TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

ҚР-нің қазіргі кезеңдегі коммерциялық банктердің құрылымы: жағдайы мен даму келешегі

Жоспары

Кіріспе 3

1-тарау. Банк қызметінің мәні және экономикалық негізі 8

1.1. Банктердің және банк жүйесінің пайда болуы мен дамуы 8

1.2. Қазақстандағы банк реформасы және қазіргі банк жүйесінің қалыптасуы 25

1.3. Банк жүйесінің шетелдік тәжірибесі (АҚШ-тың банк жүйесі бойынша) 29

2-тарау. Қазақстандағы екінші деңгейдегі банктердің ұйымдастыру құрылымын талдау 35

2.1. Коммерциялық банктердің түрлері, ұйымдастыру және басқару құрылымы 35

2.2. «Темірбанктің» функциялары, ұйымдастыру құрылымы және қызметі 45

3-тарау. Қазақстандағы банк жүйесін басқару құрылымын жетілдіру мәселелері 52

3.1. Банк құрылымын стратегиялық жоспарлау және жетілдіру 52

3.2. Банк құрылымын бейімдей отырып құру 62

ҚОРЫТЫНДЫ 66

Пайдаланылған әдебиеттердің тізімі 69

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Банк ісі

-----------------------------------------------------------------------------------

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 1

1 Құнды қағаз нарығы 3

1.1 Құнды қағаз нарығының Қазақстандағы жағдайы 3

1.2 Құнды қағаздың түрлері мен сыныптамасы 8

1.3 Опциондар мен фьючерстер 17

1.4 Құнды қағаз портфелі және оны басқару жолдары.
2 ҚҰНДЫ ҚАҒАЗДЫҢ ОПТИМАЛДЫ ПОРТФЕЛІН ТАҢДАУ МОДЕЛЬДЕРІ 25
2.1 Оптималды портфель теориясы 25

2.1 Шарптың құнды қағаздың оптималды портфелін құру моделі
2.3 Құнды қағаздың оптималды портфелін құрудың 32

статикалық моделі 32

2.4 Құнды қағаз нарығын ақпараттық және техникалық қамтамасыз ету
3. ҚҰНДЫ ҚАҒАЗ ПОРТФЕЛЬ АКЦИЯЛАРЫНЫҢ ДИНАМИКАСЫН КОМПЬЮТЕРЛІК МОДЕЛЬДІҢ КӨМЕГІМЕН
ҚОРЫТЫНДЫ 45

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 47

ҚОСЫМША 48

КІРІСПЕ

Экономиканың барлық салаларының қызметтері және кез келген кәсіпорынның
Бұл жұмыстың мақсаты құнды қағаздың оптималды портфелін құруды
1)Құнды қағаз портфелін құрудың теоретикалық негіздерін анықтау;

2) Оптималды портфельді құрудың моделдері мен методикасын ашу;

3) Портфельдің табыстылығы мен тәуекелін есептеу.

Алынған тақырып өзекті болып табылады, себебі экономикалық есептерді
Құнды қағаз нарығын дамыту үшін көптеген белгілі компаниялар мен
Отандық әдебиеттерде көп көлемде экономика мен нақты
1 Құнды қағаз нарығы

1.1 Құнды қағаз нарығының Қазақстандағы жағдайы

Бағалы қағаздар айналымы болатын нарықты құнды қағаз нарығы немесе
Қазақстанда құнды қағаз нарығы 90 жылдардан бастап құрыла бастады
Құнды қағаздар нарығын құру және дамыту шаруашылықты бір орталықтан
Құнды қағаздар нарығының міндеті – құнды қағаздар сатушылар мен
Бұл міндеттерді шешу құнды қағаздар нарығында қызмет етуші делдалдардың
Қазақстан Республикасының заңында көрсетілген құнды қағаздар нарығының негізгі идеологиясы
әрбір потенциалды инвестор үшін құнды қағаздарды эмиссиялаудың барлық түрлері
құнды қағаздар нарығының қатынасушыларының (инвестициялық формалардың, қор биржалары
Бұл аталған мекемелердің жұмысындағы кәсіби сапасы туралы қойылатын
Қазақстанда нарықты объективті түрде реттеу үшін мыналар қажет: біріншіден,
Бүгін Қазақстанның қор нарығында мағынасыз жағдай қалыптасып отыр. Бір
Қор нарығының негізгі функцияларына:

1) Коммерциялық функциясы- нарықта жүргізілген операциялардан түскен табысты алу;

2) Бағалық функция – бағаның жиналу процессін қамтамасыз
3) Ақпараттық функция – сауда объектілері мен қатысушылары туралы
4) Реттеуші функция.

Осы нарықта келесі құнды қағаздар айналысты болады:

Акция

Облигация

Мемлекеттік қазынашылық міндетемелер

Жинақтау және депозиттік сертификаттар

Вексель

Варант

Фьючерс

Жекешелендіру чегі.

Қазақстан Республикасының құнды қағаз нарығы туралы заңына
Қор нарығы бұл заңнамаға және
Дилер - өз атынан және өз қаражатына, пайда табу
Инвестор – өз қаражатын құнды қағаздарға салуды жүзеге
Кастодиан – сенімге берген клиенттердің құнды қағаздары мен
Негізгі бізге қажетті түсінік бұл құнды қағаз портфелі
Құнды қағаз портфелін басқарушы – құнды қағаз портфелін басқару
Құнды қағаз нарығының субъектілері болып инвестор, эмитент құнды қағаз
Нарықтың қозғалысы әрқашан 3 уақыт интервалында зерттеледі. Ең ұзақ
Біздің экономикалық жағдайымызда немесе әлемдік нарыққа енуіміздегі ең
Қор нарығын мемлекеттік реттеудің қажеттілігін әлемдік тәжірибе көрсетіп берді.
Құнды қағаздар айналысы сферасындағы жеке бастаманы қолдауға
Құнды қағаздар нарығына мемлекеттік ықпал етудің мақсаты мынадай:

макроэкономикалық тепе-теңдікті қамтамасыз ету;

нарықтық ортаның бәсекелестік қабілетін қамтамасыз ету;

құнды қағаздар нарығы агенттерінің мүделерін құқықтық және
Құқықтық қорғау : құнды қағаздарды әкімшілік –мемлекетік тіркеу;
Экономикалық қорғау: құнды қағаздармен жасалатын операциялар бойыша салықтық жеңілдіктер
Қаржы нарығының жұмыс жасауы үшін мемлекеттік реттеуді қажет
Экономикадағы түрлендірулер жаңа экономикалық жағдайларға сәйкес ресурстарды, оның ішінде
– қор нарығында биржалық делдалдардың құнды қағаздарды сату
құнды қағаздармен жасалатын операцияларды шоғырландыр, сұраныс пен ұсыныс деңгейін
Қор биржасы қаржы ресурстарын жинақтау, шоғырландыру және қайта бөлу
Елімізде 1998 жылдан бастап тек қана 2 қор биржалары
Құнды қағаз нарығы Қазақстан экономикасындағы ең аз дамыған
Рәсімділенбегенділік (неоформленность) макроэкономикалық түсінігінде қазақстанның құнды қағаз нарығына
Қазақстан құнды қағаз нарығының дамымағандылығы оның басқа нарықтармен салыстыруға
Құнды қағаз нарығының сапалық сипаттамаларға көңіл аударсақ:

кішігірім көлемі;

материалды базаның, сату технологиясының, ақпараттық инфрақұрылымның дамымағандылығы;

осы нарықты құру ұзақ мерзімді, ойластырылған мемлекеттік
Ал құнды қағаз нарығын реттейтін заңнамаларды жүзеге асыратын
1.2 Құнды қағаздың түрлері мен сыныптамасы

Құнды қағаздың экономикалық мәнін ашу үшін қосымша сапаларын
Дүние жүзілік практикада мемлекеттік құнды қағаздың қатарына келесілерді жатқызады.

Қазынашылық вексель – қысқа мерзімді мемлекеттік міндетемелер;

Ортамерзімді қазынашылық вексель;

Ұзақ мерзімі қазынашылық міндетемелер - өтеу мерзімі 10жылдан және
Мемлекеттік облигациялар;

Шетел үкіметінің сериясы түрінде нарықтық емес мемлекеттік құнды қағаздың
Эмисиялық құнды қағазды шығару нысаны 2 түрге бөлінеді: құжаттық
Құнды қағаз – бұл нарыққа қатысушылар арасындағы нарықтық
Экономика сфералары мен салалары арасында, халық топтары арасында
Құнды қағазды иемденуші, капиталға хұқықтан басқа қосымша хұқықты береді.
Капиталды қайтару немесе капиталға қатысты қосымша табыс алады.

Кез келген экономикалық категория ретінде құнды қағаздың өзіндік сапаларына
Өтімділік – құнды қағазды сату арқылы нақты ақшаға айналдыру
Егер құнды қағаздың номиналды құны қор биржасындағы құнды
Құнды қағаздың ақшамен байланыстыратын көптеген қасиеттері бар. Ең
Алғашқы кезде барлық құнды қағаздар тек
Құнды қағаздың сыныптамасы: атаулы және ұсынылмалы болып бөлінеді.

Атаулы құнды қағаз – бұл қарапайым құжатты немесе электронды
Ұсынылмалы құнды қағаз – иемденушінің аты тіркелмейтін оның
Қағазда көрсетілген хұқық бойыншақұнды қағаздың түрлері:

– ақшалы қағаздар(облигация, вексель,чек);

иемдену хұқығын куәләндыратын товарлы қағаздар;(коносамент, складтық куәліктер)

белгілі бір компанияға қатысуға хұқық беретін қағаздар.(акция)

Дүние жүзілік практикада құнды қағаздар екі класқа бөлінеді.

негізгі құнды қағаздар.

өндірістік құнды қағаздар.

Негізгі – кез келген активке меншіктік хұқығы бар құнды
Негізгі құнды қағаз

Бастапқы
Бастапқы құнды қағаз - активтерге негізделген.(оның құрамына активтердің
Қайталама құнды құнды қағаздар қағаз - бастапқы құнды
Өндірістік құнды қағаздар - бұл фьючерстік контрактілер (тауарлық, валюталық,
Сыныптамалық белгісі Құнды қағаз түрі

өмір сүру мерзімі мерзімді

мерзімсіз

пайда болуы бастапқы

қайталама

болу нысаны құжаттық

құжатсыз

пайдалану типі инвестициялық

инвестициялық емес

иемдену тәртібі атаулы

ұсынылмалы

меншіктеуші нысаны мемлекеттік

мелекеттік емес

Айналым сипаты бойынша нарықтық

нарықтық емес

тәуекел деңгейі тәуекелсіз

тәуекелді

табыстың бар болуы табысты

табыссыз

экономикалық мағынасы бойынша акция

облигация

Экономикалық мағынасы бойынша құнды қағаздардың түрлері:

Акция- акционерлік қоғамның жарғылық қорына жеке дара салымы. Акция
Акционерлік қоғамдардың акциялары. Акция акционерлік қоғамнаң
Бағалы қағаздар нарығында, бірінші кезекте қор биржасында бір
Акцияонерлік қоғамның бірқалыпты жұмыс жасауы барысында акцияның
Рендит = (Дивиденд / Сатып алу бағасы )*100

Егер де 50 тенгелік номиналдық құны бар акция 250
10*(100/250) = 4 %

Бірақ бұл көрсетілген акция табысын салым иесі үшін
Қор биржасында және банктердегі акцияның сатылу және стып алу
Акцияны сатып ала отырып, қаражат иесі одан алатын дивидент
Акция бағамы әр түрлі бағыттардан туындайды көптеген факторлардың
Акционерлік қоғам акционерлерге түрлі артықшылықтар беретін акцияларды айналысқа шығарады.
Сондай-ақ акциялар жай және артықшылығы бар акцияларға бөлінеді. Жай
Жартылай бағалы құнды қағаздар (квази қағаздар ) –класикалық немесе
Облигация- белгіленген мерізімнен соң салынған ақшаны қайтарудың борыштық міндеттемесі.Латын
Облигациялардың экономикалық жаратылысы келесідей үш ерекшелігімен сипаталады:

облигация – шаруашылық қызметті несиелеу үшін пайдаланылатын капитал шоғырландыру
облигация – онша қымбат емес және оңай қол жеткізуге
облигация ұзақ мерзімді борыштық міндеттеме.

Шаруашылық жүйенің дамуы мен қоғамның және шаруашылық міндеттердің біртіндеп
Облигация өзінің заңды және қаржылық сипаты жағынан
Мақсатты облигациялардыңміндетті түрдегі реквизиті – бұл олардың шығарылуын
Қамтамасыз етілуіне байланысты облигацияларды қамтамасыз етілген және қамтамасыз етілмеген
Қайтарып алынған облигациялар – эмитенттеріне номиналдық құнынан алатын бағада
Жинақталған қор облигациялары- бұл пайдадан алынатын қаражаттарға сәйкес шығарылатын
Ұлғаймалы облигациялар оны ұстаушыларына жоғары пайызбен өтелу мерзімін созуға
Сериалды облигациялар негізгі қарызды жыл сайын төлеумен қатар, төленетін
Айырбасталатын облигациялар – инвесторды акционерлік қоғамға бекіту мақсатында шығарылатын
Ордерлі облигациялар – жаңа облигацияларды немесе акцияларды тұрақты бағада
Тұрақты табысты өнеркәсіптік облигациялардың акциялардан айырмашылығы, олар номиналды бағасымен
Іскерлік әлемде құнды қағаздармен түсетін табысты рендит
Рендит = (Номиналдық пайыз / Эмиссиялық бағам)*100

Мысалға, 5%-дық облигация номиналдық бағамынан төмен, 100-дің орнына 95-ке
Өнеркәсіптік облигацияның көптеген түрлері болады. Иелеріне қарыздарын қайтармай өмірлік
Тұрақты табысты құнды қағаздың бағамы әр түрлі болады. Сондықтан
Облигациядан алынған табыс әдетте акциядан алынған табыстан аз, бірақ
Банктік сертификат-еркін айналымдағы банкке төлеуге қажетті депозиттік салым туралы
Вексель- борышкердің борышты қайтару туралы жазбаша акциялық міндеттемесі; оның
Чек - чек берушінің банкке көрсетілген ақша соммасын,
Коносамент- жүкті жеткізуге бағытталған, яғни жүкті алуға, жеткізуге хұқық
Варрант- а) тауарды иемденуге склад хұқық
Опцион - жүкті бірінші жақтың екінші жақтан белгілі
Инвестициялық құнды қағаз – капитал салымы үшін объект болатын
Инвестициялық емес жүкті тауар немесе басқа нарықта ақшалай
Мемлекеттік құнды қағаз оған әртүрлі облигациялар жатады. Мемлекеттік
Мемлекеттік емес құнды қағаз – корпорация, банк,ұйым жеке тұлғалардың
Нарықтық – нарықта еркін сатылатын, сатып алынатын құнды қағаз.
Құнды қағаздың мағынасына жалпы баға бере отырып, келесі маңызды
3) құнды қағаз – товар және ақша
4) құнды қағаз нарығында, әсіресе қор биржаларында
Тәуекел деңгейі бойынша құнды қағаз келесі принциппен орналасады. Табысы
График 1

Тәуекел
Акция

компания облигациялары

мемлекеттік құнды қағаз

табыс

Корпоративті құнды қағаз – бұл эмитент ретінде акционерлік қоғам,
Үлестік құнды қағаз – иемденуші кәсіпорынның үлестік меншік иесі
Корпоративті құнды қағаз келесі мезгілдерде шығарылады:

акционерлік қоғамды құру және құрылтайшылар арасында акцияларды орналастыру ;

қоғамдық жарғылық капиталы көлемінің өсуі кезінде;

облигация шығару арқылы қарыздық капиталын тарту;

1.3 Опциондар мен фьючерстер

Қазақстан қор нарығының қалыптасу жағдайындағы құнды қағаздармен жасалатын операциялардың
Сөйтіп опцион деп контрактіде көрсетілген мерзім ішінде ғана
Опционды сатып алушы мен сатушының өздеріне алған міндетемелері
Опциондармен сауда «еркін айқай» әдісімен жүзеге асырылады.Іс жүзінде бұл
Фьючерс – тұрақты табысты құнды қағаздарды тұрақты бағада алдағы
Еркін нарықта нақты сатушылар мен сатып алушылар арасында контрактілер
Сауда “еркін айқай” тәсілімен жүзеге асады. Опциондық мәмілелерден
Әрбір құнды қағаздың өзіндік номиналдық құны болады.және соған сәйкес
1.4 Құнды қағаз портфелі және оны басқару жолдары.

Дүние жүзілік практикада қор нарығында инвестициялық портфель түсінігіне
Портфельдің мағынасы – құнды қағаздардың әрқайсысы бөлек қажетті
Құнды қағаздың инвестициялық сапалылық есебімен, құнды қағаздың әртүрлі
Сонымен, портфель типі – табыс пен тәуекелдің қатынасына негізделген
Енді табыстың қайнар көздеріне қатысты портфельдің класификациясын қарастырайық.

Өсу портфелі – курстық құны өсетін, компания акцияларынан құрылады.Бұл
Агрессивті өсу портфелі – капиталдың максималды өсуіне бағытталған.Бұл типті
Консервативті өсу портфелі – аз тәуекелді болады.Курстық
Орташа өсу портфелі – агрессияшыл және
Табыс портфелі ағымдағы жоғарғы табысты алуға бағыталған – пайыздық
Инвестициялық портфель – қор нарығында құнды қағаз портфелі бұл
Табысты қағаздар портфелі – корпорацияның жоғарғы табыстылықты облигациялардан,
Өсу және табыс портфелі – қор нарығында курс
Әртүрлі өндіріс саласынан құрылған құнды қағаз портфелі– мұнда
Егер инвестициялаудың мақсаты мен портфель типін салыстыратын болсақ:

Инвестициялау мақсаты Тәуекел деңгейі Құнды қағаз типі Портфель типі

Иннфляциядан қорғау Төменгі Мемлекеттік, ірі эмитенттердің акция мен
Капитал ұзақ уақытқа салынады және өсуі қажетті орташа Мемлекет.
Спекулятивті ойын. салынған қаражаттың тез өсуі жоғарғы Венчурлік компаниялардың,эмитенттердің
Ақша нарығының портфелі – бұл капиталды сақтау
Мемлекеттік құрылымдағы құнды қағаздан тұратын портфель – ол
Қазіргі кездегі банктер шетелдік тәжірибеден үйрене отырып, инвестициялық портфельді
Портфельдегі құнды қағаздардың оптималды саны қанша болуы керек?
Портфельді құру және басқару – бұл маманның қызмет ету
Құнды қағаз портфелін басқару.

Құнды қағаз нарығы өзгермелі, сондықтан портфельдің құрамы мен құрылымы
Бағалы қағаздар нарығында тәуекел жоғары болған сайын соғұрлым
Портфельді басқару бұл әртүрлі құнды қағаздың жиынтығына әдістер мен
алғашқы инвестициялық қаражатты сақтап қалу;

табыстың максималды деңгеңіне жету;

портфельдің инвестициялық бағытын қамтамасыз ету.

Басқаша айьқанда портфельдің инвестициялық сапалылық пен қасиеттерді
Портфельді басқару стратегиясы екі тұрғыдан тұрады: дәстүрлі және
Әдетте активтің күтілетін табыстылығы мен тәуекел деңгейі туралы
Құнды қағаздың оптималды портфелін табу принципі – бұл
Төменде құнды қағаз портфелін басқару процесі көрсетілген:

Құнды қағаздарды енжар басқару бұл ұзақ перспективаға есептелінге,тәуекел
Енжар басқарудың варианты тиімсіз құнды қағаздардың инвестициялауымен байланысты. Сонымен
Белсенді және енжар басқарудың модельдері клиенттің тапсырысы бойынша
Құнды қағаз портелінің тәуекелі

Құнды қағаз нарығындағы барлық операциялар тәуекелмен байланысты. Бұл нарықтың
Жүйелілік тәуекел – құнды қағаздың жалпы түсу тәуекелі. Нақты
Селективті тәуекел – портфельді құру кезіндегі басқа қағаздармен салыстырғанда
Уақытша тәуекел – қолайсыз уақытта құнды қағазды сату, сатып
Өтімділік тәуекелі– құнды қағазды өткізу кезіндегі сапалылық
Несиелік тәуекел – қарыздық құнды қағазды шығарған эмитент
Инфляциялық тәуекел – жоғарғы инфляция нәтижесінде инвестор алатын табыстар
Пайыздық тәуекел – нарыөта пайыздық қойылым өзгерген жағдайда инвестор
Экономикалық, саяси, әлеуметтік тәуекел – жалпы саяси тәуекел
Жеткізіп тұру тәуекелі – уақытында құнды қағазды сатушының жеткізіп
Операциялық тәуекел – компьютерлік жүйенің құнды қағаз туралы
2 ҚҰНДЫ ҚАҒАЗДЫҢ ОПТИМАЛДЫ ПОРТФЕЛІН ТАҢДАУ МОДЕЛЬДЕРІ

2.1 Оптималды портфель теориясы

Берілген акция жиынтығынан портфельді құру өте оңай - әр
Теорияның нәтижесін сипатамас бұрын келесі сұрақ туындайды: портфельді не
Бір компанияның акция құны 50%-ға түсуінің ықтималдығы жоғары, мысалы
Инвестордың интуитивті ұсынысымен және портфельді құру кезінде осылай теорияны
Тәуекелдің өлшемі ретінде Марковиц стандартты ауытқуды қарастырады. Ол портфель
Сурет 2

Егер табыстылық/тәуекел координаталы жазықтықта салсақ, кез келген портфель
Суретте көріп отырғанымыздай, мүмкін портфельдердің жиынтығы
Портфельдің берілген тәуекел деңгейінде үлкен күтілетін табыстылығы
Сонымен қатар минималды тәуекелді портфель бар – ол минималды
Классикалық теорияның құру кезеңінен бастап бірқатар пайдалы жетілдірулер пайда
Программа қандай және қанша акция сатуға болады және қалғандардың
Оптималды портфельді құрудың толық қызмет көрсету комплексін ұсынамыз.
Оптималды портфельдің рамкалы теория қызметінің тізбесі:

Портфельді кілтпен құрастыру шекараның тиімділік көрсетуі. Біз тиімді шекараның
қысқа емес сату портфелі үшін параметрлерді классикалық бағалауын;

қысқа сату портфелі үшін параметрлерді классикалық бағалауын;

күтілетін табыстың болжамымен;

ковариация матрица болжамымен;

күтілетін табыстың және ковариация матрица болжамымен.

Құнды қағаз портфелін құру кезінде шешуге қажетті негізгі
Бірінші орында инвестор дивидент акция, курсының қолайлы өзгеруінен
Екінші жағынан капиталдың кез келген салымы
Құнды қағаз портфелін құру үшін ақшаны кез келген
Енді құнды қағаздың оптималды портфелін таңдау мордельдерін қарастырайық.
Марковиц моделі

Марковиц моделінің негізгі идеясы болашақ табысты
2.1 Шарптың құнды қағаздың оптималды портфелін құру моделі

Шарптың индекстік моделінде портфельді құрудың жаңа әдісін
Осы модель бойынша есептің қойылымы былайша берілсе:

Банк, инвестициялық компания, сақтандыру компаниялары( зейнақы қорының активтерін басқаратын
Проблемалық жүйе

Проблемалық жүйеге келесі объектілер мен көрсеткіштіерді жатқызамыз.

инвестордың ақша қаражатының саны;

инвестор мақсаты;

тәуекелділік пен табыстылық сипаттамасы бар нарықтық
Бұл жұмыстың нәтижесінде құнды қағаздың оптималды портфелін құрудың компьютерлік
Математиматикалық моделі :

Инвестор портфельдің жоғарғы табыстылығында қызығушылығы бар . Шарптың
Rp=Rf+(Rm-Rf)*Bp

Мұндағы Rp портфель табыстылығы;

Rf – активтердің тәуеклділігі;

Rm – нарық табыстылығы;

Bp – Бета портфелі, портфельдің нарықтық тәуекелділік пен

жүйелілік көрсеткіші.

Bp= Wi*Bi

Мұндағы Wi портфельдегі і активтің
Bi - і акцияның Беттасы.

і - портфель тізіміндегі қағаз номері.

n - портфельдегі қағаз саны.

Бета коэфицент құнды қағаздың нарықтық индексі арқылы есептелінетін бағалы
Портфель тәуекелділігі портфель табыстылығының дисперсиясымен анықталады.

Vp=Vm*Bp2+( Wi2*Vi

Бұнда Vp -
Vm - нарық табыстылығының дисперсиясы.

Vi - і қағазы табыстылығының
Портфель сипатамасын есептеуде алғашқы мәлімет болып: тәуелсіз активтердің
Портфельді оптимизациялау мәселелері.

Шектелген тәуекелділікпен портфель табыстылығын максимизациялау (портфель табыстылығының дисперсиясы)

Rp
Vp (Wi = 1

Wi >=0 мұндағы Vp
Портфель табысы деңгейінің берілген шегінде тәуекелді минимизациялау.

Vp
Rp >= Rb,

(Wi = 1
Таблицалық модель.

Таблицада құнды қағаз портфелін құру мысалы келтірілген.

Алғашқы мәліметтер пунктирлі рамкаға алынған, ал табуға қажетті көрсеткіштер
Бағаны тегістеу моделі

Арбитражды стратегияның мақсаты – пайда алу мақсатында
Модельге сәйкес тепе теңдік шарты бойынша күтілетін табыс
Ei=(0+(1*bi1+(2*bi2+(k*bik

Нақты фактодың өзгеруіне акция қатты әсер еткен сайын,
Ep=(0*bp1((1)+bi2*((2)+ … +bpk((k*)

Енді осы модельге сәйкес есепті қарастырайық.Модель бойынша акцияның күтілетін
Ec=R+b1(E1–R)+ b2(E2–R)+ bk(Ek–R)+…+O

Мұндағы R-тәуелсіз табыс пайызы;

Ek акцияның күтілетін табысы, егер
bk - k-ші фактор өзгерген кездегі, акцияның күтілетін табыстың
сезгіштігі.

О – қалдық немесе арнайы тәуекел немесе табыс.

Ek–R - тәуекел үшін сыйақы.

Нақты акцияның сезгіштіктің келесідей көрсеткіштері

b1 =1.5; b2=0.5; b3=2.0

Күтілетін табыс E1=8% E2=10%
Тәуелсіз проценттерді есептеу R –7%

Егер салымшы 3 фактор бойынша тәуекеге баратын
Ec= 7+1.5*(8–7)+0.5*(10-7)+2*(9-7)=14%

Бұл модельдің кемшілігі: тәжірибеде тәуекелдің қандай нақты
2.3 Құнды қағаздың оптималды портфелін құрудың

статикалық моделі

Құнды қағаз портфелінің табыстылығы мен тәуекелі.

Қаржылық операция мен коммерциялық шартардан түсетін табыстың әртүрлі нысандары
Инвестормен құрылатын портфель бірнеше активтерден тұрады, ал
Табыстылығы % 10 13 18 24

Ықтималдылығы 30 35 20 15

Нақты активтің күтілетін табысы орташа арифметикалық әдіспен анықталады.Көрсетілген
Портфельдің күтілетін табысы dп есептелінеді орташа
dn=(di*yi

мұндағы di і активі бойынша күтілетін
Мысалы, портфель 2 пакет акциядан құрылды 3000 а.б
Инвестор кез келген активті сатып алу кезінде
Активтің дисперсия көлемі (2 келесі формуламен есептеледі.

r- активтің орташа табысы,

ri – і периодынды активтің табыстылығы;

n – байқаулар периодының саны.

Активтің орташа табыстылығы анықталады активтің
r =

Актив табысының стандартты ауытқуы дисперсияның квадрат түбірі болып табылады
Мысалға 5 жыл ішінде активтің табысы: 1-ші
Алынған ауытқу квадраттарының соммасы: 02+52+22+(-1)2+(-6)2=66

Дисперсия 66/4=16,5; ал стандартты ауытқу (16,5=4,06 %.

Стандартты ауытқу актив табысының белгілі бір период ішінде
Құнды қағаз портфелінің күтілетін тәуекелі активтің стандартты
CA-B – A және B активтерінің табыстылық ковариациясы;

riA, riB – і периодындағы A және B
r –A, r –B A және B активтерінің
n – период саны [ 4 ].

Ковариация мәні оң болса ативтің табыстылығы бір
RA-B=

Мұндағы (A (B актив табыстарының стандартты ауытқуы.

Корреляция коэффициенті -1 мен +1 аралығында өзгереді.Коэффициентің
Бірнеше активтерден құрылатын портфель тәуекелі (дисперсия) (р2
Ci-j – портфельге кіретін актив табыстылығының ковариациясы.

yi,yj, -портфельдің жалпы құнының активтің салыстырмалы
Формуладағы сумманың екі белгісінің жазылу мазмұны - yi,yj,
Тәжірибе көрсетіп отырғандай портфельдегі құнды қағаздары түрлерінің саны
Диверсификация кезінде портфель тәуекелі тек белгілі бір
Есептің қойылымы

Берілген есептің мазмұны, үш түрлі активтерден
Период бойынша актив табыстылығының таблицасын құрастырайық.

Табыстылығы %

Период Актив А Актив Б Актив С

1 23 25 24

2 27 26 26

3 33 25 29

4 32 27 33

5 28 28 28

6 29 26 31

7 34 24 35

8 36 24 38

9 33 23 36

10 31 25 41

11 25 26 39

12 27 25 33

13 28 27 28

14 30 26 32

15 32 24 36

16 35 23 39

17 37 23 35

18 36 25 40

19 35 24 42

20 32 25 36

21 30 26 31

22 33 26 32

Период санын 22 деп алайық, себебі түсіндірілетін айнымалылардың
актив А Актив Б Актив С

орташа табыстылық% 31,18 25,14 33,82

Дисперсия 14,16 1,84 24,63

Стандартты ауытқу 3,76 1,36 4,96

Күтілетін табыс% 31,18 25,14 33,82

Инвесторға қажетті келесі мәндердің бірі құнды қағаз портфелінің
ковариация Актив А Актив Б Актив С

Актив А

-2,84 10,81

Актив Б -2,84

-3,43

Актив С 10,81 -3,43

Портфельдің қажетті табыстылығы % 31

Инвестор қажетті табыстылығының мәні құнды қағаз портфелінің тәуекелін
Портфель тәуекелі 8,59

Порфельдің күтілетін табысы % 31

Актив А Актив Б Актив С

Салыстырмалы салмағы 0,340 0,221 0,438

Есептің қорытындысы қосымша 2 көрсетілген.

2.4 Құнды қағаз нарығын ақпараттық және техникалық қамтамасыз ету

Ақпараттық жүйе деген түсінікті қарастыратын болсақ. Ақпараттық жүйе –
Мәлімет әртүрлі деңгейде болады. Мысалы, өнім шығару бойынша мәлімет
Кез келген ақпараттық жүйеге кейбір мәлімет базасы кіреді, себебі
Ақпарат:

әрқашан кезкелген мәліметпен байланысты;

кең таралған;

контексттен тәуелді , кей жағдайда тәуелсіз;

адамдармен, компьютермен басқарылады;

оңай қабылданады және тараралады;

құндылығы бар.

Сонымен қатар ақпарат келесідей жіктеледі:

1.Мәліметтер

2.Текст

3.Графиктер

4.Білім жайдары (аспект знаний)

5.Нақты әлемдегі объектілер.

Ақпараттық жүйелер әр түрлі масштапта болады: жеке, коллетивті, кәсіпорын,
Ақпарат жүйесінде формализация деген түсінігі бар.Ол ақпартты
Экономикадағы ақпарат жүйесі (ЭАЖ) өзгеше болады. Ол кішігірім кәсіпорындар
Экономикада қолдану саласына байланысты:

Банктік ақпарат жүйесі;

Қор нарығының (құнды қағаз нарығының ) ақпарат жүйесі;

Сақтандырудың ақпарат жүйесі;

Салықтық ақпараттық жүйелер;

Өнеркәсіптік кәсіпорындардың ақпарат жүйесі;

Статистикалық ақпарат жүйелер және т.б.

Экономикадық ақпаратты мазмұнды мағынасына қарай жіктеу бұл мәліметтер
Қазақстанның құнды қағаз нарығы біршама темппен дамып келе жатыр
1-ші автоматтандырылған жүйесі арқылы біршама сату көлемін көбейтуге болады.
2-шіден ұлттық экономика жүйесі саласында құнды қағаз нарығының ақпараты
Құнды қағаз нарығын компьютеризациялау проблемалары 2 аспектіде қарап өтілуі
нарықта компьютерлік жүйелерді қолдану ;

қор нарығы институттарының жұмысын ақпараттық қамтамасыз ету.

Қазақстан нарығында бірқатар тәуелсіз корпорациялар жұмыс істейді.Олар ақпарат жүйесі
Ең көрнекті мысалдардың бірі Oracle корпорациясы, оның 6000
Қазіргі кезде жаңа технологияларда әсіресе банк мекемелерінің қажетіліктері
Програмалық өнімді тұрғызудың 2 жағдайы бар: кәсіпорында өз
Қазір әлемдегі ең белгілі электронды саудаластық жүйесі NASDAQ (National
1 деңгейде жүйені барлық қолданушылар үшін құнды қағаздың котировкасы
NASDAQ жүйесінде сату және сатып алуға ұсыныстар әртүрлі
жүйедегі бар құнды қағаздың котировкаларын көрсету деңгейі;

брокерлер мен дилерге әр бір акцияның сұраныс пен ұсыныс
маркет мейкерлер бағаларды тікелей жүйеге енгізе алатындығы.

Мысалы Россияда осы NASDAQ жүйесінің бөлігі ПОРТАЛ жүйесі
Саудаға қатысушы акцияны сату немесе сатып алудың
3. ҚҰНДЫ ҚАҒАЗ ПОРТФЕЛЬ АКЦИЯЛАРЫНЫҢ ДИНАМИКАСЫН КОМПЬЮТЕРЛІК МОДЕЛЬДІҢ КӨМЕГІМЕН
Қаржы нарығында көтпеген құнды қағаздың айналымы болып жатады: мемлекеттік
Капиталды бөлудің жалпы мәселесін қарап өтейік, бұндағы нарық
Ал енді Қазақстандағы кейбір өнеркәсіп пен фирмалардың құнды қағазды
Ашық типтегі акционерлік қоғам “Қазақстан алюминийі” (Павлодар қаласы )

Құнды қағаздың Ұлттық комисиясымен 16.09.1996 номері NA0290-1 номерімен
қарапайым атаулы акциялар номиналды құны 100тенге, саны 52737024 экземпляр
артықшылықты атаулы акциялар – номиналды құны 100 тенге
Жалпы эмиссия соммасы 5806229000 тенге. Акцияны шығару нысаны құжаты
Ал екінші акция шығыратын акционерлік қоғам бұл “Актөбенан”.Қазақстан
– қарапайым атаулы акциялар, номиналды құны 100 тенге
артықщылығы бар атаулы акциялар, номиналды құны 100 тенге, 2440
Акцияны шығару құжатты нысанда жүзеге асырылады.Эмиссия мемлекеттік реестрге А0294
Енді осы екі акционерлік қоғамның акцияларын салыстырып қарайық, қайсысы
Әрбір бөлек құнды қағаз өзіндік бір тәуекел мен табыстан
Табыстылық коэфицентін келесі формуладан алуға болады.

r = (Р1– Р0 ) /
мұндағы Р0 – период басындағы құнды қағаздың құны;

Р1–период соңындағы құнды қағаздың құны;

Ал тәуекелдің өлшемі бұл табыстылықтың стандартты ауытқуы. Енді 2
Таблица 1

Период Табыстылық коэфиценті r, %

Компания А Компания Б

1 5 -10

2 6 10

3 10 4

4 12 20

5 25 25

6 18 10

7 10 50

8 8 12

9 18 -10

10 14 18

Бұндағы теріс мәндегі сандардың мағынасы- акцияның нарықтық бағасы төмендеген
интервал А компаниясы
жиілілік ықтималдылық жиілілік ықтималдылық

0>

2 0,2

0-5 1 0,1 1 0,1

5,1-10 4 0,4 2 0,2

10,1-15 2 0,2 1 0,1

15,1-20 2 0,2 2 0,2

20сумма 10 1 10 1

Таблицадағы сандар бұл мәлімет болса, ал өңделген мәлімет бізге
Графиктен көрініп тұрғандай А қағазы бойынша табыстылық мәні
Бұл модельден көріп отырғанымыздай компанияның портфель табыстылығының
Қорытындылай келе отырып құнды қағаз портфелінің табыстылығы
Қосымшада көрсетілген программада портфель табыстылығы оған кіретін
ҚОРЫТЫНДЫ

Қазіргі нарықтық экономикада құнды қағаз деп аталатын және әртүрлі
Құнды қағаз түсінігіне құжатты шығарған адам мен
Портфель табыстылығы оған кіретін активтердің күтілетін табысынан
Құнды қағаз арқылы микродеңгейдегі экономиканы басқарудағы демократизмнің принциптерін жүзеге
Бұл жұмыста құнды қағаздың оптималды портфелін құрудың
Компьютерлік технологияларды қолдана отырып бағалау материалдарын
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Рынок ценных бумаг Казахстана: проблемы формирования и развития.
Құнды қағаз туралы заң

Колесников В.И., Торкановский В.С. Ценные бумаги. Москва, Финансы и
Сейткасымов «Ақша Несие Банк»

5. Галанов В.А., Басов А.И. Рынок ценных бумаг. Москва,
6. Серов В.М. Инвестиционный менеджмент. Москва, ИНФРА-М. 2000г

7.www.google.kz

8. Чавкин А.М. Методы и модели рационального
9.” Оптимальный портфель ценных бумаг“

10. Любушин Н.П. Анализ финансово – экономической деятельности
11.”Информационные системы в экономике“ Москва,-1996г. “Финансы и статистика”Под редакцией
12.Ф.С Карагусов «Ценные бумаги и деньги в
13.Райзберг Б. «Управление экономикой» М.-1999г с.708-717,744-749.

14. Журнал “Рынок и право”№5 (7) 2003. – С.
15. Цисарь И.Ф., Нейман В.Г Компьютерное моделирование экономики.

16. РЦБК журнал №4 (84) 2003. – С.
ҚОСЫМША

Берілген тиімділікпен және минималды тәуекелділікпен портфель құрылымын есептеу программасы
program riski;

uses crt;

type mas=array[1..10] of real;

mas2=array[1..10,1..10] of real;

var a:real;

m,be,bm:mas;

B,E,b1,e1:mas2;

i,k,c,v,l,j,n:integer;

mp,ebe,mbm,ebm,x,mbe:real;

procedure base;

begin

for i:=1 to n do
begin

for c:=1 to n do
begin

for v:=1 to n do

begin

B1[c,v]:=B[c,v];

e1[c,v]:=e[c,v];

end;

end;

for k:=1 to n do

begin

B[i,k]:=B1[i,k]/b1[i,i];
E[i,k]:=E1[i,k]/b1[i,i];for l:=1 to n do

begin
if li then

begin

B[l,k]:=(B1[l,k]-(B1[l,i]*B1[i,k]/B1[i,i]));

E[l,k]:=(E1[l,k]-(B1[l,i]*E1[i,k]/B1[i,i]));

end;

end;

end;

end;

for i:=1 to n do {суммирование
begin

for j:=1 to n do

begin

be[i]:=be[i]+e[i,j];

end;

end;

for i:=1 to n do
begin

for j:=1 to n do

begin

Bm[i]:=Bm[i]+m[j]*e[i,j];

end;

end;

for i:=1 to n do

begin
ebe:=ebe+be[i]; {суммирование по стоблцу}

ebm:=ebm+bm[i];

mbm:=mbm+m[i]*bm[i];

mbe:=mbe+m[i]*be[i];

end;

end;

procedure vvod ;

label out1, out2, out3, out4, out5;

var z:real; mi,ma:real;

begin

writeln;

writeln('ДИПЛОМНЫЙ ПРОЕКТ');

writeln;

writeln;

writeln(' КАФЕДРА МОДЕЛИРОВАНИЕ ЭКОНОМИЧЕСКИХ ПРОЦЕССОВ');

writeln;

writeln(' АВТОР:МУРЗАБЕКОВА АЛИЯ .');

writeln;

writeln(' ТЕМА: ЗАДАЧА ОПТИМИЗАЦИИ
writeln;

writeln;

writeln;

out1:

writeln;

writeln(' Введите количество видов ценных бумаг, из которых
write(' сформировать портфель (не более
readln(n);

if (nint(n)) or (n>10) then

begin

writeln(' Ошибка ввода! Число должно быть натуральным и
goto out1;

end;

writeln;

writeln(' Введите эффективности (доходности) ценных бумаг:');

for i:=1 to n do

begin

E[i,i]:=1;

out2:

write(' ',i,'-ого вида : ');

readln(m[i]);

if (m[i]begin

writeln(' Ошибка ввода! Число должно быть положительным! ');

goto out2;

end;

end;

writeln;

writeln('!!! При вводе рисков и совместных вариаций ценных бумаг
writeln(' быть внимательным, так как программа
writeln(' связь доходностей ценных бумаг. Поэтому
writeln(' пропорциональные риски и совместные вариации
writeln;

writeln(' Введите риск (среднее квадратическое отклонение(СКО)) ценных бумаг:
for i:=1 to n do

begin

out3:

write(' ',i,'-ого вида : ');

readln(z);

if (zbegin

writeln(' Ошибка ввода! Число должно быть положительным! ');

goto out3;

end;

b[i,i]:=z*z;

end;

writeln;

writeln(' Введите совместную вариацию (корреляционный момент) ценных бумаг.');

writeln(' Она не должна быть больше произведения СКО
for i:=1 to n do

begin

for j:=i+1 to n do
begin

out4:

write(' ',i,'-го и ',j,'-го вида: ');

readln(z);

if abs(z)>=sqrt(b[i,i])*sqrt(b[j,j]) then

begin

writeln(' Ошибка ввода! Число должно быть положительным и
goto out4;

end;

b[i,j]:=z;

b[j,i]:=z;

if ij then begin E[i,j]:=0; end;

end;

end;

writeln;

ma:=0;

for i:=1 to n do

begin

if m[i]>ma then ma:=m[i];

end;

mi:=100000000;

for i:=1 to n do

begin

if m[i]end;

writeln(' Введите желаемую эффективность портфеля. ');

write(' Она должна быть в пределах эффективностей ценных
out5:

readln(mp);

if (mpma) then

begin

writeln(' Ошибка ввода!');

write(' Число должно быть в пределах эффективностей ценных
goto out5;

end;

end;

procedure vivod ;

begin

writeln;

writeln(' Структура портфеля. Доли ценных бумаг.');

for i:=1 to n do

begin

x:=((mbm-mp*ebm)*be[i]+(mp*ebe-mbe)*bm[i])/(ebe*mbm-mbe*mbe);

writeln(' ',i,'-го вида: ',x:6:5);

if xbegin

writeln(' Так как доля бумаг ',i,'-го вида отрицательна,
writeln(' провести сделку "short sale", исключить бумаги этого
writeln(' и решить задачу заново.');

end;

end;

writeln;

writeln(' Минимальный риск портфеля: ',sqrt((mp*mp*ebe-2*mp*mbe+mbm)/(ebe*mbm-mbe*mbe)):6:5);

end;

begin

clrscr;

textcolor(yellow);

textbackground(blue);

vvod;

base;

ҚОСЫМША 1

Целевая ячейка (Максимум)

Ячейка Имя Исходно Результат

$E$18 Всего по портфелю. Доходность 0,164 0,258

Изменяемые ячейки

Ячейка Имя Исходно Результат

$E$10 Акция А Доля 0,2 0,0

$E$11 Акция В Доля 0,2 0,0

$E$12 Акция С Доля 0,2 0,0

$E$13 Акция D Доля 0,2 1,0

$E$14 Казн.Векселя Доля 0,2 0,0

Ограничения

Ячейка Имя Значение формула Статус

$E$16 Всего Доля 1,0 $E$16=1 связанное

$E$10 Акция А Доля 0,0 $E$10>=0 связанное

$E$11 Акция В Доля 0,0 $E$11>=0 связанное 0,0

$E$12 Акция С Доля 0,0 $E$12>=0 связанное 0,0

$E$13 Акция D Доля 1,0 $E$13>=0 не связан. 1,0

$E$14 Казн.Векселя Доля 0,0 $E$14>=0 связанное 0,0

Қосымша 2 (2-ші есеп бойынша)

Целевая ячейка (Минимум)

Ячейка Имя Исходно Результат

$I$19 риск портфеля % 0,00 8,59

Изменяемые ячейки

Ячейка Имя Исходно Результат

$G$17 актив А 0,000 0,340

$H$17 актив Б 0,000 0,221

$I$17 актив С 0,000 0,438

Ограничения

Ячейка Имя Значение формула Статус Разница

$J$17 1,000 $J$17=1 связанное 0,000

$I$21 ожидаемая доходность портфеля % 31,00 $I$21>=$I$13 связанное 0,000

$G$17 актив А 0,340 $G$17$