Судың мұнай және тағы басқа заттармен ластануы
Су қорларының ластану көздерінің ішіндегі ең қауіптісі балықтарға зиянды әсер ететін құрамында химиялық улы заттар бар өндірістің қалдық сулары. Оған: целлюлоза- қағаз фабрикалары, химия өндіріс орындары, мұнай өңдеу, металлургия заводтары, мал шаруашылығы өнімдері- жүнді, теріні өңдейтін заводтар т.б. жатады. Тек қана Қазақстан түсті металлургия кәсіпорындары тәулігіне 168,8 мың текше ластанған суды өзендер мен көлдерге жібереді.
Су қорына аса қауіп туғызатындар мұнай, фенол, пестицидтер, түсті металдардың күрделі химиялық қосылыстары.
Әсіресе, мұнайдың суларды ластаудағы зияны шексіз. Себебі оның құрамында әр түсті зиянды нәрселер көп. Жаңа мұнай- газ көздерін игеруге байланысты мұнай тек ғана суларды емес, бүкіл ортаны ластайтын өте қауіпті нәрсеге айналып отыр. Мұны Каспий манында орналасқан мұнай- газ байлықтарын игеруден анық көруге болады. Орал облысындағы Қарашығанақ, Атырау облысындағы Теңіз мұнай- газ байлықтарын игеруге кезінде көптеген жердің ластанғаны байналады. Бұл жерлер ауыл шаруашылықтық маңызы бар, көп жыл өнім беріп келе жатқан массивтер. Мысалы, Қарашығанақта жер асты мұнай газының қысым күшімен аталып кету нәтижесінде, оның айналасында бірнеше грифон пайда болған. Атырау облысында Теңіз мұнайы бір жыл бойы жанып айналасындағы ауылдарға зиян келтірді.
Мұнай су көздерін жұқа пленкамен жабады да, оған оттегінің өтуіне кедергі жасайды. Оттегі болмағандықтан тірі организмдер қырылады. Қазіргі кезде сулардың мұнайдан шегетін зияны ұшан- теңіз. Біздің республикамыздың Орал, Ақтөбе, Атырау, Маңғыстау облыстарында мұнай- химия өнеркәсібі, жаңа кәсіпорындарының ашылуына байланысты тез қарқынмен дамып келеді. Егер бұл өндіріс орындарын пайдалануда экологияны сақтаудың барлық жолдары пайдаланылмаса, ол ауа бассейінінің ғана емес, су, жер ресурстарына да үлкен зиян келтіретін болады. Мысалы, химия өнеркәсібінің өнімі- кір жуғыш синтетикалық ұнтақтың суда аз мөлшерінің болуының өзі судың дәмін өзгертеді, суды көбіктендіреді.