TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар



МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz

Кіріспе 4

I-тарау. Бастауыш мектеп оқу жұмысындағы көрнекілік принципінің талаптарын жүзеге асырудың дидактикалық негіздері 7

1.1. Педагогика тарихында оқыту принципінің зерттелуі жайлы 7

1.2. Бастауыш мектептің оқыту процесінде көрнекілік принципін тиімді қолданудың шарттары 17

II-тарау. 2-сыныпта математика сабақтарында оқытудың көрнекілік принциптерін жүзеге асыру жолдарының тәжірибесі 27

2.1. Математиканы оқытудағы көрнекілік түрлері 27

2.2. 2-сыныпта математика сабақтарында оқытудың көрнекілік принципін жүзеге асыру жолдарының тәжірибесі 34

Қорытынды 44

Әдебиеттер тізімі 45

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Педагогика

-----------------------------------------------------------------------------------

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ



Мазмұны

Кіріспе 4

I-тарау. Бастауыш мектеп оқу жұмысындағы көрнекілік принципінің талаптарын жүзеге
1.1. Педагогика тарихында оқыту принципінің зерттелуі жайлы 7
1.2. Бастауыш мектептің оқыту процесінде көрнекілік принципін тиімді қолданудың
II-тарау. 2-сыныпта математика сабақтарында оқытудың көрнекілік принциптерін жүзеге асыру
2.1. Математиканы оқытудағы көрнекілік түрлері 27

2.2. 2-сыныпта математика сабақтарында оқытудың көрнекілік принципін жүзеге асыру
Қорытынды 44

Әдебиеттер тізімі 45

Кіріспе

Зерттеудің көкейтестілігі.

Қазақстан Республикасының егемендігі, ондағы туындап жатқан әлеуметтік-экономикалық өзгерістер, Республиканың
Қазақстан Республикасының орта білім беру жүйесін дамытудағы мемлекеттік тұжырымдамасында
Білім берудің алдына қойылған мақсаты мен міндеттеріне жету үшін
Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында: Білім алушылар мен тәрбиеленушілердің
Білім беру ісінің жаңартылуы бұл ең алдымен барлық деңгей
Білім беру мазмұнын жетілдірудегі бастауыш мектеп оқушыларының білім сапасын
Педагогика тарихына көз жіберсек чех халқының ұлы педагогы Я.А.Коменскийді
К.Д.Ушинский оқытудың негіздерін жасай отырып, көрнекілікке зор маңыз берді
Ы.Алтынсарин оқыту ережелерін қазақ мектептеріндегі білім берудің ерекшеліктеріне байланысты
Белгілі педагог ғалымдардың Б.П.Есипов, М.А.Данилов, Л.В.Занков, М.Н.Скаткин оқыту принциптерінің
Білім беру саласында оқыту процесінің мәні өте зор. Өйткені
Бастауыш мектепте оқушылардың танымдық әрекетін арттыруда көрнекілік принциптерін қолданудың
“2-сыныпта математика сабақтарында оқытудың көрнекілік принципін жүзеге асыру жолдары”
Диплом жұмысының мақсаты:

Бастауыш мектептің оқыту процесінде көрнекілік принципінің талаптарын жүзеге асырудың
Осы мақсаттан туындайтын міндеттер:

Көрнекілік принципінің атқаратын қызметін анықтау.

Бастауыш мектептің математика сабағында көрнекілік принципін тиімді қолданудың әдістемелік
Зерттеу жұмысының объектісі:

Бастауыш мектептегі оқыту процесі.

Зерттеу пәні.

Математика сабақтарында көрнекілік принципінің талаптарын жүзеге асыру.

Зерттеу әдістері.

Ғылыми педагогикалық және әдістемелік әдебиеттермен оқып танысу және пайдалану.

Озат тәжірибемен зерттеу, жинақтау, талдау.

Бақылау.

Диплом жұмысының құрылымы:

Кіріспеден, екі тараудан, қорытынды бөлімнен және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен
I-тарау. Бастауыш мектеп оқу жұмысындағы көрнекілік принципінің талаптарын жүзеге
1.1. Педагогика тарихында оқыту принципінің зерттелуі жайлы

Білім беру саласында оқыту процесінің мәні өте зор, өйткені
Оқыту процесінің логикалық және педагогикалық заңдарын, оның жалпы қағидаларын
Принцип /латын сөзі – principium/ - негіз, жетекші идея,
Оқыту принципі дегеніміз – барлық оқыту процесінде және түгелдей
Дидактикалық принциптер кездейсоқ құрылмайды. Педагогика тарихында жалпы дидактика мәселелеріне,
Сонымен қатар, қазақ халқының мәдениеті мен ағарту тарихынан көрнекті
Демек, оқыту принциптері дидактиканың тарихи мұраларына ғылыми талдау жасау
Оқыту принциптерінің жүйесі ұлттық мектептің мақсаттарына негізделеді. Сондықтан қоғамдық
Дидактикалық принциптерді негіздеудің алғашқы әрекеттері Я.А.Коменскийдің, Ж.Ж.Руссоның, И.Г.Песталоццидің еңбектерінде
Оқыту принциптерін жасауға неміс педагог – демократы Фридрих Адольф
Оқыту принциптері педагогикалық процеске тән белгілі заңдылықтардан туады.

Оқыту принциптері оқу процесінің барлық бөліктеріне (мазмұны, оқыту әдістері
Оқытудың кең түрде қолданылатын негізгі принциптері мыналар: оқытудың ғылымилығы,
Осы принциптерді ұсыну қазіргі кездегі қоғамда болып жатқан әлеуметтік
Оқыту процесінде принциптер бір-бірімен өзара тығыз байланысты және бірлікте
Оқытудың ғылымилық принципі. Оқытудың ғылыми құрылу принципі оқушыларға оқудың
Демек, мектептің оқушыларға ұсынатын білімдік материалдары осы заман ғылымының
Ғылыми білімдердің шеңбері үздіксіз кеңи береді. Шамамен алғанда әрбір
Демек, қазіргі заман ғылымының мазмұны мен идеяларын меңгерудің қысқа
Ғылыми білімдерді терең меңгеру ісі нақты нәрселер мен заттарды
Ғылымилық принцип мектепте білім берудің мазмұнына және ғылымда дәл
Алайда, жеке тақырыптарды өткен кезде мұғалім оқушыларға ең маңызды
Сонымен қатар оқушылардың өзіндік ойлауын бағыттап “неліктен”, “не үшін”,
Ғылым негіздерін оқып, үйрену жүйелілік пен бірізділік принципімен байланысты.
Ы.Алтынсариннің “Қырғыз хрестоматиясы” еңбегі тарихи – мәдени көзқарас жағынан
Мәселен, М.И.Ильинскийге жазған бір хатында:”… алдымен заттың атын, кейбір
а) оқу пәні бойынша әрбір оқу пәндерінің материалын логикалық
ә) материалды мұғалім жүйелі де ретімен баяндау.

б) ең қажетті міндет оқушылар жаңа білімдер мен бұрынғылардың
в) меңгерілетін деректі материалдар мен қортынды топшылаулар оқушылар санасында
г) мұғалімдер мезгіл-мезгіл өткен материалды жинақтап, қортындылап отырады. Ол
Жыл аяғында оқушылар пән бойынша не оқығанын, әр бөлімдерден
Осылай оқушылар санасында білімдер бір жүйеге түседі, білімнің ең
Тәжірибелі педагогтар көбінесе жаңа материалдарды түсіндіре отырып, балаларды білімнің
Қиындығы біртіндеп күрделене жүргізілетін жаттығуларды орындау, есептерді шығару үстінде
Білімдер жүйесіне енгізілген білім онан әрі қарай жаңа білімдер
Оқушылар мүмкіндігіне қарай білімдер мен іскерліктердің сәйкес болуы. Осы
Оқушылардың оқудағы саналылығы мен белсенділігі.

Оқудағы саналылық деген ең алдымен оқушының өзіне қажетті нақты
Білімдерді меңгеру үшін оқушылар заттар, нәрселер мен оқиғалардың сыртқы
Балалар бастапқы оқудың өзінде нәрсе – заттар мен оқиғаларды
Оқушылардың жаңа материалды ұғынуда белсенділігін дамыту үшін мұғалімнің эмоциялық
Осы сабақтың даярлық кезінде белсенділік үшін балаларды жаңа терминдермен,
Оқушылардың ойлаушылық белсенділігін білу оқу процестерінің барлық түрінен де
Белсенді түрдегі ойлау жұмыстарының процесінде оқушыларда ассоциациялар қалыптасады; аналитикалық
Бұл ассоциациялар әр түрлі. К.Д.Ушинский мынадай ассоциацияларды көрсетті: аралас,
Оқиғалардың өзара себептілік байланыстарын білу ғылыми білімдерді меңгерудегі саналылық
Оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту үшін олардың өз бетінше орындайтын
Оқытудағы білімнің беріктігі принципі. Бұл принцип мектептің алдындағы басты
Білімнің берік болу принципі оқыту процесінің барлық буындары арқылы
Материалды есте жақсы сақтау үшін өткен сабақтарды жиі-жиі қайталап
Оқушылардың алған білімі есте берік сақталуы үшін оқыту процесінің
Ынталандыру принципі оқушыларға жеке-дара қарауды керек етеді. Осыған орай
Балалардың ақыл-ой күштері мен мүмкіндіктері бірдей емес.

Оқыту мен тәрбиелеудің барлық заңдарын қолдануға болатын абстрактылы оқушы
Оқуда барлық мектеп балалары үшін табысқа жетудің бірыңғай алғы
Оқу қызметінің берілген сәтінде әр оқушының неге қабілетті екенін
Оның ақыл-ой қабілетін одан әрі қалай дамытуға болатындығын анықтау
Оқушыдан мүмкін еместі талап етуге болмайды.

Бағдарламада қаралған деңгейге әр оқушы қандай жолмен, қандай кідірістермен
Әрбір оқушының ақыл-ой еңбегінде программаны қалай нақтылы жүзеге асыру
Әрбір баланың күші мен мүмкінділігін ашып, оны ақыл-ой еңбегінде
Сотқарлар мен тентектерді шамасынша ақыл-ой еңбегіне “жеткізу”.

Әрбір оқушының оқудағы және ақыл-ой еңбегіндегі дара сүрлеуін анықтау
Гуманизациялау /ізгілендіру/ принципі – оқушыға деген ерекше сүйіспеншілікті, құрметті
Оқу процесінде, сабақтарда балаларды қорқытпай, қысымшылық жасамай, керісінше, олармен
Бұл принцип гуманитарлық бағдарды жүзеге асыруды керек етеді. Мектептерде
Бұл принципті іске асыруда халық педагогикасының маңызы зор. Халық
Проблемалық принцип – оқу процесінің мазмұны, әдістері, ұйымдастыру формалары
Проблемалық принцип оқушылардың ойлау процесінің психологиясына негізделеді. Өйткені ойлаудың
Интеграциялау принципі. Бұл жалпы білім мазмұнын анықтауда, оқу бағдарламалары
Сондай-ақ мазмұны жағынан бір-біріне жақын пәндердің (тілі мен әдебиет,
1.2. Бастауыш мектептің оқыту процесінде көрнекілік принципін тиімді қолданудың
Мектеп оқуындағы көрнекілікке қойылатын талаптарды XVII ғасырда Я.А.Коменский негіздеді.
Сондықтан оқу да, нәрсе, заттар жөнінде талдау-тұжырымдаудан бұрын сәл
Ян Амос Коменский балаларды оқытуда мына жағдайды ең бағалы
Мұнан кейінгі кезеңдерде педагогиканың классиктері, әдіскерлер жеке пәндердің оқыту
Қазақстандағы педагогикалық ой-пікірлердің тарихында ұлы ағартушылардың, қазақтың алдыңғы қатарлы
Абай өзінің шығармаларында ақыл-ойды дамытып, шын ғылыми білім алудың
Білім алуда педагогикалық принциптерді қолдануды насихаттау туралы пікірлері дидактикалық
Ұлы Абайдың: “Адам баласы … көзбен көріп, құлақпен естіп,
Сонымен, оқуда көрнекіліктерді қолдану арқылы оқушылардың білімі нанымды, дәлелді
Балалар әрқашан да оқылатын нәрсе – заттар мен қолмен
Сондықтан олар байқауларды ақыл-ой арқылы бағыттауды талап етті, адам
Сонымен бірге, бірінші сигнал системасы арқылы алынған білім сөз
Шынында да, оқуда көбінесе көзбен көру арқылы қабылдау кең
К.Д.Ушинский оқушыларда байқағыштықты, таным-білім белсенділікті дамыту үшін көрнекі оқытудың
Көрнекі оқыту, бір жағынан, оқушыларда білімге деген қажеттікті тудырып,
Оқу процесінде заттай көрнекілік (минералдар, өсімдіктер, қарақшылар, модельдер) және
Мұғалімнің сөзінің көрнекілікпен дұрыс ұштасуының үлкен маңызы бар. Дидактикада
Көрнекі құралдарды тек мұғалім ғана емес сондай-ақ білімдерін бекітіп,
Сабақты көрнекі құралмен бастырмалатуға болмайды. Көрнекі құралдар тым толып
Көрнекі құралдар мен мұғалім сөзін ұштастыру проблемасы Л.В.Занковтың “Мұғалімнің
1-форма: мұғалім сөздің көмегімен оқушылар жүргізетін бақылауға жетекшілік жасайды,
2-форма: мұғалім сөздің көмегімен оқушылардың өздері көрнекі объектілерге жасаған
3-форма: объектінің бейнесі туралы, оның тікелей қабылданатын қасиеттері мен
4-форма: мектеп оқушыларының көрнекі объектіге жасаған бақылауларына сүйене отырып,
5-форма: яки, сөз жәрдемімен, яки көрнекі түрде көрсете отырып
6-форма: педагог сөздің жәрдемімен оқушыларға қолда бар объектілермен олар
Эксперименттік жұмыстың нәтижелеріне анализ жасай келіп, Л.В.Занков мектеп оқушыларын
Сонымен, көрнекі құралдар мен білім беру көздерінің бірі ретінде
Көрнекі құралдарды пайдалануды танымдық тиімділігі, Л.В.Занковтың пікірі бойынша, оларда
Мектеп оқушыларының теориялық ойлауын дамытуға көрнекіліктің, бір жағынан, көптеген
Көрнекі құралдарды оқушылардың оқу процесіндегі роліне қарай екі үлкен
Бірінші топтың көрнекі құралдары (картиналар, фотосуреттер, суреттер, диопозитивтер, диафильмдер,
Екінші жағдайдағы көрнекілік құралдар (схемалық көлемді модельдер, схемалар, чертеждар,
“Сезімдік танымында, абстрактылы ойлауда жекелей бір-бірінен бөліп алғанда зерттеліп
Сонымен бірге көрнекілік құралдарының әлденеше түрін тек оқылып жатқан
Көрнекі құралдарды орынды қолдана білмеудің білім меңгеруге тигізетін кері
“Сондай-ақ,- деп жазды ол – оқушы үшін қызықты материал
Көрнекілік принципінің негізгі талаптары:

Көрнекілікті белгілі мақсатқа байланысты қолдану

Көрнекілікті қолдану оқушылардың бақылау әрекетін ұйымдастыруды керек етеді.

Көрнекілікті қолданудың маңызды бір шарты – мұғалімнің образбен (бейнемен)
Көрнекілікті артық қолдануға болмайды, ол оқушылардың теориялық ойлау процесінің
Көрнекі құралдардың бірнеше түрі бар.

Жаратылыс көрнекілігі – оқушыларды өмірде бар объектілермен (өсімдіктер, хайуанаттар
Көлемдік көрнекіліктерде шындық дүниенің көлемдік бейнесін беру мақсаты бар
Дыбыстың көрнекілікте – дыбыстық бейнелерде және ең алдымен промпластинка,
Мысалы: магнитофон лентасына есеп жаздырып балаларға шығарту олардың қызығушылығын
Символдық көрнекілік графикалық абстрактылы ойлауды дамытады, өйткені бұл типтегі
Көрнекіліктің үлгілерін пайдалануға қазақтың ұлы педагогы Ы.Алтынсарин да зор
Көрнекі құралдардың кейбірі дайын күйінде таптыра бермейді (плакат, буклет,
Көрнекі құралдар оқу бағдарламаға сай дайындалу керек.

Әр көрнекі құралдар өткізілетін тақырыптың мазмұнын ашып, толықтыратындай дәрежеде
Көрнекі құралдар эстетикалық тәрбие беру мақсаттарын көздеп балалардың талғамын
Көрнекі құралдар жүйеленіп жинақталған күйінде дайын тұруы тиіс.

II-тарау. 2-сыныпта математика сабақтарында оқытудың көрнекілік принциптерін жүзеге асыру
2.1. Математиканы оқытудағы көрнекілік түрлері

Математиканы оқыту әдістемесінің бағдарламасында бастауыш класстардың математика сабақтарындағы көрнекі
1. Көрнекілік дегеніміз – қарастырылып отырған құбылысты нақтылау. Нақтылау
Оқу көрнекі құралдарын классификациялау әдістерінде бірдей көзқарас жоқ. Мысалы,
2. Математика ғалымы Пичирун мынандай анықтама берді.

Математика сабағында көрнекі құралды пайдалану – нақтылық пен абстрактылықтың
Оқу көрнекі құралдарын пайдалану – оқушылардың алғашқы жалпылау және
3. “Математика бойынша оқу-көрнекі құралдары” бөлімін келесі жоспар бойынша
2-класс оқушыларына математиканы оқытқандағы көрнекілік принципі және оның іске
Математикадан бастауыш кластарға арналған оқу-көрнекі құралдарының түрлері:

Олардың міндеттері.

а) сан ұғымын меңгергенде. Санды есептегенде, сандар мен жасалатын
б) геометриялық материалды үйренгенде;

в) ұзындық, масса, сыйымдылық, уақыт және аудан өлшем бірліктерін
4. Қолдан жасалған көрнекі құралдардың орны мен ролі. Есеп
Көрнекі құралдардың түрлерін білу мұғалімнің оларды дұрыс таңдап алуына
4.Оқу программасының мазмұнына қарай математикадан оқу көрнекі құралдарын үш
Бірінші топқа – сандар ұғымын меңгеруге, есептеуді, сандарға амалдар
Екінші топқа – геометриялық материалдарды оқып үйренуге көмектесетін құралдар.

Үшінші топқа – ұзындық, масса, сыйымдылық, уақыт, аудан бірліктерін
Екінші сыныптардағы негізгі мәселелердің бірі сандар ұғымын қалыптастыру, ауызша
Техникалық құралдар уақытты үнемдеуге, өзіндік жұмыстар өткізуге оқушының оқу
Техникалық құралмен жаңа материалды түсіндіру жан-жақты ізденуді талап етеді.
а) Техникалық құралдар ішінен қажеттісін таңдап алып,
ә) Құралдың сабақта көрсететін орнын айқындау.

б) Құралмен орындалатын методикалық жүйені ойластыру.

Диафильмдер ең көп тараған техникалық құралдарға жатады. Бастауыш сынып
5. Барлық оқу жабдықтары бес түрге бөлінеді.

табиғи құралдар

техникалық құралдар

модельдер, макеттер, муляждар

баспа құралдары

аудиовизуальдық құралдар

Оқыту процесінде оқу – көрнекі құралдарының атқаратын қызметі мен
Бастауыш сыныптарда жиі қолданылатын техникалық құралдардың бірі – кодоскоп.
Оқушылардың көпшілігі тапсырмасын қате орындаған жағдайда кодоскоп арқылы көрсетуге
Кодоскоп арқылы аз уақыт ішінде көп есеп шығаруға болады.
Көрнекі құралдарды пайдаланудың тиімділігінің негізгі шарты сабақта көрнекі материалды
Зат суреттерінің комплексті қорапқа салынып сатылады, сыныпта полотно жиынтығының
Көрсетілетін сан карточкалар сандармен жасалатын амалдардың қортындыларын анықтайтындықтан, заттардың
Геометриялық фигуралардың модельдерін мұғалім мен оқушылар еңбек сабағында дайындайды,
7. Тиындар моделі. Оқушылар санның құрамы туралы түсінікті кез
Есепшот. Мектепте сынып есепшоты және оқушылар есепшоты болады. сынып
8. Сонымен бірге сабақта қолдануға өте қолайлы әрі жеңіл
Фильмоскоптан да қолайлы құралдың бірі – диопроектор. Оған диофильмді
9. Оқушылардың масштабтың сызғышын натурал сандарды қарастырғанда, ауызша және
Бұл жағдайда сызғыш сан сәулесінің моделі ретінде қарастырылады. Сызғыштың
10. Екі қатарлы және үш қатарлы абақтар нөмірлеуді қарастырылады.
0-ден 9-ға дейінгі цифрлар мен математикалық символикалық белгілері бар
“Жылжымалы” тақта материалды жазылған карточкалар мен есептеу материалдарын арнайы
11. Магнитті тақта рамалы ағаш, қаңылтыр, 4 табақша болады.
12. Разрядтар мен кластар таблицасы вертикаль сызықтармен кластарға және
13. Көбейту таблицасы. Көбейту өзара тең бірнеше қосылғыштардың қосындысын
14. Пифагор таблицасын да бір таңбалы сандарды көбейтудің барлық
Диафильмдер 2-сыныптағы математика сабағы үшін көбейту таблицасы диафильмі есептеу
Диафильмдер үзіндіден құралғандықтан оларды әртүрлі сабақтарда пайдалануға мүмкіндік бар.
Геометрия системалы оқып білуге бастауыш сынып оқушыларын алғашқы дайындықтан
Көп жағдайда геометриялық материалдар математикалық сандардың байланыстардың тәуелділіктердің системасы
Көбейтудің қосындыға байланысты үлестірімділік заңын тік төртбұрыштың периметрін табатын
Геометриялық материалды оқып білу үшін оқу – көрнекі құралдарын
2.2. 2-сыныпта математика сабақтарында оқытудың көрнекілік принципін жүзеге асыру
Математика пәнін оқыту барысында көрнекіліктің алатын орнының ерекше екендігін
Солардың бірі – Шоқан Уәлиханов атындағы №12 қазақ орта
Абыраева Бәзила сабақта оқушылардың қызығушылығы мен белсенділігін арттыруды көздеп
Әр сабақ оқушыларға түсінікті болуы үшін түрлі методикалық
Осындай творчествалық еңбек етіп жүрсең ұстаздардың бірі Ақтілек Хамитова.
Ол көрнекілік қорын жасауға үлкен үлес қосуда.

Сабақтың тақырыбы: Тік төрт бұрыш. Есепті әр түрлі тәсілмен
Сабақтың мақсаты: 1. Білімділік: Тік төрт бұрыш жайында түсінік
Тәрбиелік: Оқушыларды имандылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Интеграциялық сабақ.

Пәнаралық байланыс: Әдеп сабағымен байла өткізу.

Сабақтың көрнекілігі: Кестелер, кесе, құрма түрінде жасалған карточкалар, әтеш,
Сабақтың барысы. І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Жаңа сабақ

ІІІ. Қортынды

ІV. Сабақты аяқтау.

I. Ұйымдастыру кезеңі. – Балалар бүгінгі біздің математика сабағымыздың
Қазір ораза айы немесе Рамазан айы дейміз.

Рамазан айының өту барысы туралы “Оразаң қабыл болсын, ұстаған
Бізде, осы рамазан айында Ораза ұстауға қатысайық.

“Түн”.

Оқушылар партаға басын қойып ұйықтайды.

Тақтаға әтештің суреті мен сағаттың іліп, бір оқушыға әтеш
Балалар ұйқыдан оянады.

Балалар, қазір ауыз жабылып, намаз басталады.

Кешкі ауыз ашарға дейін шыдау үшін тамақтанып алайық (тамағымыз
Математикалық диктант (өткен сабақты қайталау мақсатында жүргізіледі).

7 мен 3-тің қосындысына 4-ті қос

8 бен 2-нің қосындысына 5-ті қос

9-бен 1-дің қосындысына 6-ны қос

14 пен 4-тің айырмасынан 3-ті азайт

15 пен 5-тің айырмасынан 2-ні азайт

16 мен 6-ның айырмасынан 1-ді азайт

Ауыз жабар (сағат ауыз жабар уақытқа қойылады). Үздік оқитын
Намаз (сағатты намаз оқылатын уақытқа қойып, молданың суретін ілдім,
Балалар, кешке ауыз ашарды ауызды сумен шайып, құрмадан ауыз
Осы оразаның болатынын алдын-ала “Ұлан”, “Балдырған” достарымыз хабарлап, түсіндіріп
“Балдырған” досымыз алыс жолға түйеге мініп құрма іздеп кеткен,
Балалар, барып Балдырған досымыздың жүгін түсірейік (жүктері тапсырмалар).

Егер тапсырманы орындасаң, жүкті түсіріскеніміз.

Бірінші жүкті мен түсірейін, екінші жүкті сендер түсіріңдер дедім
Бірінші тапсырма: (1-3 жаттығуды орында).

II. Жаңа сабақ.

Тақтаға күннің жадын және сабақтың тақырыбын жаздым.
Жаттығу.

Жаңа сабақты өткен сабақты қайталаудан бастадым.

Кестедегі сызықтар, фигуралар, бұрыштар, төртбұрыштар туралы сұрай келіп, егер
3- тапсырма.” Мынадай қосындылар берілген” – деп тақтаға жаздым.

а) 6 + 4 = 10
4 + 6 = 10
Бұлардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сұрау.

Ұқсастықтары сандарында, айырмашылықтары орны ауысқан қосынды өзгерген жоқ.

Қосылғыштардың орнын ауыстыру туралы ережені сұрау, бұл қосудың ауыстырымдылық
ә) 6 + (1+3) = 10
(6 + 1) + 3 = 10
Бұлардың ұқсастығы мен айырмашылығын сұрау.

Мұның айырмашылығы көршілес қосылғыштарда жақшаға алып қосынды түрінде жаздық,
2-тапсырма. 4-есепті орында.

Бұл тапсырманы балаларға орындаттым.

Бұл тапсырма есеп пе, өрнек пе? – деп –
Шарты:

Қиып алған 6 және 4

Бояғаны: 3

Сұрағы: Қанша болу керектігі?

Шешуі: (6 + 4) – 3 = 7

Жауабы: 7 болу керек.

Енді осыны әр түрлі тәсілмен шығарайық деп 2 баланы
(6 – 3) + 4 = 7
Жүкті түсіріп болдық.

Балалар, қазір ауыз ашар болады (сағатты ауыз ашар уақытқа
Аузымды сумен шайып, құрмадан ауыз тиейін деп, су орнына
Артымда – бірліктерді бірліктерге қосуға өрнек жазылған. Соны шығарып
Құрма орнына құрма түрінде жасалған карточкалар тараттым. Артында ондықтарды
Намаз.

Содан кейін үй-үйді аралап “Жарапазан” айтылатынын еске салып, “Жарапазан”
Үйге тапсырма: 2 және 5-тапсырманы (ә) орындап келуді
2-сыныптағы әр сабақтың әр кезінде оқушылардың ақыл-ой өрісін арттыратындай
Неше сабақтарды демонстрациялық көрнекі құралдарды, көлемдік нәрселердің суретін ойыншықтардың
Даярлық кезеңде заттарды бір-бірлеп санаумен қатар, оларды топтап 2-ден
Практикалық жаттықтыру жұмыстарының нәтижесінде көрнекілікті пайдалану арқылы 4, 5,
Осы орайда, “кез келген санға 3-ті қосуға байланысты көрнекілікті
Сабақтың тақырыбы: * + 3 түріндегі қосу әдісін енгізу.

Сабақтың мақсаты:

Балаларды * + 3 түріндегі қосу әдісімен таныстыру.

Сандардың құрамы жайлы білімдерін тиянақтау.

Таза, ұқыпты жазуға тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: суреттер, цифрлар, таблица.

Сабақ типі: аралас.

Ұйымдастыру кезеңі.

Өткен материал бойынша жұмыс.

1-ден – 10-ға дейін дұрыс және кері санау.

Бір-бірден қосу және азайту.

Екі-екіден азайтуды еске түсіру.

Санның көршісін ата ойыны.

Сабақтың мақсатымен таныстыру.

Бүгін біз сендермен кез келген санға санға 3-ті қосуды
Қатты дауыспен айту.

Ішімізден.

Қатты т.с.с.

Ал, енді 3 саны қалай жазылушы еді? (дөңгелектердің көмегімен
3 дегеніміз 2 және 1, яғни 3.

а) 1 және 2
1) ** + 0
2 + 1
2) Осы екі санды пайдаланып сай қосындыны орындау. Ол
Жем жеп жүрген тауық қосылды?

7

Қанша тауық келіп қосылды?

3

Алдымен 2 шұбар тауық келді.

7 + 2 = 9

Ал енді тағы бір қоңыр тауық келді. Қанша болды?

9 + 1 = 10. Осыған орай, 7 +
V. Сергіту сәті.

VI. Оқулық бойынша жұмыс.

Данада қанша дөңгелек?

5

сонша дөңгелек санап қойыңдар. Ал, Санада 2 дөңгелек ойыншық.

Санада қанша?

0 0 0 0 0
сонша 0 0 -
Сан құрамын демонстрациялық құралдар арқылы көрсету.

4

3

2

1

4

1

2

3

0

3

2

1

3

1

2

0

Оқулықтағы сәйкес жұмысты орындау.

VI. Балалардың білімдерін бекіту.

3 қосуға болатын сан қатарын анықтау.

0 + 3 = 3
1 + 3 = 4
2 + 3 = 5
VII. Сабақты қорыту.

2-сыныпта сыныптан тыс жұмыстың бірнеше түрін ұйымдастыруға болады. олар
4 + 1 = 5

Бұтақта төрт (4) торғай отыр. Тағы боз торғай ұшып
Осылай 4 санынан кейін х5 саны келетінін көрсету.
2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Балалар, қай сан жоқ?

5

5 санына байланысты нәрселер, 5 саусақ,
Үйде, көшеде жүргенде байқап жүріңдер деген
Бұл жағдай ең бастысы баланы жалықтырмау, оқыта отырып, түсіндіре
Жолын түсіндіріп, әр жетістігін бағалап, мадақтап отыру. Және бұл
Бұл айтып кететін нәрсе бастапқы кезде оқушылардың шамасына қарай
Қорытынды

Қазіргі кезде оқыту өмірімен тығыз байланыстың негізінде құрылып отырғанда
Табиғат, адам еңбектерімен қоғамдық өмір құбылыстарының сан алуандығын байқамайынша,
Көрнекілік жаңаны тану ретінде де, ой немесе әңгімемен елестету
Көрнекі құралдардың пайдалы жағының бірі оқушылардың өздігінен орындайтын жұмыстарын
Мектеп табалдырығын алғаш аттаған шәкірттің оқуға қызығушылығын ынтасын көрнекі
Бұдан шығатын қорытынды, бастауыш сыныптардың оқыту барысында көрнекі құралдарды
Әдебиеттер тізімі

I.Қазақстан Республикасы үкіметінің құжаттары

1.Қазақстан Республикасы Конституциясы. Алматы, 1995.

2.Қазақстан Республикасының “Білім туралы” заңы. Қазақстан мұғалімі, 25
3.Қазақстан Республикасы жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті
4.Мемлекеттің білім беру саласындағы саясатының тұжырымдамасы. Алматы, 1995.

5. Қазақстан Республикасында гуманитарлық білім беру тұжырымдамасы.

II.Арнайы әдебиеттер.

1.Аймауытов Ж. Шығармалары. Алматы, 1989..

2.Ақшолақов Т. Шығарманың көркемдік айшықтарын таныту. А., ”Рауан”, 1994.

3.Алтынсарин Ы. Таңдамалы педагогикалық мұралары. Алматы, 1991.

4.Я.А.Коменский. “Ұлы дидактика”. Алматы, 1993 ж.

5.Бітібаева Қ. Әдебиет пәнін оқытудың тиімді жолдары. А., “Рауан”,
6.Жарықбаев Қ. Психология. А., “Мектеп”, 1982.

7.Жұмабаев М. Педагогика. А., “Рауан”, 1992.

8.Қабдолов З. Әдебиет теориясының негіздері. А., “Мектеп”,1970.

9.Құнанбаев А. Шығармаларының бір томдық толық жинағы. А: Қазақтың
10.А.Байтұрсынов. “Ақ жол”. Алматы, 1991.

11.Сухомлинский В.А. Балаға жүрек жылуы. А., 1974.

12.Қоянбаев Р.М. Білім беру және оқыту теориясы. Алматы, 1990.

13.Қоянбаев Ж.Б. Қоянбаев Р.М. Педагогика. Алматы, 2000 ж.

14.Әуезов М. Жиырма томдық шығармалар жинағы. 3 том. А.,
15.Қоянбаев Р.М. Қысқаша педагогикалық сөздік. Алматы, 1993 ж.

16.Сабыров Т.С. Оқыту теориясының негіздері. Алматы, 1993 ж.

17.Сластенин В.А. Исаев И.Ф. Педагогика. Москва, 1997 ж.

18.Ахметов С. Бастауыш сыныптарда білім беру тиімділігін арттыру жолдары.
19.Қазақстанның алдыңғы қатарлы оқулықтары бойынша алдыңғы қатарлы тәжірибелер. Алматы,
20.Сабыров Т.С. Болашақ мұғалімнің дидактикалық дайындығын жетілдіру. Алматы, 1999
III.Мерзімдік басылымдар

1.Ұзақбаева С. Халық педагогикасындағы эстетикалық көрініс – Абай шығармаларының
2.Жарықбаев Қ. Эстетикалық тәрбие туралы. “Бастауыш мектеп”, 1999, №6.

3.. “Бастауыш мектеп” журналы, 1990, №7

4. Құрманбаева К. Оқушылырдың табиғатқа адамгершілік – эстетикалық қатынасын
5. “Бастауыш мектеп” журналы 1987 , №10.

“Бастауыш мектеп” журналы, 2000, №5-6.

“Бастауыш мектеп” журналы, 1999, №1-3.

IV.Оқулықтар мен оқу құралдары.

1.Бегалиев Т. Педагогика қысқаша лекциялар курсы. Оқу құралы. Тараз,
2.Е.Сағындықұлы. Педагогика. А., 1999 ж.

3.И.Ф.Харламов. Педагогика. Москва, 1990 ж.

4.Стрекозин В.П. “Бастауыш кластарды оқытудың актуальді проблемалары”. Алматы, 1997
5.М.А.Пышкало, Е.Г.Гаврилов.”Наглядные пособие по математике”. Москва, 1962 г.

6.Н.Н.Никиткин.”Наглядные пособия по математике в начальной школе”. Москва, 1938
7.Бидосов Ә. “Математиканы оқыту методикасы” . Москва, 1962 ж.

8.Оспанов Т. Құрмаланина Ш.”Математиканың бастауыш курсының әдістемесі”. ІІ-бөлім. Алматы,
1

41