TOPREFERAT.COM.KZ - Қазақша рефераттар

Жоспар - www.topreferat.com.kz

КІРІСПЕ .......................................................................................................................3

I НЕСИЕ АҚШАЛАР ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МАҢЫЗЫ .......4

1.1 Несие ақшалардың пайда болуы және оның ақша формасы ретінде маңызы мен мәні ......................................................................................................................4

1.2 Несие ақшалардың түрлері және олардың сипаттамасы .................................8

II ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ НЕСИЕЛІК АҚШАЛАРДЫҢ ДАМУ БАРЫСЫ ......................................................................................................13

2.1 Вексельдің несие ақшасы ретінде қолданысы мен айналысы ......................13

2.2 Қазақстан Республикасында несие ақшалардың дамуы және олардың ақша айналысындағы үлес салмағы .................................................................................21

ҚОРЫТЫНДЫ ..........................................................................................................29

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ ..................................................................................31

31

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Банк ісі

-----------------------------------------------------------------------------------

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ

 ЖОСПАР

КІРІСПЕ .......................................................................................................................3

I НЕСИЕ АҚШАЛАР ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МАҢЫЗЫ
1.1 Несие ақшалардың пайда болуы және оның ақша
1.2 Несие ақшалардың түрлері және олардың сипаттамасы
II ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ НЕСИЕЛІК АҚШАЛАРДЫҢ ДАМУ БАРЫСЫ
2.1 Вексельдің несие ақшасы ретінде қолданысы мен айналысы
2.2 Қазақстан Республикасында несие ақшалардың дамуы және олардың
ҚОРЫТЫНДЫ ..........................................................................................................29

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ ..................................................................................31

КІРІСПЕ

Ақшаның өмiр сүруiндегi объективтiк қажеттiлiк ол
Шаруашылықтағы тауарларды өткiзуде, сондай-ақ тауарлы емес төлемдердi және
Осы ақша айналысының тұрақтылығын, бірқалыпты айналысын реттеуге мүмкіндік
Сондықтан мен курстық жұмысымның тақырыбын «Несие ақшалар және
Осы ақша айналысының тұрақтылығын, бірқалыпты айналысын реттеуге мүмкіндік
Бұл тақырыптың өзектiлiгi басқа нарықтар секiлдi ақша нарығында
I НЕСИЕ АҚШАЛАР ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МАҢЫЗЫ

1.1 Несие ақшалардың пайда болуы және оның ақша
Ақша тауардан дами отырып, тауар
Ақша - жалпыға бiрдей эквивалент,
Несие ақшалай капиталдың ссудалық капиталға өтуін қамтамасыз ете
Несие ақшаның төлем құралы функциясындағы ақшаның дамуы болып
Құнның қозғалысы бұл несиенің қозғалысының кіндігін сипаттайды.
Несие ақшаның маңызы айналыстағы нақты ақшалардың орнын уақытша
Ақша өзiнiң дамуы барысында екi түрге бөлiнедi:
Толық құнды ақшалар – номиналдық құны оны дайындауға
“Монета” сөзiнiң шығуын римдiктердiң жүрегi саналатын шiркеу құдайы
Алғашқы монеталар VII ғ. б.э.б Ертедегi Қытайда және
Алтын айналысы тұсында құнның қағаздай белгiлерiнiң пайда болуының
алтын өндiрiсi тауар өндiрiсiнiң артынан iлесе алмай, нәтижесiнде
жоғары құнды алтын ақшалар ұсақ құнды айналымға қызмет
алтын стандарты, жалпы алғанда өндiрiстi және тауар айналымын
Толық құнсыз ақшалар (құнның белгiлерi) – номиналдық құны
Оларға мыналар жатады:

құнның металдық белгiлерi – арзан бағалы металдардан жасалған
құнның қағаздан жасалған белгiлерi, ол екiге бөлiнедi: қағаз
Ақшаның металдық теориясы фетишистiк сипатта, себебi бұл
Немiс экономистерi ақша деп тек қана бағалы металдарды
Ресейде металдық теорияның өкiлi атақты мемлекеттiк қызметкер
Қағаз – несиелiк ақшаларды алтын қорымен жасанды түрде
Қазiргi кезде алтынның негiзгi экономикалық қызметiнiң мәнi, оның
Металдың ақша ретiнде қызмет етуiмен барып, одан бiрте
Монета – ол формасы, сыртқы пiшiнi, салмақтық құрамы
Монеталық ақша айналысы тарихында мынадай түсiнiктемелер бар:

Биметализм – жалпыға бiрдей эквивалент ролiн екi немесе
Монометализм – жалпыға бiрдей эквивалент ретiнде бiр ғана
Осылай, б.э. дейiн III – II ғ. римде
Түрiкше “акче” сөзi, қазақша “ақша” , яғни “ақ”
Ақша айналысының номиалистiк теориясы. Меркантелистердiң металлизмге қарсы iс
Номинализмнiң негiзгi ережесi мынадай:

Ақша идеалды есеп бiрлiгi болып саналады және олардың
Бұл бiрлiк ешқандай да iшкi құнға ие емес;

Сонымен номиналаистер аұшаның құндық жаратылысын толық жоққа шығара
Қандай-да бiр заттың пайдалылығын көрсетедi;

Басқа тауарды сатып алу мүмкiндiгi,

XIX ғ. аяғында және XX ғ. басында саяси
Ақшаның номиналистiк теориясы жағында американ экономиксi П. Самуэльсон
Номинализмнiң мәнi немiс экономисi Кнаптың (“Государсвенная теория денег”,
Ақша – құқықтық тәртiптiң өнiмi, мемлекеттiк билiктiң туындысы;

Ақша мемлекеттiк хартальдiк төлем құралы, яғни ол
Ақшаның негiзгi қызметi – төлем құралы.

1929 – 1933 жж. Кономикалық дағдарыс тұсында номинализм
Қағаз ақшалардың пайда болуы металл айналысының объективтi заңдылықтары
1.2 Несие ақшалардың түрлері және олардың сипаттамасы

Несиелiк ақшалардың мынадай түрлерi бар: вексель, банкнота және
Өндірістегі жұмыстың айналымдылығы, яғни өнімді өндіру, оны сату
Қолма-қолсыз төлем құралы – вексель болып табылады.
Вексель – қарызды өтеудегі заңды түрде бекітілген төлем
Вексель шығарып және оны пайдалануды дамыту ертеден несие
Вексель – тауар-ақша қатынастарын және коммерциялық несиені дамытуда
Егер кәсіпорын өз ісін парасаттылықпен жүргізіп отырса, оған
Вексель төлем дағдарысын реттеп, заттық қорлардың айналысқа түсуін
Вексель нарығының қызметі – қысқа мерзімді несие беру
Вексель несиені өтемеу қаупімен байланысты болғандықтан ол вексель
Басқа қарыз міндеттемелерінен вексельдің үш түрлі айырмашылығы бар:

Біріншіден, вексельдің дерексіздігі, яғни қарызды қандай жағдайға, не
Екіншіден, оның даусыздығы, яғни қарызды қандай жағдайға алғандығына
Үшіншіден, вексельді айналмалылығы, яғни вексель иемденуші оны
Вексель – белгiлi бiр соманы алдын ала келiсiлген
Вексельдiң екi түрi бар: жай және аудармалы. Елiмiздiң
Жай вексель (соло) – вексельдi ұстаушыға вексельде
Аудармалы вексель (тратта) – вексельде көрсетiлген соманы
Ендi несиелiк ақшалардың келесi түрi бұл банкнота. Банкнота
Банкнота вексельден және қағаз ақшалардан өзара ажыратылады. Банкнотаның
мерзiмдiлiгiне қарай, егер де вексель мерзiмдiк қарздық мiндеттеме
кепiлдiгiне қарай, вексельдi айналысқа жеке кәсiпкерлер шығарады және
Экономикада банкнотаның екi түрi бар. Ол: классикалық және
Классикалық банкнота – бұл банкнотаның алғашқы пайда болған
Жай банкнота – бұл қазiргi кездегi айналысқа шығарылған
Шетел тәжірибесінде, яғни АҚШ, Ұлыбритания, Канада, Франция елдерінде
Чектің мынадай түрлері бар: Ақшалай чек – банктен
Біздің ойымызша Қазақстан Республикасында чек арқылы есеп айырысуды
Клирингтік палатадаы, чектердің клирингтік жұмысының белсенділігін арттыру;

Төлем құралы ретінде чекке деген сенімділікті арттыру, түрлі
Тұрақты құқықтық базамен қамтамасыз ету;

Шетел тәжірибелерін өзіміздің ұлттық экономикамыздың ерекшеліктеріне сай қолдану
Нақты қазіргі кезеңде еліміздегі чекті пайдалану барысы 1998
Кепілденген чек – чек берушінің банктегі шотындағы қаражатының
Кепілдендірілмеген чек – чек берушінің банктің кепілдігі көрсетілмеген
Қамтамасыз етілген чек – банкке алдын ала салған
Чек – ағымдағы шот иесiнiң чектi ұстаушыға белгiлi
Ақшалай чек – банктен қолма-қол ақша алуға арналған
Атаулы чек – аударуға құқысыз белгiлi бiр тұлғаның
Ордерлi чек – бiр тұлғаның атына толтырылған, бiрақ
Есеп айырысу чегi – заңды тұлғалар арасында қолма-қолсыз
Жол чегi – туристiк сапарларға арналған төлем құралы;

Кепiлдендiрiлген чек – банктiң чекте көрсетiлген соманы төлеуге
Чекпен есеп айырысу. Чек – бұл шот
4

3

2

1

5

Сурет-5 – Чекпен есеп айырысу сызбасы

Мұндағы: 1 – сатып алушы банкке чектік кітапша
Чек арқылы есеп айырысудың қолайлылығы мынада:

Егер де төлеуші тауарды алғанға дейін төлегісі келмей,
Сатушы белгісіз болған жағдайда.

Чек берілген күннен бастап он күн ішінде банкке
II ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ НЕСИЕЛІК АҚШАЛАРДЫҢ ДАМУ БАРЫСЫ

2.1 Вексельдің несие ақшасы ретінде қолданысы мен айналысы
Еліміздің нарықтық қатынастарға өтуіне байланысты экономикадағы ақша айналысын
Өз кезегінде вексель – қарызды өтеудегі заңды түрде
Вексельдің экономикалық мәні – несиеге алған белгілі бір
Вексель нарықтық экономикалық қатынастарда тауар-ақша қатынастарын және коммерциялық
Вексель қолма-қолсыз есеп айырысудың бір формасына жатады. Себебі,
Классикалық вексель айналымының негізін коммерциялық вексель құрайды. Қазақстан
«ҚР-дағы вексель айналысы туралы» (28,04,97 ж.) ҚР-ның Заңына
Жай вексель (соло) – вексельді ұстаушыға вексельде көрсетілген
1

2

3

4

Сурет-1 – Жай вексельдің айналысы

Вексельді тауар сатып алушы сатушыға береді (вексель беруші
Сатушы тауарды тиеп қояды немесе тапсырыс бойынша қызмет
Сатушы белгіленген уақытта вексель бойынша төлем өтеуді ұсынып
Сатып алушы көрсетілген қызметке, алынған тауарға ақы төлейді,
Жай вексельді пайдаланғанда тек екі жақ (контрагенттер) өзара
Аудармалы вексель (тратта) – вексельде көрсетілген соманы белгілі
Аудармалы вексельдің айналысын келесі суреттен көре көре аламыз:

6

5

3 4 8 7

2

1

Сурет-2 – Аударым вексельдің айналысы

2-ші суреттегі:

вексель беруші (трассант) төлеушіге (трассатқа) яғни қарызға тауарды
төлеуші (трассат) вексель бойынша акцепт беріп оны вексель
вексель беруші (трассант) акцепттелген вексеьді ремитентке –
ремитент аудармалы вексельді трассатқа төлемдерді өтеуге жіберіп отырады;

трассат банкке вексельді төлеуге үкім беріп және сонымен
ремитент вексельді несие берушіге жібереді;

несие беруші вексельді ақшаны өз шотына аудару үшін
ақша трассаттан несие берушіге несиені өтеу ретінде түседі.
Вексель қолма-қолсыз есеп айырысудың бір формасына жатады. Себебі,
Бұл айырмашылықтарға келесілер жатады:

Жай вексель – бұл қарапайым түрдегі борышқордың борыштық
Жай вексельде екі тұлға қатынасады: вексель беруші (қарыз
Жай вексельде вексель беруші – бұл вексель ұстаушыға
Аудармалы вексельде вексель беруші – бұл кредитор, бірақ
Аударым векселiнде мыналар болуға тиiс:

1) құжат мәтiнiнiң өзiне енгiзiлген және осы құжат
2) белгiлi бiр ақша сомасын төлеуге ешқандай шарт
3) төлем төлеуге тиiс тұлғаның (төлеушiнiң) атауы;

4) төлем мерзiмiн көрсету;

5) төлем жасалуға тиiс орынды көрсету;

6) кiмге немесе кiмнiң бұйрығымен төлем төленуге тиiс
7) вексель жасалатын уақыт пен орынды көрсету;

8) вексель беретiн тұлғаның (вексель берушiнiң) қолы.

Кесте 1

Вексельдің жіктелуі

Белгілеріне байланысты жіктеу Вексельдің атауы Сипаттамалар

Алынған табысына байланысты Дисконттық

Пайыздық Номиналдық құнынан төмен сатып алынатын вексель.
Номиналы бойынша сатып алынатын вексель табыс алу үшін
Мерзіміне қарай

Қатысушылардың санына байланысты Қысқа мерзімді

Орта мерзімді

Ұзақ мерзімді

Жай

Аудармалы айға дейін

айдан 1 жылға дейін

1 жылдан жоғары

Вексельді ұстаушыға вексельде көрсетілген соманы белгілі бір уақытта
Вексель берушінің (трассанттың) қарызды алушыға (трассатқа) белгілі соманы
Мақсатына, мәміленің сипатына және қамтамасыз етілуіне қарай Коммерциялық
Банктік

Қаржылық

Қазынашылық

Кезікпе

Фиктивті

Бронзалық

Достық Сатып алу – сату мәмілесі негізінде туындайтын
Банктердің түрлі банктік операцияларды жүзеге асырғандағы дәлелдейтін вексельді
Мәні банктердің қаражатты тартуы.

Өзінің шығынын өтеу үшін мемлекеттің айналымға шығарған вексельі.

Қамтамасыз етілмеген вексель.

Қамтамасыз етілмеген вексель.

Кейіннен банкте оларды есепке алу мақсатында бір-біріне беріледі.
Нақты күні көрсетілген

Ұсынылғаннан кейін нақты бір күнде Ұсынған кезде төленеді,
Вексельді нақты төлеу күні көрсетіледі.

Акцепт күні немесе наразылық білдірген күн бойынша анықталады.

Рәсімдеудің дұрыстығына қарай Жарамды

Жарамсыз Вексельдің реквизиттері көрсетіледі.

Вексель ережесінің орындалмауы.

Аударым векселi вексель берушiнiң бұйрығымен ақы төленуге тиiс
Ол вексель берушiнiң өзiне берiлуi мүмкiн.

Ол үшiншi тұлғаның есебiнен берiлуi мүмкiн.

Аударым векселi үшiншi тұлғаның тұрғылықты жерiнде немесе төлеушiнiң
Вексельде проценттiк ставка көрсетiлуге тиiс; мұндай нұсқау болмаған
Егер аударым векселiнде аударым векселi бойынша мiндеттi бола
Тұлға атынан iс-әрекет жасауға уәкiлдiк берiлмеген, тұлғаның өкiлi
Егер вексель берушi аударым векселiнде "бұйрыққа емес" деген
Индоссамент жай және ешқандай шарт қойылмаған болуға тиiс.
бланктi не өзiнiң атынан немесе басқа бiр тұлғаның
өз кезегiнде вексельдi бланк арқылы немесе қандай да
вексельдi бланк толтырмастан және индоссамент жасамастан үшiншi тұлғаға
Аударым векселi кiмнiң қолында болса, тiптi соңғы индоссамент
Егер индоссаменттiң "валюта алуға", "инкассаға", "сенiм бiлдiрiлген ретiнде"
Егер индоссаментте "қамтамасыз етiлуге тиiс валюта", "кепiлдiкке берiлетiн
Егер тек вексель ұстаушы вексель алғанда борышкерге саналы
Вексель берушi қандай да болсын аударым векселiнде мерзiмi
Вексель берушi бұл соңғы мерзiмдi қысқартуы немесе неғұрлым
Төлем төлеушi бiрiншi ұсынудан кейiн вексельдi келесi күнi
Егер вексель ұсынудан кейiн белгiлi бiр уақытта төленуге
Акцептпен аударым векселiнiң мазмұнына жасалған қандай да болмасын
Төлем төлеушi акцепт арқылы аударым векселiн мерзiмiнде төлеуге
Алайда, егер төлем төлеушi өзiнiң акцептi туралы вексель
Қазақстан Республикасындағы вексель айналысы Қазақстан Республикасының аумағында жай
Қазақстан Республикасындағы вексель айналысы жөнiндегi қатынастар «Женева вексель
2.2 Қазақстан Республикасында несие ақшалардың дамуы және олардың
Біздің елімізде чек арқылы төлемдерді жүргізу 90 жылдың
Менің ойымызша Қазақстан Республикасында чек арқылы есеп айырысуды
Клирингтік палатадаы, чектердің клирингтік жұмысының белсенділігін арттыру;

Төлем құралы ретінде чекке деген сенімділікті арттыру, түрлі
Тұрақты құқықтық базамен қамтамасыз ету;

Шетел тәжірибелерін өзіміздің ұлттық экономикамыздың ерекшеліктеріне сай қолдану
Нақты қазіргі кезеңде еліміздегі чекті пайдалану барысы 1998
Жалпы мемлекеттiк заңдармен реттелген елдегi ақша айналысың ұйымдастыру
Еліміздің Ұлттық банкі бүгінде осы деңгейде сапалы түрде
Ұлттық банк негізгі мақсатын орындаудағы міндеттері мемлекеттік ақша-несие
Ұлттық банктің ақша-несие саясатындағы негізгі мақсаты ретінде бағаның
Банк жүйесiн реформалау және ақша банкнотасын өндiруге байланысты
Дамыған елдерге бұл процесс кеңiнен дами түсуде: оларда
Бiздiң республикамыздағы айналыстағы ақша қаражаттарының құрылымына мән
М0 – айналыстағы қолма-қол ақшалар немесе банк жүйесiнен
М1 - өзiне – М0 –дi қосады, сонымен
М2 - өзiне М1 –дi қосады, сондай-ақ жеке
М3 – М2-ге банктiк емес заңды тұлғалар мен
Мұндағы, аудармалы депозиттер:

әрқашан айыппұлсыз және шектеусiз атаулы құнымен ақшаға ауыстырылады;

чектiң, траттаның немесе жиро-кепiлдiктiң көмегiмен еркiн айналады;

төлемдер жүргiзуде кеңiнен қолданылады. Аудармалы депозиттер қысқа ақша
Сонымен қатар еліміздегі қағаз ақшалардың ақшалардың құрамы жылдан
Сонымен қатар елде қолма-қол ақшалармен қатар қолма-қолсыз ақшалар
Сурет-1 – Қолма-қол ақшалардың үлесі

Сурет-2 – Ақша массасының өсу динамикасы

Көрсетілген суреттерден көріп отырғанымыздай ұлттық экономикада қағаз ақшалар
Сурет-3 – Айналыстағы қолма-қол ақшалар мен жалпы ақша
Жоғарыдағы суреттен көретініміз ақша массасындағы қол-қол ақшалардың үлес
Қазақстан Республикасындағы қазіргі нарықтық қатынастардың қалыптасуы кезінде, төлем
«ҚР-дағы вексель айналысы туралы» (28,04,97 ж.) ҚР-ның Заңына
Бұл Заң 1930 жылғы 7 маусымдағы Аударым және
Аударым векселi вексель берушiнiң бұйрығымен ақы төленуге тиiс
Ол вексель берушiнiң өзiне берiлуi мүмкiн.

Ол үшiншi тұлғаның есебiнен берiлуi мүмкiн.

Аударым векселi үшiншi тұлғаның тұрғылықты жерiнде немесе төлеушiнiң
Вексельде проценттiк ставка көрсетiлуге тиiс; мұндай нұсқау болмаған
Егер аударым векселiнде аударым векселi бойынша мiндеттi бола
Егер вексель берушi аударым векселiнде "бұйрыққа емес" деген
Индоссамент жай және ешқандай шарт қойылмаған болуға тиiс.
бланктi не өзiнiң атынан немесе басқа бiр тұлғаның
өз кезегiнде вексельдi бланк арқылы немесе қандай да
вексельдi бланк толтырмастан және индоссамент жасамастан үшiншi тұлғаға
Аударым векселi кiмнiң қолында болса, тiптi соңғы индоссамент
Егер индоссаменттiң "валюта алуға", "инкассаға", "сенiм бiлдiрiлген ретiнде"
Вексель берушi қандай да болсын аударым векселiнде мерзiмi
Қазақстанда вексель айналысын бiрiншi болып қолданушылардың қатарында Казкоммерцбанк
Сонымен қатар, осы банк 2003 жылы домицилиант ретiнде
Мұндағы, “домицилиант” – вексельде көрсетiлген төлемдi төлемдi жүзеге
Трассат тратта бойынша төлеуге келісімін бергеннен бастап борышқор
Жай және аудармалы вексель – коммерциялық вексельдің түрлері
90 жылдың басында және ортасында банктер вексель операциясымен
Вексельмен жасалатын коммерциялық банктердің операциясы мындай түрге болуға
Коммерциялық банктердің кеңінен тараған вексель операциясына - вексельді
Қазақстанда банктердің акцептік операциялары дамымаған. Ұлыбритания, Германия
Акцептік операцияға қарағанда авальдеу банк үшін қолайлы келеді.
Шетел тәжірибесінде вексельді кепілге ала отырып ссуда беру,
Вексель бойынша жасалатын операция қатарына Ұлттық банктің вексельді
ҚОРЫТЫНДЫ

Қорыта келгенде, экономикалық қатынастарда ақша айналыс заңдылықтарының даму
Мұндағы қағаз ақшалар – бұл нағыз ақшалардың өкілдері
Экономикадағы ақша айналысының тиімділігін қамтамасыз ету, оны реттеп
Несиелiк ақшалардың шығуы банктердiң несиелеу операцияларымен байланысты. Мұндай
Сонымен жүмысты аяқтай келе, несиелік ақшалардың қолма-қолсыз ақшалармен
Қазақстан Ұлттық банкі және қаржы салаларының құрылымы бүгінде
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Ақша, несие, банктер: Оқулық /
С.Б. Мақыш, Оқу құралы / “Ақша айналысы
Деньги, кредит, банки: Учебник
2-е, - Москва: 1999г.

Абрамова М.А., Александрова Л.С. /
Баян Көшенова , Оқу құралы / Ақша,
Бункина М.К. / Деньги, банки,
Қазақстан Республикасындағы вексель айналысы туралы 1997 ж.

28 сәуiрдегі N 97-1 Қазақстан Республикасының Заңы.

А.К.Омарбаева “Ұлттық ақша өлшемiнiң валюталық бағамын реттеу жөнiндегi
Баймуратов У.Б. «Электронные деньги: проблемы и перспективы»
«О текущей ситуации на финансовом рынке» //
№ 10, 7- 2005 г. 2-3 стр.

Сайденов А. Г. «О перспективах развития денежно-кредитной
«О международных резервах и денежной базе» // (Национальный
«Статистикалық мәліметтер» // Банки Казахстан, 2006 г.
3

Сатып алушы

Жабдықтаушы

ның банкі

Сатып алушының банкі

Вексель иемденуші (сатушы, төлем алушы - несие беруші

Вексель беруші (сатып алушы төлеуші)

Ремитент

(тратта бойынша ақша алушы)

Несие беруші

(кредитор)

Трассат

(төлеуші)

Трассант

(вексель беруші)