Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі, оның қызметтері мен операциялары курстық жұмыс
Жоспар - www.topreferat.com.kz
Кіріспе 3
1. Ұлттық Банк, оның міндеті және қызметтері, меншікті қаражаттары мен пайдасы 5
1.1 Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің міндеті, бағыттары, құқықтары 5
1.2 Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің атқаратын қызметтері 8
1.2.1 Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі - "Банктердің банкі" 8
1.2.2 Қазақстан Ұлттық Банкі - Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаржы кеңесшісі. 10
2. Ұлттық банктің құрылымы мен басқару органдары 13
3. Қазақстан Республикасы Ұлттық банктің операциялары 16
3.1. Ақша айналысын басқару 16
3.2. Ақша-несие саясаты 19
3.3. Алтын валюталық резервтерін басқару 27
3.4. Қадағалау және реттеу 28
Қорытынды 32
Қолданылған әдебиеттер 34
33
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Банк ісі
-----------------------------------------------------------------------------------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ЭКОНОМИКА, ҚАРЖЫ ЖӘНЕ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ САУДА УНИВЕРСИТЕТІ
“Есеп қаржы пәндері” кафедрасы
ІІ- курс студенті
Карашева Света
фамилиясы, аты-жөні
“Ақша, несие, банктер” пәнінен
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі, оның қызметтері мен операциялары
(тақырыптың аты)
тақырыбы бойынша
КУРС ЖҰМЫСЫ
Ғылыми жетекшісі
Көшенова Б.А.-э.ғ.к., доцент
(фамилиясы, аты-жөні; ғылыми атағы, дәрежесі)
АЛМАТЫ, 2004
ЖОСПАР
Кіріспе 3
1. Ұлттық Банк, оның міндеті және қызметтері, меншікті
1.1 Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің міндеті, бағыттары, құқықтары
1.2 Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің атқаратын қызметтері 8
1.2.1 Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі - "Банктердің банкі"
1.2.2 Қазақстан Ұлттық Банкі - Қазақстан Республикасы Үкіметінің
2. Ұлттық банктің құрылымы мен басқару органдары 13
3. Қазақстан Республикасы Ұлттық банктің операциялары 16
3.1. Ақша айналысын басқару 16
3.2. Ақша-несие саясаты 19
3.3. Алтын валюталық резервтерін басқару 27
3.4. Қадағалау және реттеу 28
Қорытынды 32
Қолданылған әдебиеттер 34
Кіріспе
"Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі, оның қызметтері мен операциялары"
Курс жұмысын жазудың мақсаты - Қазақстан Республикасының Ұлттық
Курс жұмысынан ойдағыдай жазу үшін оқыған алыс, жақын
Курс жұмысы ұлттық банктің операцияларын тек теориялық бағытта
"Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі, оның қызметтерімен операциялары" атты
Бірінші тарауда Қазақстан Республика Ұлттық банктің міндеті мен
Екінші тарауда банктің құрылымы мен басқару органдары қамтылады.
Үшінші тарау Ұлттық банктің операциялары: ақша айналысын басқару,
Курс жұмысында "Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі туралы", "Қазақстан
1. Ұлттық Банк, оның міндеті және қызметтері, меншікті
1.1 Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің міндеті, бағыттары, құқықтары
Еліміздегі барлық несие жүйесін реттеуші ұйым рөлін атқара
Орталық банк еліміздің эмиссиялық және резервтік орталығы ретінде
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, Орталық банктің мемлекетпен біріктірілген кең
Орталық банктің тарапынан ақша-несиелік реттеудің негізгі объектісіне эканомикамыздағы
Ұлттық банк - бұл бұрынғы қарапайым клиенттерге қызмет
Ұлттық банк - бұл ақшалай резервтерді құрайтын, оған
Әлемдік тәжірибиеде орталық банктің қызметін ұйымдастырудың әр түрлі
мемлекеттің 100% қатысуымен капиталын құрайтын біртұтас банк формасында
акцияның бір бөлігі мемлекетке несиелі немесе мемлекеттің қатысынсыз
Орталық банктің функцияларын біртұтас атқаратын тәуелсіз
банктер жүйесі (АҚШ-та).
АҚШ-та орталық банктердің мүлкіне мемлекет қатынаспайды, олардың капиталы
Ұлттық банк өзінің атқаратын мәні жағынан біртұтас ұйым
Ұлттық банк резервтік және басқа да қорларды құрайды.
Ұлттық банктің қаржылық жылдағы таза табысы, сол қаржылық
Ұлттық банктің таза табысы жарғылық қорды және резервтік
Қазақстан Республикасы Ұлттық банкісінің басты міндеті - ұлттық
Сол сияқты Ұлттық банкке мынадай қосымша міндеттер жүктеледі:
ақша айналысы, несие, банктік есеп-айырысулар мен валюталық қатынастар
ақша, несие және банктік жүйенің тұрақтылығын қамтамасыз ету;
банктік қызметті реттейтін нормативтік құқылық актілерді қолдану арқылы
Ұлттық банктің несиелік ресурсы мынадай көздерден құралады:
меншікті қаражат есебінен;
басқа банктерден тартылған және Ұлттық банкта шартты негізде
Қазақстан Республика төңірегінде тартылған қаражаттардан;
арнайы мемлекеттік қорлар мен бюджеттің уақытша бос жатқан
Ұлттық банкі жұмысының негізгі бағыттары:
елдегі несиелік ресурстарды және ақша айналысын баскару;
өзіне бағынышты мекемелер арқылы ақшалай түсімді инкассациялауды ұйымдастыру
халық шаруашылығы несиелік, есеп айырысу және кассалық операцияларды
банк ісін лицензиялау, ақша-нисиелік реттеудің әдістерінің формаларын талдау;
банк ісін бақылау және қадағалау;
елдің банк жүйесінің тәуелсіз балансың жасау;
ғылыми-зерттеу және аналитикалық жұмыстарды жүргізу;
валюталық операцияларды жүргізу ережелерін және тәртібін жасау, біркелкі
Қазақстан ұлттық банкінің құқықтары:
Қазақстан Республикасы Үкіметінің келісімі бойынша, ақша төлемдері мен
Қазақстан Ұлттық Банкі өзіне жүктелген функцияларды жүзеге асыруына
Қазақстан Республикасында валюталық бақылауды жүзеге асырады және валюта
1.2 Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің атқаратын қызметтері
Ұлттық банк мынадай негізгі қызметтерді - атқарады:
айналыстағы ақша массасының көлемін реттеу жолымен республикада мемлекеттік
Қазақстан Республика Үкіметінің мемлекеттік қағаздарына қызмет етуге қатынасады;
Қазақстан аумағында банктердің, елшілес банктердің ашылуына және филиалдары
белгіленген тәртіпте банктердің бағалы қағаздарының эмиссиялау проспектісіне мемлекеттік
банктердің қызметін бақылау мен қадағалауды жүзеге асырады және
Қазақстан Республикасында несиелер бойынша сыйақы пайыз мөлшерлемесін реттеуді
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігімен келісе отырып, банктердің бухгалтерлік
1.2.1 Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі - "Банктердің банкі"
Республиканың Ұлттық банкінің ең басты мақсаты - экономиканы
Ұлттық банк “банктердің банкі” қызметін атқару үшін:
коммерциялық банктердің резервтерін сақтайды;
коммерциялық банктерге қысқа мерзімде қажеттіліктеріне байланысты қысқа мерзімді
жалпы ұлттық ауқымда қолма-қолсыз есеп айрысуларды жүзеге асырады;
банктердің қызметіне қадағалау және бақылау жүргізеді.
Ұлттық банкінің маңызы қызметі - банктердің, жинақ және
Ұлттық банк – коммерциялық банктерді және басқа да
Қазақстан Республикасының ұлттық банкі, жалпы банктік жүйені қолдау
Ұлттық банк банкаралық қолма-қолсыз ақшалай есеп айырысуларды жүргізеді.
Ұлттық банк банкаралық есеп айырысу сияқты жалпыхалықтық шаруашылықтың
қолма-қолсыз ақшалай және қолма-қол ақша айналымының ауқымын бақылау;
бүкіл банктік жүйесі үшін бірыңғай методологиялық негіздегі елдің
есеп айырысу, есеп жүргізу және есеп беру ережесін
Елімізде қолма-қол ақшалай есеп айырысудың екі ішкі жүйесі
1.2.2 Қазақстан Ұлттық Банкі - Қазақстан Республикасы Үкіметінің
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі - үкіметтің бас банкирі,
Ұлттық банк барлық үкіметтік қорлардың және басқа да
Ұлттық банк бюджеттің кассалық орындалуы мен мемлекеттік қарызға
Қаржы министрлігі қарамағында қазыналық институттың құрылуымен байланысты мемлекеттік
Қаржы министрлігінің келісуімен Ұлттық банк мемлекеттік заемның бір
Мемлекеттік ақша-несие саясатының және қаржы жүйесі қызметінің тиімділігін
Қаржы министрлігіне берілген әрбір несие бойынша, несие саласы,
Шамамен осы өзара келісім-шарттар бойынша Ұлттық банк үкіметке
Ұлттық банк Қаржы министрлігімен біріге отырып мемлекеттік заемдарды
Қаржы министрлігінің мемлекеттік бағалы қағаздарды шығару және орналастыру
Ұлттық Банк қаржылық және жалпы экономикалық мәселелер бойынша
2. Ұлттық банктің құрылымы мен басқару органдары
Қазақстанның Ұлттық банкі жоғарыдан басқарылатын жүйедегі біртұтас орталықтандырылған
Қазақстан Ұлттық Банкінің жоғары басқару органы Басқарма болып
мемлекеттің ақша-несие саясатын дайындау;
банк қызметіне қатысы бар Қазақстан Ұлттық Банкінің нормативтік
Ұлттық банктің банктермен операциялары бойынша ресми қайта қаржыландыру
банктердің ашылуына рұқсат беру және оларды қайтарып алу
жекелеген банктік операциялар түрлерін жүргізуге лицензиялар беру туралы
банктер үшін резервтік талаптар нормасын бекіту;
алтын валюта активтерін басқарудың негізгі қағидаларын анықтау;
Қазақстан Республика валютасының айырбас бағасын анықтау тәртібін бекіту;
Қазақстан Ұлттық Банк жұмыс туралы жылдық есепті
Қазақстан Ұлтық Банкінің жылдық балансін және табысы мен
Қазақстан Ұлттық Банк туралы нұсқауды, оның жарғылық капиталы
банктер үшін пруденциалдық нормативтер мен басқа да міндетті
еңбек жағдайын, оған ақы төлеу жүйесі мен мөлшерін
Қазақстан Ұлттық банкінің халықаралық және басқа да
директорлар Кеңесінің құрамын бекіту;
бухгалтерлік есептің қазақстандық стандартын ескере отырып, Қазақстан Ұлттық
Ұлттық банк Басқармасы тоғыз адамнан тұрады. Ұлттқ банктің
Қазақстан Ұлттық банк төрағасы және бес лаузымды тұлғалар;
Қазақстан Республика Президентінен бір өкіл;
Қазақстан Республика Үкіметінен екі өкіл кіреді;
Ұлттық банктің оперативтік басқару органы Директорлар кеңесі болып
Ұлттық банк тек қана Қазақстан Республика Президентінің алдында
Парламенттің келісімінен Қазақстан Республика Президенті Қазақстан Ұлттық банкінің
Қазақстан Ұлттық банк төрағасының орынбасарларын да Қазақстан Ұлттық
Қазақстан Ұлттық банкінің жылдық есебін Қазақстан Республика Президенті
Ұлттық валютаның - теңгенің айлығының тұжырымын Қазақстан Республика
Қазақстан Ұлттық банкінің Қазақстан Республика Президентінің сұрауы бойынша
Ұлттық банк өзінің негізгі қызметтерін жергілікті жерлердегі облыстық
Ұлттық банктің функционалдық құрамына департаменттер мен басқа да
Ұлттық банктің орталық аппаратында мынадай департаменттер мен дербес
зерттеу және статистика департаменті;
шетел операциялары департаменті;
ішкі операциялар басқармасы;
монетарлық операциялар департаменті;
сыртқы байланыстар бөлімі;
заң қызметі департаменті;
әкімшілік департаменті;
қолма-қол ақшалармен жұмыс жөніндегі басқарма;
инженерлік қауіпсіздік жүйесін пайдалану бөлімі;
бухгалтерлік есеп департаменті;
есептеу жұмыс орталықтарының департаменті;
операциондық басқарма;
төлем жүйесі басқармасы;
қаржылық қадағалау департаменті;
бақылау және аудит департаменті;
персоналдармен жұмыс жасау басқармасы;
халықаралық қаржы ұйымдарының жобаларын іске асыру бөлімі;
мерзімді басылымдар және іскерлік ақпараттар бөлімі;
Сонымен қатар Қазақстан Ұлттық банк құрылымы мынадай дербес
Мемлекеттік сақтау қоймасы;
Ресей Федерациясындағы Ұлттық банк өкілеттілігі;
Банкноттық фабрика;
Монета сарайы;
Қазақстан банкаралық есеп айырысу орталығы;
Қазақстан ипотекалық компаниясы;
Прадессингтік орталық;
Актуарлық орталық;
Банктік сервистік бюро;
Ұлттық ақпараттық технологиясы;
Автобаза;
3. Қазақстан Республикасы Ұлттық банктің операциялары
3.1. Ақша айналысын басқару
Ұлттық банк – заңды төлем құралын, яғни банкноталарды
Ұлттық банк банкноталар мен монеталардың қажетті мөлшерін анықтайды,
Қазақстан Республикасында шығарылған банкноталар мен монетадардың наминалдық құрылымы,
Валютаны өзгертуге тек қана Қазақстан Республикасының Парламентінің құқы
Ұлттық банк Қазақстан Республикасының валютасын шет ел мемлекеттерінің
Қолма-қол айналымы, олардың банкінің кассасына үздіксіз оралып отыру
Қазақстан Республикасында ақша банкноталарын өндіру және коммерциялық банктерге
Эмиссия – бұл мемлекетпен банкноталардың, монеталардың, бағалы қағаздардың
Қолма-қол ақша түріндегі эмиссия – айналысқа банкноталар мен
Қазақстандағы теңгенің көп мөлшерде эмиссиялануының негізгі себептерінің бірі
Бірақ 1995 жылы жағдай жақсара бастады, бұл кассалық
Депозиттік банктердің эмиссиясы депозиттік қарыздық операциялардың процесінде іске
Депозиттік банктердің эмиссиясын реттеу Ұлттық банкінің ақша базасы
Ақша базасы - бұл Ұлттық банк шығаратын ақшалары.
Артық резервтер дегеніміз банктердің Ұлттық банкіндегі корреспонденттік шоттардағы
Ол ақша несие саясатының құралдарынын пайдаланумен іске асады.
Ақша мультипликаторының мөлшері міндетті резервтің нормасына байланысты, өйткені
Бұл – айналымдағы қолма-қол ақшалардың банктерден тыс орналасқанда
Экономикадағы ақша айналысының жылдамдығы Ұлттық банк арқылы тікелей
Ақша айналысының жылдамды экономикалық монетаризация деңгейіне байланысты болады,
Монтаризация деңгейі 1989 жылы Францияда 68,5%, Германияда –
3.2. Ақша-несие саясаты
Қазақстан Ұлттық банкі мемлекеттік ақша-несие саясатын анықтайтын және
Қазақстан Ұлттық банкі ақша-несие саясатының басты мақсаты: ұлттық
Ақша-несие саясаты – бұл айналыстағы ақша массасын, несие
Ақша-несие саясатының макроэкономикалық деңгейдегі субъектісі Ұлттық банк болып
Шаруашылық коньюктурасының жағдайына байланысты ақша-несие саясатының екі типі
Рестрикциялық ақша-несие саясаты;
Экспонциондық ақша-несие саясаты.
Рестрикциялық ақша-несие саясаты – екінші деңгейлі банктердің несиелік
Экспонциондық ақша-несие саясаты – несие беру көлемін кеңетумен,
Соңғы жылдардағы ақша-несие саясатының басты көздеген бағыты: инфляцияны
Сыйақы мөлшерлемелерін белгілеу;
Ең төменгі міндетті резервтер нормасын белгілеу;
Мемлекеттің бағалы қағаздарын сатып алу және сатуы бойынша
Банктерге және үкіметке несиелер беру;
Валюталық нарықта интервенциялау;
Кейбір жағдайларда, несиелік операциялардың жекелеген түрлерінің деңгейі мен
Қазіргі уақытта жоғарыда аталған құралдардың ішінде іс жүзінде
Ұлттық банк өзінің жүргізетін операциялары бойынша мынадай ресми
Ресми қайта қаржыландыру мөлшерлемесі;
Ресми есептік (дисконттық) мөлшерлемесі;
РЕПО және кері РЕПО операциялары бойынша сыйақы мөлшерлемесі;
“авернайт” займдары бойынша сыйақы мөлшерлемесі;
күндізгі займдар бойынша сыйақы мөлшерлемесі.
Ресми қайта қаржыландыру мөлшерлемесі – ақша нарығының жалпы
Ресми есептік (дисконттық) мөлшерлемесі – ақша нарығының жалпы
РЕПО және кері РЕПО операциялары бойынша сыйақы мөлшерлемелері
“Овернайт” заемдары бойынша сыйақы мөлшерлемесі - Ұлттық банктің
Күндізгі заемдар бойынша сыйақы мөлшерлемелері - Ұлттық банктің
Ұлттық банктің ресми сыйақы мөлшерлемелерін төмендегідей 1-кестемен беруге
1-кесте
Ұлттық банктің ресми сыйақы мөлшерлемелері
пайыздар, кезеңнің соңына
№ Сыйақы мөлшерлемесінің түрлері 12.2000 ж. 12. 2001
1
2
3
4 Қайта қаржыландыру
Есептік (дисконттық)
Овернайт займдары бойынша
РЕПО операциялары бойынша оның ішінде:
Овернайт
1 жұма
2 жұма 14
12,5
20
-
6,5
5,5 9
8
12
5
5
5,5 7,5
8
9
5,5
5,5
5,5
[17;7]
Ескерту: РЕПО операциялары бойынша мөлшерлемелер 8.12.2000 бастап, мерзімдер
Ең төменгі резервтік талаптар.
Ақшалай нарықтағы тепе-теңдікті қамтамасыз етуде, банктерге берілетін несиелер
Резервтік талаптар, ашық нарықтағы операциялар және процент саясатымен
Ақша-несие саясатының бұл құрамы 1993 жылы 1 қаңтарда
Әлемдік тәжірибеде міндетті резервтердің өте жоғары деңгейде болуы,
АҚШ пен Германияда міндетті резервтік нормалары біршама жоғары
Федералды резервтік жүйе экономикалық құлдырау кезеңінде міндетті резервтердің
Ұлттық банк екінші деңгейдегі банктер үшін, олардың пруденциалдық
Міндетті резервтер;
Резервтеудің альтренативтік тәртібі.
Резервтік талаптарды орындайтын банктерге Ұлттық банк орташа айлық
Ашық нарықтағы операциялар.
Ашық нарықтағы операциялар – бұл Ұлттық банктің айналыстағы
Бұл біршама ақша массасын, коммерциялық банктердің өтімділігін және
Ұлттық банк нарықта бағалы қағаздарды сату арқылы оны
Несиелік операциялар.
Несиелеу және қаржыландыру операцияларына соңғы жылдары Ұлттық банктің
Валюталық интервенция.
Ұлттық банктің валюталық интервенциясы – деп ұлттық валюталық
Ұлттық банктің валюталық нарықтағы интервенциясы дербес түрде кез
Біздің тәжірибемізде валюталық интервенция алтын валюта резервтері есебінен
Ұлттық банк ақша-несие саясатының бағыттарын бір жылға анықтап
Осындай ақша-несие саясаты қана Ұлттық банктің инфляцияны төмендету
Ақша-несие саясаты қаржы нарығының тұрақтылығын сақтауға, сақтандыру нарығының,
2003-2005 жылға арналған ақша-несие саясатының негізгі көрсеткіштерінің болжамы
2-кесте
2003-2005 жылдарға арналған ақша-несие саясатының негізгі көрсеткіштерінің болжамы
Көрсеткіштер 2002 (бағалау) 2003 2004 2005
1
2
3
4
5
6
7
8
9 Инфляция жылына орташа,%
Қайта қаржыландыру жылдың соңына
Алтын-валюта резерві млн АҚШ доллары өзгерістер, %
Ақша базасы млрд теңге өзгерістер, %
Ақша массасы млрд теңге өзгерістер, %
Банк жүйесіндегі резиденттердің депозиттері млрд. теңге өзгерістер, %
Экономикаға беретін банктің несиелері млрд теңге өзгерістер, %
Халықтың теңгедегі мерзімді депозиттерінің орташа өлшенген мөлшерлемесі, %
Заңды тұлғаларға берілетін теңгедегі несиенің орташа өлшенген
7,5
3008
16
207
18,1
707
22,7
544
22,3
439
58,8
13
17,5 4-6
6-7
3355
11,5
237
14,8
865
22,4
671
23,3
571
30,1
11,0
16 4-6
5-6,5
3541
5,5
268
12,9
1008
16,6
788
17,4
718
25,7
9,0
15 3-5
4,5-6
3673
3,7
304
13,9
1168
15,9
910
15,5
866
20,8
7,5
13,5
[18;171-172]
2-кестеден көріп отырғанымыздай, 2003-2005 жылға арналған ақша-несие саясатының
2003 жылы Қазақстан Республикасында валюталық режимді либерализациялау, бірінші
Осы жылы Ұлттық банк процессингтік орталық базасында “Ұлттық
Банк секторы саласында Ұлттық банк тәуекелдері басқару жүйесін
Ұлттық банк 2004 жылы қаржы нарығын реттейтін дербес
2003-2005 жылдары Ұлттық банк қаржы есебінің халықаралық стандартына
3.3. Алтын валюталық резервтерін басқару
Алтын валюта резерві ұлттық валюта – теңгенің тұрақтылығын
Ұлттық банк мынадай алтын валюталық резервтерді құру мен
құйма алтын;
шетел валютасындағы жай және аудармалы вексельдер;
Ұлттық банктің шоттарындағы банкнотта және монета түріндегі шетел
валюталық құндылықтар;
шетел үкіметінің немесе халықаралық қаржы ұйымдарының шығарған бағалы
басқа да сыртқы активтер.
Алтын валюта резервін ұлғайту және құрылымын өзгерту мынадай
монеталық алтынды сатып алу;
резиденттер мен резидент еместерден, Қазақстан Республикасы Үкіметінің теңгеге
депозиттік, салым, шетел валюталарымен дилингтік операциялардан түсетін комиссиондық
Ұлттық банктің монетарлық алтын, күміс, платина және платина
Ұлттық банктің кеңес беру, ақпараттық - баспа және
Алтын валюта резервінің азаюы немесе жұмсалуы мынадай жолдармен
ақша-несие саясатын жүргізу мақсатында ішкі валюталық нарықта валютаны
басқа да шетел валютасын сатып алу үшін шетел
Ұлттық банктің алған несиелері бойынша негізгі соманы және
құрылған провизиялар есебінен зиянды алтын валюта активтерін шегеру.
Жалпы алғанда, Ұлттық банк алтын қорларын басқару бойынша
3.4. Қадағалау және реттеу
Қазақстан Республикасының Ұлттық банк қызметтерінің біріне-екінші деңгейдегі коммерциялық
Ұлттық банк банктік қызметтерді қадағалау және реттеу кезінде
Мұндай әдістердің қатарына жататындар:
пруденциалдық нормативтерді және басқада банктердің орындауы міндетті нормалармен
банктердің орындалуы міндетті ережелер мен басқа да нормативті
банк қызметтерін тексеру;
банктің қаржылық жандайын сауықтыру жөніндегі ұсыныстар беру;
банкті ашудан бастап, рұқсатты қайтарып алуға дейінгі жазалау
Банктік қызметтерді реттеудің экономикалық әдістерге Ұлттық банкінің айналыстағы
Бір деңгейлі жоспарлы – орталықтандырылған банктік жүйе кезінде
Ұлттық банкінің екінші деңгейдегі банктермен қарым-қатынастары келесі қағидаларға
Ұлттық банк:
банктік тораптың қызмет етуіне жалпы жағдай жасауға және
банк қызметтерін заңға сәйкес реттейді;
ақша-несие жүйесінің тұрақтылығын ұстап тұру мақсатында банк қызметтерін
банктердің шұғыл қызметіне араласпайды.
Коммерциялық банктер өз қызметі барысында Ұлттық банкінің заңдарымен
Ұлттық банк міндеттеріне лицензиялау және лицензияны қайтып алу,
банктің құрылтайшыларын, олардың бекіткен шектен асқан акциялар көлемін,
банктің басқару орындарына кандидаттардың іскерлік жарамдылығын анықтауға;
банктердің және олардың филиалдарын тексеруге, соның ішінде, орнында
Банк қызметтерін реттеу, сонымен қатар, коммерциялық банктердің қаржылық
жарғылық қордың ең төменгі мөлшері;
меншікті қаражаттарының жеткіліктілік коэффициенті;
баланстың өтімділік көрсеткіштері;
Ұлттық банкіде орналастырылған міндетті резервтер мөлшері;
бір қарыз алушыға келетін тәуекелдің ең жоғары мөлшері;
банктің құрылтайшыларына, акционерлеріне, жарғылық капиталында банк қатысатын заңды
ашық валюталық позиция лимиттері.
Ұлттық банк бекітетін пруденциалдық нормативтері еншілес банктерге, банктік
Қазақстан Республикасына инфляция процестерін ақша-несиелік реттеу әдісімен тоқтату
Ұлттық банк директивті сипаттағы, яғни барлық коммерциялық банктердің
Қазақстан Республикасының Ұлттық банк банктік қызметті қадағалау және
Ұлттық банктің реттеу қызметі негізгі макроэкономикалық көрсеткіштердің динамикасын
Ұлттық банк банктердің есеп беру формаларының төмендегідей түрлерін
айдың бірінші күніне баланс;
тоқсандық айналым ведомосы;
“Басқадай дебиторлар мен кредиторлар” шоттары бойынша тоқсан сайынғы
операциондық және түрлі табыстар мен шығындар бойынша тоқсан
Шетелдерде ірі банктер шағын банктерге қарағанда жиі тексеріледі
Қорытынды
Сонымен курстық жұмысты қорытындылай келе, Ұлттық банк –
Сонымен қатар Қазақстан Ұлттық банкі Қазақстан Республикасы заңдарының
Ұлттық банктің негізгі міндеті - Ұлттық валютаның ішкі
Ұлттық банктің міндеті оның атқаратын қызметтері арқылы орындалады
Біріншіден, Қазақстан Республикасында мемлекеттік ақша-несие саясатын жүргізу .
Екіншіден, Қазақстан Республикасында қолданылатын банкнота және монетаны (теңге
Үшіншіден, банктердің банкісі қызметін атқару.
Төртіншіден, үкіметтің және мемлекеттік органдардың банкі және агенті
Бесіншіден, банктердің ісін бақылау үшін және қадағалау қызметі.
Алтыншыдан, валюталық реттеу және валюталық бақылау қызметі.
Жетіншіден, елдің алтын валюта қорларын басқару қызметі.
Сондықтан да, Ұлттық банк - Қазақстан Республикасы Үкіметінің
Қолданылған әдебиеттер
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі туралы “Қазақстан Республикасының Президентінің
“Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы” Қазақстан
“Қазақстан Республикасындағы банктер және банк мекемелер” негізгі заң
Ақша, несие, банктер Ғ.С.Сейітқасымовтың жалпы ред - Алматы:
Банки и банковские операции: Учебник/Под ред. проф .Е.Ф.Жукова
Банки и банкиры Казахстана: Инфармационно-аналитический обзор. Спец.выпуск.Июнь 2002.-100с.
Банковское дело / Под. ред.О.М.Лаврушина. – М Финансы
Деньги, кредит, банки /Под ред. Лаврушина О.И. –
Долан Э. Дж. и др. Деньги, банковское дело
Қазақстан Республика Ұлттық банкі Басқармасы. Бағалы қағаздар риногында
Қазақстан Республика Ұлттық Басқармасы. Банк операцияларының жекелеген түрлерін
Қазақстан Республика Ұлттық банкі Басқармасы. Қазақстан Республикасының әділет
Қазақстан Республикасы Үкіметінің. Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Қазақстан
Қазақстан Республика Ұлттық банкі Басқармасы. Екінші деңгейдегі банктер
Көшенова Б. Бағалы қағаздар нарығы. Оқу құралы. //
Көшербаев. Банктер және несие алушылар қарым-қатынастарын алушылар қарым-қатынастарын
Мақыш С.Б. Ақша айналысы және несие. Оқу құралы.
Матук Ж. Финансовые системы Франции и других стран,
Самсонов Н.Ф. Финансы, денежное обращение и кредит: Учебник.
Штайн Ю. Немецская банковская система. – Банк –
2
