ІV Иван реформалары курстық жұмыс
Жоспар - www.topreferat.com.kz
Кіріспе
І Тарау ІV Иван реформалары.
1.1 ІV Иванның ішкі реформалары, нәтижелері.
1.2 ІV Иванның Ресей жерлерін кеңейту саясаты.
ІІ Тарау ІV Иван сыртқы саясаты.
2.1 ІV Иванның жүргізген соғыстары, жеңістері, жеңілістері.
2.2 ІV Иванның билігінің соңғы жылдары.
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер.
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 42 бет
Пәні: Педагогика
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Жоспар
Кіріспе
І Тарау ІV Иван реформалары.
1.1 ІV Иванның ішкі реформалары, нәтижелері.
1.2 ІV Иванның Ресей жерлерін кеңейту саясаты.
ІІ Тарау ІV Иван сыртқы саясаты.
2.1 ІV Иванның жүргізген соғыстары, жеңістері, жеңілістері.
2.2 ІV Иванның билігінің соңғы жылдары.
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер.
Кіріспе
ІV Иван тұсында Ресейдің дамуы біркелкі болмады.
Патша титулын алған ІV Иван Батыс Европа императорларымен
ІV Иван тұсында ішкі саясатта көптеген реформалар жүргізіп,
Ресейдің белгілі патшаларының бірі ІV Иван тұсында Ресей
ІV Иванның билік ету жылдарының соңғы кезеңі сәтсіз
І Тарау ІV Иван реформалары.
1.1 ІV Иванның ішкі реформалары, нәтижелері.
Осылайша ХVІ ғасырдағы Россияда феодалдық бытыраңкылықтың көптеген сарқыншақтары
Қалалар және сауда. XVI ғасырда қалалар бірте-бірте ұлғая.
Ірі қалаларда қолөнер өндірісі барған сайын жетіле түсті.
Қорғаныс үшін елдің оңтүстігіндегі және шығысындағы шеткері аймақтарда
XVI ғасырда елдің түрлі жерлері мен аймақтары арасында
Сыртқы сауда істері үшін шығыс елдеріне апаратын Волга
Бірақ Россия бұл су жолдарынан қашықта жатты. Көрші
Мұндай байланыстар 1553 жылы Ақ теңіз арқылы Россияға
Сондықтан да басқа европалық елдермен сауда және мәдени
Феодал шонжарлардың өкімет билігіне таласы. Ұлы князь III
IV Иванның патшалық құруының басталуы бұрыннан жиналып, қалыптасып
Патшаның төңiрегiндегi үкiмет таңдаулы Рада /1549-1560/ деп аталып,
1548 жылы бiрiншi земский соборға шақырылды. Бұл бояр
Орталық билiктерде өзгертулер болды. Бұрынғы екi басқару органдарының
50 жылдары жергiлiктi басқару системасы да қайта ұйымдастырылды.
Әскери реформада үлкен маңызға ие болды. Ол бойынша
Ақша бiрлiгi / рубль бүкiл мемлекеттiк ақша бiрлiгiне
Осылайша ХVI Қ 40 ж соңы 50
Алайда, 1560 жылы Таңдаулы рада тарқатылды. Сильвестер
Тарихшылар осы уақытқа дейiн жағдайдың бұлай күрт өзгерiп
1564 жылы декабрде патша өзiнiң төңiрегiндегi Сивтасымен және
Мемлекет екiге бөлiндi : Опричина / оприч сөзiне
Опричинаға енгiзiлген боярларға , дворяндарға опричиналық уездерден жер
Опричина кезiнде қаза тапқандардың жалпы саны белгiсiз
Иван ІV үкiметiнiң негiзiн опричина әскерi құрды. Алғашқыда
Опричина әскерiнiң әскери қабiлетi әлсiз едi ,
Опричинаның әлеуметтiк негiзi және салдары проблемасын зерттеулер бұрыннан
Опричина антибоярлық саясат емес едi. Оричинаның iшiнде аристократиялық
Елдiң күйзелуi, шаруалардың крепостниктерге айналуы тездетiлдi. Сондай-ақ опричина
1550 жылдардағы реформалар Ресей мемлекетін әскери күш жағынан
Тағы бір Ресейдің сыртқы саясатындағы ең басты әрекет
Ішкі княздік боярлы оппозицияның шиеленісін шешу үшін бір
IV Иван «Өзінің опричнина» саясатын ендіріп 1565 жылы
Көп ұзамай-ақ опричнинаға көптеген ірі-ірі феодалдар кірді. Өйткені
Опричнина Ливон соғысында жеңіп шығуына әсер ете алмады.
1578 жылы орыс әскерлері бірқатар жеңіліске ұшырады. 1579
XVI ғ. Орта кезінде Солтүстік Батыс Кавказдағы жағдай
1584 жылы IV Иванның қайтыс болуымен, орнына ұлы
Қызыл алаңда Василий Шуийский патша болып сайланды. Поляк-
Литва феодалдарының жалған патша арқылы Ресейді бағындыру әрекеті
іске аспады. Василий Шуийскийдің таптық шиеліністі басу әрекеті
аспады. Бояр патшаның саясаты халықтың әр түрлі таптарының
казактар, феодалдардың қарсылығын туындатты.
Иван Болотников басшылығындағы шаруалар соғысы орын алды. 1606
Василийдің Болотников кетерілісін басуымен оның жағдайы жақсармады. Стародубта
алды, сосын Мәсқеуге қарай жылжыды. 1610 жылы поляк-литва
әскерлерімен болған Клушино түбіңдегі соғыста Василий әскерлері жеңілді.
Осыдан кейін Ваеилий үкіметі тарап, оны орнынан түсіріп,
жіберді. Билікке, Жеті боярлар үкіметі, құрылды. Бұлар поляк
оның баласы Владиславты таққа отырғызу мақсатында поляк әскерін
Москваға кіргізді.
Іс жүзінде билік поляк коменданты Пан Гансевтің қолында
3. Поляк-Швед интервенттеріне қарсы Минин мен Пожарскийлердің көтерілісі.
1612 жылы көктемде Волга бойымен жоғары көтеріліп, Мәскеуге
Орыс халқымен бірге марилер, чуваштар, комилер, мордувалар, татарлар,
башқұрттар қатысып, Ярославл қаласында 4-ай тұрақтады. Осында
бүкіл жердің кеңесі атты жаңа басқару принципі құрылды.
10-мыңға жетіп, 1612 жылы жазда елдің солтүстік
интервенттерден босатты. Осы жылы тамызда Мәскеу түбінде казактар
келіп қосылды. 1612 жылы октябрде поляктар ауыр аштыққа
кері шегінуге мәжбүр болды. Сигизмунд III король Мәскеуді
әрекет жасағанымен Волокам түбіне кетпей кері шегінуге мәжбүр
1613 жылы қаңтарда «Земский саборы» шақырылып, патша сайлау
керек болды. Екі айлық тартыстан кейін 16 жасар
дұрыс деп шешті. (1613-1645) жас патшаның тұсында шонжарлар
жағдайларын нығайтып алуға тырысты. Осыдан бастап Ресей
империясында 300 жыл билік құрған Романовтар әулеті билікке
4. 1654 ж. майда жүз мыңдық орыс армиясы
одан бөлінігі алынған орыстың батыс жерлері қайтарылды. Орыс
халық орыс армиясының қимылдарына қолдау көрсетіп тұрды. Могилев,
Витебск, Полоцк бірінен соң бірі орыс армиясына қақпаларын
қарсы алды. Сол қанаттан Пинск алынды. Поляк армиясының
белорус халқы көтеріліске шықты. Келесі, 1655 жылдың басында
армиясының орасан көп күші Могилевке қарсы шабуылға шығу
әрекет етті. Оны қоршап алды. Бірақ қаланы ала
мен Украин казактары да, өз кезегімен, шабуылын жалғастыра
Олар Минскіні, Гродноны, Вильнюсті алды. Брестке шығып, бүкіл
Белоруссия дерлік азат етті.
Бірақ поляк күштері өз қимылын Украинада, жағдайдың ең
Речь Посполитаяның соғыстағы жеңілісін швед билеушілері пайдаланып қалды.
1666 ж. жазда казак атаманы Василий Ус орыс
Осындай жағдайда қозғалыстың батыл да жігерлі басшысы болуының
Осындай басшы казак Степан Тимофеевич Разин еді. 1667
Персия үкіметі Разинге ірі соғыс күштерін қарсы қойды,
1669 ж. тамыздың басында Разин Волга сағасына шығып,
Разиннің басты күштерінің Симбирск түбіндегі жағдайы қиын болды.
халықты қорқыту мақсатымен Волга бойымен төмен қарай баяу
отырды. Арзамаста 11 мыңдай адам жазаланды.
Көп кешікпей Разиннің өзінің тағдыры да қайғылы аяқталды,
4. мауысымда ол Мәскеуге әкелінді. Екі күн азапқа
1.2 ІV Иванның Ресей жерлерін кеңейту саясаты.
Территориисы және халқы. Россия мемлекетінін территориясы тез ұлғайды.
Алайда халқының саны шамалы ғана еді. XVI ғасырдың
Ауыл шаруашылығы. Ауыл шаруашылығында үш танапты егіншілік жүйесі
Барлық жерде сиыр, сшкі, шошқа ұстады. Әр түрлі
Дворяндардың поместьелері. XVI ғасыр феодалдық жер иеленушіліктің, әсіресе,
Дворяндар поместьелерінде шаруалар айрықша қатаң қанауға түсті, помещиктер
Боярлық және монастырьлық вотчиналар. Жердің едәуір бөлігі князьдардың,
Монастырьлық және боярлык жерлерге бірқатар артықшылықтар берілді. Олар
XVI ғасырда да князь иеліктері (уделдері) сақталды.
Ірі феодалдар — князьдар меншігінде қалалар да, қамалдар
Осылайша ХVІ ғасырдағы Россияда феодалдық бытыраңкылықтың көптеген сарқыншақтары
Қалалар және сауда. XVI ғасырда қалалар бірте-бірте ұлғая.
Ірі қалаларда қолөнер өндірісі барған сайын жетіле түсті.
Қорғаныс үшін елдің оңтүстігіндегі және шығысындағы шеткері аймақтарда
XVI ғасырда елдің түрлі жерлері мен аймақтары арасында
Сыртқы сауда істері үшін шығыс елдеріне апаратын Волга
Бірақ Россия бұл су жолдарынан қашықта жатты. Көрші
Мұндай байланыстар 1553 жылы Ақ теңіз арқылы Россияға
Сондықтан да басқа европалық елдермен сауда және мәдени
Феодал шонжарлардың өкімет билігіне таласы. Ұлы князь III
Тап күресінін, күшеюі. Боярлық үкімет шаруаларға, қала халқына
IV Иван патша деп жарияланғаннан кейін бірнеше ай
Халық көтерілісі басталды, ол алдымен Глинскийлерге қарсы бағытталғанымен,
Толқулар Опочкада, Псковта, Устюгте де болды. Осынын, бәрі
XVI ғасырдың 50-жылдарындағы реформалар. Осындай жағдайда мемлекеттік өкіметті
1549 жылы февральда IV Иван түрлі феодалдар топтарының
50-жылдардың орта кезінде жергілікті жерлерде боярлардың ел үстінен
Оқ-дәрілі қарулармен жарақтанған тұрақты атқыштар әскері құрыла бастады.
«таңдаулы мыңдықтар» (1070 адам) үшін
жер беру туралы шешім қабылданды,олар патша өкіметтің тікелей
1550 жылы қабылданған жаңа сот ережесі басқарудын, орталықтанған
Мемлекеттік өкіметтің нығаюы шіркеу мен онын. жерлері туралы
Россия мемлекетіне Қазан және Астрахань хандықтарының қосылуы.
XV ғасырдың екінші ширегінде татар феодалдары өкіметі қол
Төменгі Поволжьеде түрлі көшпелі халықтарды біріктірген Астрахань хандығы
Қырымда Қырым хандығы пайда болды, астанасы — Бақшасарай.
Қазанға жасаған екі жорық та сәтсіз болды. IV
Түрік сұлтаны Қырым ханы Девлет — Гирейге орыс
Мұнан кейін IV Иван, князь Курбский және басқа
1556 жылы Астрахань хандығы да күйреді. Башқұртстан мен
Бұл жас Россия мемлекетінің шығыстағы өз қауіпсіздігін қамтамасыз
Батыс Сібірдін қосылуы. Қазан хандығының территориясы Россия мемлекетіне
Сібір аң терісіне байлығымен даңқы шығып жатты, Орыстың
1582 жылы күзде казактар табанды шабуылдан кейін Сібір
Батыс Сібір халықтарының осылайша Россияға қосылуы прогресті іс
ІІ Тарау ІV Иван сыртқы саясаты.
2.1 ІV Иванның жүргізген соғыстары, жеңістері, жеңілістері.
Ливон соғысы. Шығыстағы сыртқы саяси міндетін шешіп алғаннан
Балтық жағалауларын иемдену жолындағы басты кедергі Ливон ордені
Көп ұзамай Ливон ордені құлады, оның территориясын литва,
Патша саясатына қарсы қастандықтар мен наразылықтар Қазан жорығы
Опричнина 1665 жылдың басында IV Иван мемлекет жерінің
Опричнина әскері патша қолындағы жязалаушы құрал, оның
Қатаң террор атып-асу, жер аудару кезеңі басталды. IV
Өз елінің қарусыз адамдарын қырып-жойып, талауға салған опричнина
Опричнина орталық өкіметке қарсыларды тұрпайы, зорлық-зомбылық, террорлық кұралдармен
Ірі жер иелігі бар феодалдык құрылыс өмір сүріп
Опричнина он мыңдаған шаруалар мен қолөнершілерді талан-таражға ұшыратып,
2.2 ІV Иванның билігінің соңғы жылдары.
Ливон соғысының аяқталуы. 1569 жылы Литва мен Польша
Талан-таражға түскен, әлсіреген ел жаудың шабуылын үлкен қиыншылықпен
Москвада жаңа Кремль салу. Москва бастаған біртұтас Россия
1471 жылдың өаінде-ақ жаңа Успен соборын салуға кірісу
Успен соборының архитектурасы орыс сәулет өнері дәстүрлерін одан
Кремльдің дәл ортасынан зәулім де салтанатты Успен соборы
Осымен бір мезгілде едәуір тозған Кремль қабырғаларын қайта
XV ғасырдағы сәулет өнері. Бүкіл XVI ғасыр бойы
XVI ғасырдағы орыс сәулет өнерінің шыңы — Москва
Құю ісі. XV ғасырдын, аяғынан бастап Россияда құю
XVI ғасырдың аяғында Москваның Зеңбірек сарайында шебер Андрей
Кітап басып шығару. Батыс Европада XV ғасырдын ортасынан
Москвада кітап басып шығару 1553 жыды-ақ бастал-ған еді,
Қорытынды
Иван III тiң баласы Василий III /1505-1533/
1556 жылы Астархань хандығы және Ноғай ордасы /
1585 жылы Сiбiрдi жаулау басталды. Ермак басқарған казактар
ХVI Қ 50- жылдарында Иван IV Батысқа да
1558 жылы Ливон соғысы басталды , Ливонияға жақтасып
Пайдаланылған әдебиеттер
Зимин А.А Реформы Ивана Грозного . М. 1860
Опричинине Ивана Горзного М. 1864
Керелизм Н.М
Скрипников Р.Г Царство террора М 1868
Кобрин В.Б Власть и Способность в средневековой
Источники Полное собрание русских летописей (ПСРЛ), репринт 1904.
Каргалов В. В., «На степной границе», М. Наука,
Скрынников Р. Г. «Иван Грозный», М, 1988
Карамзин Н. М, Собрание Сочинений, т. VIII, c.206
Королюк В. Д. Ливонская война, изд-во АН СССР,
Соловьев С. М. История России с древнейших времен,
Соловьев С.М. История России Москва 1999 г.
МГУ коллективная работа, История России. Москва 1998г.
С.Н. Бурин ,Новая история. Москва 1998 г.
Корелзин Н, М. История государства
История СССР с древних
История Росси с древних
Энциклапедия т. 8. Из
Сыров С: Н. Страницы истории.
Қазақ совет энциклопедиясы 9том
Плеханов Г. В. История руской
Солевьев С. М. История Руси
Анисимов. Е. В. Рождения империи
44
