Аскариданың ішкі және сыртқы құрылысы курстық жұмыс
Аскариданың ішкі және сыртқы құрылысы
(жұмырқұрттар)
Кіріспе ........................................................................................................3
І-тарау. Жұмыр құрттар типі..................................................................
ІІ тарау. Жұмырқұрттардың класстары
2.1. НАҒЫЗ ЖҰМЫР ҚҰРТТАР немесе НЕМАТОДТАР КЛАСЫ – NEMATODA (аскарида)
2. Құрсақ кірпікшелілер класы – GASTROTRICHA..............................
Киноринхалар класы - KINORHYNCHA.............................................
Түкті құрттар класы - NEMATOMORPHA...........................................
Коловраткалар класы - ROTATORIA...................................................
Қорытынды .............................................................................................
Пайдаланылған әдебиеттер .................................................................
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: 23 бет
Пәні: Басқа тақырыптағы курстық жұмыстар
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
Аскариданың ішкі және сыртқы
(жұмырқұрттар)
Кіріспе ........................................................................................................3
І-тарау. Жұмыр құрттар типі..................................................................
ІІ тарау. Жұмырқұрттардың класстары
2.1. НАҒЫЗ ЖҰМЫР ҚҰРТТАР немесе НЕМАТОДТАР КЛАСЫ –
2. Құрсақ кірпікшелілер класы –
Киноринхалар класы - KINORHYNCHA.............................................
Түкті құрттар класы - NEMATOMORPHA...........................................
Коловраткалар класы - ROTATORIA...................................................
Қорытынды .............................................................................................
Пайдаланылған әдебиеттер .................................................................
І тарау. Жұмыр құрттар типі
ЖҰМЫР ҚҰРТТАР немесе АЛҒАШҚЫ ҚУЫСТЫ ҚҰРТТАР ТИПІ -NEMATHELMINTHES
Жұмыр құрттардың көптеген түрлері теңіздер мен мұхиттарда, тұщы
Жұмыр құрттардың жалпақ құрттардан басты айырмашылығы, ішкі мүшелерінің
Типтің негізгі сипаты: денесі бөлшектенбеген (сегменттелмеген); зәр шығару
Жұмыр құрттар типі 5 класқа бөлінеді:
1. Нағыз жұмыр құрттар класы
класс тармағы - ADENOPHOREA
сецерненттер класс тармағы - SECERNENTEA
2. Құрсақ кірпікшелілер класы - GASTROTRICHA
3. Киноринхалар класы - KINORHYNCHA
Түкті құрттар класы - NEMATOMORPHA
Коловраткалар класы - ROTATORIA
ІІ тарау. Жұмырқұрттардың класстары
2.1. НАҒЫЗ ЖҰМЫР ҚҰРТТАР немесе НЕМАТОДТАР КЛАСЫ –
Нематодтар түр саны жағынан (27000-нан астам), кеңістікке таралуы
Нематодтардың тіршілік ету орталарының алуан түрлі болып келуіне
Құрылысы мен физиологиясы. Нематодтардың дене мөлшері мен формасы
Грек тілінде "nematos" - жіп деген мағынаны білдіреді.
Еркін тіршілік ететін нематодтар ұсақ, ұзындығы 1 миллиметрге
Нематодтардың денесі сыртынан қалың кутикула қабатымен қапталған. Кутикула
Кутикуланың астында орналасқан гиподерма қабаты клеткалы не синцитиялы
Гиподерманың астында бір қабаттан тұратын ұзына бойы бұлшықеттері
Ac қорыту жүйесі ұзына бойы созылған тік түтік
74-сурет. Аскариданың (Parascaris equorum) тері-бұлшықет қапшығы және бұлшықет
Нематодтарда кірпікшелерінің жойылып кетуіне байланысты протонефридиялы зәр шығару
Жылқы аскаридасында (Parascaris equoram) фагоцитарлы клеткалар төртеу. Егер
Қан айналу және тыныс алу жүйесі нематодтарда болмайды.
Нерв жүйесі және сезім мүшелері қарапайым құрылысты. Біріншіден,
Арқа бағанасы арқа-бүйір бөліктерінің бұлшықеттерін, ал құрсақ бағанасы
Жыныс жүйесі түтік пішінді, дене қуысында орналасқан, аналығында
Аскарида аналықтарының жыныс мүшесі өте жіңішке, жіпше тәрізді,
78-сурет. Аскариданың ішкі құрылысы: 1 - ауыз, 2
Аталықтарының жыныс мүшесі аналықтарындай өте жіңішке, жіпше тәрізді
Көптеген нематодтарда спикулаларға қосымша копулятивті бурсалары дамиды. Олар
Дамуы. Жұмыртқалар жатынның ішінде ұрықтанады. Нематодтардың көпшілігі жұмыртқа
Детерминацияға байланысты әрбір жеке мүшелер құрамындағы клеткалар саны
Нематодтардың жұмыртқалары тығыз қабыршақпен қапталған. Жұмыртқадан сыртқы пішіні
Классификациясы. Нематодтардың систематикасы сезім мүшелерінің және зәр шығару
АДЕНОФОРЕА КЛАСС ТАРМАҒЫ - ADENOPHOREA
Бұлар теңіздерде, тұщы суларда, топырақта тіршілік ететін нематодтар.
Тері сезу мүшелері - қылтаншалар, папиллалар түрінде. Папиллалар
Зәр шығару жүйесіндегі мойын безі шомбал типті, түтікшесі
Қосымша ретінде гиподермальды бүйір және терминальды құйрық бездері
Аденофореа класс тармағы екі отрядқа бөлінеді: хромадорида -
Хрбмадоридалар өте ұсақ, еркін тіршілік ететін құрттар, теңіз
Эноплидалар - жыртқыштар, теңізде, тұщы суда, топырақта кең
Dioctophyme renale - алып свайнигі - иттің, қасқырдың,
Trichocephalus trichiurus - түкбасты құрт (қылбас құрт) адамның
Жұмыртқалары тек қана сыртқы ортада, суда немесе ылғалды
СЕЦЕРНЕНТТЕР КЛАСС ТАРМАҒЫ - SECERNENTEA
Топырақта, тұщы суларда шіріктік ортада кеңінен тараған нематодтар,
Тері сезу мүшелері - папиллалар түрінде және тек
Сецерненттер класс тармағы бірнеше отрядтарға бөлінеді, солардың ішінде
Ascaridida отряды. Адамның және сүткоректілердің ішегінде паразиттік тіршілік
Адам аскаридасы бүкіл әлемде кең тараған және ең
Аскарида жұмыртқалары сыртқы ортаның оттегісі мол, қолайлы температурада
Адамға аскариданың жұмыртқасы лас суды ішкенде немесе көкөністі
Аскаридозбен ауырған адамның тағамға тәбеті тартпай, іші ауырып,
Аскаридалар кең тараған паразиттер. Кейбір елдердің тұрғындарының тұрмыстық
Rhabditida отряды. Қең тараған нематодтар, көп түрлері топырақта,
Балалар острицасы - Enterobius vermicularis адамның, көбінесе балалардың
ПАРАЗИТТЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ШЫҒУ ТЕГІ
Зоология ғылымының паразитті құрттарды зерттейтін саласы - гельминтология
Паразит деген ұғымның өзі гректің "para"- жанында, "sitos"-
Паразитизм табиғатта өздігінен туа пайда болатын процесс емес.
ҚҰРСАК КІРПІКШЕЛІЛЕР КЛАСЫ - GASTROTRICHA
Тұщы суларда және теңіздерде тіршілік ететін, өте ұсақ,
Құрылысы мен физиологиясы. Құрсақ кірпікшелі құрттардың құрылысы өте
Құрсақ және алдыңғы бөлімін цилиндр пішінді клеткалардан тұратын
Құрсақ кірпікшелілердің тері-бұлшықет қапшығы болмайды, тек ұзына бойы
Ac қорыту жүйесі алдыңғы жағында аузынан басталып, артқы
Зәр шығару жуйесі протонефридиальды. Ол сыртқа ашылатын екі
Қан айналу, тыныс алу жүйесі жоқ.
Нерв жүйесі жұп жұтқыншақ үстіндегі ганглиядан және екі
Сезім мүшесінің қызметін дене жабынында сирек орналасқан қылтандар
Құрсақ кірпікшелілер дара жыныстылар немесе гермафродиттер. Жыныс бездері
КИНОРИНХАЛАР КЛАСЫ - KINORHYNCHA
Теңіз түбіндегі құмдарда немесе балдырларда тіршілік ететін, ұсақ
Құрылысы мен физиологиясы. Денесі кішірек бас бөлімінен, қысқа
Тақталар құрт денесін 13 буынға бөліп тұрады: бірінші
Сыртқы жамылғысы кутикуладан және оны астарлап жататын гиподермалық
Киноринхалардың бұлшықеттері бөлек-бөлек түйіндерге бөлініп, тұтас тері -бұлшықет
Ac қорыту жүйесі түтік түрінде ауыз тесігінен басталып,
Зәр шығару жүйесі, құрсақ кірпікшелілердікі сияқты протонефридиальды. Жұп
Нерв жүйесі жұтқыншақ айналасындағы нерв сақинасынан және құрсақ
Киноринхалар дара жынысты. Жыныс бездері жұп, жыныс жолдары
Киноринхалардың шығу тегі толық зерттелмеген. Денесінің құрылысына қарап
ТҮКТІ ҚҰРТТАР КЛАСЫ - NEMATOMORPHA
Бұл класқа буынаяқтылардың, әсіресе, насекомдардың дене қуысында паразиттік
Құрылысы мен физиологиясы. Денесі тығыз тері жамылғы -
Ac қорыту жүйесі ұзына бойы созылған тік түтік
Тері-бұлшықет қапшығы мен ішектің арасындағы ішкі мүшелер аралығы
Зәр шығару, тыныс алу, қан айналу жүйесі болмайды.
Нерв жүйесі тері эпителиінде орналасып, жұтқыншақ айналасындағы нерв
Түкті құрттар дара жынысты. Жыныс бездері жұп, денесінің
Gordius туысының аталықтарының аналықтарынан ерекшелігі - денесінің артқы
Дамуы метаморфоз (кенет өзгеруі) жолымен жүреді. Ересек түкті
Түкті құрттар класы екі отрядқа бөлінеді: Gordioidea және
Түкті құрттардың филогениясы нашар зерттелген. Жалпы түрі, кутикуласының,
КОЛОВРАТКАЛАР КЛАСЫ - ROTATORIA
Бұлар көбінесе тұщы суларда мекендейтін жануарлар, теңіздерде тіршілік
Құрылысы мен физиологиясы. Өте ұсақ, микроскопиялық құрттар, ұзындығы
Бас бөлімі денеден аз ғана бөлініп тұрады, оның
Дене бөлімі созылыңқы, цилиндр, қапшық тәрізді немесе жалпақ
Аяқ бөлімі дененің бұлшықетгі өсіндісі. Ол буынды қабықшамен
Ас қорыту жүйесі бас бөлімінің алдыңғы жағындағы кірпікшелі
Зәр шығару жүйесі - протонефридиялы. Ұштарында кірпікшелер шоғыры
Тыныс алу және қан айналу жүйесі болмайды.
Нерв жүйесі қарапайым құрылысты, жұтқыншақ үсті ганглиядан және
Сезім мүшелері - қарапайым көздер және шоғырланып орналасқан
Коловраткалар дара жыныстылар, жыныстық диморфизмі байқалады. Аналықтары ірі,
Денесінің артқы бөлімінде орналасқан аналық безі сарыуыз безіне
Коловраткалардың көпшілігі жұмыртқа салады, сонымен қатар тірідей туатын
Дамуы және тіршілік циклі басқа жұмыр құрттардан ерекше.
Seisonidea отряды. Өкілдері теңіз шаяндарының (Nebalia) желбезектерінде паразиттік
Bdelloidea отряды. Өкілдері су түбінде, қара шірік топырақтарда,
Monogononta отряды коловраткалардың негізгі отряды. Көбісі тұщы суларда,
Суда мекендейтін түрлері - планктон және бентос формалары.
Коловраткалар кеуіп, құрғап қалған жағдайда анабиоз күйіне ауысады
Коловраткалар құрылысы жағынан (схизоцель қуысы, тері-бұлшықет қапшығының жоқтығы,
Қорытынды
Ұзақ уақыт бойы жұмыр құрттар типінің шығу тегі
Пайдаланылған әдебиеттер
1.Қайымов.Қ.Жануартану.-Алматы,2004.
2.Биология:Жоғарғы оқу орнына арналған.-Алматы,1999.
3.Жануартану дәстүрлі емес сабақ.-Казаьт
4.Жануартану әдістемесі.-БГХ,1998,N1.
5.Әмірғазиев Қ. Биологиялық жұмбақтар. Алматы, «Мектеп»,
6.Қайымов Қ. Аяулы хайуанатттар. Алматы, «Мектеп», 1979.
7.Қ а й ы м ов Қ. Биология
8. Жануартану - Биология 7-8 сынып
