TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

войти на сайт

вход на сайт

Логин: :
Пароль :

Забыл пароль Регистрация

Қосымшалардың түбірге кірігу заңдылығының зерттелу жайы курстық жұмыс




Қосымшалардың түбірге кірігу заңдылығының зерттелу жайы курстық жұмыс
0
Раздел: Педагогика | Автор: Админ | Дата: 11-04-2015, 17:00
Загрузок: 2235







Жоспар - www.topreferat.com.kz

І. Кірспе---------------------------------------------------------------------------------------3

1.1. Қосымшалардың түбірге кірігу заңдылығының зерттелу жайы

ІІ. Негізгі бөлім

2.1. Жұрнақтардың түбірге кірігуінің жайы-------------------------------------------7

2.2. Жалғаулардың түбірге кірігуінің жайы------------------------------------------15

ІІІ. Қорытынды ----------------------------------------------------------------------------20

Пайдалынлған әдебиеттер --------------------------------------------------------------22




Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 21 бет
Пәні: Педагогика

-----------------------------------------------------------------------------------

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ



Жоспар

І. Кірспе---------------------------------------------------------------------------------------3

1.1. Қосымшалардың түбірге кірігу заңдылығының зерттелу жайы

ІІ. Негізгі бөлім

2.1. Жұрнақтардың түбірге кірігуінің жайы-------------------------------------------7

2.2. Жалғаулардың түбірге кірігуінің жайы------------------------------------------15

ІІІ. Қорытынды ----------------------------------------------------------------------------20

Пайдалынлған әдебиеттер --------------------------------------------------------------22

Кіріспе

Ғалымдар еңбектерінде қосымшалардың кірігу, әрекеті тілде
Түркітану ғылымында аффикстердің лексикалану құбылысына алғаш назар аударып,
Бұл тақырыпқа қатысты мәселелерді кейіннен түркітанушы В.ИАсланов өзінің
Қосымшалардың түбірге кірігу әрекетіне байланысты ойларды А.А.Юлдашевтің "Лексикализация
Түркітануда аталған мәселе бойынша жазылған бірден-бір ғылыми жұмыс
Қосымшалардың түбірге кірігуі тілдің ішкі жағдайында өтетін құбылыс
Түбір мен қосымшаның өзара жымдасып кетуі кейде бастапқы
Қазіргі тілімізде байырғы түбір деп қаралатын толып жатқан
Алайда морфологиялық жымдасу (қарапайымдану Фузия) тек түбір мен
Сөйтіп фузия - түркі тілдерінің, оның бірі қазақ
Түбір мен қосымшалар, қосымшалар мен қосымшалар бір-бірімен жымдасып,
бір элемент күрделі аффикс құрамында өз
Сөз құрамындағы морфемалардың мағыналары жойылып, олардың бір-біріне кірігіп
2.1. Жұрнақтардың түбірге кірігуінің жайы

Қазақ тіліндегі түбір сөздерге қосымшалардың кірігу мәселесі қазіргі
Қазақ тіліндегі түбір сөздерге қосымшалардың кірігу мәселесін сөз
Морфологиялық жылысу процесі мен сінісу процесінің қатысуы нәтижесінде
1) -шылық (-шілік): тіршілік, адамшылық, кемшілік, айшылық, азшылық,
2) -лас (лес) және оның фонетикалық варианттары:
3) -ңкы, (-нкі) -ынкы (інкі): бытыраңқы, шашыраңқы,
4) -нды (-нді) -ынды (інді): жаттанды, асыранды,
5) -қылықты (-ғылықты), -кілікті (-гілікті): тыңғылықты, жергілікті, тұрғылықты,
6)-мпаз (-ымпаз) -імпаз: жасампаз, сұрампаз, кеңесімпаз, жүзімпаз, жортымпаз;

7) -лан (-лен), -дан (-ден) -тан, (-тен): ашулан,
Түбірге сіңіскен жұрнақтар: -ық, -ік, -қ, -қы, -кі,-
-ыр, -шоғыр, - айт, -құмайт, - ау, -еу;
-кір; Түпкір, -на, -не: арна, кірне

-шілік; тіршілік

-шық, -шік: кіршік, талшық

-кер; құныкер

-іт; киіт

-у; ілу

-ым, -ім, -м; қайырым, мейірім, қарым

Сын есімнен –ы: қырмызы; -мыр; қытымыр: -ыл, -іл;
Үстеу сөзжасамдық жұрнақтарынанда келтіруге болады: -ын: жырын. Мысалы,
Күшейткіш мәнді жұрнақтар: -ша, -ше, -онша, -мұнша, -сонша,
Етістіктегі лексикалық мағынаны түрлендіретін жұрнақтар: -ғы, -гы: сырғы,
-ла, -ле: үрле, бүкте, тістеле, сүйреле, қарайла,

-ік: көнік, нәзік

-жы: уылжы, тамылжы

-іл: иіл. Мысалы, Жауға иілген басым қор болды.
-іс: көніс, мысалы, Көніспеске шара жоқ. (С. Мұқанов)

-гес: мінгес. Мысалы, Асқармен атқа мінгесіп отыруға тура
Қазіргі қазақ тілінде толық мағыналы түбірлерге жалғанып ортақ
-шылық (-шілік) жұрнағы. Бұл жұрнақ кейбір сөздерде құрамындағы
-нқы (-нкі), -нқы (-іңкі) жұрнағы. Бұл жұрнақ негізінен
-нды (-інді), -ынды (-інді) жұрнағы. Ғалым
-қылықты (-ғылықты), -кілікті (-гілікті) жұрнақтары. Бұл жұрнақ -кы,
-мпаз (-ымпаз), -імпаз жұрнағы. Берілген жұрнақ -ым және
Э.В. Севортян "Аффиксы именного словообразование в азербайджанском языке"
Берілген жұрнақ туралы ғалым А. Айғабылов казақ тіліндегі
-ңқыра, -нкіре, -ыңқыра (-іңкіре) жүрнағы. Бұл жұрнақ өзі
Өзара сіңіскен жұрнақтар деп аталатын тараушада сіңісу құбылысының
Түбірге сіңісіп кеткен -қы (-ғы, -кі, -гі), -ық,
-қы (-ғы, -кі, -гі) жұрнағы. Бұл жұрнақ туралы
Алғы. Алдыңғы ретте. Жарқын мақсат жолында, Алғы сапта
Алғы сөзіндегі -ғы жұрнағы түбірге сіңісіп кеткен. Өйткені,
Жұмысқы. Іш мерез, арам, пасық. Жымысқы күлкі (ұры
-а, -е жұрнағы - көне қосымшаның бірі. Әуел
Жүлде. Жарыста озғандарга берілетін бәйге, сыйлық; приз. Қажымұқан
Бопса. Қоқан-лоқы, байбалам, құр сес. Бопсадан қорыққан жоқ.
Түбірге сіңісіп кеткен жұрнақтардың бірі -ық, -ік, -қ
Өнімді жұрнақтардың бірі бола тұра, Бұлар да кей
Арық. Суландыру жүйесіндегі шағын су жолы. Арықты қуалай
1) еті қашқан, жүдеу. Арықты күтсең тойынар,
2) майсыз, жасық. Бұзаудың еті өте арық екен;

3) ауыспалы, жұғымсыз, нәрсіз. Шыде от арық, су
4) ауыс. Жұтаң, жүдеу.
2.2. Жалғаулардың түбірге кірігуінің жайы

Тілімізде түбір қосымшалардың сіңісіп ажырамастай күйге жеткен сөздер
Тіліміздегі сөз түбіріне кіріккен, қосымшаларға: септік, көптік, тәуелдік
Көптік жалғауы. Басқа түркі тілдеріне қарағанда, қазақ тілінде
1) Географиялық атаулар: Достар (2) Aқтnap, қызылдар тәрізді Қазан төңкерісі жылдары тілде
3) Олар (Септік жалғаулары. Қазіргі қазақ тіліндегі үстеу сөздердің бір
1) Барыс септік: кешке, артқа., алға, босқа, бірге,
2) Жатыс септік: баяғыда, кейде, мұнда, қапыда т.б.

3) Шығыс септік: әуелден, ежелден, шетінен, бірден
4) Көмектес септік: күнімен, түнімен, бермен, өрмен
Қосымшалардың түбірге кірігу әрекеті төмендегіше белгілермен анықталады:

• түбірге жалғанған
• түбірге жалғанған қосымша көнелену әрекетіне
• бастапқы түбірмен
• тілде түбір
• сөз таптарын жаңа сөздермен байытуда
Аталған белгілер тілдегі осы — біз зертгеуге алып
Тілдің дамуы барысында қосымшалардың белгілі бір сөз құрамында
Тіліміздегі барыс септігінің -ға, -ге, -қа, -ке жалғауы
Алға. Ілгері, ілгері қарай кетті (шықты, сүйреді, ұмтылды).
Зорға. Әрең, әзер, зордың күшімен. Станция үйінен зорға
Зат есімдер. Теуелдік жалғауының түбірге кірігуі арқылы пайда
а) Зат есімдерге тәуелдік жалғауының жартылай кірігуі
ә) Сан есім түбірлерге теуелдік жалғауының толық түрде
б) Сын есімдерге
в) Етістік формалы сөздерге тәуелдік жалғауының
г) Модаль сөздерге тәуелдік
Көмекші есімдер. Біз
Есімдктер. Бұл топқа
а) Сұрау есімдікгері: қайсы, қайсысы, несі.

ә) Сілтеу есімдіктері: бүнысы, мүнысы, мынасы, онысы, осы,
б) Белгісіздік есімдікгері: бірі, бір-бірі.

в) Жалпылау есімдіктері: бәрі, бәрісі, бәрі-бәрі, бәрі-бәрісі.

г) Өздік есімдігі: өзі.

Бұл есімдіктердің баска сөз таптарынан бірінші ерекшелігі —
Үстеу. Аталған сөз табының құрамынан да тәуелдік жалғауының
Шылаулар тобынан осы тәсіл арқылы пайда болған —
Одоғайлар ойпірім, әупірім, бетім, тәйірі. Бұл одағайлар тәуелдік
Қыстырма сөздер: абзалы, асылы, заты, зады, дұрысы, кемі,
ҚОРЫТЫНДЫ

Қазақ тілінің әр түрлі грамматикаларында және жеке еңбектерінде
1. Қазақ тіл білімінде сіңісу, жылысу құбылыстары одан
2. Тіліміздегі сіңісу құбылысына әсер еткен тілдік заңдылықтар
1) дауысты, дауыссыз дыбыстардың бір-біріне ықпалын тигізуі;

2) буын ығысу,
3) жекелеген дыбыстардың түсіріліп айтылуы;

4) буынның түсіріліп айтылуы;

5) қатаңдардың ұяңдануы немесе өзге дыбыстарға ауысуы.
Қорыта айтқанда, сіңісу процесінің нәтижесінде:

- түбірге жұрнақ сіңісіп, ажыратуға келместей дәрежеге
- түбірге
- түбір мен түбір сіңіседі;

- сөз тіркестері де сіңіседі.

3. Сөз құрамындағы морфемалардың бірінің элементі екіншісіне ауысып,
4. Морфологиялық жылысу процесінін әсерінен сөздің түбіріндегі
Тіліміздегі қ, ғ, т, с, д, н дауыссыз
5. Түркі тілдерінде жылысу құбылысымен қатар ығысу
6. Тіліміздегі ең белсенді ығыстырушы дыбыстар - й,
7. н, л үнділері де ығыстырушылық қызмет атқара
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

А. Романова «Қазіргі қазақ тіліндегі сөз түбіріне
Н. Оралбаева «Қазақ тілінің сөзжасамы» Алматы, 2002
Ж. Шәкенов «Қазақ тіліндегі күрделі сөздер мен
М. Балақаев., Р.Сыздықова ., Е. Жанпейісов «Қазақ әдебие
М. Балақаев «Қазақ әдеби тілі және оның нормалары»
С. Бизаков «Сөздің кіріккен тұлғаларының варианты» Қазақ тілі
Қазақ тіліндегі тарихи лексикология мәселелері Алматы, 1986ж

Ә. Қайдаров «Стрркутура односложных корней и основ в
М. Томанов «Қазақ тілінің тарихи грамматикасы» Алматы 1988
Г. Төлекова «Қазақ тіліндегі сіңіскен сөздер» Қазақ тілі
Қазақ тілі тарихи лексикологиясының мәселелері Алматы, 1988 ж

Г. Төлекова «Қазақ тіліндегі сіңісу, жылысу, ығысу
2






Написать комментарий
Имя:*
E-Mail:
Полужирный Наклонный текст Подчеркнутый текст Зачеркнутый текст | Выравнивание по левому краю По центру Выравнивание по правому краю | Вставка смайликов Выбор цвета | Скрытый текст Вставка цитаты Преобразовать выбранный текст из транслитерации в кириллицу Вставка спойлера
Введите код: *


Бұл сайтта Қазақстанның түкпір-түкпірінен жиналған қазақ тіліндегі рефераттар мен курстық және дипломдық жұмыстар ұсынылған. Қазіргі таңда www.topreferat.com.kz сайтының қазақ тіліндегі жұмыстар базасы бүкіл интернеттегі ең үлкен база болып табылады! Біздің базадағы жұмыстар саны 15000-нан асады. Біз бұл жетістікпен тоқтап қалмаймыз! Біз базамызды одан әрі толықтырамыз.
» » Қосымшалардың түбірге кірігу заңдылығының зерттелу жайы курстық жұмыс

© 2011-2016 Скачать бесплатно на topreferat.com.kz курсовые, дипломные и рефераты на телефон, на планшет и на компьютер.
При копировании материала активная ссылка на источник обязательна.


Мнение посетителей:
 

После 9 класса Вы:

Пойду в 10, 11, закончу школу полностью
Пойду в Колледж
Пойду в ПТУ
Пойду работать
Снова пойду в 9 класс

 
 
Похожие:
  • Сөздердің морфологиялық сипаты
  • Зат есімнің лексика-грамматикалық сипаты диплом жұмысы
  • Қазақ тіліндегі көптік жалғаудың қызметі диплом жұмысы
  • Сан есімнің сөзжасам тәсілдері диплом жұмысы
  • Морфологияны оқыту кезінде оқушылардың іскерлігі мен дағдыларын қалыптастыр ...
  • Үстеу сөздер курстық жұмыс
  • Сөздің құрылымы курстық жұмыс
  • Сөз және оның морфологиялық құрылымы курстық жұмыс
  • Септік жалғауымен көнеленген үстеулердің тарихи даму жолы курстық жұмыс
  • Көне түркі тілі мен қазақ әдеби тіліндегі граматикалық сәйкестіктер курстық ...
  • Үстеулердің мағыналық сөзжасамы курстық жұмыс
  • Қосымшаның жалғануы курстық жұмыс
  • Қазақ және ағылшын тілдеріндегі сөз жасамның ерекшеліктері курстық жұмыс
  • Функционалдық қосымшалар курстық жұмыс
  • Түркі тілдеріндегі синкретизм курстық жұмыс
  • Есімдіктің синтетикалық тәсіл арқылы жасалуы курстық жұмыс
  • Дауысты және дауыссыз дыбыстар курстық жұмыс
  • Ағылшын тілінің көне морфологиялық жүйесі курстық жұмыс
  • Қазақ тіліндегі сөзжасамдық тізбектер реферат
  • Есімше реферат