Кедендiк бақылау курстық жұмыс
МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz
Кiрiспе .......................................................................................................... 4
1. Кедендiк транспорт түрлерiн бақылау ерекшелiктерi........................ 6
Кедендiк бақылау органдарының түсiнiгi және қызметi.................... 6
Кедендiк бақылау – транспорттық түрлерiн реттеу ............................ 10
ҚР-ң тауарлар мен көлiк құралдарының жеткiзiлiуiн бақылау.......... 16
2. Кедендiк бақылаудың қызметiн сараптау әртүрлi көлiк құралдарын..20
2.1 Кедендiк сараптама – кедендiк транспорттық бақылауды жүзеге асырудың арнаулы құралы.................................................................................... 20
2.2 Кедендiк бақылауға қатысты қосымша жағдайлар .......................... 23
2.3 Кедендiк бақылау жүргiзудiң нысандары мен тәртiбi ………....……... 27
3. Кедендiк бақылаудың ерекше мәселелерi.......................................... 33
3.1 Экспорттық бақылау саласындағы кедендiк бақылау ...................... 33
3.2 Кедендiк бақылау жүзеге асыру ........................................................... 38
Қорытынды .............................................................................................. 46
Қолданылған әдебиеттер тізімі ............................................................ 47
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 46 бет
Пәні: Кеден ісі
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазмұны
Кiрiспе .......................................................................................................... 4
1. Кедендiк транспорт түрлерiн бақылау ерекшелiктерi........................
Кедендiк бақылау органдарының түсiнiгi және қызметi....................
Кедендiк бақылау – транспорттық түрлерiн реттеу ............................
ҚР-ң тауарлар мен көлiк құралдарының жеткiзiлiуiн бақылау..........
2. Кедендiк бақылаудың қызметiн сараптау әртүрлi көлiк құралдарын..20
2.1 Кедендiк сараптама – кедендiк транспорттық бақылауды жүзеге
2.2 Кедендiк бақылауға қатысты қосымша жағдайлар
2.3 Кедендiк бақылау жүргiзудiң нысандары мен тәртiбi
3. Кедендiк бақылаудың ерекше мәселелерi..........................................
3.1 Экспорттық бақылау саласындағы кедендiк бақылау
3.2 Кедендiк бақылау жүзеге асыру ...........................................................
Қорытынды .............................................................................................. 46
Қолданылған әдебиеттер тізімі ............................................................
Кiрiспе
Қазақстан Республикасында Қазақстан Республикасының iшкi және сыртқы саясытының
Кеден саясаты өз өкiлеттерi шегiнде Қазақстан Республикасының орталық
Қазақстан Республикасының экономикасын дамытуды ынталандыру және экономикалық мүдделерiн
Осы бітіру жұмысымның мақсаты кедендік бақылау туралы әрекеттегі
Мақсаты: Кеден саласындағы, алғашқы заңды актiнiң (1991 жылғы
Бітіру жұмысында Қазақстандағы кеден органдарының кедендiк бақылау қызметi
Кеден шекарасы арқылы өткiзiлетiн тауарларға қолданылатын бiрыңғай кедендiк
Кедендiк бақылау кедендiк рәсiмдеудiң жалпы мәселерiн құрайды. Бақылау
Кедендiк бақылауды мемлекеттiк ретке келтiру мәселерiне кеден саласы,
Бұл жағдайда Республиканың егемендiгiн, қауiпсiзiдiгiн, экономикалық мүдделерiн қорғайтын
Мемлекеттiк құқықтық реттеуге жататын кеден саласымен байланыс, қорғаныс,
Бітіру жұмысы кiрiспе бөлiмнен, үш тараудан және қорытынды
1. Кедендiк транспорт түрлерiн бақылау ерекшелiктерi.
Кедендiк бақылау органдарының түсiнiгi және қызметi.
Еуразия құрлығының үлкен бөлігінде 80-жылдардың аяғы 90-жылдардың басында
Сонымен әлемнің геосаяси картасында жаңа тәуелсіз Қазақстан мемлекеті
Әрбір мемлекет өзінің мәні мен бағытына сәйкес, өз
Кеден органы қазіргі заманғы мемлекеттік басқарудың буыны болғандықтан
Әрбір басқару органының мемлекеттік механизмі құрамында белгілі бір
Кеден органдарын құрудағы басты мақсат—мемлекеттің кедендік егемендігін қорғау,
Жалпы, егемендік (суверенитет-француздың «souverainete» сөзінен – жоғары билік
“Қазақстан Республикасының Кеден Кодексiнде” Қазақстан Республикасының кеден саясатының
Қазақстан нарығын қорғау;
Қазақстан өндірушілері мен тұтынушыларын қорғау;
Экономиканың дамуын ынталандыру;
Экономикада құрылымдық қайта құру жүргізуге жәрдемдесу;
Бәсекені ынталандыру және монополизмге қарсы әрекет ету;
Экспортты көтермелеу және импортты алмастыратын өндірісті ынталандыру;
Шетел инвестициясын тарту;
Сауда саясаты міндеттерін шешу;
Бұл мақсаттар мемлекеттін кеден саясатына жатады. Кеден саясаты-
Б.Н.Габричидзе мен Н.А.Сусловтың пікірі бойынша, кеден органдары атқарушы
деп жазады С.А Комаров. Ал кеден органдары түсінігін
баршаға бірдей міндетті жүріс-тұрыс тәртібін анықтайтын актілерді басып
- әлеуметтік мәні бар қоғамдық қатынастарды
мемлекет орнатқан баршаға бірдей міндетті жүріс-тұрыс сақталуын бақылауға;
- өкілеттік алған мемлекеттік мекемені түсінеміз -
Кеден орган түсінігі және оның өзге де мемлекеттік
Ресей Федерациясында мемлекеттік Кеден Комитеті Федерациялық атқарушы билік
Кеден органдары өзінің міндеттерін басқа да мемлекеттік органдарымен
Кеден органдары елдің миграциялық саясатына да қатысуы мүмкін.
Қорыта айтсақ, кеден органдары қазіргі заманғы мемлекеттік басқару
Кеден органдары алдына қойылатын міндеттер мемлекеттің ішкі сыртқы
Кеден ісін, кеден саясатын жүргізу мемлекеттің монополиясы болып,
Кеден органдары Конституцияда белгіленген заң шығарушы органның, Президенттің
Сондай-ақ, кеден органдары «Кеден Кодексiне» сәйкес азаматтар мен
1.2 Кедендiк бақылау – транспорттық түрлерiн реттеу
Кесте 1. Көлік түрлері.
Кесте 2. Теңіз көлігінің артықшылықтары мен кемшіліктері.
Кесте 3. Өзен көлігінің артықшылықтары мен кемшіліктері.
Кесте 4. Автокөліктің артықшылықтары мен кемшіліктері.
Кесте 5. Әуе көлігінің артықшылықтары мен кемшіліктері.
Кесте – 6 Экспортты – импорттық операциялар
Жылдар Экспорт Импорт
1 2 3
2002 3757 524
2003 5432 758
2004 7891 903
2005 9008 1004
2006 10908 1767
1.3 ҚР-ң тауарлар мен көлiк құралдарының жеткiзiлiуiн
Кедендiк бақылау белгiленген тәртiп пен нысандар негiзiнде
Кедендiк бақылау ұғымы Кодексте былай мәтiнделген “Кедендiк бақылау
Кеден заңының маңызды бөлімдерін құрайтын кеден құқығының
Кедендік рәсімдеуі нақты анықталмаған кеден режимі бойынша тауарлар
Қазақстанның кеден шекарасы арқылы өткізілетін барлық тауарлар мен
Құжаттар мен мәліметтерді тсксеру, тауарлар мен көлік құралдарын
Кеден рәсімдеуі кеден шекарасы арқылы өткізілетін тауарлар мен
Кеден бақылауының мақсаты – экспорттық ақша түсімдерінің өз
Қазақстан Республикасының кедендік шекарасы арқылы өткізілетін барлық тауарлар
Кедендiк бақылау жүргiзудi кеден органдарының лауазымды тұлғалары
Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы арқылы өткiзiлетiн тауарлар мен
Тауарлар мен көлiк құралдары туралы кедендiк декларацияны, құжаттарды
Кедендiк қызмет көрсетушi тұлғалардың қызметiн бақылау;
Тауарларды пайдалануға және оларға билiк етуге белгiленген шектеулердiң
Кедендiк төлемдердi және салықтарды есептеуге және төлеуге қатысты
Кедендік бақылаудағы тауарлар мен көлік құралдары Қазақстан Республикасының
айналыс үшін шығарылғанға, жойылғанға, мемлекеттің пайдасы үшін тауардан
шекарасынан тысқары жерлерге нақты шығарғанға дейін кедендік бақылауда
болады.
Қазақстандық тауарлар мен көлік құралдары оларды Қазақстан Республикасының
Кеден органдары тұлғалардың қазақстандық тауарлар мен көлік құрал-
дарын не оларды қайта өңдеу өнімдерін Кеден Кодексiнде
Кеден органдары Қазақстан Республикасының кедендік аумағынан кеден органының
Кеден органдары тауарлар мен көлік құралдарын шығарғаннан кейін
Кедендік бақылауды жүргізу принциптерi:
iрiктеу принципі;
Қазақстан Республикасының кеден заңдарының сақталуын қамтамасыз ету принципi.
Кедендік бақылау жүргізу кезінде кеден органдары Қазақстан Республикасы
Кедендік бақылау нысандарын таңдау кезінде тәуекелдікті бағалау мен
Кедендік бақылау кедендік бақылау аймағында, сондай-ақ тауарлар, келік
Тауарлар мен көлік құралдарын тексеру, және (немесе) кедендік
Кедендiк бақылау аймақтары тұрақты немесе уақытша
Қазақстан Республикасының кедендік шекарасы арқылы тауарлар мен
келік құралдарын өткізуші не бақылауы кеден органдарына жүктелетін
Кедендік бақылауды жүргізу үшін кеден органдары Қазақстан Республикасының
Тауарлар мен келік құралдары шығарылғаннан кейін кедендік бақылауды
Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары, салық қызметі органдары
Тұлғалар және кеден органдары кедендік бақылау үшін қажетті
Кедендiк бақылау және қарау мерiзiмдерi. Кедендік ресімдеу, алдын
Кедендік декларацияны, құжаттарды тексеруді және тауарлар мен көлік
құралдарын кедендік тексеріп қарауды, ал тауарларды алдын ала,
декларациялау кезінде жүктің кедендік декларациясы мен құжаттарды тексеруді
Аталған мерзімді — жүктің кедендік декларациясын қабылдаған кезден
Тауарлар шығарылғанға дейін кеден органдары тауарлардың атауының,
шыққан жерінің, саны мен құнының жүктің кедендік декларациясында
кедендік мақсаттар үшін пайдаланылатын құжаттарда керсетілген мәліметтерге сәйкестігін
2. Кедендiк бақылаудың қызметiн сараптау әртүрлi көлiк
2.1 Кедендiк сараптама – кедендiк транспорттық бақылауды жүзеге
Сараптама – арнаулы бiлiмдi талап ететiн қандайда бiр
Кедендік сараптаманың мақсаты Қазақстан Республикасының кедендік
шекарасы арқылы өткізілетін тауарлардың сапалық құрамын анықтау үшін,
олардың Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына сәйкес
дұрыс жіктелуі үшін зерттеу жүргізу болып табылады.
Мына жағдайларда кеден органдары сараптама тағайындауы мүмкiн:
кедендік ресімдеу мен кедендік бақылауды жүзеге асырған;
алдын ала шешім қабылдаған;
кеден ісі саласында құқық бұзушылықтар анықталған;
тауардың сапалық құрамын айқындауы мүмкін болмаған кезде.
Кедендік сараптаманы кедендік зертханалардың сарапшылары жүргізеді.
Кедендік сараптаманы жүргізу негiздерi:
кедендік ресімдеу мен кедендік бақылау сатысында немесе алдын
кеден ісі саласындағы құқық бұзушылыкггар бойынша - кедендік
Жолдамада не қаулыда мыналар көрсетiледi:
кедендік сараптама жүргізу үшін негіздеме;
кедендік сараптама жүргізілуге тиіс кеден зертханасының атауы;
сарапшының алдына қойылған мәселелер;
сарапшының қарауына берілетін материалдар тiзiлiмi.
Жолдама не қаулымен декларант таныстырылады. Оған құқықтары мен
Кеден органдары кеден зертханаларында сараптама жүргізу мақсатында тауарлардың
ең аз мөлшерде алынады. Кедендік бақылаудағы тауарлардың сынамалары
мен үлгілерін іріктеп алу туралы белгілеген нысан бойынша
Декларант кеден органдарының лауазымды адамдары тауарлардың
сынамалары мен үлгілерін іріктеп алуы кезінде қатысады. Декларант
органдарының лауазымды адамдарына тауарлардың сынамалары мен
үлгілерін іріктеп алу кезінде жәрдем көрсетуге, оның ішінде
үлгілер іріктеп алу үшін қажетті жүк және өзге
жүзеге асыруға міндетті.
Тауарлар берілгеннен кейін күнтізбелік он күннен соң декларант
органдары декларант жоқ кезде тауарлардың сынамалары мен үлгілерін
Сынамалар мен үлгілер Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жойылуға
Кедендік сараптама кеден зертханасының үй-жайында да, егер бұл
Кедендік сараптаманың нәтижесі бойынша сарапшының қорытындысы
беріледі.
Сарапшының құқықтары:
егер қойылған мәселелер өзінің құзыретіне жатпаса, сараптама жүргізу-
ден бас тартуға;
өзінің құзыретіне кірмейтін сұрақтарға жауап беруден бас тартуға;
кедендік сараптама жүргізу үшін қажетті қосымша материалдар табыс
ету туралы өтініш беруге құқылы.
Сарапшының міндеттері:
кедендік сараптамаға қатысты материалдармен танысуға;
сыртқы экономикалық қызметке қатысушыларға кедендік сараптама
мәселелері бойынша консультациялар беруге;
бұл тұрғыда мәселе қойылмаған, іс үшін маңызы бар
ой-пікірін қорытындыға енгізуге;
кедендік сараптамаға ұсынылған тауарлардың сынамалары мен үлгілеріне зерттеу
іс жүргізуінде немесе қарауында кеден ісі саласындағы құқық
кедендік сараптама нәтижесінде алынған мәліметтерді жария етпеуге.
Сарапшы өзінің міндеттерін орындамаған немесе тиісінше орындамаған жағдайда
Сарапшы қорытындыны жазбаша нысанда өзінің атынан береді. Сарапшының
сұрақтарға негізді жауаптары жазылады.
Күрделі сараптамалық зерттеулер жүргізу қажет болған жағдайларда
кеден зертханасы басшысының шешімі бойынша комиссиялық сараптама
жүргізіледі, ол бір мамандықтағы бірнеше сарапшыға тапсырылады. Сарапшылар
Кедендік сараптамаларды өз құзыреттерінің шегінде әр түрлі мамандықтағы
Табыс етілген материалдар бойынша қорытынды беру мүмкін болмаған
кезде сарапшы кеден сараптамасын тағайындаған кеден органына бұл
Жаңадан ашылған жағдайлар бойынша қосымша кедендік сараптама
тағайындалады. Қосымша кедендік сараптама жүргізу бастапқы сараптаманы
орындаған сарапшыға немесе басқа сарапшыға тапсырылуы мүмкін.
Қайталап жүргізілетін кедендік сараптама алдыңғы қорытындыға декларант шағымданған
Кедендiк бақылауға қатысты қосымша жағдайлар
Кедендiк бақылау жүргiзуде заңдарда көзделген қосымша шаралар белгiленген.
Кеден органдарының кедендік бақылаудың белгілі бір нысандарын қоланудан
Қазақстан Республикасы Президенті;
Қазақстан Республикасы Президентімен бірге жүретін оның отбасы
Қазақстан Республикасы шекарасынан қызметтiк мiндеттерiн немесе депутаттық өкiлеттiктерiн
Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі;
Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының Төрағасы;
Қазақстан Республикасы Парламенті МәжілісініңТөрағасы;
ҚазақстанРеспубликасының Мемлекеттік хатшысы;
Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің Басшысы;
Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің Төрағасы;
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы;
Қазақстан Республикасының Бас прокуроры;
Қазақстан Республикасы Ұлпық Банкінің Төрағасы;
Қазақстан Республикасы Үкіметінің мүшелері;
Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттары.
Егер Қазақстан Республикасының заң актілерінде өзгеше кезделмесе, өз
жүрісімен бара жатқан шетелдік әскери корабльдер (кемелер), әскери
Кеден органдарының кедендiк бақылау жүргiзген кезде тұлғалар туралы
олардың тіркелуі;
орналасқан жері туралы деректер;
азаматтардың деректері: тегін, атын, әкесінің атын, туған күні
жынысы;
тұрғылықты мекен-жайы.
Кеден органдары түлғалар туралы ақпарат жинауды Қазақстан Республикасының
Кедендiк бақылау жағдайында күрделi мәселелер туындауы мүмкiн. Бақылауды
Кедендік бақылау жүргізу уақытын қысқарту және оның оңтайлылығы
Көрсетілген техникалық құралдар адамның өмірі мен денсаулығына, жануарлар
Қазақстан Республикасының аумақтық сулары (теңізі) мен ішкі сулары-
ның шектерінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының кедендік шекарасына жапсарлас
Теңіз, ішкі сулар және әуе кемелерін пайдалана отырып
лауды жүзеге асырған кездегi кеден органдары қызметкерлерiнiң
көлік құралында кедендік бақылауға жататын тауарларды заңсыз өткізу
белгілері табылған жағдайда көлік құралын тоқтатуға және оны
көлік құралындағы қылмыс жасады деп күдік тудырған адамдарды
егер ізіне түсу Қазақстан Республикасының ішкі суларында, аумақтық
кеден ісі саласында құқық бұзушылықтар жасалған жағдайда, көлік
көлік құралдарын ілестіріп алып жүруге, оның ішінде кеден
Қызметтік міндеттерін орындау кезінде кеден органдары кемелерінің экипаждарына
тиістілігіне және қандай мақсатқа арналғанына қарамастан, Қазақстан
Республикасының су және әуе кеңістігін, Қазақстан Республикасының аумағындағы
Қазақстан Республикасының тиісті уәкілетті мемлекеттік органымен келісілген тәртіппен
кеден органдарына жүктелген міндеттерді шешу үшін қажетті навигациялық,
Тауарлармен және көлік құралдарымен жүргізілетін, кедендік бақылау үшін
Тауарлармен және көлік құралдарымен жүргізілетін жүк операциялары
мен өзге де операциялар кеден органы үшін қандай
шығыстарға әкеп соқпауға тиіс.
Кеден органдары тауарлар мен көлік құралдарын, үй-жайларды және
орындар мен бақылауы кеден органдарына жүктелген қызмет жүзеге
Бірдейлендіру пломбылар қою, мөр басу, санмен, әріппен және
Бірдейлендіру құралдарын қолдану және дайындау тәртібін, сондай-ақ
олардың стандарттарын кеден ісі мәселелерін уәкілетті орган белгілейді.
мөрлер немесе Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес шетел
Тауарлар мен көлік құралдары жойылуының, қайтарымсыз жоғалуының
немесе елеулі түрде бүлінуінің нақты қаупі болу жағдайларын
бірдейлендіру құралдарын тек кеден органдары өзгертуі, алып тастауы
Тұлғалар кедендік бақылау жүргізу үшін қажетті ең қысқа
Кедендік бақылау жүргізу кезінде тасымалдаушыға, декларантқа, олардың өкілдеріне,
Кедендiк бақылау жүргiзудiң нысандары мен тәртiбi
Кедендiк бақылау жүргiзу экономикалық мүдделердi қамтамасыз ету мақсатында
Кеден кодексiндк көзделген кедендiк бақылау нысандары:
Кедендік декларацияны, құжаттар мен мәліметтерді тексеру;
Ауызша пікір сұрау;
Түсіндірмелер алу;
Кедендік қадағалау;
Тауарлар мен көлік құралдарын тексеру;
Тауарлар мен көлік құралдарын кедендік тексеріп қарау;
Жеке тексеру;
Тауарларды арнаулы таңбалармен таңбалау не Қазақстан Республикасының
бірдейлендіру белгілерін соғу;
Тауарлар мен көлік құралдарының есебі мен олар бойынша
Тауарлар мен көлік құралдарын есепке алу;
Үй-жайлар мен аумақтарды тексеру.
Жоғарыда аталған кедендiк бақылау нысандарының iшiнде тәжiрибелiк мәнi
Кеден органдарына кедендік ресімдеу кезінде берілген мәліметтердің
дұрыстығын тексеру тәсiлдерi:
оларды басқа дерек-көздерден алынған ақпаратпен са-
лыстыру;
арнаулы кедендік статистиканың мәліметтерін талдау;
ақпараттық технологияларды пайдалана отырып мәліметтерді өңдеу арқылы.
Кедендік бақылауды жүзеге асыру кезінде кеден органы кедендік
Ауызша пiкiр сұрау нысанын Қазақстан Республикасының кедендік шекарасы
Кедендiк бақылау жүргiзудiң келесi нысаны түсiндiрмелер алу. Түсіндірмелер
Түсіндірме жазбаша нысанда ресімделеді. Адамды түсіндірме алу үшін
Кедендiк бақылау жүргiзудiң айрықша нысанына кедендiк қадағалау жатады.
Тауарлар мен көлiк құралдарын жiберу – кеден органдарның
рын бақылауы кедендік бақылаудағы тауарлардың сипаты, шығарылған жері,
Тауарлар мен көлік құралдарын тексеру - егер мұндай
Кедендік бақылау аймағында тауарлар мен көлік құралдарын тексеру
декларант, тауарлар мен көлік құралдарына қатысты өкілеттіктері бар
Тауарлар мөн көлік құралдарын тексеру нәтижелері бойынша кеден
Тексеру – бақылау үшiн маңызы бар жағдайларды айқындау
Тауарлар мен көлік құралдарына қатысты өкілеттігі бар декларант
Егер декларант, тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiктерi
аталған адамдар тауарлар мен көлік құралдары тапсырылғаннан кейін
ұлттық қауіпсіздікке, адамның өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға,
тауарларды халықаралық почта жөнелтімдерімен жіберген кезде;
тауарлар мен көлік құралдарын Қазақстан Республикасының кедендік аумағында
Аталған жағдайларда тауарлар мен көлік құралдарын кедендік тексеріп
Кедендік тексеріп қараудың нәтижелері бойынша екі дана етіп
кедендік тексеріп қарауды жүргізген кеден органының лауазымды тұлғалары
декларанттың, тауарлар мен көлік құралдарына қатысты екілеттіктері бар
кедендік тексеріп қараудың нәтижелері.
Актінің екінші данасы тауарлар мен көлік құралдарына қатысты
Қазақстан Республикасы Конституциясында жеке адамның абыройы мен кадiр-қасиетiн
Жеке тексеріп қарау басталар алдында кеден органының лауазымды
адамы жеке тұлғаға кеден органы басшысының немесе оны
адамның жеке тексеріп қарауды жүргізу туралы шешімін көрсетуге,
Кеден органы лауазымды адамының жеке тексеріп қарау жүргізу
Осы жерде өзiне қатысты жеке тексерiп қарау жүргiзiлiп
жеке тексеріп қарау жүргізу тәртібімен және жеке тексеріп
Қазақстан Республикасының заңдарын бұзу объектілері болып табылатын өзінде
жеке тексеріп қарау жүргізетін кеден органы лауазымды адамының
жеке тексеріп қарау жүргізудің нәтижелерімен және іс жүргізу
жеке тексеріп қарау жүргізетін кеден органы лауазымды адамдарының
адвокаттың қызметтерін пайдалануға.
Жеке тексерiп қарау аяқталғаннан кейiн жеке тұлғаға хаттаманың
Жеке тексеріп қарауды тексеріліп қаралатын адаммен бір жыныстағы
кеден органының лауазымды адамдары сол жыныстағы екі куәгердің
Жеке тексеріп қараудың жүргізілгендігі туралы хаттамаға жеке тексеріп
Кедендiк бақылау жүргiзудiң тағы бiр нысаны тауарларды арнаулы
Кеден органдары кедендік бақылауды тауарларда (олардың орамаларында) арнаулы
алмаса, Қазақстан Республикасының кедендік аумағына тауарларды кедендік ресімдеу
Тауарлардың және көлік құралдарының есебі мен олар бойынша
- тұлға кедендік ресімдеудің оңайлатылған рәсімдерін қолдану туралы
Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған тәртіппен есепке алынуға тиіс
кеден брокерлері, кедендік тасымалдаушылар ретіндегі қызметті жүзеге асыратын,
кедендік бақылаудағы тауарлар мен көлік құралдарына қатысты сыртқы
Тауарлар мен көлік құралдарының есебін жүргізу шартты турде
тарифтік емес реттеу шаралары белгіленген тауарларды бақылауды қамтасыз
мен кедендік бақылау кезінде түлғалар беретін мәліметтер негізінде
Қазақстан Республикасының аумағында шартты түрде шығарылған тауарлар мен
Кедендiк бақылау жүргiзудiң нысандары iшiнде үй-жайлар мен аумақтарды
Кейінге қалдыруды күттірмейтін жағдайларда прокурордың рұқсаты талап етілетін
Кедендік бақылаудағы, оның ішінде шартты түрде шығарылған тауарлардың
Үй-жайлар мен аумақтардың заңдылығын бағалау талаптары мен шарттарына
3. Кедендiк бақылаудың ерекше мәселелерi.
3.1 Экспорттық бақылау саласындағы кедендiк бақылау
Кеден бакылауының қүрамдас белігі ретінде валюта бақылауы ұлттық
1997 жылы 23 мамырда Ұлттық Банктің қаулысымен экспорттық-импорттық
Экспорттық-импорттық валюта бақылауын енгізу кеден органдарына өткізілетін экспорттык-импорттық
Кеден органдары өз өкілеттіктерінің шегінде Қазақстан Республикасының кедендік
Кеден органдарының валюталық бақылау саласындағы өкілеттіктері:
сыртқы экономикалық қызметке қатысушылардың Қазақстан Республикасының валюталық заңдарын
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісім бойынша кеден ісі
кеден органдары анықтаған Қазақстан Республикасының валюталық заңдарын бұзушылықтар
Кеден органдары Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өз құзыреті
Кеден органдарының экспорттық бақылау саласындағы құзыреті:
Кеден органдары экспорттық бақылауға жататын тауарлардың Қазақстан
Республикасының кедендік шекарасы арқылы өтуі кезінде оларға кедендік
бақылауды жүзеге асырады;
Кеден органдары экспорттық бақылау саласындағы нормативтік құқықтық
базаны қалыптастыруға қатысады, экспорттық бақылауға жататын өнімдердің Қазақстан
Кеден органдары Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өз құзыреті
Кеден органдары экспорттық бақылауды жүзеге асыруға уәкілетті лауазымды
Экспортер тауар экспортын өткізген күннен бастап белгіленген мерзімде,
Егер Қазақстан Республикасының Ұлттық банкімен берілген лицензияда мерзімі
Қазақстан Республикасының уәкілетті банктегі өзінің есеп шотына есепке
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің лицензиясына сәйкес мемлекеттік заң
Валюталық заңмен белгіленген мерзімде экспорттық түсім түспеген жағдайда,
Экспортқа дейінгі 180 күнтізбелік күнді кешіктірмейтін экспорт үшін
Егер тауар жеткізілмеген жағдайда-бекітілген келісім-шарт бойынша бұрын өзінің
Валюталық заңмен белгіленген мерзімде тауар жеткізілмеген жағдайда, онда
Қазақстан Республикасының заңына сәйкес 180 күнтізбелік күнді кешіктірмейтін
Резидент пен немесе резидент емес арасындағы төлем және
Экспортер- Қазақстан Республикасының резиденті (заңды тұлға, оның филиалы,
Импортер- Қазақстан Республикасының резиденті (заңды
Мәміле куәлігі қосымша ресімдеуді немесе мәмле куәлігін жабуды
Экспортер мен импортерді максималды категория қауіпіне қатыстылығы олардың
Егер экспорттық және импорттық мәмле ресімделген жағдайда белгіленген
Егер мәмілені жүзеге асыру барысында экспортер және импортер
Егер іс жүзіндегі нұсқауға сәйкес мәмле куәлігіне қосымша
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінен сәйкестендіру лицензиясын немесе тіркелу
Ресімделетін мәмле куәлігі бойынша жеке тауарлар экспортының тізімін
Жеке тауарлар экспортының мәмле куәлігінің негізі болып экспортталатын
Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген жеке тауарлар экспортының тізімін
Қазақстан Республикасының Үкіметімен белгілеген тәртіпте сыртқы экономикалық қызметтің
Жеке экспорттық тауарлар бойынша мәмле куәлігі ресімделгеннен кейін
Жеке тауарларды экспорттау келісім-шарты белгілеген талаптарға сәйкес жүзеге
Егер келісім-шарт белгіленген талаптардың 3 және 9 бөлімдеріне
Жеке тауарлар экспортының мәмле куәлігін ресімдеу де келісім-шарттың
Негіз мәтіні және оның дәл көшірмесі белгіленген талаптарға
3.2 Кедендiк бақылау жүзеге асыру
Кеден саясаты іс жүзіне арнайы мемлкеттік құрылым болып
Кеден ісін мемлекеттік басқару атқарушы билікті жүргізуге жатады,
Қазақстан Республикасының «Кеден Кодексiнiң» 17-бабында көрсетілгендей, кеден органдар
кеден ісі мәселелері жөніндегі уәкілетті орган;
кеден ісі мәселелері жөніндегі уәкілетті органның облыстар (республикалық
кедендер;
кеден бекеттері;
Қазақстан Республикасының кедендік шекарасындағы бақылау-өткізу пункттері;
Мамандырылған кеден мекемелері кіреді.
Қазақстан Республикасының Кеден Кодексіне сәйкес кеден органдарының негізгі
Қазақстан Республикасының кеден саясатын әзірлеуге және іске асыруға
өз құзіреті шегінде Қазақстан Республикасының егемендігі мен экономикалық
орындалуын бақылау кеден органдарына жүктелген Қазақстан Республикасының кеден
Қазақстан Республикасының кеден шекарасы арқылы өткізілетін тауарлар мен
Сыртқы экономикалық және кеден ісі саласындағы өзге де
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес кеден ісі саласындағы құқық
Қазақстан Республикасының кедендік шекарасы арқылы тауар айналымын жеделдетуге
өз құзіреті шегінде валюталық бақылауды жүзеге асыру;
Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелерінің орындалуын қамтамсыз ету және
10) бiрiңғай бюджет саясатын iске асыруға, кеден органдарының
11) өз құзіреті шегінде ұлттық қауіпсіздікті қорғау, адамның
12) Қазақстан Республикасының мемлекеттiк шекарасында радиациялық бақылау жүпгiзу;
13) Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген өзге де
Кеден органдарының құқықтық статусы 2 маңызды жайытпен белгiлендi.
Басқа жағынан, кеден органдары құқықтың субъектiсi бола отырып,
Кеден органдарының қызметi кеден шекарасы арқылы тауарлар мен
Әр елдегі кедендік қьізметтің үйымдастырушы қүрылымы - елдің
Мысалы, АҚШ-та кедендік қызметті ұйымдаструдың құрамына 7 аймақтық
Аймақтық бөлімшелер құрамына 45 кедендік аудан кіреді, өз
Қазақстан Республисындағы кедендік саясатты жүзеге асырушы орган -
Кедендік органдар жиынтығы қандай негіздерге байланысты біртұтас жүйе
функциционалдық орталығы, кедендік органдардың мақсаттары мен міндеттерінің біртұтастығы;
кедендік органдардың ұйымдық бірлігі органдар
Орталық кеден органы кедендік қызметтің барлық мәселелерiмен айналысады
Кеден дегеніміз — кедендік шаралардың журуі үшін арнайы
Кедендік органдардың төменгі буынының жоғарғы буынға орталықтануы және
Тікелей басқару және көлденең бағыттағы әкімшіж тәуелділіктің жоқ
Жалпы түрде кедендік
Кедендік органдардың негізгі қызметтері:
- біріншіден, олар Қазақстан Республикасынъгң кедендік
екіншіден, өз құзыры шеңберінде экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етеді
үшіншіден, кедендік төлемдер мен салықтарды
Негізгі функциялардың бұл тізімі Қазақстан Респуликасындағы кедендік органдар
Кедендiк органдар жүйесін Қазақстан Республикасының Кеден агенттiгi басқарады.
ҚР Кеден агенттiгi экономиканың әр түрлі секторларында Қазақстан
Кедендік басқармалар - орталық орган мен жергілікті кедендік
Қазақстан Республикасының кедендері — кедендік органдар жүйесінің ұйымдастырушылық
Кедендік қызмет саласындағы міндеттердің негізгi бөлігін тікелей кедендер
Осының нәтижесінде «ішкі кедендер» құрылды және қазіргі танда
Кедендік бекет — кедендік органдар жүйесінің алғашқы буыны,
Кедендік бекет - төмендегідей негізгі міндеттердi жүзеге асырады:
Қазақстан Кеден шекарасы арқылы тауарлар мен транспорттық құралдарды
Кедендік қызмет сонымен бірге әскери-шекаралық міндетті
Қытаймен шекарадан басқа барлық территория кеденнің үлесінде, яғни
Алматы қаласы мен Алматы облысы бойынша кедендік басқармаларды
1. Кедендік тексеруді ұйымдастыру бөлімі;
2. Кедендік төлемдер бөлімі:
- төлемдер бөлімі;
- валюталық тексеру қызметі;
3. Контрабандамен және кеден ережесін бүзушылықпен
- кедендік тергеу қызметі;
- оперативтік-іздестіру қызметі;
есірткі заттар контрабандасымен күресу қызметі және кинология (осы
4. Кедендік қорғау мен
- кедендік қорғау мен режим бөлімі;
- қарулану мен әскери дайындық қызметі;
5. Тауарлардың жеткізілуі транзиттік бақылау (тексеру) қызметі;
6. Қалыптасқан мен кедендік
Өзіндік қауіпсіздік қызметі;
Кадрлар бөлімі;
Бухгалтерлік есеп пен есеп беру бөлімі;
Қамтамасыз ету бөлімі;
Құжаттық қамтамасыз ету бөлімі;
Ақпараттарды қорғау қызметі;
Пресс-қызмет;
Сыртқы экономикалық байланыс;
Аксиздiк кедендiк бекет.
Кедендік тексеруді уйымдастыру бөлімі Қазақстан Республикасының Кеден шекарасы
еркін айналым үшін тауарларды шығару;
тауарлардың реимпорты;
тауарлар импорты;
тауарлар реэкспорты;
тауарлар экспорты;
тауарларды жою;
мемлекет пайдасы үшін тауарлардан бас тарту;
салықсыз сауда дүкені;
кедендік қойма;
еркін кедендік аймақ және еркін қойма;
тауарларды уақытша енгізу және уақытша шығару;
Қазақстан Республикасының кеден территориясында тауарларды өңдеу;
кедендік тексеру арқылы тауарларды өндеу;
уақытша сақтау қоймасы;
жүктердің кедендік құжаттарын дайындау.
Кедендік төлемдер бөлімі — кедендік төлемдерді (баж салығы,
Контрабандамен және кедендік
Кедендік қорғау мен режим бөлімі - кедендік шекараны,
Тауарларды жеткізу мен транзиттiк бақылау қызметi - «транзит»
Қалыптасқан кедендік санақ бөлімі - кедендік қызмет мәліметтерін
Өзіндік қауіпсіздік қызметі
Кадрлар бөлімі - кадрларды таңдау мен орналастыруды жүзеге
Бухгалтерлік есеп пен есеп беру бөлімі - кеден
үнемді және тиімді шығынадалуына бақылау жасайды.
Қамтамасыз ету бөлімі - әкімшілік жүйеге қызмет көрсетеді,
қамтамасыз етеді.
Кұжаттық қамтамасыз ету бөлімі - құжаттау
Ақпараттарды қоргау қызметі – кедендік мекемедегі
Заң қызметі - кедендік мекеме қызметіндегі заңдылықтардың сақталуын
үгіт-насихат жұмыстарын жүргізеді және түсіндіреді.
Пресс қызметі - халықаралық жіберулерді ұсақ пакеттер, бандероль,
Сыртқы экономикалық байланыс қызметі кедендік қызмет мәселелері бойынша
Акциздік кедендік бекет - тауарға белгі жасалуы тиіс
тауарларының жеткізілуін ұйымдастырады; акциздердiң толық түрде және дер
Қорытынды
Соңғы он бес жыл ішінде Қазақстан мемлекеті жаңа
Қазіргі әлемдік мемлекет басқару практикасында кеден ісін жүргізіп
Бұл бітіру жұмыста кеден органдарының құқықтық мәртебесі, оның
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
Ұсыныс.
Қазақстан Республикасының Конституциясы, 30.05.1995 жыл.
Қазақстан Республикасының Кеден Кодексі, 05.04.2003 жыл.
Қазақстан Республикасының Салық кодексі, 12.06.2001 жыл
Назарбаев Н.А. Қазақстан – 2030. Процветание, безопасность и
Алибеков С.Т. Тамоденное право. Алматы, 1997.
Алибеков С.Т. Таможенное дело в Республике Казахстан. Алматы,
Алибеков с.Т. Казахстанское таможенное право (общая и особенная
С.Т. Әлiбеков. Қазақстанның кеден құқығы. Алматы, 2002.
Бахрах Д.Н., Кивалов С.В. Таможенное право России. Екатеринбург,
Борисов К.Г. Международное таможенное право. М., 1997.
Ведомости верховного совета Республики Казахстан (1992-1995 годы)
Гребенщикова Л.В. Кубасова И.А. Сарсембаев М.А. Тамоденное законодательство
Козырин А.Н. Налоговое право зарубежных стран: вопросы теории
Мадиарова Д.М., Текенов У.А., Акбаева Б.М. Международные транспортные
Мадиярова Д.М., Қалдыбаева А.Е., Текенов Ұ.А., Есiмбаева С.О.
Мауленов К.С. Основы таможенного законодательство //Основы государства Рсепублики
Моисеев Е.Г. Правовой статус Содружества Независимых Государств. М,
Международные договоры, ретифицированные Республикой Казахстан, в сфере таможенного
Нурахметов Б. Казахстан Республикасының кеден ісі: сұрақтар мен
Сарсембаев М.А. Правовое регулирование внешнеэкономической деятельности Алматы, 1995.
Сарсембаев М.А. Международно-правовые отношения государств Центральной Азии. Алматы,
Содружество. Информационной вестник Совета глав государств и совета
Таранов А.А. и др. Административное прао Республики Казахстан.
Тілемісов Н.Х. Қазақстандағы кеден тарихы (сауда жолдарынан кеден
Угаров Б.М. Международная борьба с контрабандой. М., 1981.
Габричидзе Б.Н. Суслов Н.А. «Таможенные органы РФ» М.,1997.
48
