TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

Жоспар - www.topreferat.com.kz

Жер сілкіну 2

Күшті және жойқын сілкіністер туралы деректер 2

Жер сілкінуді зерттеу әдістері 6

Техногендік жер сілкіну 9

Тектоникалық дислокациялар 10

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Геология, геофизика, геодезия

-----------------------------------------------------------------------------------

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ

 ЖОСПАР

Жер сілкіну 2

Күшті және жойқын сілкіністер туралы деректер 2
Жер сілкінуді зерттеу әдістері 6

Техногендік жер сілкіну 9

Тектоникалық дислокациялар 10

Жер сілкіну

Адамзат тарихы сол алуан-алуан оқиғаларға бай. Соның ішінде,
Жер сілкіну ...... . Бар болғаны бірнеше секундқа
Жер сілкіну – табиғаттың әлі толық ауыздықталмаған қатал
Жер сілкіну кезіндегі негізгі қауіп сол сілкініс кезінде
Жер сілкінісінің қауіпті салдарынан құтылудың үш түрлі жолы
Жер сілкінуін болжау дегеніміз – оның күшін, орнын
Жер сілкінісінің жойқын күші, оның әсерінен болатын апаттар
Күшті және жойқын сілкіністер туралы деректер

Күшті және жойқын сілкіністердің қаншалықты алапат апат екендігін
1755 жылғы қарашаның 1-і күні Португалияның астанасы Лиссабон
халқы түгел дерлік мерекелік киімдерін киіп, соборларға, храмдарға,
Дүние жүзіндегі ең жойқын сілкіністердің бірі деп саналатын
XX ғасырдың басындағы оңтүстік Италиядағы Пелор тауының етегінде
1908 жылғы 29 желтоқсанда бүкіл дүние жүзі газеттері
Қазіргі есептеулер бойынша Мессина жер сілкінісінің ең күшті
Біз енді ең күшті жер сілкіністі білу үшін
200 мыңнан астам адам өмірін жұтқан, қазіргі уақытта
Жер сілкіну кешкі 7 сағат 30 минутта адам
Бұл жер сілкінісуден 10 үлкен қала, көптеген елді
Жойқын жер сілкіністерін сипаттайтын әңгімені осымен доғарса да
Чили – Оңтүстік Америка құрлығында орналасқан мемлекет. Оның
Жер сілкіну 1960 жылы 21 мымыр күні ертеңгі
Бірақ ең күшті соққы әлі алда еді. Ол
1988 жылының қысында Арменияда болған жан тебірентерлік оқиғаны
Сілкіністің жер бетіндегі күші 10 баллға жетіп, магнитудасы
Тізіп-тіркеп айта берсек сан мыңдаған адам өмірлерін жалмап,
Халықаралық ЮНЕСКО ұйымының мәліметі бойынша, егер бұдан оншақты
Төмендегі кестеде кейінгі жылдары экономикалық және әлеуметтік жағдайлары
Сілкіністің

болған жері Күні, айы

жылы M NC ND NC+ND
млн. доллар

7-баллдық сілкіністер

( М ≥ 5,5 )

Калифорния 13.08.1978 5,6 - -

15,0

Айдахо,

АҚШ 28.10.1983 7,3 50 200

15,0

Калифорния 24.04.1984 6,1 - -

10,0

Түркия 13.05.1986 5,6 1500 -

120,0

Перу 5.04.1986 5,5 2000 -

-

Перу 30.05.1990 5,5 6000 -

-

Болгария 7.12.1986 5,7 - - 1300 -

Чили 8.08.1987 7,0 >1000 -

-

8-баллдық сілкінісітер

( М ≥ 6,0 )

Тәжікстан 13.10.1985 6,0 - - ≥900 -

Йемен 13.12.1982 6,1 - 300 елді мекен 90

Қырғыз жері 15.05.1992 6,3 - - 5500 22,4

Греция 20.06.1978 6,4 8287 13918 22205 190,0

Греция 9.07.1980 6,4 1085 4605 5690 -

Калифорния 2.05.1983 6,5 500 - - 31,0

Греция 24.02.1982 6,7 ≥150 - - 900,0

Румыния 30.08.1986 6,9 12500 42500 55000 -

Грузия 29.04.1991 6,9 - - 95% -

Үндістан 20.10.1991 6,9 201800 74714 275514 -

Албания 15.04.1979 7,0 - - - 70,7

Чили 3.03.1985 7,6 45000 76000 121000 1800,0

Жапония 12.06.1978 7,6 1383 5524 6907 800,0

Жапония 26.05.1983 7,9 943 - - 600,0

9-баллдық сілкіністер

( М ≥ 6,0 )

Ливия 16.03.1956 6,0 6000 - - -

Югославия 26.07.1963 6,1 700 1800 2500 500,0

Никарагуа 28.12.1972 6,2 - - 50000 2000,0

Греция 4.03.1981 6,3 250 - - 500,0

Италия 6.05.1976 6,5 - - 11000 3600,0

Жаңа

Зеландия 2.03.1987 6,5 - - - 200,0

Түркия 19.08.1966 6,7 19000 - - 35,0

Армения 7.12.1988 6,7 100% - - 17000

Пәкістан 1.02.1991 6,8 5187 79900 85087 -

Иран 10.04.1972 6,8 100% - - 5,0

Үндістан 19.10.1991 6,9 20186 74714 94900 -

Қытай 16.03.1925 7,0 700000 - - -

Қытай 1.08.1937 7,0 ≥30000 - - -

Югославия 15.04.1979 7,0 70% - - 2200,0

Мексика 24.10.1980 7,0 90% - - -

Иран 21.06.1990 7,1 100% - - 7200,0

Гуам аралы,

АҚШ 8.07.1993 7,1 - - - 115,0

Түркия 28.03.1970 7,2 13795 5586 19386 97,0

Иран 1.09.1963 7,2 - - 199500 30,0

Түркия 24.11.1976 7,2 - - 9282 25,0

Румыния 4.03.1977 7,2 32900кв - - ≥2000

Калифорния 18.10.1989 7,2 1300 20881 22181 8000,0

Өзбекстан 19.03.1984 7,2 - 50% - -

Жапония 16.01.1995 7,2 - - 98960 200000

Сахалин аралы 28.05.1995 7,2 - - - 52,2

Иран 31.08.1968 7,4 12000 - - 40,0

Алжир 10.10.1980 7,5 80% - - 3000,0

Қырғыз жері 19.08.1993 7,5 8200 - - -

Гватемала 4.02.1976 7,5 - - 254750 1100,0

Түркия 1.02.1944 7,5 50000 - - -

М – жер сілкіну магнитудасы; NC – қираған
ND – зақымдалған үйлер саны;

Бұл кестені саралар болсақ мынандай қорытындылар шығаруға болады:
Жер сілкінуді зерттеу әдістері

Сейсмологияда алдымен қолданылатын түсініктер мынадай:

г и п о ц е н т
Эпицентрге сілкіну күші оның ошағының тереңдігіне баланасты: ошағы
Жер сілкінуін сейсмограф деген аспаппен өлшеп, тіркейді. Олардың
Сейсмотолқындардың қағазға түскен жазуын с е й
L-мен («лонг» - ұзын) түседі. Осылардың жылдамдығының (V)
V = 0,7Vp; VL = 0·9, S =
Бұл қатынастан көретініміз: неғұрлым гипоцентр мен эпицентр арасы
Сол уақытқа қарап жер сілкіну ошағы мен қабылдаушы
Жер қойнауында болған жер сілкінуінің 80 пайызының ошағы
1) Тайыз фокусты – ошағының тереңдігі 60 километрден
2) Аралық – тереңдігі 60-150 км және терең
3) Ең терең ошақтар 720 километрге, яғни жоғарғы
Жер сілкінген шақта босаған энергия 1015 – 1018
М = lgA/A´

Мұндағы А´ - эталонды жылжу мөлшері (микрон). Тербелу
ТМД-да жер сілкіну қарқынын 12 балды шкаламен көрсетеді.
1 балл – топырақ дірілдегенін тек аспаптар ғана
2 балл – тек тып-тыныш жатқан адам ғана
3 балл – кейбір адамдар ғана байқап қалады,
4 балл – көптеген адамдар байқайды, есік-әйнектер дірілдейді,
5 балл – асулы тұрған бұйымдар шайқалады, төбенің
6 балл – қабырға сылақтарында жарықшалар пайда болады.

7 балл – кейбір үй-жайлар бұзылады, қабырғаларда, мұржаларда
8 балл – үй-ғимараттардың қабырғалары жарылып, бағана, мұржа,
9 балл – қабырғалар, төбелер құлайды, кейбір үй-мекендер
10 балл – ғимараттар құлайды, беткейлер құлап, сырғиды,
11 балл – үй-құрылыстар түгелдей қирайды. Жер бетінде
12 балл - өлкенің жер бедері өзгереді, алып
пайда болады, өзен аңғарларының ағыс жолы өзгереді, олардың
Бұлардағы 1-4 балл жер сілкінуді - әлсіз, 5-7
Жоғарыда айтылған екі шкаланың ара қатынасы мынадай: 6
Осы айтылған екі шкаланы жайша былай саластыруға болады:
Жалпы алғанда эпицентрдегі жер сілкіну күші (J0)
J0 = 1,7M – 2,2

Бұл формуланы қолданылғанда ошағының тереңдігін ескеру керек. Терең
Сейсмологияда сонымен қатар сілкінудің энергия (Е) шкаласы деген
lgE эрг = 1,1+1,6M.

5,3 магнитудалы Ташкент жер сілкінуінің қуаты 1020 эрг
0,5 млн kW

Техногендік жер сілкіну

Кейінгі кезде қоғамның инженерлік әрекетінен де жер сілкіну
де иемденесің деген мәтел де шығарды. Мұндай жер
Су қоймаларынан басқа жер сілкінуіне оның қойнауынан көптеп
Техногендік жер сілкінудің себебі – сұйық (не газ)
Тектоникалық дислокациялар

Тектоникалық бұзылу – дислокацияларды көбіне мынадай екі түрге
Пликативтік дислокация нәтижесінде жыныс қабаттарының жазық жатуы
Антиклинал (16.1-сурет) деп иіні жоғары қараған; сондықтан қанаттары
Флексура (латынша – бүктеме) деп екі қанатты
Моноклинал деп аумақты жерде бір бағытта көлбеу
Қатпарлардың бөлшектері. Қатпарлар қанаттарға (2 – 3, 4
Қатпарлардың ось жазықтығының кеңістіктегі кейпіне қарап оларды тік
Қанаттары мен қапталының пішініне байланысты қатпарлар келесі түрлерге
Қатпарлардың картадағы ұзындығы мен енінің арақатынасына байланысты оларды
Қатпарлардың жер бетіндегі пішіні олардың топшасының кеңістіктегі жайына
Тектоникалық жарықтар (дизьюнктивтер). Жыныс қабаттарын жарып өткен жазықтықты
Егер жылжытушы бойымен аспа қанаты төмен сырғыса ондай
Егер жарық бойынша төсенішімен салыстырғанда аспа қанаты жоғары
Тектоникалық керулер басым болған жайда лықсыма пайда болады,
Егер жарық бойымен жылжу тек қана жазық бағытта
Жарық беттерінің із көріністері әр түрлі болады. Көбінесе
женттасқа – брекчияға айналады. Басқа жағдайда үгінділер ұндай
Көп жағдайда тектоникалық жарықтар жер қабығында жалғыз-жарым болмай,
Ірі-ірі грабендер жүйесі бүтін Шығыс Африканы жарып өтеді