TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

МАЗМҰНЫ - www.topreferat.com.kz

1. Реферат 3

2. Кіріспе 5

3. Мәселенің қойылуы 5

4. Металдардың қасиеттеріне сәулеленудің әсері 6

5. Металл ұнтақтарының пісіру мен кристалдану

процесіне электронды және гамма

сәулеленудің әсері 7

6. Радиациялық нүктелік ақаулардың шоғырлану

кинетикасы және металдардағы

диффузиялық процестер 14

7. Кинетикалық теңдеу және радиациялы-стимулды

диффузияның феноменологиялық моделі 16

8. .Қосақты аннигиляциялы нүктелік ақаулардың

комбинирлік механизмі 23

9. Стационарлы емес комбинирлі механизм 24

10. Нүктелік ақаулардың шоғырлану процесіне

беттік қабат әсерінің механизмдері 25

11. Қорытынды 27

12. Қолданылған әдебиеттер 27

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Физика

-----------------------------------------------------------------------------------

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ

МАЗМҰНЫ

1. Реферат
2. Кіріспе
3. Мәселенің қойылуы
4. Металдардың қасиеттеріне сәулеленудің әсері
5. Металл ұнтақтарының пісіру мен кристалдану

процесіне электронды және гамма

сәулеленудің әсері
6. Радиациялық нүктелік ақаулардың шоғырлану

кинетикасы және металдардағы

диффузиялық процестер
7. Кинетикалық теңдеу және радиациялы-стимулды

диффузияның феноменологиялық моделі
8. .Қосақты аннигиляциялы нүктелік ақаулардың

комбинирлік механизмі
9. Стационарлы емес комбинирлі механизм
10. Нүктелік ақаулардың шоғырлану процесіне

беттік қабат әсерінің механизмдері
11. Қорытынды
12. Қолданылған әдебиеттер
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ФИЗИКА ФАКУЛЬТЕТІ

ҚАТТЫ ДЕНЕ ФИЗИКА КАФЕДРАСЫ

БІТІРУ ЖҰМЫСЫ

МЕТАЛДЫҢ БЕТ ҚАБАТЫНДАҒЫ НҮКТЕ ТҮРЛІ ДЕФЕКТЕРДЫҢ ШОҒЫРЛАНУ КИНЕТИКАСЫ

Орындаушы: бакалавриаттың

4-курс студенті

Жавгашева Ғ.А.

Ғылыми жетекшісі: ф.-м.ғ.к.

____________Алиев Б.А.

Норма тексеруші:

_______доц.Боранбаев М.Ж.

“_____”_______ 2002 ж.

Қорғауға жіберілді:

ҚДК меңгерушісі, профессор

____________Сарсенбинов Ш.Ш.

“_____””________”2002 ж.

АЛМАТЫ 2002

Реферат

Бітіру жұмысы беттен, кіріспе, 3
Бітіру жұмысының мақсаты: радиациялық физикада қарастырылатын маңызды мәселелерінің бірі,
КІРІСПЕ

Майда дисперсиялық металл ортада радиациялық эффекттерді зерттеу қатты дененің
Радиациялық ақаулардың алғашқы таралулары туралы мағлұматтары қатты дененің сәулеленуі
Қазіргі уақытта қатты дененің радиациялы-стимулды диффузиясы туралы мағлұматтар теория
Мәселенің қойылуы

Мәселені болжамды радиацияны бекемді шешу және өңдеу әдісін белгілі
Қажетті қабатпен сипаттау кинетикалық болып табылады. Шоғырланған радиациялық
Металдардың қасиеттеріне сәулеленудің әсері

Қарапайым феноменологиялық моделдер идеалданған меншікті жағдайлар үшін өзара әрекеттесуі
Бұл радиациалды-стимулды процестер көлемде қалай ақса, кристалдың беткі қабатында
Теңдеулердің егжей-тегжейлі сапалық талдауы кристалдардың сәулеленуі кезінде ақаулардың шоғырлану
Осындай талдаулардың маңыздылығы гетерогенді қатты денелі жүйенің компоненті ақаулы
Сәулеленуінен кейінгі жоғарғы энергиялы бөлшектердің ықпалы радикалды түрде фазалы
Сондықтан, радиациялық ақаулардың шоғырлану кинетикасы технологиялық процестерде радиациялық өңдеулерді
2. Металл ұнтақтарының пісіру мен кристалдану процесіне электронды
Жоғарғы энергиялы бөлшектердің шоғымен, бөлшектердің күйінің құрылымының өзгерісін ұнтақ
Көптеген тәжірибелердің көрсетуі (3,4,5(, ұнтақталған материалдардың сәулеленуі, 2-5 МэВ
Энергиясы бірнеше МэВ болған электрондармен сәулелендірген кезде, кристалдың атомдарына
Осымен, электронды сәулелену термді, деформациялық, плазма-химиялық және басқа да
Егер металдар мен ерітінділерді тікелей сәулелендірмей, оларды алу үшін
Осы бағыттағы жұмыс 1975 жылға негізделген. Жұмыс кезінде қызықты
Тәжірибелік зерттеулер, бұл стабилді жақсы алғырлы әсері көптеген металды
Осы тәжірибелік зерттеулердің негізгі тұжырымдары мынада: құрылымның әлдеқайда жақсаруы
Радиациациялық өңдеулерді қолдана отырып алынған үлгілерде үлкен қуыстар болмайды.
Осының нәтижесінде жоғарғы сапалы өткелдің фонына дыбыстың қатынасы өтеді,
Кесте 1.

Радиациялы-модификациялық металдардың қасиеттерінің өзгерісі

Тығыздықтың ұлғаюы, ( 8-11

Дәнектердің мөлшерінің азаюы 4-5 есе

Үзіліске байланысты мықтылықтың өсуі 30-45

Коррозияның беріктігінің өсуі (тот баспайтын болат) 2-2,5 есе

Пісіру температурасының азаюы, ( 20

Пісіру уақытының азаюы 1,5-2 есе

Ұнтақтарды нығыздаушы қысымның азаюы, ( 15-20

1-кестеде көріп отырғанымыздай металдардың және қоспалардың радиациялау модификацияларының тығыздықтары
Сурет 1. (-темірдің а) дәстүрлі және в) радиациялық технологияда
Сурет 2. Вольфрамның а) дәстүрлі және в) радиациялық технологияда
Сурет 3. а) дәстүрлі және в) радиациялық құрылымның ыстыққа
Радиациялы-модификацияланған темір мен болаттың коррозиялық беріктігі 2-2,5 есе өседі.
Барлық жан-жақты тексерілген металдардың электрондары және (-сәулеленуі ұнтақтық материалдарға
технологияда жасалыну, пісіру процестері және қайта кристалданулар осы моделде
Осы айырмашылықтардың енгізілген сәулеленумен фазалық құрылым күйінің өзгеруімен және
Радиациялық өңдеуді майда дисперциялық бөлшекте қойылған шарттармен жаңару бағытындағы
Радиациялық нүктелік ақаулардың шоғырлану кинетикасы және металдардағы диффузиялық процестер

Шоғырлану заңдылықтарын және радиациялық ақаулардың таралуын білу, радиациялы-стимулды процестердің
Құбылыстардың күрделілігі мен көп түрлілігіне қарай бастапқы ақаулы құрылымның
Негізінде бұл тәсіл радиациялы-стимулды процесте майда дисперсиялы метал ортада
Кинетикалық теңдеу және радиациялы-стимулды диффузияның феноменологиялық моделі

Физиканың табиғатындағы көрініс кристалл атомының кезуі концепциялық кездейсоқ адасуына
Сәулеленуі кезіндегі диффузияның күшеюі нүктелік ақаулардың концентрациясының артықтығымен байланысты:
Өзіндік диффузияның түйін аралық механизмдердің және вакансиялардың коэффициенттерін келесі
, (1)

, (2)

aі, av - геометриялық тұрақтылар, (v, (і - түйін
( - секірістің ұзындығы.

Секірістің жиіліктерінің температурадан тәуелділігі келесі теңдеуде өрнектелген:

, (3)

. (4)

(1.3) және (1.4) теңдеулерінде ( - кристалдардың тордағы атомдарының
тұрақты қзоғалыстағы ағындар ( сызықтық механизмдар )

өзара ажырау ақаулары

комбинирлі механизм ( сызықтық және өзара ажырау )

қосақты аннигиляция механизмдері

стационарлы емес комбинирлі механизм.

Сызықты механизм

Радиациялық нүктелік ақаулар дислокациялармен жұтылады немесе кристалдардың бетіне шығады.
, (5)

, (6)

Мұндағы ( - ақаулардың енгізілу жылдамдығы, (і , (v
, (7)

. (8)

Дислокацияның жеткілікті жоғары тығыздықта ( нүктелік ақаулар тек қана
(і және (v тәуелділіктері келесі түрде болады:

, (9)

, (10)

мұнда r0 – дислокацияның нүктелік ақауының эффективті жұтылу радиусы.
, (11)

. (12)

Осы өрнектерден көріп отырғанымыздай термиялық диффузияның коэффициенттерін DvT ,
(5) және (6) теңдеулердің шешімдерінен ақаулардың концентрациясының динамикалық тепе-теңдікті
, (13)

. (14)

Өзара ажырау механизмі

Вакансияға қарағанда түйін аралық атомдар қозғалмалы болу шартында радиациялы
, (15)

, (16)

Мұндағы rv – вакансиялы түйін аралық атомның аннигиляция радиусы.
, (17)

Ол радиациялық - стимулді диффузияның коэффициенттері келесі теңдеулермен өрнектеледі:
, (18)

. (19)

Сызықтық механизмге қарағанда өзара ажырау механизмінде ақаулардың динамикалық тепе-теңдік
Комбинирлі механизм ( сызықтық және өзара ажырау )

Егерде ақаулар вакансияның және түйін аралық атомдарының аннигиляциясының, сонымен
, (21)

. (22)

Тепе-теңдік шарттар үшін осы теңдеулерді шеше отырып түйін аралық
, (23)

. (24)

(23), (24) теңдеулерден көріп отырғанымыздай СvV(=CіVі болады. Демек динамикалық
.
Радиациялы-стимулды диффузияның тәжірибелік нәтижелерін талдау бойынша (25) теңдеуде, әдетте
. (26)

Олар дислокациялық жұтқыштардың жоғары емес концентрация-лары үшін формалды түрде
ал жұтқышқа тәуелділік ( K 1/2 мүшесіне пропорционал екенін
4. Қосақты аннигиляциялы нүктелік ақаулардың комбинирлік механизмі

Егерде вакансияның бір бөлігі меншікті түйін аралық атом-дарымен аннигиляцияланады
, (27)

, (28)

Мұндағы K0 және Ka –меншікті түйін аралықты атомдар мен
Динамикалық тепе-теңдік концентрацияда вакансияның бірінші және екінші түрдегі өрнектер
. (29)

Өте жоғарғы тығыздықта және температураларда шамалы уақытта тәжірибеде тепе-теңдік
5. Стационарлы емес комбинирлі механизм

Дислокацияның жоғарғы тығыздықтарында диффузия стацио-нарлы емес механизмімен сипатталады. Толықтырылмаған
Егер радиациялы–стимулды диффузия вакансияның қозғалысы-мен енгізілсе, онда диффузияның жылдамдығының
Вакансияны қозғалмайтын деп қарастырған кезде төмен температуралық аймақта практикалық
. (30)

Түйін аралық атомның концентрациясы үшін мынадай өрнек аламыз:

. (31)

Сонда радиациялық - стимулды диффузияның коэффициентін бақылау үшін стационарлы
. (32)

(32)-теңдеуден радиациялды-стимулды диффузияның коэффициенті шамамен сәулелену уақытының квадрат түбіріне
Нүктелік ақаулардың шоғырлану процесіне беттік қабат әсерінің механизмдері

Жоғарыда қарастырылған механизмдер тек көлемде байқалатын эффектерге байланысты болып
алыс әрекет ететін өзара серпімді әсерлесу

беттік қабаттағы пайда болу шегін төмендетуге әкелетін ұзын толқынды
нүктелік ақаулардың бетпен серпімді әсерлесуі,

сыртқы кернеудің нүктелік ақаулардың қозғалыстарына әсері.

Осы айтылғандарды еске ала отырып, шоғырлану деңгейінде кинетикалық процестерді
, (33)

Q,Sj,(j=і,v)- нүктелік ақаулардың туылу көздерінің және олардың жұтқыштарының интенсивтілігі,

(=4(rэфф(Dv+Dі) , rэфф-вакансия мен түйін аралық атомдардың аннигиляциясының эффективті
Қорытынды

Сәулеленген заттардың ақау құрылымдарының өзгеру заңдылығын зерттеу. Майда дисперсиялық
Сондықтан, теориялық зерттеу жұмыстарында аналитикалық есептеулер жүргізуге және осы
Қолданылған әдебиеттер

Шалаев А.М. Радиационно-стимулированные процессы в металлах.-М.:Энергоатомиздат, 1988, 343 с.
Быстров Л.Н., Иванов Л.И., Платов Ю.М. Механизм радиационно-
Искаков Б.М.//Мат. межд. конф. «Ядерная и радиационная физикаң. 8-11
Венецкий В.Л., Калнинь Ю.Х., Котомин Е.А., Овчинников A.A. //УФН.
Zaykіn Yu.A., Alіyev B.A., Chesnokov B.P., Kіryushatov O.A Raddіatіon
Зайкин Ю.А., Петухов В.К., Озерной А., Рябикин Ю.А. Электронное
Зайкин Ю.А., Чесноков Б.П., Алиев Б.А. Радиационные методы обработки
Конобеевский С.Т. Действие облучения на материаллы. М.: Атомиздат, 1967,
Абдулин А.Г., Шанин Ю.Н.,Чесноков Б.П., Иванов М.С., Кузмин В.А.
Зайкин Ю.А. Радиационные технологии и методы контроля за металлургическими
Зайкин Ю.А., Петухов В.К. Радиационная обработка сверхпроводящих материалов и
Селищев П.А. Распр. точечных дефектов в случайно-неоднородных облучаемых крис.//Металлы
Несенко В.Ю., Пивоваров А.Л., Черепин В.Т.//Металлофизика и новые технологии.
Зеленский А.В., Неклюдов И.М., Черняева Г.П. Радиационные дефекты и
Ю.А.Зайкин, М.С.Иванов, В.К.Петухов, М.И.Оленин, П.А.Кузнецов./ О влиянии радиационной обработки
Зайкин Ю.А., Мукашев К.М., Алиев Б.А./ О применении метода
Зайкин Ю.А., Чесноков Б.П. Радиационные эффекты в мелкодисперсных металлических
Зайкин Ю.А. Сарсембинов Ш.Ш. Потанин А.С., Алиев Б.А. О
Зайкин Ю.А., Потанин А.С., Алиев Б.А. Кинетика накопления точечных
26