Сан есім курстық жұмыс
Мазұны
Кіріспе........................................................................................................3-5
І-Бөлім. Морфология. Сөз таптары
1.1. Сан есім туралы түсінік. Сан есімнің лексикалық мағынасы,
морфологиялық тұлғасы, синтаксистік қызметі...................................5-11
1.2. Негізгі сыныптарда қазақ тілін оқыту әдістері............................11-16
ІІ- Бөлім. Негізгі сыныптарда сан есімнің сөйлемдегі қызметін жаңа технолгиямен меңгерту әдістемесі.
2.1. Сан есімді, оның синтаксистік қызметін оқыту жолдарын оқыту жолдары.............................................................................................................16-19
Сан есімді жаңа технология негізінде оқыту............................19-23
Қорытынды ................................................................................................24
Курстық
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 24 бет
Пәні: Басқа тақырыптағы курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Мазұны
Кіріспе........................................................................................................3-5
І-Бөлім. Морфология. Сөз таптары
1.1. Сан есім туралы түсінік. Сан есімнің лексикалық
морфологиялық тұлғасы, синтаксистік қызметі...................................5-11
1.2. Негізгі сыныптарда қазақ тілін оқыту әдістері............................11-16
ІІ- Бөлім. Негізгі сыныптарда сан есімнің сөйлемдегі қызметін
2.1. Сан есімді, оның синтаксистік қызметін оқыту жолдарын
Сан есімді жаңа технология негізінде оқыту............................19-23
Қорытынды ................................................................................................24
Курстық жұмыстың мақсаты: Бастауыш сыныпта сөз таптарын, сан
Зерттеу міндеттері:
бастауыш сыныпта қазақ тілін оқытудың мақсатын, тіндетін, оқыту
оқытудың жаңа инновациялық технологияларын қолдану жолын;
оқытудың жаңа технологиясын сан есімді меңгертуде қолдану тәсілдерін
Зерттеу объектісі: Морфология. Сан есімді оқыту әдістемесі.
Зерттеу пәні: Қазақ тілін оқыту әдістемесі
Зерттеу әдістері: Бастауыш сынып оқулықтарын ғылыми әдістемелі педагогикалық
І-Бөлім. Морфология. Сөз таптары
1.1. Сан есім туралы түсінік. Сан есімнің лексикалық
Негізгі сөздер де өзара мағыналары мен формалары жағынан
Көл. күрке, ойын сияқты сөздер мағына жағынан заттып
Зат есім, сын есім, сан есім;
Сан есімнің түрлері, жасалу жолдары.
Сан есімдер мағынасына қарай алты түрге бөлінеді: 1)
1. Есептік сан есім дегеніміз бір өңкей заттардың,
Есептік сан есім заттың дәл санын білдіру үшін
Ал есептік сан есім зат есімге тіркесіп айтылмай,
Күрделі сан есімдер бөлек жазылады: қырық алты, бір
2. Реттік сан есім дегеніміз заттың реттік, қатар
Есептік сан есімдерге дауысты дыбыстардан кейін –ншы, -нші,
Реттік сан есім тудыратын жұрнақтар күрделі сандардың ең
Жай цифр арқылы таңбаланатын реттік сан есім ме
Рим цифры арқылы таңбаланатын реттік сан есім мен
Жай цифр арқылы таңбаланған реттік сан есімн соңынан
Жинақтық сан есім. Белгілі нәрселердің дәл сан білдірмей,
Жинақтық сан есім нешеу? деген сұраққа ғана жауап
Жинақтық сан есімдер
4. Бөлшектік сан есім. Заттардың сан есебі үнемі
Бір бүтін нәрсенің белгілі бөлшектерін есепке алу үшін
Бөлшектік сан есімдер есептік сан есім сөздеріне септік,
а) Бөлшектің бөлімін білдіретін сөз ілік септік тұлғасында
ә) Бөлшектің бөлімін білдіретін сөз шығыс септік тұлғасында,
5. топтау сан есім. Затты даралап, санамай, топ-тобымен
Топтау сан есімдер есептік сан есім сөздерінің бір
Топтау сан есімдер тұлғалық көрінісі жағынан қос сөз
6. Болжалдық сан есім. Заттың дәл санын білдірмей
Болжалдық сан есім сөздері есептік сан есімдерден мынадай
Сан есім, көбінесе, зат есімнің алдында ешқандай қосымшасыз
қыз бен жігіт оқып жүр (Т. А.). 2.
Топтау сан есім сөйлемнің етістік баяндауышымен немесе етістіктен
Жинақтық сан есімдер зат есімнің алдында келіп, тіркесіп
Сан есімнің орфографиялық емлесінің мына секілді түрлері
1. Цифрмен жазылған сан есімдерге қосымшалар қысқа сызықшамен
1.2. Негізгі сыныптарда қазақ тілін оқыту әдістері.
Әдіс - А. Байтұрсыновтың сөзімен айтқанда, кезекшіліктен шығатын
Көрнекті педагогтер анықтаған оқыту әдістері күні бүгінге дейін
Әдіс дегенді тек оқушымен ғана байланысты түсінбей, оның
В. Оконь оқыту әдістерін былайша жіктейді:
1) репродуктивті сипатқа бағытталған танымдық қызметті қамтамасыз
2) оқушылардың өз бетімен білім іздену әдістер тобы,
3) оқушылардың көркем-эмоцириалдық белсенділгін дамытатын әдістер тобы;
4) оқушылардың меңгерген білімдерін өздері қоршаған ортаны тани
Оқыту әдістерінің бұл түрлері бір-бірімен тығыз бірлікте қаралады.
Енді қазақ тілі грамматикасынан оқушыларға білім мен дағды
Оқушыларға қазақ тілі грамматикасынан сапалы білім беруді қамтамасыз
Грамматиканы оқытқанда, байқау әдісі жақсы нәтиже беру үшін,
1) оқушылардың байқайтын нәрсесін аңғара алу үшін,
2) кейде байқайтынына қатысы бар кейбір деректерді алдын
3) нені, не үшін байқау керектігін алдын ала
1. Оқушылардың нені байқайтынын дұрыстап түсіндіру. Мәселен, мұғалім
2. Байқағанда, оқушы назары алдымеп не нәрсеге, сонан
3. Байқаудың мақсатын және оның пайдасьш таныту. Мәселен,
4. Байқалғандарынан ненің басты, ненің қосымша фактор екенін
5. Байқалған фактілерінің негізінде дұрыс ой қорытындысын
6. Ой қорытындысының дұрыстығын байқаған фактілерімен дәлелдеп
Байқау аз уақыттық та, көп уақыттық та болып
Қазақ тілі грамматикасынан білім беруде ең тиімді байқау
Байқаудың тым ұзаққа созылғаны (3-4 сағатта бір ғана
Өз бетімен ізденіп білім алу әдістеріне мына әдістер
1) дәстүрлі проблемалық әдіс;
2) кездейсоқтық әдіс;
3) ситуациялық әдіс;
4) оқушылардың сабақ бере білу әдісі;
5) дидактикалық ойын әдісі;
6) эвристикалық әдіс;
Дәстүрлі проблемалық әдістің құрылымы мынадай үлгіде келеді:
1) мұғалімнің проблемалық ситуация жасауы;
2) проблеманы жүйелеп таныстыру және оның шешімінің болжамын
3) шешімнің болжамдарын тексеріп көруі;
4) алынған шешімдер мен нәтижелерді бір жүйеге түсіріп,
Кездейсоқтық әдістің ерешелігі сонда - оқушыларға белгілі бір
Ситуациялық әдіс жоғарыдағы кездейсоқтық әдіске ұқсас болып келеді.
Дидактикалық ойындар әдісі көп түрлі болып келеді. Олардың
Оқушыларға шағын сабақ бергізу әдісі. Бұл әдіс сабақты
Жақсы үлгеретін оқушы сан есімнің заттануы, сөйтіп түрлінуі
Эвристикалық әдіс. Баланың оқу мотивтерін, оның ішінде танымдық
- грамматикалық материалдарды түсіндіру жолын ықшамдап, әр
- меңгерілуге тиісті материалдардың түйінді мәселелерін оқушылардың өздері
Бұл жағдайда мұғалімнің міндеті оқушының әрекетін ұйымдастыру, оқытуды
ІІ- Бөлім. Негізгі сыныптарда сан есімнің сөйлемдегі қызметін
2.1. Сан есімді, оның синтаксистік қызметін оқыту жолдарын
Мектеп бағдарламасында морфологня материалдарын оқытудың өзіндік мақсаты бар.
Қазақ тілі морфологиясының қарастыратын обьектілері тілдің бірден-бір нақты,
Морфология — сөз және оның грамматикалық көрсеткіштері туралы
Қазақ тілі курсының әрбір бөлімінің қарастыратын мәселелері мен
Сөз таптарының сыр-сипатын ашпастан бұрын, ең алдымен қазақ
Қазақ тілі лексикасындағы сөздер мағына, тұлга-лың өзгерістеріңе және
Негізгі сөздердің өздеріне тән дербес мағыналары болады. Негізгі
Негізгі сөздердің семактикалық-лексикалық және грамматикалық мағыналары мол, әрқилы
Көмекші сөздердің тобына енетін сөздердің өздеріне тән арнаулы
Сөздердің лексикалық мағыналары жағынан үшінші топқа бөлінетін түрі
Қорыта келгенде, қазақ тілі лексикасындағы сөздердің жоғарыдағыдай негізінен
Негізгі мектеп сыныптарында сөзжасам мен сөздің түрлері жайында
Сөз таптарын оқыту-қазақ тілі грамматикасының оң негізгі және
7-сыныпта сөз таптарының түрлену жүйесі, яғни қосымшалар арқылы
Сыныпта қазақ тіліне 102 c берілген аптасына 3с.
7-сыныпта 102 с, аптасына 3с. Соның ішінде морфолгияға
2.3. Сан есімді жаңа технология негізінде оқыту
Сан есімдер мағынасы мен қызметі жағынан сын есімдерге
Сан есімдер ішінара есептік, реттік, жинақтық, болжалдық, бөлшектік,
Сан есімдердің лексика-семантикалың мағыналары, морфологиялық қасиеттерін және әрбір
Сын есім мен сан есімнің грамматикалық белгілерінің ұқсастықтарыкөп.
Сан есімдердің мөлшерлік мағынада қолданылатын: жарым, жарты, дара,
Сан есімдер жасалу жүйесі жағынан, семантика-лексикалық мағыналары жағынан
Сан есімдер мағыналарына қарай сөйлемде әр түрлі қызмет
Сан есімдердің лексика-семантикалық мағыналарын, морфологиялық көрсеткіштерін және сөйлемдегі
Сабақтың мақсаты:
а) оқушылардың сын есімді қалай меңгергенін тексеру (оларды
б)халқымыздың ұлттық салт-дәстүрлерін, ұлттық өнерді бағалай білуге баулу;
Тәрбиелік: тұрмыстағы қатысатын нәрселер арқылы өмір құбылыстарын
Дамытушылық: сан ссім туралы оқушылардың өздеріне ой қорытындысын
Сабақтың түрі: 1-сабақ — біріккен сабақ;
2-сабақ зерттеу сабақ.
Сабақтьщ әдісі: сұрақ-жауап.
Сабақтың көрнекілігі: теледидар, магнитофон, кодоскоп, табақ, домбыра, карточка,
Пәнаралық байланыс: әдебиет, математика, табиғаттану.
Сабақтың барысы.
1. Ұйымдастыру кезеңі.
2. Үй жұмысын тексеру, ягни өткен
— Сендер балалар, сын есіммен және сын есім
1. Жаңа сабақ бастамас бұрын сын есімді қорытындылау
Оқушыларға мәнерлеп оқытып, "Әділетсіздік" деп неліктен аталғанын дәлелдету.
2. Магнитофоннан қашқын қылмыскер туралы хабарландыру
- Тыңдаңыздар, тыңдаңыздар, барлық мектеп қызметкерлеріне, барлық мектеп
Ол — орта бойлы, дембелше, топ-толық, жуан бел,
3. Карточкамен жұмыс.
Тақтада мынадай алты сын есім жазулы тұрады.
6 сын есімге 6 карточка дайындалады да, мазмұны
1-карточка. Қабағы түйілген, сұсты, өзінің айтқанын ғана орындатады,
2-карточка. Жылы сөйлейді, жылы сөзді, қабағы ашық, барлық
3-карточка. Сөзінде, уәдесінде тұрмайды, жұмысын аяғына дейін жеткізіп
4-карточка. Көп сөйлемейді, жұмысын асықпай тиянақты орындайды, салмақты,
5-карточка. Төбелескіш, ауыр сөздер айтады, артық сөйлейді, менмен,
6-карточка. Қатты сөйлемейді, үлкенді сыйлайды, құрметтейді, кішіге қамқор,
(Емтихандағы секілді тақтаның алдына шығып бір-бірлеп
Жаңа салқын эпиграфы.
Тақтада Бір мен екі алмаңдар,
Үшке алданып қалмаңдар
Кілең төрттік алғандар
Бесті ғана армандар деген шумақтан кейін жаңа
Сан есім. Сан есім туралы түсінік.
Мысалы: Алпыс бестен асқанда, жшпіске қадам басқанда (Жамбыл).
Бейнетаспадан корініс. Теледид.іри.ім корссіу. Еидібалалар, кодоскоп арқылы бсрілген
ө) Оралдан оралган олардан Омаржан оқ көріп, Он
Жүмбақ жарысы. Сыныпты 2 топқа болемін де, жүмбақ
1. Таңертең төрт аяқты.
Кешке уш аяқты. Тусте екі аяқты. Кешке уш
(Адамның сәбилік, жастық, кәрілік шағы)
2. Бір көлде он екіден қаз ойнайды.
(Дойбы)
Жеңген командаға домбыра үсынамын. Олар домбыраның қүрылысьш айтады.
Сонымен бірге балалар, сан есімдер біздердің той-думаңдарымыздың, ойьшдарымыздьщ
Абай атамыз "Туғаңда дүние есігін ашады олең, өлеңмен
Осы сан есімдерден жасалған өлеңдерді күйтабақтан, бейнетаспадан тыңдап
Күйтабақтан "Жиырма бес" әнінің бір шумағы мен бейнетаспадан
Балалар, әздеріңе белгілі кеше қазақ тілі апталығының драма
"Адам әмірі" (Аллатағаланың адамға, есекке, итке, маймьшға бөліп
Математикалық есеп. Адам жасын шығару.
Ойын есеп. Қожанасырдың есебі.
Бірде мүғалім көбейту тақырыбына Қожанасырды тақтаға пи.ігарьшты.
Тақтадагы таСілицағажақындлг.іп Кожіишсыр 1-ден 10-ға
дейін ғана санау біледі.
Кобейту ксстссіпе жақындагап 1дейінгі санын қойып шығьшты.
9*1=9
9*2=18
9*3=27
9*4=36
9*5=45
9*6=54
9*7=63
9*8=72
9*9=81
Бірсапы жстпеіі қллғансоң Қожлниі і.ір мОқуіпылардыц оз ойымен айтылпін жүмбақ-есептерді
шешу.
Үлы адамдар соідсріненсапгл нииіілііысты дойексөздер.
2004 (мсіпііі) жылынабайлаіп.іі іырып могш қүрау.
Сабақгы қорі.иыпдылаумақсаіыпиіі
"ҚаіыбектіңтаиқырльгғьГ оцпмі . ш оқушыларғаайтып
берсміи.
Бүқар жыраудыц қартайғаи ммнгн > оціліп еүрамақболып Қаздауысты
Бір дегеніңһ - бірлігі кетксп ел жамин, Нкі
егесіп откен ср жаман.
Үіндсгсііііи і үіпбүтақты іііі.ііг|"іБес дсгепіціз - біліктіадампап о. іці [Іул і
Алты дсгсиіңіі - аймағынбиисп .іпм.іган кісі жаман.
Жеті дегепііуз - жетем деген мак.і НТЫІы жете
Тоғыз дегеніңіз - толғанғаныны і ()н дсгсніңіз -
о дүниеге жстксніңіз.
Ақындарымы ідыц осы секілді стін птді ріцс де
26
