TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар



МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz

Шартты сілтемелер. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Анықтамалар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Белгілеулер мен қысқартулар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Кіріспе. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1 Әдеби шолу. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2 Технологиялық бөлім. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2.1 Шикізаттың сипаттамасы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2.2 Технологиялық сызбаның сипаттамасы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3 Есептеу бөлімі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3.1 Негізгі қондырғының технологиялық есептеуі. . . . . . . . . . . . . . . . . .

3.2 Механикалық есептеулер. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4 Қоршаған ортаны қорғау және тіршілік қауіпсіздігі. . . . . . . . . . . . . . .

Қорытынды. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Қолданылған әдеби көздер тізімі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 45 бет
Пәні: Мұнай

-----------------------------------------------------------------------------------

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ



Мазмұны

Шартты сілтемелер. . . . . . .
Анықтамалар. . . . . . . .
Белгілеулер мен қысқартулар. . . . . .
Кіріспе. . . . . . . .
1 Әдеби шолу. . . . . .
2 Технологиялық бөлім. . . . . .
2.1 Шикізаттың сипаттамасы. . . . .
2.2 Технологиялық сызбаның сипаттамасы. . . . .
3 Есептеу бөлімі. . . . . .
3.1 Негізгі қондырғының технологиялық есептеуі. . . .
3.2 Механикалық есептеулер. . . . . .
4 Қоршаған ортаны қорғау және тіршілік қауіпсіздігі. .
Қорытынды. . . . . . . .
Қолданылған әдеби көздер тізімі. . . . .
Аннотация

Берілген жылдық қуаты 2 млн т/ж құрайтын Құмкөл
Кіріспе тарауында талғамды тазалау процесінің мәні және оның
Әдеби шолуда майды талғамды тазалау процесі бойынша әдеби
Шикізаттың сипаттамасы мен технологиялық сызбаның сипаттамасы технологиялық бөлімде
Есепте бөлімінде негізгі экстракциялық колоннаның есептеуі мен механикалық
Қоршаған ортаны қорғау және тіршілік қауіпсіздігі туралы мәліметтер
Курстық жобаны жалпы тұжырымдап қорытынды келтірілді.

Курстық жобада қолданылған әдеби көздер тізімі келтірілді.

Белгілеулер мен қысқартулар

МЕСТ – мемлекеттік стандарт

СНиТ – санитарлы нормалар және талаптар

БЭА – бірэтаноламин

КТ – кинематикалық тұтқырлық

А–Ш – асфальтты шайырлы

ВҚ – вакуумдық құбыр

ДА – деасфальттау

ТИ – тұтқырлық индексі

ШТ – шартты тұтқырлық

ТАД – термоадсорбциялық деасфальттау

ЕШТ – ерудің шекті температурасы

РДК – роторлы дискілі контактор

Аэкс, – экстракттағы ароматты көмірсутектердің құрамы

Араф – рафинаттағы ароматты көмірсутектердің құрамы

Бэкс – экстракттағы парафинді–нафтенді көмірсутектердің құрамы

Браф – рафинаттағы парафинді–нафтенді көмірсутектердің құрамы

ДТ – динамикалық тұтқырлық

ЖЭС – жылу электр станциясы

ГЭС – гидро электр станциясы

ЭСТҚ – электросусыздандыру тұзсыздандыру қондырғысы

МӨЗ – мұнай өңдеу зауыты

NМП – N – метилпирролидон

Ст.3 – болат (металл) маркасы

Нормативтік сілтемелер

Курстық жобада келесі шартты құжаттарға сілтемелер қолданылған:

МЕСТ 22387.2–77 Көмірсутекті газдар. Құрамындағы күкірт
МЕСТ 3900–85 Мұнай және мұнай өнімдері. Тығыздықты
МЕСТ 2177–82 Мұнай және мұнай өнімдері. Фракциялық
МЕСТ 10120– Фракциялық құрамды анықтау әдісі

МЕСТ 511– 82 Бензиндер. Октан санын
МЕСТ 6321– 69 Мұнай және мұнай өнімдері.
МЕСТ 33–82 Мұнай және мұнай өнімдері. Кинематикалық
МЕСТ 6258–85 Мұнай және мұнай өнімдері. Шартты
МЕСТ 38.153–74 Мұнай және мұнай өнімдері. Фракциялық
СН–245–71 Өнеркәсіп орындарын жобалаудың санитарлық нормалары.

СНиП II–90–90–81 Өнеркәсіп орындарының өндірістік ғимараттары. Жобалау
СНиП II–92–76 Өнеркәсіп орындарының қосалқы ғимараттары мен
СНиП II–106–79 Мұнай және мұнай өнімдерінің қоймалары. Жобалау
СНиП II–33–75 Жылу беру, желдету және ауаны
СНиП II–2–80 Ғимараттар мен құрылғыларды жобалаудың
СНиП II–89–80 Өнеркәсіп орындарының бас жоспарлары. Жобалау
МЕСТ 12.2.020–76 Жарылыстан қорғалған электр құрал–жабдықтары.

МЕСТ 12.2.021–76 Жарылыстан қорғалған электр құрал–жабдықтары. МЕСТ
МЕСТ 12.1.021–80 Өрт қауіпсіздігі.

Анықтамалар

Рафинат – экстракция процесінен алынатын негізгі тазаланған өнім.
Ингибитор – белгілі бір мақсаттағы өнімге немесе сұйық
Экстракт – экстракция процесінен алынатын қосалқы қалдық өнім.

Мүмкіндік шекті концентрациясы (МШК) – жұмыс аймағындағы ауа
Еріткіштік қасиет – май фракциялары компоненттерінің белгілі бір
Талғамдылық (селективтілік) – еріткіштің тек белгілі бір құрылымдағы
Тұтқырлық индексі – майлардың температураға қатысты тұтқырлығының көрсеткіші.

Полярсыз еріткіштер – еріткіштік қабілеті бойынша барынша универсалды,
Полярлы еріткіштер – еріткіштік және таңдаушылық қасиеттері жоғары,
Сепаратор – реакция өнімдерін олардың агрегаттық қалпына байланысты
Ерудің шекті температурасы (ЕШТ) – шикізатты еріткішпен араластырған
Сыйымдылық – процеске керекті реагенттерді, өнімдерді, шикізатты және
Тоңазытқыш – ауаның немесе суық агенттің көмегімен өнімді
Кіріспе

Әртүрлі мұнайдан алынатын минералды майларды алғашқы айдаудан кейнгі
Кез – келген майларды өңдеу өндірісінде өңдеу процесі
Шикізатты дайындау – бастапқы май фракцияларын алу.

бастапқы мұнай фракциясынан компоненттер алу;

Компоненттері араластыру (біріктіру немесе тауарлар майлар маркілерін алуға
Шикізатты дайындау Вакумда мазутты айдаумен өтеді. Май өндірісінде
Дистилятты – мазутты вакумдағы пагон түрінде бөлініп алынады
Процесіне ұшырату арқылы шайырлы асфальтенді заттарды бөліп алады,
Қатаң селективті тазалаудан алынған рафинаттан осындай таңдамалы ацетон,
Май фракцияларын майырлы заттардан тазалау нәтижесінде майлардың түсі
Әрбір сатының негзгі атауы-толық немесе жеке қосылыстардың белгілі
Бастапқы май фракцияларына май компонентерін өңдеу үшін жоғарыда
температураның төмендеуі кезінде ерітіндінің тұнбаға түсуі, яғни экстрациялық
физика – химиялық адсорбция;

химиялық күкірт қышқылымен әрекеттестіре арқылы жүргізіледі;

сутегімен тазалау.

Қалдық майлар өндірісі дистиллетты майларды өндіруге қарағанда күрделілерік,
Қасиетін төмендетеді, қатты көмірсутектердің май құрамынан бөлініп қайнау
Әдеби шолу

Негізгі мұнай фракцияларының қайнау температурасының жоғарылауымен құрамындағы күкіртті
Каталитикалық сутегімен тазалау – мұнай фракцияларынан күкірті, азотты,
Сутегімен тазалаудың мақсаты - әрі кезде әртүрлі мақсаттан.
Сондықтан мұнай өңдеу өнеркәсіптеріндегі сутегімен тазалау процестерінің алатын
Сутегімен тазалау процестеріне арналған химиялық реакциялар, мысалы көмірсутектердің
RCH=CHCH3 → RCH2CH2CH2CH3

C10H8 + 2Н2 → С10Н12

нафталин тетралин

Күкіртті органикалық қосылыстардың гидролизденуі:

+3Н2

RS – SR
Гидротазалау кезінде күкіртсіздендірумен бірге азот және оттекті қосылыстар
+5Н2

С5Н5N
Процестің негізгі факторлары

а) Температура

сутегімен тазалау процесіндегі оптимальды температуралар интервалы 340 –
Гидрогенизациялық күкіртсіздендіру – экзотермиялық процеске жатады. Сондықтан қоспаның
Шикізатты төменгі температурада қосымша қыздыру реакторға сұйық күйдегі
б) Қысым

жүйедегі қысым 2,5 – 6 МПа болады, сондықтан
Реактордағы жалпы қысымның жоғарылауынан күкіртсіздендіру дәрежесі өседі. Одан
в) Шикізатты берудің көлемдік жылдамдығы;

жанасу уақытының ұзақтығының кемуі нәтижесінде шикізатты берудің көлемдік
г) ҚСГ айналымының еселігі;

Өнеркәсіптік практикада гидротазалау процесінің парциальды қысымы мен реакцияның
д) Катализатор

Мұнай фракцияларынан күкіртті қосылыстардың гидротазалау процесінде алюмокобальтмолибденнің немесе
е) Жылу эффектісі

Қанықпаған ароматикалық және күкіртті қосылыстар гидрлену реакциясына түскен
ж) Сутегі шығымы мен өнімнің шығымы;

Сутегінің жалпы шығымы реакцияға, яғни гидрошикізатқа еріткенде шығындалады.
Парафинсіздендірілген май дистиляттарын гидротазалау

Гидротазалауда негізінен май фракцияларын тұссыздандыру үшін кокстелгіштікпен күкрт
Еру реакциясынан кеткен сутегі шығыны 0,2-0,4% масс. шикізатқа
2 Технологиялық бөлім

2.1 Шикізаттың сипаттамасы

Төменде мұнайдың физика-химиялық сипаттамалары келтірілген.

Кесте 1 – Құмкөл мұнайының жалпы сипаттамасы

Көрсеткіштері Көрсеткіштер

ІІГ

І ІІ ІІІ

1 2 3 4 5

Перфорий тереңдігі, м 1018-1093 1205-1209 1290-1297 1311-1318

0,8215 0,8243 0,8348 0,8208

20ºС тұтқырлық, мм2/ºС 9,69 14,08 22,14 3,89

Температура, ºС

Қату

Тұтану 2

20 3,5

15 -10

-4 5

0

Құрамы, %

Парафин

Күкірт

Силикагель шайыры

Асфальтен

Ванадий

Никель 14,78

0,38

8,2

1,52

0,58*10-4

2,5*10-4

13,2

0,43

6,33

2,34

5,0*10-4

3,0*10-4

16,52

0,38

6,67

0,35

-

- 12,1

0,41

7,46

0,3

-

-

Кокстенуі, % 2,8 1,5 1,52 1,2

Қышқылдылық, мг КОН 1г 0,0143 0,036 0,0132
Фр. Шығымы, %

200ºС-дейін

350ºС-дейін 30,0

30,0 23,0

40,0 22,5

43,8 23,8

49,4

Кесте 2 - 200ºС-дейін қайнайтын бензин фракциясының сипаттамасы

Бөлу

температурасы

ºС Шығым,

% Фракция құрамы, % Қышқылдылық,

мг КОН/

100 см3 отынға Құрамын дағы

күкірт,

%

Б.қ 10% 50% 90% 98%

Б.қ-100 6,0 0,1047 45 65 86 99 102
Б.қ-120 8,5 0,1226 50 80 100 118 120
Б.қ-150 13,0 0,1312 60 95 120 142 152
Б.қ-180 18,5 0,1406 60 95 135 178 182
Б.қ-200 23,0 0,1469 62 95 144 195 200
Кесте 3 – Бензин фракциясының топтық көмірсутек құрамы

Бөлу температурасы,

ºС Мұнайға шаққандағы шығым, %
Ароматикалық Нафтендік Парафинді

Бар лығы Қалыпты құрылысты І-құрылысты

№21ұңғыма мұнайы

Б.қ-62

62-95

95-122

122-150

150-200 1,15

6,05

6,24

3,26

6,5 0,6410

0,6687

0,7288

0,7528

0,7713 1,3790

1,3912

1,4052

1,4164

1,4279 -

2,3

7,2

10,08

15,00 21,0

26,38

35,26

35,97

25,0 79,0

67,32

57,54

53,95

60,0 48,33

34,10

22,11

17,17

43,96 30,67

31,22

35,43

36,18

16,04

№21 ұңғыма мұнайы (1093-1018м)

Б.қ-62

62-95

95-122

122-150

150-200 2,5

4,0

3,0

11,0

9,5 0,6953

0,6870

0,7235

0,7418

0,7745 1,3786

1,3886

1,4046

1,4146

1,4306 -

2

4

5

12 -

21

29

25

4 78

77

67

70

84 46

33

33

35

- 32

44

34

65

-

Кесте 4.- Мұнай және базалық майлардың потенциалдық құрамы

Бөлу температурасы, ºС Шығым, %
фр.не қалдыққа мұнайға

50ºС 100ºС

350-400

400-450

450-ден жоғары 48,39

53,59

37,45 3,24

6,87

11,09 0,8493

0,8677

0,8733 4,56

10,17

55,25 1,95

3,34

13,45 128

129

138 1,4718

1,4807

1,4805 252

320

452 -5

-4

+1

Кесте 5 – Мұнайдың элементтік құрамы

Жеке көмірсутектердің құрамы, %

С Н 0 S N

84,83 12,82 0,14 2,10 0,11

Кесте 6 – Мұнайдағы газдардың (С4–ке дейін) және
Фракция Шығымы (мұнайға) % Жеке көмірсутектердің құрамы, %

С2Н6 С3Н6 изо –С4Н10 н–С4Н10 изо–С5Н12 н–С5НІ2

С4–ке дейін 1,60 2,9 27,8 13,9 55,4 –
С5–ке дейін 3,20 1,4 13,9 6,9 27,2 22,1
Кесте 7 – Мұнайдың потенциалдық құрамы

Температураға дейін

айдалады, °С Шығымы, % Температураға дейін

айдалады, °С Шығымы, %

28(С4–ке дейін) 1,2 260 26,7

60 3,7 270 28,0

62 3,9 280 29,9

70 4,8 290 31,5

80 5,5 300 33,2

85 6,0 310 35,1

90 6,5 320 36,9

95 6,7 330 38,8

100 6,9 340 40,2

105 7,4 350 42,8

110 8,0 360 44,8

120 9,7 370 46,2

122 10,0 380 48,6

130 11,1 390 50,5

140 12,3 400 52,5

145 12,9 410 55,8

150 13,4 420 55,0

160 13,9 430 57,5

170 14,8 440 59,2

180 16,1 450 60,8

190 17,7 460 –

200 18,7 470 –

210 19,8 480 –

220 20,9 490 –

230 22,2 500 –

240 23,3 қалдық 39,2

250 24,9

Кесте 8 – Мазут және қалдықтың қасиеті

Мазут

және

қалдық Шығым

(мұнайға)

% ШТ80 ШТ100 Температура,

°С Күкірт мөлшері,

% Кокстелуі,

%

қату лап

ету

Мазут

40 72 0,9660 8,00 4,10 14 178 3,96
100 66,8 0,9710 15,50 6,70 17 205 4,05
200 63,1 0,9810 21,80 8,80 19 216 4,07
Қалдық

>300°С 66,8 0,9710 15,50 6,70 17 205 4,05
>350°С 57,2 0,9920 39,80 13,90 21 243 4,23
>400°С 47,5 0,0120 – – 32 – 4,36
>450°С 39,2 0,0200 – – 37 – 4,47
Кесте 9 – Деструктивті процестер үшін шикізат қасиеті

Температураға

дейінгі

таңдаулы

фракциялардан

кейінгі

қалдық, °С Шығымы

(шикізатқа %)

ШТ100

Қату

температурасы,

°С Кокстенуі,

% Ванадий

құрамы,

%

350 47,6 0,9530 5,10 29 12,00 0,0127

450 30,4 0,9710 5,32 37 15,15 0,0214

500 24,0 0,9774 105,9 38 15,61 0,0260

Кесте 10 – Деструктивті процестер үшін шикі заттың
Температураға дейінгі тандаулы фракциялардан кейінгі қалдық, °С Қ
С Н O S N

350

450

500 84,30

84,40

84,43 11,30

10,61

10,30 0,20

0,31

0,35 3,80

4,30

4,50 0,40

0,38

0,42

Кесте 11 – 50°С май фракциясындағы парафин құрамы

Температура таңдау, °С Парафин құрамы, % Парафиннің балқу
400–450

450–500 11,60

12,58 55 61

58,98

Кесте 12 – Көмірсутектер тобының және дистиллятты базалық
Соңғы фракция және көмірсутектер қоспасы. Көміртек бөлігі, %
СА СH С КОЛ СП КА КН КО

Фракция 350–400°С 24 13 37 63 0,93 0,45
Нафтен – парафинді көмірсутектер 0 33 33 67
Нафтен–парафинді және І топты ароматты көмірсутектер 11 25
Нафтен–парафинді І және ІІ топты ароматты көмірсутектер 20
Фракция 400–450°С 26 12 38 62 1,19 0,54
Нафтен – парафинді көмірсутектер 0 36 36 64
Нафтен–парафинді және І топты ароматты көмірсутектер 8 32
Нафтен–парафинді І және ІІ топты ароматты көмірсутектер 15
Кесте 13 – Дистилятты базалық май көмірсутектерді тобының
Бастапкы фракция

көмірсутектер коспасы. Шығымы

%

420

n80d

Sғс

М

v50

v100

ТИ

Қату

t,с Күкірт мөл.

%

1 2 3 4 5 6 7 8
Параф–н кейін 350–400 °С 84,0 14,5 0,9260 1,5110
Нафтен–парафин көм–рі 37,3 6,4 0,8553 1,4706 – 358
Нафтен–парафин I, I I топ

ароматикалык СН 57,0 9,8 0,8756 1,4850 – 350
Нафтен парафин I, I I, I I I

топ ароматикалық СН 60,5 10,4 0,8803 1,4885 –
Нафтен парафин I, I I, 11 I

топ ароматикалык СН 75,5 13,0 0,9103 1,5050 –
1,11 топ ароматикалык

көмірсутектер 19,7 3,4 – – – – –
111 топ ароматикалык СН 18,5 3,2 – –
Фракция 450–500°С 100 6,4 0,9350 1,5191 – 410
Нафтен–парафин СН 80,0 5,1 0,9428 1,5380 – –
Нафтен–парафинСН 29,6 1,9 0,8722 1,7791 – 470 40,31
Нафтен–парафин I топ

ароматтық СН 43,2 2,8 0,8865 1,4945 – 450
Нафтен–парафинді I, I I топ

ароматтык СН 56,0 3,4 0,9000 1,5050 – 445
Нафтен Парафин I, I I, I I I

топ ароматтық СН 67,0 4,3 0,9229 1,5219 –
Кесте 13 – жалғасы

1 2 3 4 5 6 7 8
I топ аралық СН 13,6 0,9 0,9145 1,5063
I, I I топты СН 23,4 1,5 0,9160
Шайыр және S қосы–қы концентрациясы 13,0 0,8 –
Кесте 14 – Май фракциясының парафинсіздендіруден кеиінгі гач
Фракция °С Гач шығымы, % Гачтың балқу температрасы,
фракцияға мұнайға

350–450

450–500 16,0

20,0 2,7

1,3 47

54

Кесте 15 – Базалық қалдық май және көмірсутектер
Көмірсутектер қоспасы Көміртекті

бөлу, % Молекула

сақинасының

орташа саны

СА Сн Скол Сn КА Кн Ко

Депарафинизациядан кейінгі

Нафтен парафин көмірсутектері

Нафтен парафин және I топта

ароматикалық көмірсутектері

Нафтен–парафин I. II топты ароматикалық

көмірсутектері

Нафтен парафин I, II, III, топты

ароматикалық көмірсутектер

0 33 33 67 0 2,79 2,71

7 32 39 51 0,39 2,81 3,20

1 34 45 56 0,49 2,70 3,29

24 28 52 48 0,50 2,70 4,20

Кесте 16 – Базалық дистилатты және қалдық майдың
Бөліп алу температурасы,0С Дистиллят немесе қалдық шығыны Базалық
құрамы %

420 v50 v100 v50

v100 ТИ ТМК Қату темп - сы Дистил–лятқа
1 2 3 4 5 6 7 8
350–450 17,2 0,8803 17,25 4,52 – 85
450–500 6,4 0,9000 53,00 9,60 – 85
>500 24,0 0,9103 129,0 18,00 7,15 85 8421
Кесте 17 – Әр түрлі тереңдіктегі қалдық қасиеті

Шығын

қалдықтың

(мұнайға) % 420 ШТ50 ШТ80 ШТ100
мөлшері, %

қату лап ету

1 2 3 4 5 6 7 8
24,00 0,9774 – – 105,92 38 342 15,61
29,20 0,9720 – – 42,51 37 317 –
32,76 0,9686 – – 25,0 36 300 –
36,33 0,9650 260,36 39,74 15,09 34 284 14,05
39,84 0,9610 213,48 29,50 9,45 34 268 14,05
43,23 0,9571 165,00 20,00 5,00 32 250 –
46,64 0,9529 107,70 12,37 4,02 29 231 –
49,97 0,9448 68,88 8,64 3,97 26 218 –
53,26 0,9457 51,82 7,70 3,54 24 203 11,53
56,47 0,9413 34,68 7,00 3,02 22 187 –
59,72 0,9374 23,00 5,50 2,90 19 177 –
62,97 0,9320 13,78 4,50 2,36 11 160 –
66,26 0,9260 7,83 2,65 1,92 13 135 –
69,43 0,9200 4,54 2,50 1,85 10 198 9,60
74,44 0,9095 4,20 2,10 1,60 7 114 –
75,49 0,9074 4,30 1,80 1,55 1 105 –
78,50 0,9015 2,85 1,55 1,42 –1 97 –
81,58 0,8956 2,31 1,50 1,35 –4 83 –
84,83 0,8890 2,09 1,44 1,23 –8 92 6,37
87,71 0,8831 2,00 – – –12 60 –
90,43 0,8772 1,95 – – –15 44 –
93,07 0,8760 1,90 – – –19 42 –
96,12 0,8625 1,62 – – –21 21 –
98,40 0,8550 1,57 – – –27 11 –
100,0 0,8504 1,51

–30 4 4,22 2,10

2 Технологиялық бөлім

Ағындық жүйенің сипаттамасы

Бастапқы шикізат – мұнайды вакумдық қондырғысында айда процесінде
Деасфальтизаттан кейінгі гудронды таңдамалыеріткіштер арқылы тазалауға (Н2 SO4,
Ал экстракттар селективті тазалау қондырғысына битум өндіру қондырғысына
Қосымша өнімдер деапарафинсіздендірілген шығып Рач және патралатумды майсыздандыру
Майды гидротазалау қондырғысынан шыққан өнімдерге базалық майлар (I,II,III)
Одан басқа, гидротазалау қондырғысынан күкіртті
Бізге болғандай деасфальтизациялау процесінің
Сурет 1 - Май алу бағымындағы
>550 °С
гудрон (фр >450°С)

Дистиллет

І
экстракт
рафинат

І
церезин

рафинат

қалдық
зат

шикі парафин
ІІ
Сурет 1 – Майларды фенолды талғамды тазалау процесінің
1, 4, 7, 16, 17, 20, 30, 35
І – шикізат; ІІ – фенол; ІІІ –
Технологиялық схеманың суреттемесі

Шикізатты насосқа (1) береміз, жылу
Көмірсутектерде сол сепаратордан (13) айдау
Майлар насоспен (14) колона (15)
Реактор температурасы >350°C-дан
Буландыру колонасы (11) және
Қолданылатын катализаторлы -АКМ. Көлемдік
3 Есептеу бөлімі

3.1 Негізгі қондырғының технологиялық есептеуі

Қондырғының материалдық тепе–теңдігі

Жоба бойынша берілгені 500 мың. т/ж Құмкөл мұнайының
500000/340 = 1764,71 т/тәу.

2352,94·24/1000 = 73529,41 кг/сағ.

Кесте 18 - Материалдық тепе - теңдік

Атаулары % маз. шаққан % ш..з шаққан
кіріс:

1.Мазут

Шығыс

1 жеңіл вах.газоилі

2. 350-400°C фр

3.400-450°C

фр

4.450-490°C

фр

5.>490°C

(гудрон)фр

барлығы 100

8,0

19,3

19,4

15,1

38,2

100 100

8,0

19,3

19,4

15,1

38,2

100 2000000

104816

252868

254178

197839

500454

2000000 3590

287

693

697

1371

3590 149600

11968

28873

29022

57147

149600

Кесте 19 - Шикі
аталуы Þ204 Γ50 сет Γ100сет Тқату кұкірт
Фр 350-400°C

Фр 400-450°C

Фр 450-490°C 0,872

0,894

0,905 5,74

6,61

11,7 22

34

44 0,0225

0,027

0,31

Кесте 20 - Селективті тазалаудың материалдық
Аталуы %-маз шаққан Қондыр.шаққ.% Т/жыл Т/күн Кг/сағ

Кіріс :

1.350-400°C

Шығыс.

1.Рафинат

2 Экстракт

Барлығы

19,3

17,6

1,7

19,3

100

91

9

100

252868

230110

22758

252868

699

631

62

693

28873

26273

2600

28873

Кесте 21 - Сипаттамасы

Атаулары Þ420 Γ50сст Γқату Күкірт мөлшері %

1.350-400°C фр

2.Рафинат 0,871

0,851 5,7

5,3 22

27 0,025

0,013

d═0,4[27+/-22/+7]═22,4%;

Кесте 22 - Солвентті депарафиндеудің материалдық
Атаулары %-маз шаққан Қондыр.шаққ.% Т/жыл Т/күн Кг/сағ

кіріс:

1)Рафинат

шығыс;

1.Депарин майы

2.Газ

Барлығы:

17,6

13,7

3,9

17,6

100

77,6

22,4

100

230110

178565

51545

230110

631

190

141

631

26273

20388

5885

Кесте 23 - Шикізат пен алынған
Атаулары Þ204 V50сст Тқату Күкірт мөлшері%

1.Рафинат

2.Депарафинделген май 0,851

0,872 5,3

6,9 27

-22 0,013

0,015

Кесте 14 - Гидротазалаудың материалдық тепе-теңдігі.

Аталуы %-маз шаққан Қондыр.шаққ.% Т/жыл Т/күн Кг/сағ

Кіріс :

1.Депарафинделген май

Шығыс.

1.Базалық май

2.Отгон+шығын

Барлығы

13,7

13,5

0,2

13,7

100

98,8

1,2

100

178505

176422

2143

148505

490

484

6

490

20388

20143

245

20388

Кесте 25 - Шикізат пен алынған
Атаулары Þ204 V50сст Тқату Күкірт мөлшері%

1.Депараф.дист.

2.Базалық май 0,872

0,865 6,9

6,6 -22

-21 0,015

0,054

Кесте 26 - Қорытынды: Алынған майдың
Гачтің сольвентті майсыздануы.

Аталуы %-маз шаққан Қондыр.шаққ.% Т/жыл Т/күн Кг/сағ

Кіріс :

1.Грач.

Шығыс.

1.Парафин шикізат.

2.Слон-вокс

Барлығы

3,9

2,3

1,6

3,9

100

58

42

100

51545

29896

21049

51545

141

82

59

141

5885

3413

2477

5885

Кесте 27 - Шикізат пен алынған
Аталуы °С,Тбалқу Май мөлшері,% Туст

1. Гач

2. Шикі-парафин

46

53 25

0,4 сър

сър

Кесте 28 - Шикі-парафинді гидротазалау

Аталуы % маз шақ. қан % қан шақ.қ
Кіріс.

Шикі-парафин

Шығыс.

1. Парафин

2. Отгон шығын

Барлығы

2,3

2,2

0,1

2,3

100

99,0

1,0

100

29896

29597

299

29896

82

81

1

82

3413

3370

34

3413

Экстракциялық колоннаның материалдық тепе–теңдігін құрастырғанда коллоннаға түсетін барлық
Экстракциялау колоннасының теңдігін құрғанда шикізаттың фенолдың және фенолды
tb= tcb (4–89)

Qкір, Qшығ – арқылы ∆Q – табамыз.

∆Q =Qк – Qш

Айналатын экстракциялық мөлшерін анықтаймыз

Rэ=

мұндағы Яэ – айналымдағы экстрактты ерітіндісінің мөлшері, кг/сағ;

ΔQ – колоннадағы артық жылу, ккал/г;

С – экстрактты ерітіндінің жылусыйымдылығы,
tн – колоннаның түбінің температурасы, °С;

tж.ер. – колоннаның жоғарғы жағына қайтарылатын еріткіш, tж.ер.=35–40°C.

Айналымдағы экстрактты ерітіндісінің мөлшері шикізат пен фенолдың қосындысына
Экстракциялық колоннаның өлшемдерін анықтау

Экстракциялық колоннаның диаметрі рафинат және эстрактты фазалардың қозғалу
мұндағы Ғ – колоннаның көлденең қимасы, м2;

V1, V2 – рафинатты және экстрактты фазалардың көлемі,
W – екі фазаның орташа жылдамдығы, W=10–12 м3/м2·сағ.

ρф =1,07;
V2=Vә+Vp+V9=

Д =

Шешуі: V1= м3/сағ
м3/сағ

3) Экстракциялық колоннаның биіктігі колоннаның тіреуінің бөлігін есептегендегі
h = 0,119d 0,78·n

мұндағы n –экстракциялық сатылардың теориялық саны n =
d –насадканың сақина диаметрі d =
І в.з.=1,0–1,5 сағ; Ін.з.=0,5–0,7
Шешуі:

hн.з= 0,119·500,78·5 = 12,6 м

Н = 3,32 + 4,38 + 12,6 =
Жылулық тепе–теңдік

Кесте 19 – Экстракцялық колоннаның жылулық
Атауы G, кг/сағ t,°С , кг/м3
Кіріс:

1 Май дистилляты 73529,41 70 0,929
2 Фенол 147058,82 85 1,07 150
3 Фенолды су

а) фенол 735,29 50 1,07

б) су 6617,65 50 1

Барлығы 227941,18

31714705

Шығыс:

1 Рафинат ертіндісі 64388,24 80 0,929 138,72
а) рафинат 51470,59

б) фенол 12867,65

2 Экстракт ерітіндісі 163602,94 60 0,929 111,22
а) экстракт 22058,82

б)фенол 134926,47

в)вода 6617,65

Барлығы 227941,18

27120918

Май дистиллятының жылуын анықтау

. а=126,78.

Qм= 73529,41·131,32 =9655882

Фенолдың жылуын анықтау

QФ= 147058,82 ·150 = 22058823

Колоннаға кіретін жылу мөлшері

Qкір= 9655882 + 22058823 = 31714705

Экстракттың жылуын анықтау

Qәкст=Gәкс·qәкс= 163602,94·111,22 = 18195918

Рафинаттың жылуын анықтау

І80ж= 145,93·(4–0,932)–308,99 = 138,72, а = 145,93.

Qраф=Gраф·ІtЖ= 64388,24·138,72 = 8925000

Колоннадан шығатын жылу мөлшері

Qшығыс = 18195918 + 8925000 = 27120918

Колоннаға кіретін жылу мен шығатын жылу айырмасы

ΔQ=31714705–27120918=4593787

шарт орындалды.

3.2 Механикалық есептеулер

Реакторды есептеу.

Бастапқы мәліметтер.

1.қуаттылығы шикізат бойынша -2000000
2. Шикізат сипаты,

Тығыздығы d═930 кг/м3

Күкірт құрамы S0 ═2% масс.

Маркаптан Sн ═0,1% масс

Сулфидтік Sс ═1% масс

Амсулфидтік Sд ═0,2% масс

Тиофеді Sт ═0,1% масс

Қанықпаған көмірсутектер мөлшері 10% масс

3) Калъон күкірт мөлшері 4) АКМ - катализаторда тазалау
5) КСГ
6) Процесстің кинетикалық кокстантталары.

R0 ═ 4620000

Е ═ 67040 кДж/моль.

n═2.

7) Реактордағы орташа
М═209,15 МАЛЕКУЛАЛЫҚ МАССА.

М0 ═0,0625 бос күкіртке
Мм ═ 0,062 меркаптандарға арналған
Ме ═ 0,125 сульфидтерге
Мд ═ 0,098 дисульфидтерге
Мт ═ 0,25 тиофендерге
Мб ═ 0,187 бензотиофендерге
ХН2 ═0,027 сұйық фазадағы
ω═3 сағ-1 шикізатты берудің
Zс═ 0,25 ұлғайтылған коэффициент;

Zц═ 1
И ═ 0,3 м/с.

Гидротазалаудың қондырғысының негізгі мәліметтерін
Гидротазалау дизл отының шығымы.

Гидротазалау дизл отының шикізатқа
ВБ ═АS═1,8 % масс.бензин шығымы.

В 2 ═0,54% масс.газ шығымы.

В диз/от ═100· Вб – В2 -S═95,85%
2) Гидротазалауға кеткен сутегі
G1 ═M·S═ 0,275% масс.

Қанықпаған көмірсутектерді гидрогенолизге ұшыратуға
G2 ═ 2 ·G/М═ 0,086
Гидрогенизатқа еріткіштен шикізаттағы құрайтын
G 3 ═ХН2 ·МН2·100 / (Х Н2 ·
Шикізатқа шаққандағы сутегінің мехканикалық
G4═Н·0,01·МН2·100 (( d · 22,4 ) ═0,042
Сонымен, жалпы сутегінің шығымы.

GH2 ═G1+G2+G3+G4═0,042 % масс.

Гидротазалауға кеткен КСГ шығымы.

GH2═GH2/0,29 ═1,48 %масс.

3. Қондырғының материалдық тепе-теңдігі.

Күкірт сутегінің шығымы.

В Н2S ═ASM H2S/ М S═1,91 %
Гидрлеуден шыққан дизельотынының құрамындығы
G1+ G2-(В H2 S - АS)
Гидротазалаудан диз. отынының нақты шығымы,
Құрғақ газдардың шығымы, 162 % масс.

Кесте 29 - Дизель отынының гидротазалау
Атаулары % қонд шақ.қ Т/жып Т/күн кг/сағ

Диз. Отыны.

ҚСГ.

Барлығы

шығыс:

гидротазалаудағы диз. Отыны.

Бензин айдау

Көмірсутекті газ

Күкірт сутегі

Шығыны

барлығы 100

1,48

101,48

96,11

1,8

1,62

1,91

0,04

101,48 2000000

209600

2029600

1922200

36000

32400

38200

800

2029600 5882,4

87,1

5969,5

5653,5

105,9

95,3

112,4

2,4

5969,5

68

1,0

69

65,3

1,2

1,1

1,3

0,1

69

Кесте 30 - Реактордың материалдық тепе-теңдігі.

Атаулары Н2 СН4 С2Н6 С3Н8 С4Н10

Мольдік үлес.

Массалық үлесі. 0,72

0,192 0,2

0,427 0,65

0,201 0,02

0,103 0,01

0,077

А.ҚСГ –ның орташа молекулалық массасы.

Нц ═7,6 кг/моль.

100 кг шикізатқа кеткен АҚСГ мөлшерін
G ц═100 · Н · М ц /
Гидротазалаудың материалдық тепе-теңдігі мәліметі
Кесте 31 - Гидротазалау реакторының
Өнімнің атауы % масс Кг/сағ Кг/сек

Диз. Отыны.

ҚСГ.

АҚСГ

Барлығы

Шығыс

Гидротиз.диз.от.

Бензин айдау

к/с газ

күкіртсутек

АҚСГ

Шығымы

Барлығы

100

1,48

15,97

117,45

96,11

1,8

1,62

1,91

15,97

0,04

117,45 245120

3628

39145

287893

235582,6

4412,1

3970,9

4681,7

3925,9

100,1

287899 68

1,0

10,9

70,9

65,3

1,2

1,1

1,3

1,1

0,1

70,9

реактордың негізгі өлшемдерін есептеу.

Рактордағы катализатор көлемін анықтау.

Vк═Vс/ω шикізаттық көлемін есептеу.

Vс═Gс·22,4·0,1Тор · Ζс (Мор ·Р ·273)═486,7 м3/сағ.

Сонда, Vк═162,2 м3,

Айналымдағы газ көлемі.

Vц═Gц · 22,4 · 0,1 · Тор
Реакциялық қоспа көлемі.

V═(V с + Vц) / 3600═2,5 м3/сек.

Реактордың көлденең қимасының ауданы.

F═V/U═8,37м2,

Реактордың диаметрі,

Д═1,128 ·(F) (1/2)═3,25 м,

Реактордың диаметрін МЕ 4Қ
Д ≈3м.

Катализатор қабатының биіктігі.

Н2═1,8·Н1═1,5·6═9м,

Реактордың жалпы көлемі.

Н0 ═ Н2 + Д ═9+3 ═ 12
реактордың жылулық тепе-теңдігі.

Реактордың жылулық тепе-теңдігік төмендегідей
G с t0 + А S д
t═t0 + ( АSдг + АСАдм ) /
мұндағы, QS═АSдS═8471 кДж гидрогенолиздегі күкіртті
4 Қоршаған ортаны қорғау және тіршілік қауіпсіздігі

Мұнай өңдеу комплексінің өндірістері, соның ішінде химия, мұнай
Табиғатқа әсеріне байланысты барлық ластаушыларды химиялық, механиалық, жылулы,
Атмосфераның ластануы. Ауаның антропогенді ластануы ластану көзіне байланысты
1) көліктік, негізінен автомобильдердің қозғалтқыштарында жанған отынның қалдық
Төменде әртүрлі қозғалтқыш түрлеріне сәйкес негізгі улы компоненттердің
Қозғалтқыш түрі СО [СН] NО күйе бензпирен

карбюраторлы 15 6 2 1 2

дизельді 1 2 1 20 1

газотурбинді 1 1 6 1 20

Дүние жүзіндегі автомобиль паркіндегі машина саны 1990 ж.
Қазір автомобиль көлігінің үлесі қоршаған ортаны ластаушы ретінде
2) жылу электр станцияларынан (ЖЭС) және қазандықтардан шығатын
ЖЭС қоршаған ортаға шығаратын улы заттарының ішінде көміртегі,
3) өндіріс орындарынан шығатын ластандыру газдары.

Қоршаған орнаты көбінесе металлургия, отын – энергетика, мұнайхимия
Ауаның ластануы барлық жерде бірдей емес (гидро және
Қала SО2 NО2 СО Барлығы

Магнитогорск 84 34 548 849

Новокузнецк 90 34 502 833

Мариуполь 54 30 573 733

Уфа 72 25 36 304

Баку 18 16 49 421

Ластану көздерінің орналасқан жерлеріндегі ауаның бүлінуі ауа райының
Бұл алынған екі затта (озон – өте күшті
Гидросфераның ластануы. Табиғатқа теріс әсер ететін ластаушыларға сұйық
Литосфераның ластануы. Адамның шаруашылық әрекетінің нәтижесінде ауыл шаруашылығына
Мұнайды жоғары қарқынмен өндіретін аймақта жердің едәуір төмен
Жоғарыда келтірілген қысқа шолудан келешекте емес қазірдің өзінде
Қорытынды

Берілген тапсырма бойынша жылдық өнімділігі 500 мың т/ж
Курстық жобаның кіріспе бөлімінде майларды бөлу процестеріне қысқаша
Әдеби шолу бөлімінде процестің физика – химиялық қасиеттеріне
Технологиялық бөлімде шикізаттың физика – химиялық сипаттамасы келтірілді.
Есептеу бөлімінде экстракциялық колоннаны есептеп оның негізгі өлщемдерін
Қоршаған ортаны қорғау және тіршілік қауіпсіздігі бөлімінде жалпы
Қолданылған әдеби көздер тізімі

1 Серіков Т.П. Ахметов С.А. Мұнай мен газды
2 Омарәлиев Т.О. Мұнай мен газды өңдеудің химиясы
3 Нефти СССР (справочник) т.І. Нефти северных районов
4 Эрих В.Н., Расина М.Г., Рудин М.Г. Химия
5 Лащинский А.А., Толчинский А.Р. Основы конструирования и
6 Алимбаев Қ.Р., Ескендиров Б.Ж. Мұнай зауыттарының құрал
7 Омарәлиев Т.О. Мұнай мен газдан отын өндіру
Мазут

Асфальт

Асфальтіздендіру

Экстракт І

Битум өнеркәсібі

ВҚ

Экстракт ІІ

Селективті тазалау

Битум

майсыздандыру

Экстракция

ІІІ

СО

гач

гач

Депарафиндеу

Селективті тазалау

гидротазалау

Депарафинсіздендіру

омгон

Гидротазалау

омгон

гидротазалау

гидротазалау

Таудағы церезиндер

Газдар

Базалық май ІІІ

Газдар

Базалық майлар ІІ

Базалық май І

Тауарлы парафиндер «А»

Тауарлы парафиндер «Б»

УПС

Күкірт