детском саду»
Еліміздің егемендік алуы Қазақстандағы дене шынықтыру, ұлттық ойындар мәселесіне
А.Құралбекұлы мен С.Әкімбайұлы жалпы білім беретін қазақ мектептерінің дене
Сонымен түйіндеп айтарымыз, қазақтың ұлттық ойындарының басқа халықтардың ұлттық
2.2 Қазақ мәдениетіндегі еңбек құндылығы
Кез келген қоғамның оның әлеуметтік қарым-қатынастарында көрініс табатын құндылықтар
«Даламыз – дәнге, өрісіміз – малға, үй-ішіміз – жанға»
Еңбек адамды қоршаған ортамен байланыстырушы дәнекер буын, сол
Еңбек қазақ дүниетанымын танытатын мақал-мәтелдерде, тұрақты сөз тіркестері –
Қоғамдағы еңбекке деген қатынас өте маңызды әлеуметтік мән-мағынаға ие.
Бүгінгі заманның есептеу, соның негізінде нақты жоспарлау, жоспарланғанның орындалуын
Құнсызданған еңбектің қадірі кетеді. Қадірі кетпей қәйтсін, тер төкпей-ақ,
Кеңес дәуірінің тонынан шыққан біздер үшін еңбек жоғары маңызды
Ал жоғарыда аталған келеңсіздіктер орын алмас үшін жалғыз жазалау
Ұяттың да өздігінен пайда боламайтындығы аян, ұят Құдай алдындағы
Біздің елімізде, өкінішке орай, Батыстағы протестант этикасы сынды
Ал протестанттық реформаға дейінгі христиандық түсінігінде еңбек адамның құдай
Рас, христиан діні реформасынан кейін Кальвиннің арқасында еңбегі жанғандық
Сонымен, «бәрін айт та, бірін айт» демекші, еңбекке деген
Сондықтан болар, «Нұр Отан» халықтық-демократиялық партиясының кезектен тыс ХІІ
Еңбекті дәріптеп уағыздау өз алдына да, сол еңбек иесіне
Өкінішке орай, осы бір қанға сіңіп үлгерген жағдайдан шығудың
Еңбектегі гендерлік бөлініс мәселесі де өзекті тақырыптардың бірі. Қазақ
Бірақ ол заман қайда қалғаны… Қазір тарихи сахнада ғылым-білім,
Әрине, таза еркек жұмысы, таза әйел жұмысының болатындығы миға
Сол сияқты, таза әйелге қол болып табылады деген, еркек,
Жалпы біліктілікті қажет ететін саясат саласында қара күш те,
2.3 К.Д.Ушинскийдің педагогикалық жүйесі
К.Д.Ушинский: «Тәрбие-жан-жақты дамыған тұлғаның қалыптасуының мақсатты, саналы процесі». Бұл
Еңбек тәрбиесі–«Еңбектің психикалық және тәрбиелік мағынасы» мақаласында адамның дене,
Кесте 1. Еңбек тәрбиесі
Ақыл – ой тәрбиесі
Оқу
Ойын
Шығармашылық әрекет
Еңбекке баулу
Қиындықты жене білуге баулу
Қабілетіне сай еңбек
К.Д.Ушинский оқытудың негізгі тәсілі тұлғаның ақыл-ойының, дене бітімінің,
Кесте 2. Оқыту жүйесінің мәні
Оқыту үрдісі – оқытушының білім, білік, дағды
беруі және оларды оқушының меңгеруі
Материалды біртіндеп күрделендіру
өмірмен
байланысы
оқытудың шарттары
балалардың сұранысы мен қызығушылығын ескеру
К.Д.Ушинскийдің педагогикалық жүйесінде сынып-сабақ жүйесі мен оқыту әдістері мәселелеріне
1. Сыныптың бір құрамдылығы
2. Сынып сабақтарының берік кестесінің болуы
3. Сыныптағы барлық оқушылармен фронталды сабақ жүргізу
4. Сабақта фронталды және жеке жұмыс үйлесімділігі
5. Сабақта оқыту барысындағы мұғалімнің жетекші рөлі
6. Оқыту тәсілдері мен формаларының алуан түрлілігі
7. 45 минөттік сабақ өткізу мерзімі
Сабаќтаѓы оқыту жүйесін екі кезењге бөледі:
1 кезең – қабылдау, салыстыру, сәйкестендіру және түсініктің қалыптасуы
2 кезең – бекіту, қорытындылау (қорыту).
ІІІ. ОҚУШЫЛАРҒА ЕҢБЕК ПРОЦЕСІНІҢ БАРЫСЫНДА АЗАМАТТЫҚ, ҚҰЛЫҚТЫЛЫҚ, ЭСТЕТИКАЛЫҚ АСПЕКТІЛЕР
3.1 Бала еңбегін қорғау пробемасы бойынша (бала құқықтары туралы
Ашық тәрбие сағаттын тақырыбы:
Пәктік пен зорлық қайшылығы
Мақсаты:
1. Ата-аналарға отбасындағы тәлім-тәрбие мағынасын, бала өміріндегі рөлдерінің маңыздылығын,
2. Жеке тұлға ретінде баланың қалыптасуына еңбек тәрбиесіне күшпен
3. Балаларға өз құқықтарының тиісті деңгейде орындалуын насихаттау.
Пікірталас эпиграфы:
«Бейкүнә сәби ашты дүние есігін
Азан айтып бердік оған есімін
Ол пәк болып келген бізге нәресте
Ойла, ендеше, адал болып өсуін»
Барысы
І. Кіріспе бөлім.
1-жүргізуші:
Қазақстан Республикасының гимні орындалады.
- Құрметті қонақтар, ұстаздар, оқушылар! Бүгінгі тәрбие сағатымыздың қонақтарын
1. Астана қаласы балалардың құқығын қорғау Депатаментінің
2. Астана қоғамдық ұйымының директоры Загребина Инга Владимировна
3. Астана білім басқармасының маманы Құралай Балғабайқызы
«Әке – асқар тау,Ана- сая болар бақ, ал Бала
- дей отырып, сіздерге арналған «Пәктік пен зорлық қайшылығы»
Тәрбие сағатымыздың көздеген мақсаты жалпы барлық ата-аналардың бала еңбегін
Бүгін біздің еліміз – бүкіл әлем қауымдастығы мойындап отырған
2-жүргізуші:
- Көптеген адамдар санасында «Құқық» ұғымы жазалау, соттау, құқық
Олай болса, балаларымыздың қандай құқықтары бар екенін қарастырмас
Көрініс
Әкесі жұмыстан келе сала «Жұмыс дегенің құрып кетсін! Жатып
Баласын итеріп үйден шығарып «Бүгіннен бастап үйге кіріс
Көше кезіп шыққан кәмелетке толмаған жеткіншек жұмыс іздеуді бастайды.
1-жүргізуші:
- «Жақсыдан жаман туады, бір аяқ асқа алғысыз. Жаманнан
Сауал:
1.Отбасындағы тәрбие жөнінде не айтасыздар?
2.Әкеден қандай тәрбие күтуге болады?
2-жүргізуші: Осы орайда Қазақстан Республикасының Конституциясында белгіленген заңнамаларға тоқталып
- Конституциямыздың 12-бабында:
1. Қазақстан Республикасында Конституцияға сәйкес адам құқытары мен бостандықтары
2. Адам құқықтары мен бостандықтары әркімге тумысынан жазылған, олар
1-жүргізуші:
- 24-бабында:
1. Әрбір бала еңбек құқығына, қызмет және кәсіп түрлерін
Келесі бір қойылымнан кейін мүмкін пікіріміз өзгере жатар
(баланың концерттік ұйымда түңгі уақытта жұмыс істеу көрінісі)
Сауал:
1. Мына еңбек түрі жөнінде не айтасыздар?
2. Баланы кешкі уақытта қайда кеткені беймәлім себептермен жібере
2-жүргізуші:
- Бала еңбегі мәселелеріне тікелей қатысты бірнеше халықаралық
* жұмысқа қабылдау үшін ең төменгі жасты бекіту;
* жұмыс күннің ұзақтығы мен еңбек жағдайын белгілеу;
тәрізді ережелер енгізілген.
Ал, Қазақстан Республикасының Бала еңбегі жөніндегі Заңнамасының
1-жүргізуші:
- Еңбек кодексі бойынша жұмысқа қабылдау үшін ең төменгі
Көрініс
(Кешкі сағат 11.30 да мейрамхана ішінде, жанында гүл сатушы
Жүрген сүйреп ауыр жүкті далада
Бір бала жүр арлы-берлі арада
Сіздің қандай пікіріңіз осыған?
Бұғанасы қатпаған жас балаға?
Сауал:
- Мына баланың еңбегін қалай әшкерелейсіздер?
- Мұндай ауыр емес жеңіл жұмыс түрімен айналысуға бола
2- жүргізуші:
- Кодексте 18 жасқа толмаған тұлғаларды келесі жұмыс түрлеріне
* ауыр жұмыстар, аса қауіпті немесе зиянды жағдайындағы
* олардың денсаулығы мен рухани дамуына нұқсан келтіретін жұмыстар
( түңгі ойын-сауық мекемелері, ойын бизнесі)
* түңгі уақытта (сағат 22-ден таңғы 6-ға дейін)
* шұғыл жұмыс
* жұмыс уақытын есептейтін жұмыс
* кезекшілік әдістегі жұмыс
Ендігі кезекті бейнесюжетке берсек
Сауал: Бала еңбегін пайдалануға қалай қарайсыз? Дұрыс па? Бұрыс
Егер басыңызға күн туып, жетіспеушіліктің салдарынан болып жатса не
(Үш топтың ойы тыңдалады)
1-жүргізуші:
- «Өмірге ұрпақ келтіріп, оны асырау арқылы ата-ана өз
2-жүргізуші:
- Әрине, біз бүгін тек осынау қылықтарымен танылған отбасылар
Сіздерге бірнеше жағдаяттар ұсынылмақ :
1. «Балалы үй базар, баласыз үй мазар» деген мақалымыз
2. Балаңыз жақсы оқиды. Тәртіпті, сыпайы болып өсіп келеді.
3. «Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей» деген атақты
4. Бірде , дағдарысқа байланысты өзіңіз де, жолдасыңызда жұмыстан
5. Балаңыздың жастайынан әкесі жоқ. Сіз үйдің асыраушысысыз. Жеткіншегіңіз
Күй «Көңіл толқыны» орындайтын Ахметов Ақжол
1-жүргізуші:
- Әрине, қанша ата-ана зомбылығын көріп жатса да, балаға
Алдарыңызда Народ Алтынгүлдің оқуында «Анаға арнау» өлеңі
Анаға арнау
Ана өмірдің қуанышы, тірегі
Бала оның жұбанышы, жүрегі
Олар дәйым тыныштықты тіледі
Адам бар ма ана сүтін татпаған
Алуан-алуан ауыр сынды аттаған
Адалдықты, ар-намысты сақтаған
Мен ананың сонысына мақтанам
2-жүргізуші:
Алдарыңызда Махметов Досханның оқуында «Әкеге арнау» өлеңі
Әкеге арнау
Ыстық-ау кім-кімге де әке деген
Суыққа шалындырмай мәпелеген
Өмірдің соқпағымен өрге тартып
Алдымен адам бол деп жетелеген
Тағдырдың кеуде тосып жартасына
Біз үшін түскен майдан ортасына
Алаңсыз сауық сайран салып жүрміз
Біз бүгін әкелердің арқасында
1-жүргізуші:
Келесі кезекті «Жұмбақ жан» айдарына берелік.
Алдарыңызда бет-әлпеті жасырынған студент бала ата-ана зорлығынан кешірген естен
Сауал: Осы өмір соқпағын басынан кешірген бала өміріне өз
Ән «Ана туралы жыр» орындайтын Мерей Алтынтас
2-жүргізуші:
Әрбір істің бала таппас шешімін
Жаза беріп, айта көрме кесімін
Байқаусызда балалығын жасап-ап
Ағат басса, бергін оған кешірім ,-
дей отырып, құрметті қонақтар , ата-аналар, ұстаздар бүгінгі тәрбие
Ендігі өз шығармасын 11 «В» сынып оқушысы
Бектаева Эльмира тарту етпек
1-жүргізуші:
- Сау болыңыздар, көңіл қойып тыңдап, алтын уақыттарыңызды бөліп
3.2 Жастар еңбек тәрбиесі
Тегінде ұрпақ тәрбиесі,
Жастар тәрбиесі өмірдің өзіндей кең де күрделі ұғым.
Еңбек тәрбиесі жайында: әуелі «адамды адам еткен – еңбек»
Баланы ерте бастан еңбек дағдысына үйрету тәлім-тәрбиенің бастауы.
Тәлімгер-ұстаз тәрбиенің барлық буындары сияқты еңбек тәрбиесі мен
Әлбетте, патриотизм бір күнде пайда
Адам баласы ғасырлар бойы өз денсаулығының мықты, өмір жасының
Кім болса да өз мамандығын сүйе білгені жөн.
Адамның жақсы, жаман болуы әлеуметтік факторларға, тәрбиеге тікелей байланысты.
Баланың үйден көргені, етене жақындарынан естігені – ол үшін
Баланы қанша жақсы көргенмен, оның елеулі қателіктерін аяқсыз қалдыруға
Мәдениетті, әдепті әулеттерде ата-ана өз балалары үшін – тәртіптілік
Отбасы қоғам байлығы болып табылады. Өйткені отбасы – баланың
Қазақтың көне салты бойынша, тұңғыш бала атасы мен әжесінікі
Еңбек – эстетикалық тәрбиенің негізі. Өйткені, тек еңбек сүйгіш,
Осыған байланысты сәнге әуестік жайында пікірін былайша баяндайды:
Экономикалық білімімізді кәдеге асыру үшін бізге экономикалық тәрбие ауадай
Жастар тәрбиесіне қаншама еңбек пен күшіңді жұмсасаң да
Мұхтар Әуезовтің: «Қонақ күтіп,
Қазақ көпшіл халық. Сондықтан ол өз туыстарын біліп, араласып
. Жас кезде алған тәрбиенің күллі өмірге, болашақ отбасына,
Жастарды жан-жақты тәрбиелеу – бүгінгі таңдағы аса күрделі де
ҚОРЫТЫНДЫ
Тәрбие процесінің барлық кезеңінде белгілі бір сапалар қалыптасады, бірақ
Тәрбие әдістері тәрбие процесінің бөліктері ретінде көрінеді, олар педагогикалық.
мен оқушының қалыпты өмірлік іс-әрекетін жасауға көмектесетін құралдар
Тәрбиеші өзі білетін, жеке меңгерген әдістерді таңдайды. Көптеген әдістер
Уақыт аз болып, мақсат ауқымды болған жағдайда "ықпалды әсер
Ол жалпы теориялық ой-пікірдің жетістіктерін жаңғыртып, жетілдіре түсті. Халық
Фараби еңбектерінің, оның өз дәуірі үшін шығармашылық мұраларын зерттеп,
1. Еңбек әрбір қоғамдық құбылыс ретінде өзгеріп отырады,
2. Әл-Фараби ілімі тәрбиенің әрбір қоғам кезіндегі әлеуметтік мәнін
3. Ғылымдар тізбегін жасау, оны әрбір топқа бөлу арқылы
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
Зимняя И.А. Педагогикалық психология. Оқулық.Алматы-2005.-123б
М. Жұмабаев. Педагогика. Алматы. «Ана тілі», 1992 - 65б.
Педагогика, Оқулық. Абай атындағы Ұлттық Педагогикалық Университетінің педагогика кафедрасының
Айтмамбетова Б. Жаңашыл педагогтар идеялары мен тәжірибелері.-А., 1991.
Айтмамбетова Б., Бейсенбаева. Тәрбиенің жалпы әдістері. - А.,
1.Мұқанов М. М. Жас және педагогикалық психология.
Алматы,1982.
2.Әбиев Ж., Бабаев С., Құдияров А., Педагогика.
Алматы, 2004.
3.Мұқанова Б. Ы.,Төлеубекова Р.К. Педагогика.
Алматы, 2003.
4.Мұқанов М. М. Педагогикалық психология очерктері
Алматы,1962.
Ақпанбек Г. Қазақтардың дүниетанымы. -Алматы, Қазақ университеті, 1989.
Айтмамбетова Б. Жаңашыл педагогтар идеялары мен тәжірибелері. -А., 1991.
3.Алмаханова Х. Жас өспірімдерге эстетикалық тәрбие беру.
4.Ақназарова Б. Класс жетекшісі. -А., Мектеп, 1973.
5.Әбенбаев С. Оқушы жастарға эстетикалық тәрбие беруді жетілдіру. -А.,
6.Әбенбаев С. Мектептегі тәрбие жұмысының әдістемесі. -А., 1999.
7.Әбілова З. Этнопедагогика. -А., 1997.
8.Әтемова Қ. Ата-аналар жиналысының мәні. Қаз. мем. 1-1996.
9.Болдырев Н. Мектептегі тәрбие жұмысының методикасы. -Алматы, 1987.
Болдырев Н. Класс жетекшісі. -А., Мектеп, 1980.
Богословский В. т. б. Жалпы психология -А., Мектеп, 1980,
Безкаравайный С., Жұмабаев А. Мектепте өткізілетін тарихи-әдеби кештер. -А.,
Бержанов Қ. Тәрбие мен оқытудың бірлігі. -Алматы, 1973.
Бабанский Ю. Педагогика. -Москва, 1988. 23-тарау.
Батышев С. Научная организация учебно-воспитательного процесса. -М., 1975.
Внутришкольное управление: Вопросы теории и практики. Под ред. Т.
Елеманов С., Күктілеуов А. Жастарға арналған праволық білім беру
Егембердиев Ж. Мектеп жұмыстарын жоспарлау /Методикалық ұсыныстар. -А., Мектеп,
Жұмаханов Ә. Семьяда балаларды адамгершілікке тәрбиелеудің кейбір мәселелері. -А.,
20.Ильина Т. Педагогика, -М., 1984 жыл.
21.Керімов Л. Праволық тәрбие жүйесі. (11-лекция). -А., 1991.
22.Капралов Р. Класс жетекшісінің жұмысы. -А., 1983.
А.ТАЙЖАНОВ, философия ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Әлеуметтік Ғылымдар
Ұсынылатын әдебиеттер:
1.Джуринский А.Н. История педагогики: Учеб.пособие для ст.педвузов.-М.:Гуманит.изд.центр ВЛАДОС, 1999ж.
2.Коркина В.И. Атлас по истории педагогики.-Караганда:Изд.-во КарГУ,2003ж.
3. Иманбеков М.И. Педагогика тарихы. Қарағанды 1994ж.
СДЖ арналған бақылау тапсырмалары (5 тақырып) [5, 9, 13,
К.Д. Ушинскийдің педагогикалық көз қарасы тақырыбында конспект жазыңыз?
К.Д. Ушинский оқу-тәрбие жұмыстарына қандай өзгерістер енгізді?
К.Д. Ушинскийдің сыныптық-сабақ жүйесін ашып көрсетіңіз?
